Servetifünun Dönemi’nde Roman Özellikleri Soruları

18. Türkiye'de edebiyat tarihî çalışmaları Batı'daki gelişi- mi izler. Eski şair tezkireleri biyografi türünde bir tür antoloji niteliği taşıyan yapıtlardır. Modern anlamda edebiyat tarihî çalışmaları XIX. yüzyıldan sonra başla- mıştır. Bu çalışmalarıyla tanınan sanatçılarımızdan biri de olmuştur. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez? A) Fuat Köprülü B) Ziya Osman Saba C) Ahmet Hamdi Tanpınar D) Nihat Sami Banarlı E) İsmail Habip Sevük 20. 1. Ge K 11. 53 N d S Biro

1 15. Servetifünun sanatçıları gerek dönemin siyasal atmosferi gerek romantik ve hayalperest mizaçları nedeniyle eser- lerinde, gerçeklerden kaçıp hayalî âlemlere sığınma ve hayal-hakikat çatışması temasını sıklıkla işlemişlerdir. Halit I Ziya Uşaklıgil'in "Mâi ve Siyah" romanı ve "Ferhunde Kalfa" adlı || öyküsü, Mehmet Rauf'un "Hayat-ı Muhayyel" adlı öykü kitabı, ||| Cenap Şehabettin'in "Elhân-ı Şitâ", Tevfik Fikret'in "Yeşil Yurt", IV V "Ömr-i Muhayyel", "Süha ve Pervin" gibi şiirleri bu temayı işleyen başlıca örneklerdir. Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangisinde bilgi yan- lışı vardır? A) I B) II C) III D) IV E) V

22231324 14. ----; Tanzimat sonrası toplum yapısında görülen değer kargaşalarını, nesiller arası kopukluğu, Batılılaşma kavramının yanlış anlaşılmasının sonucu doğan yozlaşmayı ve alafranga züppe tipinin içine düştüğü trajik durumu konu alır. Bu durum ise Abdülhamit Dönemi nazırlarından Naim Efendi'nin konağı çevresinde, II. Meşrutiyet yıllarından I. Dünya Savaşı'nın çıkışına kadar geçen zaman arasındaki olaylarla ilişkilendirilerek ortaya konur. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Kiralık Konak C) Sinekli Bakkal B) Sevda Peşinde D) Nesl-i Ahir Yeşil Gece 16. 4

77. Servet-i Fünun'a katılmadan önce, Halit Ziya'nın Iz- mir'deyken yayımladığı eserlerini takip ederek yetişen bir sanatçıdır. Halit Ziya etkisi, bu sanatçının eserlerinde uzun süre devam etmiştir. Bununla beraber, onun eserleri Halit Ziya'ya göre daha sade ve zarif bir Türkçeyle yazıl- mıştır Eserlerinin konuları ise, genellikle tutkulu aşklar, kadın ve ihtirastır. Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisi- dir? y A) Hüseyin Cahit Yalçın B) Recaizade Mahmut Ekrem C) Celal Sahir D) Hüseyin Rahmi Gürpınar E) Mehmet Rauf

0 O Servetifünun Edebiyatı (Edebiya ve Fecriati Topluluğu Coşku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler (Şiir 3. 1. Ey uçarken düşüp ölen kelebek Bir beyaz rîşe-i cenâh-ı melek gibi kar Seni solgun hadîkalarda arar (Ey uçarken düşüp ölen kelebek! Bir melek kanadının be- yaz saçağını andıran kar, seni şimdi solgun bahçelerde arar.) (Elhan-ı Şita'dan) Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden han- gisi söylenemez? A) Servetifünun Dönemi sanatçılarından Cenap Şaha- bettin'e aittir. B) Cümlenin bir dizede bitirilmemesi, diğer dizeye taş- ması anlamına gelen anjambmana yer verilmiştir. C) Ritim aruz ölçüsüyle sağlanmıştır. D) Arapça ve Farsça kelimelerle örülü ağır bir dili vardır. E) Ahenk unsurlarına dikkat edilmemiş, imgeden yara- lanılmamıştır. YAYIN DENİZİ 2. Aşağıdaki metinlerden hangisi bir mensur şiir ör- neğidir?

