Edebi Sanatlar (Söz Sanatları) Soruları

4. 1. Sen ne biçim uygarlıksın II. Parmağın tetiğe yapışık III. Özgürlük beslersin kafeste IV. Kadınların çiçek açmış V. Sıcaklığı vitrinlere yapışık Yukarıdaki numaralanmış dizeler ve bu dizelerde kullanılan söz sanatlarıyla ilgili aşağıdaki eşleştir- melerden hangisi yanlıştır? A) I. de istifham vardır. B) II. de mecazimürsele başvurulmuştur. C) III. de tezatlı bir söyleyişe yer verilmiştir. D) IV. de istiare vardır. E) V. de tevriye vardır.

10. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ayraç içinde belirtilen edebî sanat yoktur? A) Вir elinde gül bir elde câm geldin sâkîyâ Kangisin alsam gülü yâhûd ki câmı yâ seni (istifham) B) Dest-bûsî ârzûsuyla ger ölürsem dostlar Kûze eylen toprağım sunun anınla yâre su (nida) C) Kamusuyla geldik erlik şerhine Bir gör anın dirliği ne şerhi ne (cinas) D) Öykündü bâde la’line ayağa saldılar Su ârızın anınca tutup bağa saldılar (hüsnütalil) E) Başı ayağı bir oldu Hayalî'nin Nûş edeli şarâb-ı mahabbet ayağını (telmih)

iste- (Ki- rşit- 12. Köylerde, kentlerde, dağ başlarında Destanlar kadar sıcak, bayraklar kadar aziz Anamızın sütü gibi helai ve temiz Yeniden güzel Türkçemiz Bu dörtlükte "Türkçe" aşağıdakilerden hangisine ben- zetilmemiştir? B) Dag A) Destan D) Bayrak c) Ana sütü

Sesin nerde kaldı, her günkü sesin, Unutulmuş güzel şarkılar için Bu kar gecesinde uzaktan, yoldan, fos Rüzgâr gibi tâ eski Anadolu'dan Sesin nerde kaldı? Kar içindesin! Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangile- ri vardır? A) İstifham - teşbih B) Teşbih - telmih C) İstiare - terdit D) Hüsnütalil - istifham E) Mübalağa - tevriye

Bu parçada tanıtılan sanatçı, aşağıdakilerden han- gisidir? A) Yunus Emre B) Pir Sultan Abdal C) Sultan Veled D) Mevlana E) Ahmet Yesevi Nev-bahâr oldu gelin azm-i gülistan idelim Açalım gonca-i kalbi gül-i handan idelim Bu dizelerde yer verilen sanat aşağıdakilerden han- gisidir? A) Hüsnütalil B) Tevriye C) Tenasüp D) Teşhis E) Mecazımürsel c

Kerem kendi suretini görmeden Sen artık aslına bürün demişler Ferhat doğduğu gün isim vermeden Bu çocuk ne kadar şirin demişler Filiz, Arzu ve Lale bu dizelerdeki söz sanatlarıyla ilgili ola- rak şu açıklamaları yapmışlardır: Filiz: I. dizede zayıf olan bir varlik taşıdığı özellik bakı- mindan güçlü olana benzetildiği için teşbih yapılmıştır. Arzu: I ve III, dizelerde herkes tarafından bilinen hikâye- ler hatırlatılarak telmih sanatı yapılmıştır. Lale: Il ve IV. dizelerde birer sözcük gerçek anlamlarıyla kullanılmış fakat uzak anlamı kastedilerek tevriye sanatı yapılmıştır. Buna göre öğrencilerden hangilerinin açıklamaları doğrudur? A) Yalnız Arzu B) Yalnız Lale C) Lale ve Arzu D) Yalnız Filiz E) Filiz ve Lale

Aşağıdakllerden hangisinde "mecazımürsel" vardır? A) Yağız atlar kişnedi, meşin kırbaç şakladı Bir dakika araba yerinde durakladı B) Sabahleyin gökyüzü parlak, ufuk açıktı Güneşli bir havada yaylımız yola çıktı C) Nihayetsiz bir ova ağartt benzimizi Yollar bir serit gibi ufka bağladı bizi D) Serpilmeye başladı bir yağmur ince ince Son yokuş noktasından düzlüğe çevrilince E) Uzun kavak ne gidersin engine Yaprakların benzemiyor rengine

"Dalgalar sen de şafaklar gibi ey şanlı_hilâl Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl" 5. "hilal" kelimesinin kullanımından kaynaklanan edebi sanatı nedeniyle belirleyiniz.

