Karma Dilbilgisi Soruları

1. (1) Sözlü edebiyat geleneğinin bir türü olan efsane; gerçek veya hayali şahıs, olay, yer hakkında gerçek olduğuna inanılarak anlatılan hikaye demektir. (11) Efsaneler; dilden dile anlatılagelmiş, çok eski anlatılar olup anonim halk edebiyatı ürünleridir. (1) Efsanelerin konulan bir kişiye, bir olaya veya bir yere dayandırılır. (IV) Efsanelerde anlatılanların, bir ölçüde de olsa, inandırıcılık özelliği vardır. (V) Efsaneler genel olarak bir veya birkaç motif içeren kısa bir anlatım türüdür. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I. cümlede, zincirleme isim tamlaması kullanılmıştır. B) II. cümlede, bir isim birden fazla sıfatla nitelenmiştir. C) III. cümlede, birden fazla sifat tamlamasına yer verilmiştir. D) IV. cümlede, tamlananı sifat-fiille nitelenmiş belirtili isim tamlaması vardır. E) V. cümlede, bir isim tamlaması hem niteleme her belirtme sıfatı almıştır.

15. Şiir ve İnşa'da halk edebiyatini, Harabat'ın ön sözünde ise di- un 3- van edebiyatını öven Ziya Paşa: hayatı boyunca eski ile yeni arasında kalmış ve her iki edebiyatın da güzelliklerini okuruna sunmuş bir şairdir. u Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylene- mez? A) Yapısı bakımından bağlbip cümledir. bağın bir cümledir. B) Kuralli bir isim cümlesidir. V C) Belirtisiz isim tamlaması vardır. D) Hem yapım hem çekim eki almış sözcükler vardır. EYükleme hâli eki almış sözcük vardır. 2- 3- ci, 7-

TYT-1 11. Sürrealist ressam Salvador Dali, tuhaf ve çarpıcı imgele- ri sıra dışı kullanmasıyla ünlenmiştir. Bu cümlenin ögeleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Öznesi bir sifat grubudur. B) Edat grubu, zarf tümleci görevindedir. CYüklemi ek eylem almış bir fiildir. D) Yalnızca üç ögesi vardır. EYüklemi bir söz grubudur.

10. (1) Atatürk, kurduğu devleti bilimsel düşünce temelinde inşa etmiştir. (II) Çağdaş olmayı, bilime verilen öneme bağlamış- tır. (III) Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, bilime verdiği önem ile dönemin en dikkat çeken liderlerinden biridir. (IV) Bilim, Atatürk'ün düşünce sistemin- de önemli bir yer tutar. (V) İnkılâplarını dayandırdığı temeli de bilimsel gerekçelerle açıklamıştır. Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağı- dakilerden hangisi yanlıştır? mis, -miş A) 1. cümle, yüklemi duyulan geçmiş zamanın hikayesiyle çekimlenmiş basit bir cümledir. B) II. cümle, yükleminin yerine göre kurallıdır. III. cümlede, birden çok fiilimsi vardır. D) IV. cümle, olumlu ve basit bir cümledir. EV. cümlede, yan cümlecik nesne görevindedir.

18. 1. Seninle cehennem ödüldür bana Sensiz cennet bile sürgün sayılır II. Mektubunda diyorsun ki gel gayrı Sütler kaymak tutar tutmaz oradayım III. Bülbülün çilesi yanmakmış güle Ömürler geçiyor ağlaya güle IV. İstanbul'u hiç sevmiyorum Orada başladı aşkım, orada oldu ayrılık V. İçime hep hüzün doluyor Nereye bakşam sen Yukarıdaki numaralanmış mısralarla ilgili aşağı- daki açıklamalardan hangisi yanlıştır? I. misrada, bağlaç kullanılmıştır. B) II. misrada, geniş zaman ek fiili kullanılmıştır. III. misrada, zarf fiil eki kullanılmıştır. IV. misrada, belirsizlik zamiri kullanılmıştır. V. misrada, soru zamiri kullanılmıştır.

(1) Beşyol'a geldiğinde Istanbul Caddesi'ne döndü. (II) Bahçesinin yanından geçip Şems Sokağı'na gir- di. (III) Yol dardı ve sokak boyunca arabalar kaldı- rima park edilmişti. (IV) Yolda yürüyor, arkasından araba geldiğinde kenara çekiliyordu. (V) Yorgancı- nın köşesindeki çeşmede soluklandı, elini yüzünü yıkayıp su içti. Bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söyle- hemez ATt cumlenin yan cümleciği, zarf tümleci görevin- dedir. B) cümlede iki adet belirtisiz isim tamlaması vardır. A C) III. cümlede ek fiil ki farklı görevde kullanılmıştır. ki farklı D) IV. cümlede etken ve dönüşlü eylem vardır. E) V. cümlede zincirleme isim tamlaması kullanıl- mıştır.

