Ses Bilgisine Giriş Soruları
Lise Türkçe
Ses Bilgisine GirişSI
n
5-
3-
k
11. (I) En son ne zaman güldüğünü, nerede yemek yediğini,
hangi şiiri okuduğunu konuşacak dostlar bir müddet.
(II) Sen, kendi başına yapayalnız bir yolculuğa çıkmış
olacaksın çoktan. (III) Gün gelecek unutulacaksın.(IV)
Hatta "Bana da bir Fatiha yok mu?" diye bekleyenlerden
olacaksın. (V) Kim bilir kaç nesil eskiteceksin yattığın
yerden?
Bu parçayla ilgili aşağıdaki söylenenlerden hangi-
si yanlıştır?
A) I. cümlede, sifat-fiillerde ünlü değişmesi meydana
gelmiştir.
Bl. cümlede, dört farklı ses olayı görülmektedir.
C) III. cümlede, herhangi bir ses olayı yoktur.
DIV. cümlede, ünlü daralması ve kökte ünlü değiş-
mesi vardır.
sen
E) V. cümlede, sadece ünsüz benzeşmesi vardır.
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş12. Geldim aranıza gidenlerden biri gibi
Hüznü rengârenk yazma, onuru keten mendil
Bu nasıl ömürdür ki kavruldu tarla tapan
Alnımın bir yeri var kimsenin gitmediği
Bu dizelerde bulunan ses olaylarıyla ilgili,
1. Tek heceli olmasın karşın ünsüz yumuşamasının oldu-
ğu bir sözcük kullanılmıştır.
II. Birden çok yerde ulama yapılabilir.
III. Yapım eki alırken ünlü kaybına uğrayan bir sözcük bu-
lunmaktadır.
IV. Hem ünsüz benzeşmesi hem de ünsüz yumuşamasının
aynı sözcük üzerinde gerçekleştiği bir örnek vardır.
V. İki sözcükte çekim ekine bağlı olarak ünlü kaybı ger-
çekleşmiştir.
numaralı açıklamalardan hangisi doğru değildir?
A) I.
D) IV.
B) II.
QU
C) III.
10
E) V.
309
Lise Türkçe
Ses Bilgisine GirişAYT DİL BİLGİSİ SORU BANKASI
2. Bir kızıl goncaya benzer dudağın
1
||
Açılan tek gülüsün sen bu bağın
|||
IV
Kurulur kalplere sevda otağın
Kim bilir hangi gönüldür durağın
V
Bu dizelerdeki numaralanmış sözcüklerle ilgili yapılan
saptalamalardan hangisi yanlıştır?
A) 1.de ünlü düşmesi olmuştur.
Il.de ünsüz değişmesi bulunmaktadır.
C) IIl.de kaynaştırma yer almıştır.
DIV.de ses olayı yoktur.
E) V. de ünsüz yumuşaması meydana gelmiştir.
58
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş1. Artık bülbül ötmüyor
Gül dolu penceremde
Yalnız hatıran kaldı
SARMA
Boş kalan çerçevede
Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangilerine
yer verilmiştir?
A) Hece (ünlü) düşmesi - Ünlü daralması
B) Ünlü daralması - Ünsüz düşmesi
C) Ünlü daralması - Ünsüz benzeşmesi
D) Ünsüz değişmesi (yumuşama) - Ünlü türemesi
E) Ünlü türemesi - Ünsüz türemesi
Lise Türkçe
Ses Bilgisine GirişSoru 2
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "ünsüz benzeşmesi"ne örnek
bir kullanım yoktur?
A) Cumhuriyet 29 Ekim 1923'te kurulmuştu.
B) Bu ülkeye barışçıl yardımlar yapılmaya devam ediliyor.
C) Bonservis bedeli belirlenen oyuncu satış listesine kondu.
D) Kardeşler arasında sadece onun girişken bir yapısı vardı.
