Hayalindeki netler. İhtiyacın olan her şey. Tek platform.

Soru çözüm, yayın seti, birebir rehberlik, canlı dersler ve daha fazlası Kunduz’da. Şimdi al, netlerini artırmaya başla.

Fiiller Soruları

AZIRLIK
256
se
Jo
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem dilek kipiyle
çekimlenmiştir?
A) Doğal afetlerin toplum üzerindeki etkisi her zaman
dikkatimi çekmiştir.
B) Sanat hayatına oyuncu olarak başladığımı biliyor mu-
sunuz?
YAYINLARI
C) Günümüz toplumu teknolojik yenilikleri sürekli izliyor.
D) Resim sergisini bir alışveriş merkezinde açalım.
E) Cocukların okumak için gösterdikleri çaba beni çok
mutlu ediyor.
Lise Türkçe
Fiiller
AZIRLIK 256 se Jo 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem dilek kipiyle çekimlenmiştir? A) Doğal afetlerin toplum üzerindeki etkisi her zaman dikkatimi çekmiştir. B) Sanat hayatına oyuncu olarak başladığımı biliyor mu- sunuz? YAYINLARI C) Günümüz toplumu teknolojik yenilikleri sürekli izliyor. D) Resim sergisini bir alışveriş merkezinde açalım. E) Cocukların okumak için gösterdikleri çaba beni çok mutlu ediyor.
6.
Handan, hamamdan geçtik
Gün ışığında hissemize razıydık
Saadetinden geçtik
Ümidine razıydık
Hiçbirini bulamadık
Kendimize hüzünler icat ettik, avunamadık
Yoksa biz
Biz bu dünyadan değil miydik
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıda verilen yargılardan hangisi
yanlıştır?
A Birleşik yapılı fiiller görülen geçmiş zaman, 1. çoğul kişiye
göre çekimlenmiştir.
BY Ek eylemin her iki görevini de örnekleyecek sözcükler vardır.
C)
ma il
D) Öyk
me
Le Son dizede ek eylemin olumsuz çekimine yer verilmiştir.
Yardımcı fiille oluşturulmuş birleşik eylem haber kipiyle ce-
kimlenmiştir.
İkinci dizede yüklem isim soyludur ve ek fiil çekimi vardır.
El Ya
ra
Lise Türkçe
Fiiller
6. Handan, hamamdan geçtik Gün ışığında hissemize razıydık Saadetinden geçtik Ümidine razıydık Hiçbirini bulamadık Kendimize hüzünler icat ettik, avunamadık Yoksa biz Biz bu dünyadan değil miydik Bu dizelerle ilgili olarak aşağıda verilen yargılardan hangisi yanlıştır? A Birleşik yapılı fiiller görülen geçmiş zaman, 1. çoğul kişiye göre çekimlenmiştir. BY Ek eylemin her iki görevini de örnekleyecek sözcükler vardır. C) ma il D) Öyk me Le Son dizede ek eylemin olumsuz çekimine yer verilmiştir. Yardımcı fiille oluşturulmuş birleşik eylem haber kipiyle ce- kimlenmiştir. İkinci dizede yüklem isim soyludur ve ek fiil çekimi vardır. El Ya ra
49. Mademki ağlayıştır çocuğun
1
Hayattaki ilk seslenişi
||
Söyle ey gözyaşı
|||
İçinde ne var
IV V
Bu dizelerdeki numaralanmış sözcüklerden hangi-
sinin türü farklıdır?
A) I
B) II
C) III
on üstümüze geceden
D) IV
E) V
E) Yalın
52. Gençlik
bunian y
getiriyor
Bu cür
gisi "ac
A) I
53. Aşağ
ca tel
A) Ins
BIS
Lise Türkçe
Fiiller
49. Mademki ağlayıştır çocuğun 1 Hayattaki ilk seslenişi || Söyle ey gözyaşı ||| İçinde ne var IV V Bu dizelerdeki numaralanmış sözcüklerden hangi- sinin türü farklıdır? A) I B) II C) III on üstümüze geceden D) IV E) V E) Yalın 52. Gençlik bunian y getiriyor Bu cür gisi "ac A) I 53. Aşağ ca tel A) Ins BIS
I
12
KONU
6 7 8 9 10 11
Haber ve Dilek Kipleri
FİİLLERDE KİP
HABER KİPLERİ
Zaman anlamı taşır.