X şaire biri değildir? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 9 Aşağıdakilerden hangisi, Halide Edip'le Yakup Kad- ri'de ortak değildir? A) Kurtuluş Savaşı'nı işleyen roman yazmak B) Anı türünde de önemli yapıtı bulunmak C) Yapıtlarında anlatımı değil içeriği önemsemek D) Yakın tarihle ilgili ayrıntılar içeren yapıt sahibi ol- mak LEY Milli edebiyatın etkisi altında kalmak 12 Şairliğinde kitaplanıyl üzere birc si edinme Bu cüm hangisi A) Şem B) Me C) Zi D) Yu E) A

6.Servet-i Fünun dönemindeki baskı Servet-i Fünun edebiyatını hangi yönlerden etkilemiştir? Yazınız. 7.Süreyya - Suat çiftiyle arkadaşları Necip'in arasında geçenler anlatılır. Yazar, romanda trajik bir aşk hikayesini anlatır. Bu romanın adı ve yazarı nedir? Yazınız.

a oğlu si, n 3. 1921'lerin İstanbul'unu anlattığı romanı ----, Leyla ve Necdet'in aşk hikâyesi gibi dar bir konu ile sınırlı değildir. Yazar, İstanbul'un işgal edilmesine sessiz kalan, Kuvayımilliyecileri dağ insanları olarak görüp küçümseyen, millî manevi değerlerden yoksun İstanbul- luları en ağır biçimde eleştirir. İşgali alkışlayan, bundan son derece memnun olan Leyla, romanın sonunda Necdet'i de kaybeder. Kuvayımilliye ise İstanbul'u kur- tarmak için kolları sıvamıştır. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağı- dakilerin hangisi getirilmelidir? A) Yakup Kadri'nin - Sodom ve Gomore B) Reşat Nuri'nin - Yeşil Gece C) Halide Edip'in - Ateşten Gömlek D) Peyami Safa'nın - Sözde Kızlar E) Refik Halit'in - Istanbul'un Iç Yüzü 6. 243

ESEN YAYINLAR 14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde açıklama doğru değildir? A) Türk edebiyatında ilk eleştiri örneklerine di- van edebiyatında tezkirelerde rastlanır. B) Batılı anlamda ilk eleştiri yazısı Namık Ke- mal'indir. (Lisan-i Osmani'nin Edebiyatı Hak- kında Bazı Mülahazatı Şamil'dir). C) Ziya Paşa'nın "Şiir ve İnşâ" yazısı eleştiri tü- rünün özelliklerini taşır. D) Servet-i Fünün Edebiyatı'nda Tevfik Fikret en başarılı eleştiri örneklerini vermiştir. E) Namık Kemal'in "Tahrib-i Harabat" adlı yazı- si esere dönük eleştirinin örneklerindendir.

yanlışı Muzaffer ştir. plan Or- getiren Memduh maktan n İsmet cu ger- sanat- de top- 36 16. Delhi'den Leh'e doğru uçakla yola çıktığımızda gözle- rimi pencereden bir türlü ayıramamıştım. Himalayalar altından kayıp gidiyordu ve hiç tükenmeyecekmiş gibi sıra sıra dizilmişti. Fazla yükselemeyen uçağımız, sanki dağların tepesindeki kar birikintileri yalayıp geçiyordu. Aşağıda verilen sanatçılardan hangisinin, bu par- çada örneği verilen öğretici metin tarzında bir eseri yoktur? A) Evliya Çelebi B) Reşat Nuri Güntekin C) Babürşah D) Ahmet Haşim E) Ahmet Muhip Dıranas BmaX evalir musn6M (CS) Idri G