8 DENEME-25 10. ...bir gün Filibe yolunda padişahın hizmetine vardım. Baktım ki cihanın sultanı, zamanın galibi, sultan soyundan Sultan Murad Han, elinde bir kitap tutar. Bu hâkir, hasta gönüllü, o âlicenap padişah "Bu ne kitabidir?" diye sordu. O tatlı sözüyle Kábusname'dir. diye cevap verdi ve dedi ki: "Hoş kitaptır. İçinde çok yararlı şeyler ve öğütler vardır. Amma Fars dilincedir. Bir kişi Türkçeye çevirmiş fakat anla- şılır değil, açık söylememiş. Bundan dolayı hikâyelerden tat bulmayız. Amma bir kimse olsa, bu kitabı açık ve anlaşılır bir biçimde çevirse ta ki anlamından gönüller haz alsa!" Bu söyleşiden sonra, padişahın emriyle çeviriye başla- yan ve sade divan nesrinin önemli örneklerinden birini ortaya koyan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A) Mercimek Ahmet B) Aşık Paşazade C) Sinan Paşa Kâtip Çelebi E) Evliya Çelebi

5. Çocuk sesleriyle uyandığında, bir an nerede olduğunu kavrayamadan çev- resini inceledi. Artık evindeydi. İlkokula giden öğrencilerin her sabahki olağan görüntüleriydi onu uyandıran, hemen yakınlarda olmalıydı okul. Yolu o tarafa düşmemişti hiç. Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Birleşik cümle B) Sıralı cümle C) Devrik Cümle D) Ara sözlü cümle E) İsim cümlesi ASEM

Kanı değişikliği oluşturma DY Bilgi verme EX Olayları devinim hâlinde yansıtma Ucl Köylülerden biri ocağın çengeline bir bakraç asmıştı. Çıraların alevi vurmuş; içindeki, bir sabun köpüğü gibi rengârenk kabarıyordu. Indirdiler, ihtiyara bir tas verdiler. Üfüre üfüre zevkle içiyordu. Süt henüz bitmişti ki, inatçı bir hıçkırık tuttu. Bütün vücudunu sarsıyordu. O, her sarsıntıda bir "Elhamdülillah!" diyordu. Köylüler, karşısına bağdaş kurmuşlar, konuşmaya fırsat arayarak bekliyorlardı. Gençler kapı önünde, ayakta dizilmişler, uyku isteyen gözleri küçülmüş; bu sessiz, mariz misafirden bir şey anlamıyorlardı. Hıçkırık kesilmiyor, bilâkis, sıklaşıyor, sertleşiyordu. Hasta bir aralık elleriyle; "Gelin, yaklaşın!" diye işaret etti. Hüsmen önde, diğer ihtiyarlar arkada etrafını aldılar. Gençler, merak içinde fakat yaklaşmaya cesaret edemeyerek kapıda duruyorlardı. Galiba yolcu zorlukla bir iş anlatıyordu. Belki de vasiyet ediyordu. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Öyküleyici anlatım V BY Olayları oluş sırasına göre verme CSayıp dökmeler V (D) Yineleme E) Nitelik bildiren sözcükler Od 81

H Çalışma Soruları 32. Cahit Irgat'ı, kişi olarak ne yazık ki hiç tanımadım ama ellili yıllarda şiire hevesli bir genç olarak, Bu Şehrin Çocukları, Rüzgârlarım Konuşuyor ve Ortalık adlı şiir kitapları ile onu şair olarak biliyordum. Sonra da sahne ve beyazperdeden... Onun, ilk şiirlerini otuz beşli yıllarda Cahit Saffet adıyla yayımladığını daha sonra öğrendim. Biz, birkaç arkadaş, Orhan Veli, Oktay Rifat ve Melih Cevdet hayranları olarak zaman zaman Beyoğlu Çiçek Pasajı'nda bu şairlerin toplandığını bilir ve onları, uzaktan da olsa, görmek için fırsat kollardık. Arada Cahit Irgat da onlara katılırdı. Cahit Irgat'ı ilk gördüğümde onun hırçın, öfkeli ve gülerken bile tartışmaya hazır bir tavrı olduğu duygusuna kapılmıştım. Belki doğru belki yanlış. Onun şiirlerindeki huzursuzluk, çevresini iyi gözlemleyip her şeyi dert etmesinden kaynaklanıyordu sanırım. Şiirleri yalın ve ger- çekçiydi. Onun ilk kitabındaki Yapı adını verdiği şiiri hep belleğimde kalmıştır. Bu parçada Cahit Irgat ile ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? Cok sayıda şür kitabının olduğuna BOrta yaşlarında ilk şiirlerini yayımladığına C) Gerçekçi yaklaşımının şiirlerine yansıdığına DSinema ile ilgili de eserleri olduğuna Ünlü şairlerle zaman zaman görüştüğüne