DİLEK KİPLERİ
Zaman anlamı
taşımaz.
Bu şemaya göre aşağıdaki dizelerin hangisinde
hem haber kiplerine hem de dilek kiplerine yer
verilmiştir?
A) Deniz görünmeli çıksam balkona
Tamamlamalı manzarayı
B) Uzun uzun bakıyorum kıvrılan sokaklara
Tek yaprak bile kımıldamiyor nedense
C) Desem ki vakitlerden bir nisan akşamıdır
Rüzgârların en ferahlatıcısı senden esiyor
D) Biz mi yalnızdık, durmadan yağmur yağardı
Üşür müydük nar çiçekleri ürperirken
Lise Türkçe
Fiiller
I 12 KONU 6 7 8 9 10 11 Haber ve Dilek Kipleri FİİLLERDE KİP HABER KİPLERİ Zaman anlamı taşır. DİLEK KİPLERİ Zaman anlamı taşımaz. Bu şemaya göre aşağıdaki dizelerin hangisinde hem haber kiplerine hem de dilek kiplerine yer verilmiştir? A) Deniz görünmeli çıksam balkona Tamamlamalı manzarayı B) Uzun uzun bakıyorum kıvrılan sokaklara Tek yaprak bile kımıldamiyor nedense C) Desem ki vakitlerden bir nisan akşamıdır Rüzgârların en ferahlatıcısı senden esiyor D) Biz mi yalnızdık, durmadan yağmur yağardı Üşür müydük nar çiçekleri ürperirken
Bu parçada kip ekl
tadır?
(A) 4
B) 5
C) 6
D) 7
E) 8
Kundra
6. Uzun ve kalın bir ip gerip yürümek istedim üstünde
Terliyor muyum koltuk altlarım mı ağlıyor
Anlayamadım gitti
Ve sıcak olup olmadığına bir türlü
Karar veremiyorum gecenin
Bir şey gibiyim, bir böcek, bir değersiz şey işte
Evet evet bir böcek her şeye geç kalmış
Ayındayız tam da bir ağustos böceği
Mesaisine geç kalmış bir ağustos böceği
Bu dizelerle ilgili söylenenlerden hangisinde bir
yanlışlık yapılmıştır? 200
A) İlk dizede yapım eki almış birden çok sözcük
kullanılmıştır.
B) Dördüncü dizede çekim ekinden sonra yapım
eki almış bir sözcük vardır.
C) Altıncı dizede birinci tekil kişi eki kullanılmıştır.
D) Sekizinci dizede ek eylemin geniş zaman çekimi
vardır.
Son dizede kişi eki kullanılmamıştır.
Lise Türkçe
Fiiller
Bu parçada kip ekl tadır? (A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 Kundra 6. Uzun ve kalın bir ip gerip yürümek istedim üstünde Terliyor muyum koltuk altlarım mı ağlıyor Anlayamadım gitti Ve sıcak olup olmadığına bir türlü Karar veremiyorum gecenin Bir şey gibiyim, bir böcek, bir değersiz şey işte Evet evet bir böcek her şeye geç kalmış Ayındayız tam da bir ağustos böceği Mesaisine geç kalmış bir ağustos böceği Bu dizelerle ilgili söylenenlerden hangisinde bir yanlışlık yapılmıştır? 200 A) İlk dizede yapım eki almış birden çok sözcük kullanılmıştır. B) Dördüncü dizede çekim ekinden sonra yapım eki almış bir sözcük vardır. C) Altıncı dizede birinci tekil kişi eki kullanılmıştır. D) Sekizinci dizede ek eylemin geniş zaman çekimi vardır. Son dizede kişi eki kullanılmamıştır.
$
S
R
R
82
12. Birden geldin aklıma yakıverdin ışıkları
Hayret ettim kalbime bazen mutluluktan
Sen kalbime denk gelen küçücük şey
Ben kendini aşk sanan bir adam
Bu dizelerde geçen fiillerin ortak özelliği aşağıdakiler-
den hangisidir?