Jaren 1. Jaynep og Izün tozına yüzlerin sürrege Dökildi saçıldı gül ü yâsemin Bu beyitteki edebî sanatlar aşağıdakjlerin verilmiştir? A) Teşhis-Hüsnütamil B) Tesbih-Tenasup C) İstiar Tesbih D) Teşhis Teşkih E) Tecahilüarif-Hasnütalil

Örnek 10: mecom murse Filistin ağlıyor kara gözyaşlarıyla, Gözleri kan revan içinde, yüreğindeki sancıyla Bu dizelerde Filistin ağlıyor derken Filistin halkı kastedilmiştir. Aşağıdaki dizelerin hangisinden böyle bir kullanım söz konusudur? A) Uğruna koymuşum başı bedeni Gel üzme beni bu seni seveni B) Ölürsem yazıktır sana kanmadan Kollarım boynuna halkalanmadan C) Sevgilim bu elden gittin gideli Ilgit ilgit eser sevdanin yeli D) Tuna boylarında sıra serviler Tan yeli estikçe sessiz ağlarmış E) Köprüden geçerken köprü yıkıldı Üç yüz atlı birden suya döküldü

INIF TÜRK DİLI VE EDEBİYATI 15. Birkaç gün sonra bir cuce Kelogian n yolunu kesmis Sen by km tagierdan ne istersin brak git demis Kelogian CUceyi epeyce kovalamIs ve cuce gzden kayboimus Sonunda bir de kafasıne pevinp bakmiskocaman bir rayın yans baginda duruyor Sarayn kapsinda yine o ku Keloglan elindek kirmz tag kusa dogru hrtatms Tenim bapma ne haller ectin Senin yuzunden nereiere o Ben Soyle bana, anami nasl bulacagım, köyume nasil donecegim?" diye bagmaya baslamis Tas, kupun katasına arpmig, carpar çarpmaz etrafa kimizi taglar yagmaya başlamış ve o kus guzeller güzeli bir prenses olmuş Keloglan ilk gorüste ona asik olmus. )-()- Keloglan masalından alınan bu parça, masal planina uygun olarak bitirilmek istenmektedir. Gorulecek fac pen rvelen kalaant Gan Sonna be suru çarklar kocaman taslar, mtier sga graya donen tozlu kayislar Ve bir koede brbin ustune vgiimis bugoay, msir Gevdar, her geitten en guvallan Karsda bevar torbalara doiduruimus uria aninda duman haindn sicak ve ince zwreler uguur Hau domde kcGk kapag kaldinnca anagdan dogru sis hMinde soguk su damialan insanin yuzune Ya o seslere ne dersin adagım? Her whneden a 16. Tasiann geldim yayılr yn makamiarda cikip da kulaga hep birtte kocaman b Yukandaki tahta oluktian ime daiga halinde dolan sesiere ar. kavak agacannda esen kis ruzgan gita uu tasların kah yakselen, kan aiçaian agiamak sesien kayışlanın tokat gibi saklayışina kansr Ve mutemadiyen donen tahtadan çarklar gicirdar giordar Bu parçayla ilgili Farkdı duyulara at ozelliklere yer venimistir Betimleyici anlatımdan yararlandmiştr . Kahraman bakıs açısıyla yazlmıştır yargılanndan hangilerine ulasılabilir? Buna göre parantez boşluklanna Gokten üç elma duşmuş. Biri Keloğlan'a, bin prensese biri de bu masali anlatana I Kelogian, bu prensesie kirk gün kırk gece duğun yaparak evlenmiş, koyüne donmüş ve prensesle mutiu bir omür sürmus I. Onlar ermiş muradına, biz çıkalım kerevetine cümleleri aşağıdaki sıralamalardan hangisine göre getirilmelidir? B) Yalnız i C) Yainız A) Yalnız E) l ve l D) I ve I A) 1-I| - I| B) 1- -|| C) -1- 19. işıl ışıl parlıyordu. (11) Toplantıya yetişme telaş yanımızdan hızit hızi geçtiler () Sonra mer yavaşça çıktılar salona. (IV) Tum veliler, ogre sessiz dinliyordu. (V) Ogretmen "Komsular odevlerinde yardımcı olun." diyerek sozünu Numaralı cümlelerin hangilerinde sifat (1) Akşam saatlerinde mahalemizin iki kat ko D) I - III - | E) II - 1 - 16. Bir bahar sabahının karanlığında issiz, Gokte diz çökmuş iki titrek işıklı yıdiz. Bu dizelerde kullanılan edebi sanat aşağıdakilerin hangisinde vardır? A) I ve lI B) I ve V A) Ne de olsa kışın sonu bahardır. Bu da gelir, bu da geçer, ağlama. B) Hiçbir şeyden çekmedi dünyada Nasırdan çektigi kadar. C) Gözlerimin yaşı sel oldu gitti, Zulfünden bir köprü kurduramadım. D) ve IV E) I 20. Aşağıdaki dörtlükler, işlenen temay: gruplandırıldığında bunlardan hanc D) Dinle yolcu, bu onun sesidir! Sinsi adımlarla akşam yürüyor. E) Önce hafiften bir rüzgår esiyor Yavaş yavaş sallanıyor yapraklar ağaçlarda. A) Fukarada kaldı sadece sabır Kefensiz ölmeye ararlar kabir Reva mi mu'mine ceza-yı tedbir Eve haciz geldi, kilim kalmadı. B) Kahraman orduyu seyret ki bu Ne çelik tabyalar ister, ne sine Alınır kala mi göğsündeki ka Hangi kuvvet onu, haşa ede 17. Diller, sosyal, kültürel veya siyasi sebeplerden dolayı tarihi süreç içerisinde bazı değişimler geçirir. Bu değişiklikler sonucunda dillerin hem konuşmada hem de yazıda bazı farklı şekilleri ortaya çıkar. Ömek bir hikaye ile buna açıklık getirelim: "Bir Erzurumlu, şehirler arası otobüs yolculuğu yaparken mola yerinde otobüsünü şaşınır. Anonsu duyunca kalkmakta olan bir otobüsten içeri dalıp șoförün yanından yolculara 'Dadaşlar, hele bir bahın! Ben bu otobusun yolcusu miyam?' diye seslenir." Bu parçada, dilin kullanımından doğan aşağıdaki farklılıklardan hangisine örnek verilmiştir? C) Mecliste arif ol, kelamı dinle El iki söylerse sen birin söy Elinden geldikçe sen eylik Hatıra dokunup yıkıcı olm D) Şüheda gövdesi, bir bak O, rüků olmasa, dünyac Vurulup tertemiz alnın Bir hilal uğruna yà Rab E) Bir arzuhal yazsan m- Ağlasan derdini dava Ağır hasta olsan hel Yarana bir ilar süm A) Ağız B) Şive C) Lehçe SAMSUN OLÇME DEGERLENDİRME MERKEZİ

