Halk Şiiri Özellikleri Soruları

13. AYT - Türk Dili ve I. Kaygusuz Abdal - Budalanâme II. Hacı Bayram Veli - Makalât III. Erzurumlu İbrahim Hakkı - Marifetnâme IV. Yunus Emre - Risaletü'n-Nushiyye V. Bayburtlu Zihni - Sergüzeştnâme Yukarıda verilen sanatçı-eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? A) I -BHI C) III D) V BV 15. Belirli kullar şairle Aşağ biridi A) E B) E D)

DENEME-1 10. Melun diledi ki çağıra... Hemen berkçe boğazın sıktı. Komadı ki çağıra. Ol dem berkçe bağladı, ge- tirdi kale kapısına. Kapıda kırk kişi vardı. Kapının kilidini sındı, önüne çıktı. Bir nağra urdu, haykırdı. Müslümanlar işittiler, bindiler, seğirttiler. Kale hal- kı birbirine dokundu. Simbat melununu dine davet eyledi, çare olmadı. Kapı önüne asti. Erteye değin kılıç yürüttü. Çünküm erte oldu, Malatya'dan üç yüz gazi çıkageldi. Seyyit'in elin öpüp görüştüler. Kalenin fethine gayet saz oldular. Çokluk mal bul- dular. Seyyit, gazilere bahşeyledi. Simbat'ın kızını Hüseyin İbn-i Ali'ye verdi. Kaleyi harap kıldı. Andan yine Malatya'ya geldiler. Bu parça, aşağıdaki eserlerin hangisinden alın- mış olabilir? A) Garipnâme B) Battalnâme C) Hamzanâme D) Saltuknâme E) İskendernâme

7. Aşık edebiyatının 17. yüzyılda yaşamış en ünlü tem- silcisidir. Şiiri aşk ve doğa üzerinde kuruludur. Ay- rılık, gurbet, sıla özlemi ve ölüm en çok değindiği konulardır. Yaşadığı çağda yetişmiş başka saz şa- irlerinin tersine, dil ve ölçü bakımından divan ede- biyatının ve tekke şiirinin etkisinden uzak kalmıştır. Şiirlerinde, Anadolu insanının o çağdaki günlük ko- nuşma dilini kullanmıştır. Yöresel sözcükleri, deyim- leri ve halk şiirine özgü benzetmeleri yoğun bir bi- çimde kullanan şair, hem yaşadığı dönemde hem de sonraki dönemlerde birçok şairi etkilemiştir. Bu parçada tanıtılan halk şairi aşağıdakilerden hangisidir? A) Karacaoğlan B Dadaloğlu C) Köroğlu D) Âşık Ömer E) Seyrani REDMI NOTE 8 OAI QUAD CAMERA

Anlamca kaynaşmış birleşik fiil E) Kişi zamiriyle kurulmuş belirtili isim tamlaması ile dat bağlay 1. (1) Ökkeş kentteydi ama bazı günler dalar giderdi ayrıldığı kö- yüne, köy çeşmesine, köy korusuna, köy yoluna. (II) Orada su, kışın buz gibi olduğu için elleri donar ve kıpkırmızı olur; ellerinin morardığı günler bile olurdu. (III) Elleri çok üşüyünce yazıhaneye girer, eski elektrik sobasına ellerini uzatır, bu kez de parmakları sızlardı. (IV) Bazı günler ağladığı bile olurdu. (V) Geçmişe yaptığı yolculuğun içinde bıraktığı bu hazin duy- guları tekrar tekrar hatırlamak da canını acıtıyordu. Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakiler- den hangisi yanlıştır? A) I. cümle bağımlı bağlı bir cümledir. ili bir comledir. 6 B) II. cümlede tamlananı sifat-fiil olan isim tamlaması vardır. C) I. cümlede tamlayanı niteleyen amat kullanılmıştır. D) IV. cümle girişik birleşik cumledir. E) V. cümlenin öznesi fiilimsi grubudur

12. Gel imdi sen dahi şeyhin hâline Karışasın evliyanın yoluna Dalasın sen âb-ı hayat gölüne Erişir cânına fazlı Hudâ'nın Bu dizelerin nazım türü aşağıdakilerden hangisi- dir? A) Münacat B) Devriye C) Sathiye E) Nutuk D) Güzelleme