Tasarlama kipiyle çekimli olmaları
BY Türemiş yapılı olmaları
Aynı şahısla çekimli olmaları
Birleşik çekimli olmaları
E) Basit çekimli olmaları
Lise Türkçe
Fiiller
$ S R R 82 12. Birden geldin aklıma yakıverdin ışıkları Hayret ettim kalbime bazen mutluluktan Sen kalbime denk gelen küçücük şey Ben kendini aşk sanan bir adam Bu dizelerde geçen fiillerin ortak özelliği aşağıdakiler- den hangisidir? Tasarlama kipiyle çekimli olmaları BY Türemiş yapılı olmaları Aynı şahısla çekimli olmaları Birleşik çekimli olmaları E) Basit çekimli olmaları
11. Sahibine yetişecek hecelerin yoksa vurursun sükutunu
kör bir geceye.
Aşağıdakilerin hangisinde bu cümledekiyle türce
özdeş bir fiilimsi vardır?
A) Hayatta yapmanız gereken tek şey, elinden geldi-
ğince çok az şeyi yanlış yapmaktır.
B) Neticede, ancak kalpleri kadar aşık, istidadları kadar
sevdalıydılar.
C) Sakın aşkınızla hiçbir şey arasında tercih yapma
mecburiyetine düşmeyin.
D) Eskiden okuyucu da farklıydı, keyif almak yerine
gayret sarf etmeyi bilmiyordu.
E) Yeri gelmiş, bir dağın altında ezilmiş; yeri gelmiş, bir
karış suda boğulmuşum.
Lise Türkçe
Fiiller
11. Sahibine yetişecek hecelerin yoksa vurursun sükutunu kör bir geceye. Aşağıdakilerin hangisinde bu cümledekiyle türce özdeş bir fiilimsi vardır? A) Hayatta yapmanız gereken tek şey, elinden geldi- ğince çok az şeyi yanlış yapmaktır. B) Neticede, ancak kalpleri kadar aşık, istidadları kadar sevdalıydılar. C) Sakın aşkınızla hiçbir şey arasında tercih yapma mecburiyetine düşmeyin. D) Eskiden okuyucu da farklıydı, keyif almak yerine gayret sarf etmeyi bilmiyordu. E) Yeri gelmiş, bir dağın altında ezilmiş; yeri gelmiş, bir karış suda boğulmuşum.
1. Aşkın alevse hasretin bir kor
Senin yokluğunu kalbime sor
#
Dünyaya seninle gelmiş gibiyim
IV
Sensiz yaşamayı düşünmek çok zor
Vil
-
B) II.
III.
Bu parçadaki altı çizili sözcüklerden hangisi çekim eki
almamıştır?
Şekil Bilgis
gibiyim' i
araştır.
DXIV.
E) V
5.
Lise Türkçe
Fiiller
1. Aşkın alevse hasretin bir kor Senin yokluğunu kalbime sor # Dünyaya seninle gelmiş gibiyim IV Sensiz yaşamayı düşünmek çok zor Vil - B) II. III. Bu parçadaki altı çizili sözcüklerden hangisi çekim eki almamıştır? Şekil Bilgis gibiyim' i araştır. DXIV. E) V 5.
6.
(1) Asıl şenlik akşamları başlardı. (II) Sobanın başına
geçilir. (III) Çaylar demlenir. (IV) Koca Usta'nin sohbeti
dinlenirdi. (V) Bu sohbet faslina kadınlar, çocuklar, eve
gelen konuklar da katılırdı.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangileri-
nin yüklemi çatısı bakımından özdeştir?
A) I. ve II.
D) III. ve IV.
B) III. ve V.
C) II. ve V.
E) IV. ve V.
Lise Türkçe
Fiiller
6. (1) Asıl şenlik akşamları başlardı. (II) Sobanın başına geçilir. (III) Çaylar demlenir. (IV) Koca Usta'nin sohbeti dinlenirdi. (V) Bu sohbet faslina kadınlar, çocuklar, eve gelen konuklar da katılırdı. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangileri- nin yüklemi çatısı bakımından özdeştir? A) I. ve II. D) III. ve IV. B) III. ve V. C) II. ve V. E) IV. ve V.