E) Küçük kız, elindeki şiiri kâğıttan okuyordu.
Çözüm
A
S
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş9. Üleştirme sayı sıfatı eki -er(ar) ünlüyle biten sayılara ek-
lendiğinde araya "ş" kaynaştırma sesi girer.
Aşağıdakilerin hangisinde bu kurala uygun bir örnek
yoktur?
A) Ünlü şairlerden ikişer şiir okudu.
B) Herkese yirmişer kalem verilecek.
C) Her masadan altmışar lira alındı.
D) Yedişer kişilik gruplara ayrıldılar.
E) Bugün, öğrencilere altışar test dağıtıldı.
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş8.
Hasret bir şey değil ela gözlüm
Ömrümüz böyle olmamalıydı.
Hep aşkta durmalıydı çağımız
Sevdayı misra misra değil
Ömrümle yaşamalıydım
Sonra, sonra gene böyle olmalıydı
Tadına varmadan çiçeklerin.
Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangi-
si yoktur?
A) Ünlü daralması
B) Ünlü düşmesi
C) Kaynaştırma
D) Ünsüz benzeşmesi
E) Ünsüz yumuşaması
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş13. Bir ışıktı, yanardı gecelerde
Akşam, çiçekler uykuya yattı
Sardı karşı kıyıları karanlık
Beni bana gösterecek lambamdı, almışlar
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ünlü düşmesi
B) Ünsüz düşmesi
D) Ünlü değişimi S
Ünsüz benzeşmesi
E) Ünsüz yumuşaması
Lise Türkçe
Ses Bilgisine GirişSSN
kler-
AMAND
10. Yalnız bu semti sevmek için ömrümüz kısa
Yazlar yavaşça bitmese, günler kısalmasa
Bu dizelerdeki altı çizili sözcükte görülen ses
yı aşağıdaki cümlelerin hangisinde örneklenm C
miştir?
Yaş otu
Dar
A Bu olayın ayrımına varması için ona biraz zama
tanı.
2012
k
B) Istanbul'un bu daracık sokaklarında yaşam müc
delesi veriyordu.
Çiçeklerin sararmasına çok üzüldüğü için yenile
ni aldı.
D) Bütün gün odasında bilgisayar oyunu oynadı.
E) Okul kaydını yeniletmek için öğrenci işlerine b
vurdu.
1. İki sözcüğün birleşmesi sırasında hazon ü
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş1.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sert ünsüz-
lerin yumuşaması kuralına aykırı bir yazım
söz konusu değildir?
A) Öğleye doğru kasaba halkı köy meydanında
toplanmaya başladı.
B) O güzelim günlerin geride kaldığı hukukun
herkes için aynı olmadığı anlaşıldı.
C) Akşamın erken saatlerinde içim geçmiş, beş
on dakika kestirmiştim.
D) Olayın ne olduğu anlaşılmadan herkes sağa
sola koşmaya başladı.
E) Okuduklarının farkına varamayan insanlar
okumasa da olur.
Lise Türkçe
Ses Bilgisine GirişKÇE SORU BANKASI SES BİLGİSİ, YAZIM KURALLARI, NOKTALAMA İŞARETLERİ
2.
Bana düşmez can vermek, yumuşak bir kucakta
Ben bu kaldırımların emzirdiği çocuğum
Aman, sabah olmasın, bu karanlık sokakta
Bu karanlık sokakta bitmesin yolculuğum
Ben gideyim, yol gitsin, ben gideyim, yol gitsin
İki yanımdan aksın, bir sel gibi fenerler
Tak, tak, ayak sesimi aç köpekler işitsin
Yolumun zafer tâkı, gölgeden taş kemerler
Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünsüz düşmesi
Ünsüz benzeşmesi
Ünsüz değişimi
D) Ünlü değişimi
E) Ünsüz türemesi
MIRAY YAYINLARI
5.
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş1.