7. I. Dedim dilber yanakların kızarmış Dedi çiçek taktık gül yarasıdır Dedim tane tane olmuş benlerin Dedi zülfüm değdi tel yarasıdır II. Dedim ay kız ne güzelsin Dedi dersim hecelenmiş Dedim sensin tan yıldızı Dedi hayli yücelenmiş Aşağıdakilerden hangisi numaralanmış bu dörtlüklerin ortak özelliklerinden biri değildir? A Koşma nazım şekliyle söylenme BY Benzer temalar işlenme Uyak ve rediften yararlanma Duzellemeye özgü nitelikler taşıma Söz sanatlarından yararlanma

8. Sevdâya dûş eder aşkı cûs eder Her sözü gûş eder ferâmûş eder Cilve cümbüş eder hatır hoş eder Bâdeler nûş eder hemdemcesine Bu dörtlüğün nazım türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Yedekli koşma B) Düz koşma D) Musammat koşma C) Ayaklı koşma E) Zincirleme koşma

7. Yasın atıp yaşnadi, 7 Tuman turup tuşnadı Adgır kısır kişnedi Ögür alıp okraşur Günümüz Türkçesiyle Gök gürleyip şimşek çaktı Bulutlar karşı karşıya gelip harekete geçtiler Aygırlarla kısraklar kişnedi Her birini eşini (yanına) aldı, alçak sesle kişniyorlar. Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söyle- nemez? A) Sade bir dille oluşturulduğu B) Tabiat temasının işlendiği C) Yuğ törenlerinde söylenen bir şiirden alındığı D) Dörtlüklerle ve 7'li hece ölçüsüyle söylendiği E) Redif ve yarım uyak kullanıldığı 9.

EDEBİYATI Soru Bankası isinde /benimhocam TEST 19 21. 1. Seyranî: Develili ya da Everekli olarak geçen taşlama ustasıdır. "Deli" diye anılır. Hece ölçüsünü de aruz ölçü- sünü de kullanmıştır. Dinî tasavvufi halk edebiyatında da başarılıdır. II. Erzurumlu Emrah: 17. yy. şairidir. Sadece hece ölçüsünü kullanmıştır. Dinî - tasavvufi halk edebiyatından da divan edebiyatından da hiç etkilenmez. Hayatı etrafında "Emrah ile Selvi Han" Hikâyesi oluşmuştur. III. Levnî: 18. yy. şairidir. Minyatür ustasıdır. Yazdığı "Atalar- sözü Destanı" ile bilinir. Selânik - İstanbul yolculuğunu da "Tekerleme" adlı eserinde anlatmıştır. IV. Kayıkçı Kul Mustafa: 17. yy. halk şairidir. Yeniçeriler tarafından usta bir şair olarak kabul edilen ordu şairidir. Sadece hece ölçüsünü kullanmıştır. V. Karacaoğlan: Hakkında "Karacaoğlan ile İsmihan Sultan" adlı halk hikâyesi oluşmuştur. 17. yy. şairidir. Aşk ve tabi- at konularını başarıyla işler. Tasavvuf edebiyatından ve divan edebiyatından etkilenmeyen bir lirik şairdir. Yukarıdaki öncüllerde hangi şairin açıklamasıyla ilgili bilgi yanlışlığı mevcuttur? A) I B) II C) III D) IV E) V

Modern Dönem Dinî Dönem Destan Dönemi Akıl ve mantık ön plandadır. 1. Kavmi özellik- ler etkilidir. Arap ve Fars edebiyatının et- kisi vardır. ürünler Anonim ürünlere II. Sözlü ürünler ağırlıklıdır. Yazılı ağırlıklıdır. pek rastlanmaz. III. Hece ölçüsüyle şiirler yazılmış- Hece terk edil- miş, aruz ölçü- sü kullanılmıştır. tır. IV. Savaş, kahra- manlık, doğa gibi konular iş- lenmiştir. Şiirin katı ku- ralları yıkılmaya başlanmıştır. Bireysel konu- ların yanında, sosyal konular işlenmiştir. Yiğitlik, doğa, aşk gibi konula- rin yanında, ta- savvuf geniş öl- çüde işlenmiştir. Koşma, gazel, mesnevi, ilahi bu dönemde verilen ürünler- dendir. V. Sagu, sav, ko- şuk dönemin ürünleridir. Makale, roman, deneme türler edebiya- tımıza girmiştir. gibi Edebiyatımızın üç döneminin karşılaştırılmasının yapıl- dığı tabloda, numaralı yerlerin hangisinde bir yanlışlık söz konusudur? A) 1. B) II. (C) II. D) IV. E) V. 1. lme Yayınevi