7-
1-
7. Aşağıdaki eylemlerden hangisi farklı bir
kiple çekimlenmiştir?
10.
A) Bu konuyu çalışmaya devam edeceğiz. geled
B) Hatamızı düzeltmeye çalışıyoruz
C) Yağmurdan dolayı evi su basmış. geen
D) Haftaya seninle sinemaya gidelim.
n
Lise Türkçe
Fiiller
7- 1- 7. Aşağıdaki eylemlerden hangisi farklı bir kiple çekimlenmiştir? 10. A) Bu konuyu çalışmaya devam edeceğiz. geled B) Hatamızı düzeltmeye çalışıyoruz C) Yağmurdan dolayı evi su basmış. geen D) Haftaya seninle sinemaya gidelim. n
ez
ir
5.
4.dl. İnsan yaşadıklarını ne çabuk unutuyor.
II. Eskiden beri hafta sonları göl kenarına giderim.
III. Bu akşam millî takım, grup eleme maçı oynuyor.
IV. Bugün olmazsa yarın muhakkak geleceğim.
V. Kitabı okumadan önce kapağını uzun uzadıya
incelerim.
Numaralanmış cümlelerin hangilerinde kip kayması
vardır?
A) I ve II
D) III ve V
B) I ve III
DR
C) II ve IV
-0.0viab
E) III ve IV
eel
Roman okumayı sevmeyenlerden bir hayır gelmez,
domiue
7.
Fiiller ke
cümleyi
Bu iki
öğren
Lise Türkçe
Fiiller
ez ir 5. 4.dl. İnsan yaşadıklarını ne çabuk unutuyor. II. Eskiden beri hafta sonları göl kenarına giderim. III. Bu akşam millî takım, grup eleme maçı oynuyor. IV. Bugün olmazsa yarın muhakkak geleceğim. V. Kitabı okumadan önce kapağını uzun uzadıya incelerim. Numaralanmış cümlelerin hangilerinde kip kayması vardır? A) I ve II D) III ve V B) I ve III DR C) II ve IV -0.0viab E) III ve IV eel Roman okumayı sevmeyenlerden bir hayır gelmez, domiue 7. Fiiller ke cümleyi Bu iki öğren
10. SINIF
2. MODUL
SIRA SİZDE
11
Ömer Seyfettin'in "Forsa" hikâyesinden
alınan aşağıdaki parçada fiilimsileri bulunuz ve
parçanın sonunda verilen tabloya doğru olacak
şekilde yazınız.
Joutow
Bu, her gece uykusunda onu kurtarmak için
birçok geminin pupa yelken geldiğini gören zaval-
li eski bir Türk forsasıydı. Tutsak olalı kırk yılı geç-
mişti. Otuz yaşında, dinç, levent, güçlü bir kahra-
manken Malta korsanlarının eline düşmüştü. Yirmi
yıl onların kadırgalarında kürek çekti. Yirmi yıl iki
zincirle iki ayağından rutubetli bir geminin dibine
bağlanmış yaşadı. Yirmi yılın yazları, kışları, rüz-
gârları, fırtınaları, güneşleri onun granit vücudunu
eritemedi. Zincirleri küflendi, çürüdü, kırıldı. Yirmi
yıl içinde birkaç kez halkalarını, çivilerini değiştirdi-
ler. Ama onun çelikten daha sert kaslı bacaklarına
bir şey olmadı. Yalnız aptes alamadığı için üzülü-
yordu. Hep güneşin doğduğu yanı sol ilerisine alır,
gözlerini kıbleye çevirir, beş vakit namazı gizli işa-
retle yerine getirirdi. Elli yaşına gelince, korsanlar
onu, "Artık iyi kürek çekemez!" diye bir adada sat-
mışlardı. Efendisi bir çiftçiydi. On yıl kuru ekmekle
onun yanında çalıştı. Tanrıya şükrediyordu. Çünkü
artık bacaklarından mıhlı değildi. Aptes alabiliyor,
tam kıblenin karşısına geçiyor, unutmadığı âyetler-
le namaz kılıyor, dua edebiliyordu. Bütün umudu,
doğduğu yere, Edremit'e kavuşmaktı. Otuz yıl için-
de bir an bile umudunu kesmedi.
