Halk Şiiri Özellikleri Soruları

I. Grup II. Grup Aşık Ömer Şeytan Bunun Neresinde adlı koşması ünlüdür. Kaygusuz Abdal Adli mahlasını da kullanan şair Âşıkname kitabinin sahibidir. Seyrani Abdal Musa'nın mürididir, asıl adı Alaeddin Gaybi'dir, Yunus Emre'nin yolundan gitmiştir. Dertli Taşlama deyince akla gelen halk ozanıdır. Sümmani 17. yüzyıl ozanıdır. I. grupta verilen ozanlardan hangisi II. gruptaki yargı dan biriyle eşleştirilemez? A) Aşık Ömer B) Seyrani C) Dertli D) Kaygusuz Abdal E) Sümmani

2. Türk destanlarının pek çoğunda kullanılan bazı motif- ler vardır. Bu motifler arasında işık, at, rüya, bade, ağaç, 1 II kurt, kadın, yada taşı, su, demir, ok - yay, gümüş sayılabilir. IV V Söz konusu motifler arasında numaralanmış olanlar- dan hangisi yoktur? A) V B) IV C) III D) || E) I

1. Tasavvuf yoluna girmiş, manevi yolculuğa başlayan kişi. (Mürşit) II. Kaba sofu, ham ruhlu, pişmemiş, inancın özünden habersiz, kuralcı kişi. (Zahit) IN. Sufirin dünya ilgilerinden uzaklaşıp kendi varlığını unutarak Allah'la bir olması hâli. (Fenâfillah) 1. İlahi aşk şarabını sunan tasavvuf ehli. (Pir-i Mugan) V. Bedensel arzularından kurtulup ruhsal arınmayı sağlamak için perhize girme, yalnızlığa çekilme. (Çile) Numaralanmış açıklamalardan hangisi, parantez () içinde verilen tasavvuf kavramıyla uyuşmamaktadır? B) II. C) II. D) IV E) V.

81 3 1. Halk şiirinde hecenin sekizli ölçüsü ile düzenlenen ve özel bir ezgi ile söylenen şiirler ---- II. Halk şiirinde aruz ölçüsüyle düzenlenmiş şiirlerden biri de ---- Bunlar divan edebiyatının halk edebiyatına etkisiyle oluşmuştur. Yukarıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlerin her iki- sine de aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? A A) mânidir. B) koşmadır. C) varsağıdır. D) divandır . E semaidir. 8 2

21. Cumhuriyet Dönemi'nde, halk edebiyatı âşıklık geleneği- ni sürdüren en büyük ozan ve aynı zamanda bu zincirin son büyük temsilcisi sayılır. Okuma yazması olmayan şairler arasında yer alır. İlk başlarda başka âşıkların tür- külerini çalar. Daha sonra kendi sözlerini dile getirmeye başlar. Onu ülkeye tanıtan ve ünlü biri olmasına vesile olan kişi de Ahmet Kutsi Tecer olur. Insan aşkı, yurt sev- gisi, doğa sevgisi, yurt güzellikleri, insanlık aşkını dile getiren güzelleme, methiye, taşlama, sathiye, devriye gibi türlerde şiirler söyler. Yunus Emre, Pir Sultan Abdal, Karacaoğlan, Dadaloğlu ve Erzurumlu Emrah'tan etkile- nir. Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden han- gisidir? A) Aşık Ömer B) Seyrani C) Erzurumlu Emrah D) Aşık Veysel E) Ruhsati

1. 1. Aşk, yiğitlik, doğa sevgisi konularında söylenmiştir. Şölen- lerde kopuz eşliğinde söylenen şiirlerdir. 7'li hece ölçüsüyle söylenir. Kafiye şeması aaab'dir. Islamiyet'ten sonra "koşma" adını almıştır. Biçim ve içerik bakımından koşmaya benzer. (Koşuk) II. Yuğ törenlerinde, ölen kişinin ardından söylenir. 7'li hece ől- çüsüyle söylenir. Kafiye şeması aaab'dir. Ölenin dürüstlüğü, faziletleri anlatılır. İslamiyet'ten sonra divan şiirinde "mersi- ye", halk şiirinde "ağıt" adını alır. (Sagu) III. Bugünkü atasözlerinin ilk halidir. Yaşamla, toplumla, insan doğasıyla ilgili öğütler verilir. Divan edebiyatında "darb-ime- sel" adını alır. (Sav) IV. Milletlerin başından geçmiş büyük felaketleri, göçleri, kişisel kahramanlıkları, dini, milli ve sosyal olayları konu edinen ve uzun manzumlar olarak söylenen ürünlere denir. (destan) V. Toplumu derinden etkileyen olaylar sonucunda halk arasın- da kendiliğinden oluşan uzun nazım türüdür. (Koşma) Açıklaması verilen numaralanmış bilgilerden hangisinin na- zim biçimi parantez ( ) içinde yanlış verilmiştir? A) B) 11 C) III D) IV E) V

11. Yeni mektup aldım gül yüzlü yârdan, Gözletme yolları, gel deyi yazmış; Sivralan köyünden, bizim diyardan Dağlar mor menevşe, gül deyi yazmış Bu dizelerden yola çıkarak Åşık Veysel ile ilgili. 1. Hece ölçüsünü kullanır. II. Biçimden çok, içeriğe önem verir. III. Soyut ve kapalı bir anlatımı vardır. O IV. Aşk, tabiat, ayrılık, özlem gibi konuları işler yargılarından hangileri söylenemez? A) Yalniz T. B) Yalnız he e) I ve II. D) Il ve III. E) III ve IV.