zah bir sık ye- Onlü çen belli öz- an- inde urt YAYIN DENİZİ A) (D) C) (Y) D) (D) E) (D) 33309- 300 33 = 11. Ayşe, rüyasında nişanlısı Tosun'u görür. Bir melek onu Trablusgarp'a nişanlısının yanına götürür. Ayşe Tosun'a sarılarak ağlamaya başlar. Tosun'la birlikte bir yere otururlar. Tosun, düşman kurşunu askerlerimizin bağrını delerken buradan ayrılamayacağını söyler. Bu arada, Tosun'un her yerinden inciler akmaktadır. Ayşe incileri toplayıp padişaha vererek nişanlısının bedelini vereceğini düşünür ve sevinir. Tosun, düğmesini açtı ğında içinden mücevherler dökülmeye başlar. Tosun, ona: "Benim bedelim bu çöllerin bütün kumlarıdır. Ben bitmeyince Trablus bitmez." der. Aşağıdaki sanatçılardan hangisinin, dil, anlatım ve içerik yönünden yukarıda özeti verilen hikâyenin benzerini yazması beklenmez? A) Halide Edip Adıvar B) Ömer Seyfettin C) Yakup Kadri Karaosmanoğlu D) Ahmet Hikmet Müftüoğlu E) Halit Ziya Uşaklıgil 01 2. Hakikatte Abc kendileri olma unutamayan, bıraktıkları za bütün şeyleri m köşesinde giz ikinci bir şahs münü, inkâr v için ruhu insa insanlardan b sahibi, efendis bu sessiz se lezzetinin birc görecekti. Abdullah Efer parça ile ilgil 1. İç çözümle kahraman II. Olay anla uyandırac III. Kiracı-ev sıkıntısı d IV. Anlatıcı, F benimsen V. Psikoloji dünyası yargılarından A) I ve II D) I AYT Edebiyat Soru

* Metin ve II. Metin parçalarını aşağıda verilen başlıklar doğrultusunda karşılaştırınız. I. Metin "Sen ki, Türk ordusunun en kahraman binicisi Cezmi değil misin? Bir düşmanını ölümden kurtarmak için gözünü kırpmadan atıldığın bela girdabından bizim iş daha mı tehlikelidir ki bu bile bilmeden Şirvan'dan buralara kadar geldin de şimdi burada mi vesveseye kapılıp işi bozacak- kadar çekingen davranıyorsun? Gayemizin ve hayalimizin kutsallığını ve hatta şairane olduğunu san?" diyerek arkadaşının mertlik ve kahramanlık duygularını kamçıladı. Amacım, sizin tehlikede olduğunuzu anlatmaktı. Yoksa ben hiçbir zaman belalardan ve tehli- kelerden korkan, canından endişe edenler takımından değilim. Bunu siz de pekâlâ bilirsiniz..." avabıyla bu işe olan güvenini bildirdi. Sonra meselenin ayrıntıları uygulanması hakkında bir süre daha konuştular. Gece hayli ilerlemişti. Cezmi yine geldiği pencereden aşağıya süzülerek Adil Giray'dan ayrıldı. II. Metin Osman Beğ, Söğüt'ün konduğu yayvan sırtın düzlüğündeki son molada, Gazi Rahman'ı, baba yoldaşı Ak Temur'e yolladı. Gazi Rahman ona; -"Hey oku kaçana da, uçana da yeten Ak Temur ulumuz; iznin olursa, Osman Bey gelip seninle danışmak diler" dedi. Ak Temur hemen toparlanmaya girişti: -* Yok, a oğul; beğler gelmek yakışmaz: Hemen ben varayım." Gazi Rahman, bağır bastı ve: -"Söz, elbette ki bana düşmez" dedi;"ben beğin buyruğunu iletirim." Ak Temur, o zaman; -"Doğru dersin, yiğit...buyursun" dedi. Ak Temur yanında karısı, oğlu, gelini ve iki torunu ile, bir kütüğün üzerinde oturmakta idi. Osman Beğ'in, Rahman'la konuştuktan sonra kendisine yöneldiğini görünce ayağa kalktı. Yanın- dakiler de oradan uzaklaştılar. Tema Anlatıcı Üslup Namık KEMAL, Cezmi Tarık BUĞRA, Osmancık Anlatım Biçimi Bakış Açısı

2. "Sergüzeşt" romanı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Kafkasya'dan kaçınılan dokuz yaşlarındaki esir kız Dilber, İstanbul'a getirilerek Mustafa Efendi'nin evine kırk liraya satılır. B) Mustafa Efendi'nin evinde kalan Dilber, evin taş yü- rekli hanımı ile Arap halayık (hizmetçi, cariye) Tera- vet'in elinde çok eziyet çeker. C) Mustafa Efendi'nin tayini çıkınca eşyalarla birlikte Dilber'i de satar, kızı satın alan esirci ona ut çalmayı, şarkı söylemeyi de öğretir. D) Dilber günün birinde Asaf Paşa'nın konağına satılır, Paşa'nın Avrupa'da öğrenim görmüş oğlu Ali Bey, Dilber'i sürekli Çamlıca'da gezdirir ve bu geziler son- rasında ona âşık olur. E) Oğullarının bir cariye ile evlenmesine razı olmayan Asaf Paşa ve Zehra Hanım, Dilber'i Mısırlı bir tücca- ra gizlice satarlar. IN DENİZİ