İsim-Fiil
Sifat-Fiil
Zarf-Fiil
Lise Türkçe
Fiiller
10. SINIF 2. MODUL SIRA SİZDE 11 Ömer Seyfettin'in "Forsa" hikâyesinden alınan aşağıdaki parçada fiilimsileri bulunuz ve parçanın sonunda verilen tabloya doğru olacak şekilde yazınız. Joutow Bu, her gece uykusunda onu kurtarmak için birçok geminin pupa yelken geldiğini gören zaval- li eski bir Türk forsasıydı. Tutsak olalı kırk yılı geç- mişti. Otuz yaşında, dinç, levent, güçlü bir kahra- manken Malta korsanlarının eline düşmüştü. Yirmi yıl onların kadırgalarında kürek çekti. Yirmi yıl iki zincirle iki ayağından rutubetli bir geminin dibine bağlanmış yaşadı. Yirmi yılın yazları, kışları, rüz- gârları, fırtınaları, güneşleri onun granit vücudunu eritemedi. Zincirleri küflendi, çürüdü, kırıldı. Yirmi yıl içinde birkaç kez halkalarını, çivilerini değiştirdi- ler. Ama onun çelikten daha sert kaslı bacaklarına bir şey olmadı. Yalnız aptes alamadığı için üzülü- yordu. Hep güneşin doğduğu yanı sol ilerisine alır, gözlerini kıbleye çevirir, beş vakit namazı gizli işa- retle yerine getirirdi. Elli yaşına gelince, korsanlar onu, "Artık iyi kürek çekemez!" diye bir adada sat- mışlardı. Efendisi bir çiftçiydi. On yıl kuru ekmekle onun yanında çalıştı. Tanrıya şükrediyordu. Çünkü artık bacaklarından mıhlı değildi. Aptes alabiliyor, tam kıblenin karşısına geçiyor, unutmadığı âyetler- le namaz kılıyor, dua edebiliyordu. Bütün umudu, doğduğu yere, Edremit'e kavuşmaktı. Otuz yıl için- de bir an bile umudunu kesmedi. İsim-Fiil Sifat-Fiil Zarf-Fiil
TEST
7.
Fiilde (Eylemde Rip
10
Eğer mutluluğu tanımıyorsan o da sana merhaba de-
mez, hayatın yollarında bin kez karşılaşsan bile ne sen
onu tanırsın ne de o sana selam verir. Kim bilir belki evin
bahçesinde büyüyen çam ağacıdır mutluluk. Bahçende
çam ağacının dalları sallanmıyorsa, altında oynayan ço-
cuklar bulunmuyorsa o zaman yandın demektir.
Bu parçada kaç tane çekimli fiil vardır?
A) 9
B) 10
C) 11
D) 12
E) 13
Lise Türkçe
Fiiller
TEST 7. Fiilde (Eylemde Rip 10 Eğer mutluluğu tanımıyorsan o da sana merhaba de- mez, hayatın yollarında bin kez karşılaşsan bile ne sen onu tanırsın ne de o sana selam verir. Kim bilir belki evin bahçesinde büyüyen çam ağacıdır mutluluk. Bahçende çam ağacının dalları sallanmıyorsa, altında oynayan ço- cuklar bulunmuyorsa o zaman yandın demektir. Bu parçada kaç tane çekimli fiil vardır? A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 13
=)
Aşağıdaki cümlelerin yüklemlerinde kullanılan kipleri ve bu kipin ifade ettiği anlamı uygun yerlere yazınız.
CÜMLELER
1. Başarmak için azimli davranır ve sonunda başarır.
2. O gün arkadaşımın yanına gidiyor ve özür diliyorum.
3. Müdür Bey, evrakları isterler.
4. Duyar duymaz olay yerine koşuyorum.
5. Birkaç gün sonra İzmir'e gidiyorum.
6. Bu kitabı bir haftada bitireceksin!
7. Her şey gönlünüzce olsun.
8. Sabah erkenden kalkar, çantanı hazırlarsın.
9. Fatih'in askerleri Haliç'ten kente girer, kenti ele geçirirler.
10. Yaşar Kemal, o yıllarda su bekçiliği yapar.
11. Her akşam rapor vermek için yanıma uğrayacaksın.
12. Atatürk, sanatçıları topluyor ve onlarla sohbet ediyor.
13. Dolabını ve kitaplarını hemen toplayacaksın.
14. Aradığımız sokak şu tarafta olacak.
15. Telaşlanma birazdan arar, nerede olduğunu öğreniriz.
16. Her hafta cumartesi günü pazar kuruluyor.
KULLANILAN KIP
geniş
2.