Ses Bilgisi - 11
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz türemesine
örnek yoktur?
++
A Toroslarda yaşayan ve geçmiş çağların birikimine sahip
olan bu insanlar oldukça hissiyatlı kişilerdi.
B) Zannediyorum ki bizim orada bulunmamız onları üzdü.
C) Yapmacıktan, taklitten kaçma, sade bir güzellik arama
çabası hemen her şiirinde kendini gösterir.
D) Bir zamanlar yaşamın her alanında varlığını reddedivor-
du.
E) Türk edebiyatında haddinden fazla bireycilik ve son dere-
ce köksüz bir toplumculuk var.
er
sertler
2. Dolaşım bir kelebekten daha özgür
Titreyerek hiç bıkmadan
Uykumu bölüp her kavşakta
1. Ünlü düşmesi
Kaynaştırma ünsüzü
III. Ünsüz benzeşmesi
f
S
3&50
4.
Lise Türkçe
Ses Bilgisine GirişOF6A0BFC
TEST 4
Hayali iki tür çizgiden bahsediyoruz. Enlem, Dünya'yı enine ke-
sen paralel çizgilerdir. Yeryüzünü boylamasına dilimleyen ha-
yali çizgilere de boylam adı veriliyor. Bu kısa tariflerin ardından
isterseniz enlem ve boylam kardeşlerin tanımlarını biraz daha
açalım. omlovs old p
Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisine yer veril-
miştir?
A) Ünlü düşmesi - ünsüz değişimi
B) Ünsüz benzeşmesi - ünlü türemesi
C) Kaynaştırma ünsüzü - ünsüz benzeşmesi
D) Ünlü türemesi - ünlü daralması
E) Ünlü düşmesi - ünlü daralması
5
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş6.
nsüz benzeşmesi
E) Ünlü daralması
DUnsüz türemesi
Dilimizde diş ünsüzleri ile dudak ünsüzleri art arda kullanılınca
diş ünsüzleri ses olarak kendine yakın olan dudak ünsüzüne dö-
nüşür. Bu ses olayına "dudak ünsüzlerinin benzeşmesi" denir.
Bu açıklamaya göre aşağıdakilerden hangisinde gerçek-
leşmesi gereken diş - dudak uyumu gerçekleşmemesine
rağmen imla açısından bir yanlışlık olmamıştır?
A) Tezinizi çarşamba günü teslim etmelisiniz.
B) Uçuk pembe bulutlardı hayallerimiz.
C) Yârim Istanbul'u mesken mi tuttun?
D) Tahıl ambarımız Konya susuzluk çekiyor.
E) Çocukluk oyunum saklambaçtır benim.
ayrim
yapıyoruz.
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Girişiş-
m,
18. Sen yokken gittim
Korkularımın üstüne
Hiç ardıma bakmadım
Gümüş şiirler yazdım sen yokken
Çok yangın çıktı yüreğimde
Küllerini bile savurmadım
Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yok-
tur?
A) Ünlü daralması
B) Ünsüz benzeşmesi
C)) Ünlü düşmesi
Ünsüz yumuşaması
Kaynaştırma
bile
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Girişmist
Hikâye
8. Etkinlik
Aşağıdaki metinde kullanılan soru ekini bulunuz. Bu ekin ünlülerinin farklı şekilde yazılması-
nın sebebini açıklayınız.
"Kaptan. Büyük denizlerde, dalgalı, korkunç denizlerde dolaşmak. Avrupa'ya, Amerika'ya
gitmek. Ekvator'u geçerken vapurda eğlence gırla gidermiş. Doğru mu?"
"Doğru."
"Sonra, New York limanındaki Hürriyet Heykeli. Boyu kaç metre onun? Büyük mü?"
"Bilmem.
"Robenson Kruzoe'yi okudunuz mu siz?"
"Okudum."
"Issız adada nasıl da yaşayabilmiş? Değil mi? Böyle şey olur mu?"