lıdır. Turgut ertesi sabah çok erken uyandı. Güneşin ilk ışıkları odaya yeni doluyordu. Sıkıntılı rüyalar görmüştü. Neler gördüğünü toparlamaya çalıştı; Selim'le ilgili bir olay hatır- layamadı. Bütün gece uğraşmış olduğu bir konunun rüyasın girmemesi garip geldi ona. "Sersem gibiyim. Biraz daha uyusam." diye düşündü. 20. Tutunamayanlar romanından alınan yukarıdaki bölümden aşağıdakilerin hangisine ulaşılmaz? A) Öyküleyici anlatım türünden yararlanılmıştır. B) 1. tekil kişi ve gözlemci bakış açısı kullanılmıştır. C) Modernist roman teknikleri kullanılmıştır. D) Noktalı virgül ( ; ) yanlış kullanılmıştır. F) "Olduğu" yardımcı fiili gereksiz kullanılmıştır.

12. Sorumluluk bilinci gelişmiş bireylerden oluşan bir topluluk- ta suç oranı oldukça düşüktür. Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Birden çok ad tamlaması vardır. B Hem yapım hem çekim eki almış sözcüklere yer veril- miştir. C) Birleşik bir ad cümlesidir. DÖznesi bir sifat tamlamasından oluşmuştur. E) Aztik-çokluk belirteci kullanılmıştır. ja

Tahir ile Zühre hikâyesinde, adlarından da anlaşılacağı gibi, birbirini seven iki gencin başından geçen olaylar anlatılır. I. Geçişli bir eylemdir. II. Ek fiil almıştır. III. Edilgen çatılıdır. IV. Geniş zaman kipiyle çekimlenmiştir. Bu cümledeki altı çizili eylem için numaralanmış değerlendirmelerden hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III D) III ve IV E) II ve IV

HI. cür asıdır. V. cümlenin yüklemi, belirtili isim tamlamasıdır. EV. cümlenin yüklemi, zincirleme isim tamlamasıdır. 25. Palovit Vadisi, Fırtına Vadisi'nin kalbi denilecek bir bölgeyi kapsıyor. Doğal yaşlı ormanların varlığıy- la, yabani yaşam sahasıyla, geleneksel mimarinin korunduğu yüzyıllık evleri ve yaylalarıyla Palovit, Fırtına Vadisi'nin en önemli yaşam alanlarına ev sahipliği yapıyor. Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur? Aisim tamlamasını niteleyen sifat BUçüncü çoğul iyelik eki almış isim n Zincirleme isim tamlaması D) Farklı türlerde fillimsi' E) Sifatı derecelendiren Zarf ANK-TYT 08 9

i- bi k k 2 14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ayraç içerisin- de verilenler örneklenmemiştir? A) Edebiyatı sevmenin, dille meydana getirilen eserlerden zevk almanın başka bir yolu olduğu- nu anlayabiliyorum. (birleşik çekimli fiil) B) Güzellik göreceli bir kavramdır, size güzel gelen başkası için çirkin olabilir hatta siz dün güzel bulduğunuzu bugün beğenmeyebilirsiniz. (bağlaç) C) Modern yaşamın getirdiği yükten kurtulmak isteyen Batı, aradığı huzuru bulmak için yine Doğu'ya ve Doğu felsefesine yüzünü dönüyor. (sifat-fiil grubu) Q D Bütün canlı hücreleri, evrim süreçleri boyunca nesillere değişmeden aktarılması gereken DNA molekülünü koruma mekanizmaları geliştirmiş- lerdir. (edilgen çatı) E) "Şiirde sustuğum şeyleri roman ve hikâyelerimde anlatırım." der. ç içe birleşik cümle) 51 EGEM AKADEMİ

11. (1) Rusya Federasyonu topraklarında yer alan Baykal Gö- 12. lü dünyanın bilinen en eski gölüdür. (II) Dünyada içilebi- lir su rezervinin beşte birinin kaynağını oluşturan Bay- kal, yeryüzünün en derin tatlı su gölüdür. (III) 1996 yılın- da, barındırdığı biyolojik canlı çeşitliliği sebebiyle UNES- CO Dünya Mirası Listesi'ne dahil edildi. (IV) Baykal Gö- lü adının Yakutça'da "Aşk Denizi" anlamına gelen "Bay- Gal" kelimesinden geldiği rivayet edilir. (V) Sibirya halkı ise onu zengin deniz ya da kuzey denizi olarak adlandı- riyor. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) I. cümle, özne ve yüklemden oluşmaktadır. B) II. cümlede, üstünlük zarfı vardır. C) III. cümlenin yüklemi, edilgen çatılı bir eylemdir. D) IV. cümlede, zaman anlamı katan bir sözcük kulla- nılmıştır. E) V. cümlenin öznesi, bir ad tamlamasıdır.