şimdiki 2.
senig
şimdiki
2.
2.
şimditi
gelecek 2.
KASTEDİLEN KİP
9.8.2
geniş 2.
genie 2
geniş 2.
gelecek 2.
şimdiki 2
gelecek zamen
gelecek
2011an
geniş
2amon
şimdiki zaman
gelecek 2.
gelecek
geniş zaman
Lise Türkçe
Fiiller
=) Aşağıdaki cümlelerin yüklemlerinde kullanılan kipleri ve bu kipin ifade ettiği anlamı uygun yerlere yazınız. CÜMLELER 1. Başarmak için azimli davranır ve sonunda başarır. 2. O gün arkadaşımın yanına gidiyor ve özür diliyorum. 3. Müdür Bey, evrakları isterler. 4. Duyar duymaz olay yerine koşuyorum. 5. Birkaç gün sonra İzmir'e gidiyorum. 6. Bu kitabı bir haftada bitireceksin! 7. Her şey gönlünüzce olsun. 8. Sabah erkenden kalkar, çantanı hazırlarsın. 9. Fatih'in askerleri Haliç'ten kente girer, kenti ele geçirirler. 10. Yaşar Kemal, o yıllarda su bekçiliği yapar. 11. Her akşam rapor vermek için yanıma uğrayacaksın. 12. Atatürk, sanatçıları topluyor ve onlarla sohbet ediyor. 13. Dolabını ve kitaplarını hemen toplayacaksın. 14. Aradığımız sokak şu tarafta olacak. 15. Telaşlanma birazdan arar, nerede olduğunu öğreniriz. 16. Her hafta cumartesi günü pazar kuruluyor. KULLANILAN KIP geniş 2. şimdiki 2. senig şimdiki 2. 2. şimditi gelecek 2. KASTEDİLEN KİP 9.8.2 geniş 2. genie 2 geniş 2. gelecek 2. şimdiki 2 gelecek zamen gelecek 2011an geniş 2amon şimdiki zaman gelecek 2. gelecek geniş zaman
"Kirk sene görülen bir rüya yalan olmaz!" diyordu. Kulübe duvarının dibine uzandı. Yavaş yavaş
gözlerini kapadı. İlkbahar bir ümit tufanı gibi her tarafı parlatıyordu. Martıların "Geliyorlar, geli
yorlar, seni kurtarmağa geliyorlar!" gibi işittiği tatlı seslerini dinleye dinleye daldı. Duvar taşlarının
arasından çıkan kertenkeleler üzerinde geziniyorlar, çuvaldan esvabının içine kaçıyorlar, gür beyaz
sakalımın üstünde oynaşıyorlardı. İhtiyar esir rüyasında ağır bir Türk donanmasının limana girdiğini
görüyordu. Kasabaya giden yola birkaç bölük asker çıkarmışlardı. Al bayrağı uzaktan tanıdı. Yatağan
lar, kalkanlar güneşin aksiyle parlıyordu.
"Bizimkiler! Bizimkiler!" diye bağırarak uyandı. Doğruldu. Üstündeki kertenkeleler kaçıştılar. Li
mana baktı. Hakikaten kalenin karşısına bir donanma gelmişti. Kadırgaların, yelkenlerin, küreklerin
biçimine dikkat etti. Sarardı. Gözlerini açtı. Kalbi hızla çarpmağa başladı. Ellerini göğsüne koydu. Bun-
lar Türk gemileriydi. Kenara yanaşıyorlardı. Gözlerine inanamadı. "Acaba rüyam devam mı ediyor?