10. Gel dilberim kan eyleme Seni kandan sakınırım Doğan aydan esen yelden Seni günden sakınırım. Bu dörtlüğün nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Koşma B) Semai D Mâni E) Varsağı HO nea C) Destan

11 (Teşbihibeliğ) 10. Yağmur yağıp saçıldı Türlüğ çeçek suçuldı Yinçü kapı açıldı Çından yıpar yuğruşur İslamiyet öncesi sözlü edebiyatımıza ait olan bu dörtlük- te, 7'li hece ölçüsü kullanılmış ve bahar tasviri yapılmıştır; adı verilen bu şiir örnekleri adlı yapıt aracılığıyla günümüze ulaşmıştır. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki- lerin hangisinde verilenler getirilmelidir? PGM A) sav-Kutadgu Bilig B) sagu-Göktürk Kitabeleri C)koşma - Kutadgu Bilig DY koşuk - Divânu Lugâti't Türk E) sav-Divânu Lugâti't Türk u 4x id tes Diğer sayfaya geçiniz.

10. Aşağıdakilerden hangisi yapısına göre birleşik, söz dizimine göre devrik bir ad cümlesidir? A) Bizi üzüp durduğunu siz de biliyorsunuz elbette. B) O yıllarda çıkarılan dergilerden biri de Yaprak'tı. C) Sağlığında daha rahattı çoluğu çocuğu. D) O, bu tür işler için biçilmiş kaftandır. E) Hava daha sıcaktı, buraya ilk geldiğimizde. 11. Aşağıdaki cümlelerden hangisi öznesi ortak si-

8 3. Aşağıdakilerden hangisi Salah Birsel'in bir özelliği de- ğildir? A) Yazılarında yer yer günlük konuşma dilinde az bilinen sözcük ve deyimlere yer vermiştir. B) İroni ve humor özellikleri taşıyan şiirleriyle modern şii- rimizi tema ve dil bakımından geliştirmiştir. C) Hisar dergisinde Fildişi Kuleden başlığıyla denemeler yazmış, Fransızcadan tercümeler yapmıştır. D) Farklı söyleyiş tarzları, ince ince dile getirdiği yergile- ri, birbirinden keyifli denemeleri ile âdeta deneme tü- rüne farklı bir kumaş giydirmiştir. E) 1986 yılında Yaşlılığın Günlüğü adlı güncesi ile Sedat Simavi Edebiyat Ödülü'nü kazanmıştır. E

Halk Şiiri (Nazım Biçimleri ve Türleri) 3 SIIR UNITE Mani, koşma, semai, nutuk, devriye 1. IV V Numaralanmış türlerle ilgili aşağıdaki yargılardan han- gisi doğru değildir? A) l'incisi, aaxa biçiminde uyaklanan, tek dörtlükten olu- şan nazım biçimidir. B) Il'ncisi, kavuştak ve bent bölümünden oluşan, âşık edebiyatının en uzun nazım biçimidir. C) IIl'üncüsü, hece ölçüsünün sekizli kalıbıyla söylenen, özel bir ezgisi olan nazım biçimidir. D) IV'üncüsü, tekke edebiyatında didaktik nitelik taşıyan şiirlere verilen addır. E) V'incisi, 11'li hece ölçüsüyle söylenen, insanın varo- luşunu anlatan tasavvufi şiirlerdir.

C) Türküler, yöreden yöreye içeriğinde ve biçimin- de değişikliklere uğrayabilir. Meddahta perde, sahne, dekor ve kostüm gibi unsurlar bulunmaz. Tek E Hem türküler hem de maniler anonim halk ede- biyatı ürünüdür. Âşık tarzı halk edebiyatıyla ile ilgili aşağıdaki- lerden hangisi söylenemez? A) Şiirlerin çoğu bağlama adı verilen saz eşliğinde söylenmiştir. B) Şairler söyledikleri şiirlerini cönk adı verilen defterlere yazmışlardır. Web Hld noonhe C) Aruz ölçüsünü de kullanan ozanlara kalem şai- ri denmiştir. IbV D) Ozan adı verilen halkın içinden çıkan şairler ta- rafından oluşturulmuştur. E) Şairler mahlaslarını şiirlerinin son dörtlüğünde söylemişlerdir. 3. Aşağıdakilerden hangisi halk edebiyatının özel- liklerinden biri değildir? in Sinin de- AYDIN YAYINLARI