Gül, hasretinle yollara tutsun kulağını Nergis gibi kıyamete dek çeksin intizar Gül gülse daim ağlasa bülbül aceb değil Zira kimine ağla demişler kimine gül Bu beyitlerde, aşağıdaki edebî sanatlardan hangisi yoktur? A) Teşhis B) İstiare C) Teşbih D) İntak E) Tezat

SÖZ SANATLARI Severim seni can gibi hata dedim maazallah Ne değeri ola canın ki benzetirim sana canı (Bu beyitte şair, ilk dizede söylediğinden vazgeçerek ikinci dizede daha güçlü bir ifadeyle amacını dile ge- tirmiştir.) aki söz Bu açıklamaya göre bu şiirdeki söz sanatı aşağı dakilerden hangisidir? A) Tenasüp B) Terdit C) Istiham D) Rücu E) Iktibas Sen gelince güzelleşir etrafımda ne varsa Ellerim de güzelleşir, gözlerim de, sözüm de. Savatlanır yüreğim baştan başa seninle teşbih Yeryüzüm sen olursun

E) Kişileştirmeye başvurulmuştur. aglar vardır, içinden tarih ygarlıklar gülümser. Böy- mlar aşağıdakilerden 5. Aşağıdaki dizelerin hangisinde sanatlı bir söyleyiş yok- tur? LIMIT RAIN A) Bir hatıradır şimdi, dalgın uyuyan şehir B) Sabahleyin gökyüzü parlak, ufuk açıktı C) Yüzün bir kır çiçeği gibi usulca söner D) Salkım sögütler yıkıyordu suda saçlarni E) Bir bakışın içimde sonsuz işıklar yakar mak için ve başkası- $? Bu soruya farklı en dilimizin devasin- bizim dilimiz. Türk- ndan aldığını doğa ilgili sözcük alanla- mga düşkün. Çağn- arçadaki altı çizi- conusu değildir?

Can kafeste durmaz uçar Dünya bir han, konan göçer Bu dizelerde "can" sözcüğü "kafes" ve "uçmak" sözcüklerinin aracılığıyla bir "kuş"a benzetilmiştir. Benzeyen (can) söylenmiş fakat kendisine benzetilen (kuş) söylenmemiştir. Buna göre, aşağıda verilen dizelerin hangisinde bu dizelerdeki söz sanatının benzeri yoktur? A) Yapraktan saçını yerlere yaymış Sonbahar ağlıyor ayaklarında B) Her akşam güneşin battığı yerden Gözlerin doğuyor gecelerime C) Güz mü geldi rengin soldu Ne tez yaprak döktün ömrüm D) Sen, kaçan ürkek bir ceylansın dağda Ben, peşine düşmüş bir canavarım E) Kulak verin ki, zaman, tahtayı kemiriyor, Tavan aralarında, tavan aralarında.

"Dalgalan sen de şafaklar gibi ey nazlı hilâl” dizesinde "hilal" bayrağın parçası olduğu halde bayrak yerine kullanılmıştır, yani benzetme amacı-güdülmeden bir sözcük başka bir sözcük yerine kullanılmıştır. Aşağıdaki dizelerin hangisinde, bu örnektekine benzer bir kullanım vardır? A) Mutsuzluktan söz etmek istiyorum Dikey ve yatay mutsuzluktan B) Diyelim yağmura tutuldun bir gün Bardaktan boşanırcasına yağıyor hem de C) Güç bela bir bilet aldım gişeden Yolculuk başladı Haydarpaşa'dan D) Ne saklayayım gaflet ettiğimi Elimle batırmışım gençliğimi EX Bir akşamüstü pencerenden bakıyordun Ağır ağır, yollara inen karanlığa