şüphesine düştü. Fakat uyanıkken rüya görülür müydü? Kanaat getirmek için elini ısırdı. (...) Evet, işte
hissediyordu. Uyanıktı. Gördüğü rüya değildi. O uyurken donanma burnun arkasından birdenbire zuhur
etmiş olacaktı. Sevinçten, hayretten dizlerinin bağı çözüldü. Hemen çöktü. Kenara çıkan bölükler, el-
lerinde al bayraklar, kalenin etrafina doğru ilerliyorlardı. Kırk senelik bir beklemenin son azmiyle day-
randı. Birden kemikleri çatırdadı. Badem ağaçlarının çiçekli gölgeleriyle örtülen yoldan yürüdü. Kenara
doğru koştu, koştu, koştu. Karaya çıkan askerler ak sakallı bir ihtiyarın kendilerine doğru koştuğunu
görünce, "Dur!" diye bağırdılar. İhtiyar durmadı, bağırdı.
"Ben Türk'üm, oğullar, ben Türk'üm!"
Askerler onun yaklaştığını beklediler. İhtiyar Türklerin yanına yaklaşınca önüne ilk geleni tutup
öpmeğe başladı. Gözlerinden yaşlar akıyordu. Hâline bakanların hepsi müteessir olmuştu. Biraz he-
yecanı sükûn bulunca ona sordular: "Kaç yıldır esirsin?"
"Kirk!"
"Nerelisin?"
"Edremitli."
"Adın ne?"
"Kara Memiş.
"Kaptan mıydın?"
"Evet..."
İhtiyarın etrafındaki askerler birbirine karıştı. Bir çığlıktır koptu. "Beye haber verin! Beye haber
verin!" diye bağrışıyorlardı. İhtiyarın kollarına girdiler. Kuş gibi deniz kenarına uçurdular. Bir sandala
koydular. Büyük bir kadırgaya çıkardılar. Askerin içinde onun menkibelerini bilmeyen, şöhretini duy-
mayan yoktu. Biraz güvertede durdu. Sevinçten kırk senedir hasret kaldığı millettaşlarını görmekten
şaşırmış, aptallaşmıştı. Ayağına bir çakşır geçirdiler. Sırtına bir kaftan attılar. Başına bir kavuk koy-
dular.
"Haydi, beyin yanına!" dediler. Kendini kadırgaya getiren askerlerle beraber büyük geminin kıçına
doğru yürüdü. Kara palabıyıklı, sırmalı esvabının üzerine demir, çelik zırhlar giymiş iri bir adamın
karşısında durdu.
"Sen Kaptan Kara Memiş misin?"
58
"Evet!" dedi.
"Hızır Aleyhisselâm'ın geçtiği yerlerden geçen sen misin?”
"Benim."
Lise Türkçe
Fiiller
"Kirk sene görülen bir rüya yalan olmaz!" diyordu. Kulübe duvarının dibine uzandı. Yavaş yavaş gözlerini kapadı. İlkbahar bir ümit tufanı gibi her tarafı parlatıyordu. Martıların "Geliyorlar, geli yorlar, seni kurtarmağa geliyorlar!" gibi işittiği tatlı seslerini dinleye dinleye daldı. Duvar taşlarının arasından çıkan kertenkeleler üzerinde geziniyorlar, çuvaldan esvabının içine kaçıyorlar, gür beyaz sakalımın üstünde oynaşıyorlardı. İhtiyar esir rüyasında ağır bir Türk donanmasının limana girdiğini görüyordu. Kasabaya giden yola birkaç bölük asker çıkarmışlardı. Al bayrağı uzaktan tanıdı. Yatağan lar, kalkanlar güneşin aksiyle parlıyordu. "Bizimkiler! Bizimkiler!" diye bağırarak uyandı. Doğruldu. Üstündeki kertenkeleler kaçıştılar. Li mana baktı. Hakikaten kalenin karşısına bir donanma gelmişti. Kadırgaların, yelkenlerin, küreklerin biçimine dikkat etti. Sarardı. Gözlerini açtı. Kalbi hızla çarpmağa başladı. Ellerini göğsüne koydu. Bun- lar Türk gemileriydi. Kenara yanaşıyorlardı. Gözlerine inanamadı. "Acaba rüyam devam mı ediyor? şüphesine düştü. Fakat uyanıkken rüya görülür müydü? Kanaat getirmek için elini ısırdı. (...) Evet, işte hissediyordu. Uyanıktı. Gördüğü rüya değildi. O