7. Milli edebiyat anlayışını yansıtan ve hececilerin izinden giden sanatçıların şiirleri daha çok adlı dergilerde yayımlanmıştır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun değildir? B) Ağaç A) Kültür Haftası D) Hisar C) Çınaraltı E) Halkın Dostları

YKS BENİMH 8. Aşağıdakilerden hangisi fablın özelliklerinden biri değildir? Türkçedeki ilk örneği Şeyhi'nin yazdığı "Harname"dir. Batılı anlamda ilk örneklerini Şemsettin Sami vermiştir. Fablın sonunda her zaman bir ahlak dersi (kıssadan hisse) vardır. Bu ders kısa, açık ve doğru olmalıdır ve mutlaka öykünün doğal bir neticesi gibi görülmelidir. İnsanlar arasında cereyan eden olayları hay- vanlar bitkiler ya da cansız varlıklar arasında geçiyormuş gibi göstererek bu yolla insanlara ahlak ve ibret dersi vermek örnek göstermek ya da bir düşünceye güç kazandırmak isteyen bir çeşit masaldır. D) Genellikle manzum öykülerdir. Fablların kah- ramanları genellikle hayvanlardır. Ama bu hayvanlar insanlar gibi düşünür, konuşur ve QURVA (O tipkı insanlar gibi davranır. Kanaatkârlık, tamahkârlık, kıskançlık, payla- şimcılık gibi çocuklar tarafından anlaşılması güç kavramların somut olaylarla anlatılması sebebiyle çok önemli bir eğitim aracı olarak kabul edilmelidir. Diğer sayfaya geçiniz. ►►►

nyere mıştır. cazan- ikane din ve de ne rinde ektiği kul- verir. dür. edir. -ka- et'e de ün vin r. eli YKS BENIMHOCAM 12. Tanzimat edebiyatı roman ve öyküsünde olaylar genellikle günlük yaşamdan ya da tarihten alınmış; olayların olmuş ya da olabilir izlenimini bırakması gerektiği konusunda bütün Tanzimat sanatçıla- rı birleşmiştir. Olayların çoğunda rastlantıların yardım ettiği aşklar yer alır; yazarlar, eserlerinde kişiliklerini gizlememiş hatta yer yer olayın akı- şını keserek okura bilgi ve öğüt vermişlerdir. Kahramanlar sosyal hayatın getirdiği zorunluluklar yüzünden aile çevrelerinden seçilmiştir; bu dönem hikâye ve romanları teknik ve kompozisyon yönün- den ilk örnek olmanın eksikliklerini taşırlar. Eserler kusurludur. Bu parça aşağıdakilerin hangisiyle sürdürüle- mez? Kişi tasvirleri, olayın akışı içinde eritilmemiş, tersine bir süs ögesi olarak kullanılmıştır ve eserler genel olarak duygusal, acıklı konular üzerine kurulmuştur B) İkinci dönem sanatçıları realizmin etkisiyle "gözlem"e önem vermişler, nedenlerle sonuç- lar arasında ilgi aramışlar, olağanüstü kişi ve olaylar yerine olabilir olaylara, kişilere yönel- mişlerdir C) Roman ve hikâyede aydınlara ve halka sesle- nen iki tutum kendini gösterir. Örneğin Namık Kemal, S. Sezai, R. Mahmut Ekrem aydınlara, Ahmet Mithat Efendi, Emin Nihat, Ş. Sami N. Nazım halka seslenir D) Birinci dönem romanlarında daha çok roman- tizmin etkisi görülür. Romantizmin etkisiyle Ahmet Mithat Efendi yer yer olayın akışını keserek okura bilgi vermiş ve eserde kişilik- lerini gizlememişlerdir. Ahmet Mithat telgraf üslubunu benimsemiştir Eserlerde natüralizm akımının ön plana çık- masıyla sanatçılar halkın arasına karışmış ve anlatılarını bu yönde kurgulamıştır