10. L. 16'nci yüzyılda yaşamış asıl adı Haydar'dır. II. Alevi gelenekleri ve tarikat içinde yetişti. III. Şiirlerinde duru ve yalın bir dil kullandı. IV. Medrese öğrenimi görmediği için diğer bazı halk şairlerinin aksine divan edebiyatından hiç etkile- medi. 25 Bazı özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A) Yunus Emre B) Hacı Bektaş Veli C) Pir Sultan Abdal D) Hacı Bayram Veli E) Kazak Abdal

3 . 6. (1) Koşma; aşk, doğa, ölüm, yiğitlik konularını işleyen, âşık edebiyatının çok sevilen ve en yaygın biçimde kul- lanılan şiir biçimidir. (II) Sözlü edebiyatta görülen koşuk biçiminin devamı sayılan koşma; ölçü, tema ve dörtlük sayısı bakımından koşukla aynı özelliklere sahiptir. (III) Âşık veya ozan adı verilen kişilerin söyledikleri bu şiir- lerde, şaire ustası tarafından verilen ya da şairin kendi seçtiği bir takma ad kullanılır. (IV) Bağlama adı verilen saz eşliğinde söylenen koşmalar dışında, kalem şuarası adı verilen ve saz çalmayı bilmeyen şairlerin yazdığı koşmalar da vardır. (V) Bu nazım biçimi, divan şiiri ürünlerinden olan gazel ile işlenen temalar bakımından benzerlik göstermektedir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde koşma ile ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir? B) II der box DIV E) 155

2. | Şiirlerde sadece aruz ölçüsü kullanılmıştır. Nazım birimi genellikle dörtlüktür fakat yer yer be- yit de kullanılmıştır. II. III. Sanatçılar tarikat merkezi olan tekkelerde yetiş. miştir. iv. Allah, insan, felsefe, doğruluk, ibadet gibi konular işlenmiştir. V. Eserlerde kullanılan dil âşık edebiyatına göre ağır, divan edebiyatına göre sadedir. Yukarıdakilerden hangisi tekke tarzı halk edebiya- tinin özelliklerinden biri değildir? A)! B) || C) III D) IV E) V tekke torznin Szellikkrini y Yezer misina nza

Ela gözlerini sevdiğim dilber Şu gelip geçtiğin yollar övünsün Kadir Mevlam seni övmüş yaratmış Kismeti olduğun kullar övünsün Bu dörtlük için aşağıdakilerin hangisi söylenemez? A) Hece ölçüsüyle yazılmıştır. B) Redife yer verilmiştir. - C) Yarım uyak kullanılmıştır. D) Düzyazıya yaklaşan bir havası vardır. E) Halk şiiri niteliklerini taşımaktadır.

1. Tarikata yeni giren müritlere, tarikat ada bini öğretmek için yazılan şiirlerdir. II. Tasavvuftaki devir nazariyesini anlatan şi- irlerdir. III. Herhangi bir tarikatın izini taşımayan, Allah'ın varlığını ve birliğini anlatan şiir- lerdir. IV. En ünlü şairi Kaygusuz Abdal olan bu şiir- ler, mizahi konulu manzumelerdir. Aşağıda verilen şiir türlerinden hangisi numaralandırılmış açıklamalardan herhan- gi biriyle eşleştirilemez? 5 . liani B) Nefes C) Devriye D) Şathiye E) Nutuk

AYDIN YAYINLARI 12. Ademi balçıktan yoğurdun yaptın Yapıp da neylersin, bundan sana ne Halk ettin insani saldın cihana Salip da neylersin bundan sana ne Biçim ve içerik özellikleri dikkate alındığında 15. yy.da yazılmış olan bu dörtlüğün aşağıdaki şairlerden hangisine ait olduğu söylenebilir? AXYunus Emre B: Kaygusuz Abdal C) Pir Sultan Abdal D) Hacı Bektaş-1 Veli E) Eşrefoğlu Rumi

2. Köktürk Yazıtları Türk milletinin birlik ve beraberliğine vurgu yapan önemli metinlerdir. Anıtların varlığından ilk kez Cüveyni, 12. yy.da “Tarih-i Cihangûşa" adlı eserinde söz etmiştir. (II) Kitabelerdeki yazıyı çözümleyip bilim dünyasına tanıtan Danimarkalı Wilhelm Thomsen'dir. (III) “Türk adının geçtiği ilk metinlerdir. (IV) "Vezir Tonyukuk Anıtı” tarih ve anı türünün ilk örneği sayılır. (V) En son dikilen yazıt da Vezir Tonyukuk Anıtı'dır ve bu yazıtı da Bilge Kağan, kardeşi için diktirir. 5. Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerden hangi- sinde bilgi yanlışı vardır? A) C) III D) IV E) V /benimhocam B) II

11. Sarayım Bülbül bekler sarayım Bir haine dil verdim Yıktı gönlüm sarayım Bergüzarı istemem Seni bir yol sarayım Dislekler halinde Bu dörtlüğün nazım biçimi aşağıdakilerden hangi- sidir? A) Türkü B) Semai C) Koşma E) Varsağı D) Mâni

FA Her tarafı dolaştım II. Bahar gördüm yaz gördüm III. Güzel gördüm naz gördüm IV. Senin gibi az gördüm Mâni nazım şeklinin biçim ve içerik özellikleri dik- kate alınarak bir mâni oluşturulmak istendiğinde bu dizelerin sıralaması aşağıdakilerin hangisi olur? A) I-11 - IV - III B) II - III - I - IV C) II - IV - I - III D) III - IV - 1 - 1 E) III - IV - 11 - 1 Isso have