uyurken donanma burnun arkasından birdenbire zuhur etmiş olacaktı. Sevinçten, hayretten dizlerinin bağı çözüldü. Hemen çöktü. Kenara çıkan bölükler, el- lerinde al bayraklar, kalenin etrafina doğru ilerliyorlardı. Kırk senelik bir beklemenin son azmiyle day- randı. Birden kemikleri çatırdadı. Badem ağaçlarının çiçekli gölgeleriyle örtülen yoldan yürüdü. Kenara doğru koştu, koştu, koştu. Karaya çıkan askerler ak sakallı bir ihtiyarın kendilerine doğru koştuğunu görünce, "Dur!" diye bağırdılar. İhtiyar durmadı, bağırdı. "Ben Türk'üm, oğullar, ben Türk'üm!" Askerler onun yaklaştığını beklediler. İhtiyar Türklerin yanına yaklaşınca önüne ilk geleni tutup öpmeğe başladı. Gözlerinden yaşlar akıyordu. Hâline bakanların hepsi müteessir olmuştu. Biraz he- yecanı sükûn bulunca ona sordular: "Kaç yıldır esirsin?" "Kirk!" "Nerelisin?" "Edremitli." "Adın ne?" "Kara Memiş. "Kaptan mıydın?" "Evet..." İhtiyarın etrafındaki askerler birbirine karıştı. Bir çığlıktır koptu. "Beye haber verin! Beye haber verin!" diye bağrışıyorlardı. İhtiyarın kollarına girdiler. Kuş gibi deniz kenarına uçurdular. Bir sandala koydular. Büyük bir kadırgaya çıkardılar. Askerin içinde onun menkibelerini bilmeyen, şöhretini duy- mayan yoktu. Biraz güvertede durdu. Sevinçten kırk senedir hasret kaldığı millettaşlarını görmekten şaşırmış, aptallaşmıştı. Ayağına bir çakşır geçirdiler. Sırtına bir kaftan attılar. Başına bir kavuk koy- dular. "Haydi, beyin yanına!" dediler. Kendini kadırgaya getiren askerlerle beraber büyük geminin kıçına doğru yürüdü. Kara palabıyıklı, sırmalı esvabının üzerine demir, çelik zırhlar giymiş iri bir adamın karşısında durdu. "Sen Kaptan Kara Memiş misin?" 58 "Evet!" dedi. "Hızır Aleyhisselâm'ın geçtiği yerlerden geçen sen misin?” "Benim."
1.
(1) Bir düşünüre göre sanatın kökeni iştir. (II) Dans
olsun, şiir olsun, resim ya da süsleme olsun bunlar
hep ilkel toplumların beslenme ve barınma gibi yarar
gözeterek giriştikleri faaliyetlerden doğmuştur. (III)
Mesela yük taşıyanlar, kürek çekenler, deriyi işle-
yenler bu işleri yaparlarken bir şarkı mırıldanır. (IV)
Yaptıkları işe göre mırıldandıkları şarkının da bir ritmi
vardır. (V) Bu ritim, iş sırasında yapılan beden hare-
ketlerine uygun, onları kolaylaştırıcı ve düzenleyici
bir tempodadır.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangi-
leri yükleminin türüne göre fiil cümlesidir?
A) I ve II
B) II ve III
C) III ve IV
D) IV ve V
E) I ve V
Lise Türkçe
Fiiller
1. (1) Bir düşünüre göre sanatın kökeni iştir. (II) Dans olsun, şiir olsun, resim ya da süsleme olsun bunlar hep ilkel toplumların beslenme ve barınma gibi yarar gözeterek giriştikleri faaliyetlerden doğmuştur. (III) Mesela yük taşıyanlar, kürek çekenler, deriyi işle- yenler bu işleri yaparlarken bir şarkı mırıldanır. (IV) Yaptıkları işe göre mırıldandıkları şarkının da bir ritmi vardır. (V) Bu ritim, iş sırasında yapılan beden hare- ketlerine uygun, onları kolaylaştırıcı ve düzenleyici bir tempodadır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangi- leri yükleminin türüne göre fiil cümlesidir? A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) IV ve V E) I ve V