Ses Bilgisine Giriş Soruları
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Girişen
Üleştirme sayı sıfatı eki -er (ar) ünlüyle biten saylara
eklendiğinde araya "ş" kaynaştırma sesi girer.
Aşağıdakilerin hangisinde bu kurala uygun bir
örnek yoktur?
Ünlü şairlerden ikişer şiir okudu.
ynlü
Herkese yirmişer kalem verilecek.
Her masadan almışar lira alındı.
Yedişer kişilik gruplara ayrıldılar.
E) Bugün, öğrencilere altışar test dağıtıldı.
NIT
fo
Gaz p
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş2. Ruh hâlimiz, kişilik yapımızdan ve içinde bulunduğumuz
sosyal çevreden etkileniyor. Aynı zamanda biyolojik yapı-
od mızdaki değişiklikler de psikolojimiz üzerinde değişimlere
yol açabiliyor. Beyin kimyamız ve hormonlarımızdaki deği-
um şime neden olan dış faktörlerin başında ise mevsimsel ge-
Silas lov ob edel sinsi nin
çişler geliyor.
Syey
extensi hey
obsines
Bu parçada aşağıdaki ses olaylarının hangisi yoktur?
Ünlü düşmesi (Vİ)
loy shubh bloedly wrish Yog
Unsüz benzeşmesi jeb imanual belive ono od
The Counsüz yumuşaması (V) iidsesiu ssin id semin
Ünlü daralmasıx indeniu stalua pis
pis eb janelch
anilly
E) Ulama
G
S
1
Lise Türkçe
Ses Bilgisine GirişNitelikli insan; sade, doğal ve içtendir; sıra dışı olmak uğruna de-
1
ğerlerinden, doğallığından taviz vermez, çevresindekilerle diya-
11 ✓
log kurarken kendini olduğundan farklı göstermez; bu nedenle
IV
vizyon sahibi olsa da dürüst, güvenilir bir görüntü oluşturur.
V
Bu cümledeki altı çizili sözcüklerin hangisinde ünsüz benzeş-
mesi vardır?
A)
B) II
C) III
D) IV
UD
V
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş(1)
Yaşadığımız gerginliğin
son (II) bulması için siz de
büyük bir (III) tutkuyla işinize sarılmalı ve bu olayın (IV)
sonucunu takip (V) etmelisiniz.
Bu numaralanmış kelimelerden hangisinde ünsüz
sertleşmesi örneklenmiştir?
A) L
C) III
B) II
D) IV E) V
4. Tal
Ne
G
B
a
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş2. teninde
kaver
kavruk bir gül kokusuyla
zamanın sarkmış ışıklarına
kondu gözlerin
sarık
Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi
vardır?
A) Ünlü düşmesi
C) Ünlü türemesi
E) Ünsüz türemesi
B) Ünlü daralması
D) Ünsüz benzeşm
a-1-0-D =
e-i-ő-ü
len kolu
incelik uyumun
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Girişver almak-
T. ve III.
6. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ulama yoktur?
A) Derinden derine ırmaklar ağlar
Uzaktan uzağa çoban çeşmesi
B) Yıllardır ki bir kılıcım, kapalı kında
Kimsesizlik dört yanımda bir duvar gibi
CY Ölmek kaderde var bize ürküntü vermiyor
Lâkin vatandan ayrılışın istirabı zor
D) Başım köpük köpük bulut, içim dışım deniz
Ben bir ceviz ağacıyım Gülhane Parkı'nda
EŞu garip yeryüzünde anlaşılmaz ömrümüz
Gelip yanıbaşıma boynunu büken öksüz
Lise Türkçe
Ses Bilgisine GirişTest 11
9. Kimi birleşik sözcüklerin oluşumu sırasında, sözcüklerden biri
hece kaybına uğrayabilir.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya uyan bir
sözcük yoktur?
A) Kaybettiğim kitabı bir türlü bulamıyorum.
B) Pazartesi günü okullar açılacak.
C) Ders çalışmaya niçin başlamıyorsun?
D) Bu güne kadar sabrettik, biraz daha bekleyelim.
E) Birkaç gün önce, Beşiktaş'ta bir ev tuttuk.
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş2. Ruh hâlimiz, kişilik yapımızdan ve içinde bulunduğumuz
sosyal çevreden etkileniyor. Aynı zamanda biyolojik yapı-
mızdaki değişiklikler de psikolojimiz üzerinde değişimlere
yol açabiliyor. Beyin kimyamız ve hormonlarımızdaki deği-
şime neden olan dış faktörlerin başında ise mevsimsel ge-
çişler geliyor.
Bu parçada aşağıdaki ses olaylarının hangisi yoktur
A) Ünlü düşmesi
B) Unsüz benzeşmesi
Ünsüz
yumuşaması
DYÜnlü daralması
Ulama
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş21. Türkçe sözcüklerde iki ünlü yan yana bulunmadığı
için ünlü ile biten bir sözcüğe ünlü ile başlayan bir
ek getirilirse bu iki ünlü arasına kaynaştırma harfi
girer.
Aşağıdaki dizelerin hangisinde bu açıklamaya
uygun birden fazla kullanım yoktur?
A) Komşunun tavuğu komşuya kaz görünür.
B) Kişinin kendine ettiğini kimse edemez.
CKöpek suya düşmeyince yüzmeyi öğrenemez.
D) Ayağını yorganına göre uzat. Z
E Koyunun bulunmadığı yerde keçiye
Abdurrahman Çelebi derler.
24
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş10. Türkçede "p, ç, t, k" süreksiz sert sessizleriyle biten bir
kelimeye ünlü ile başlayan bir ek geldiğinde bu sessizler
değişir.
Aşağıdakilerin hangisinde bu kurala aykırılık gösteren
bir kullanım vardır?
A) Yemek yedikten kısa bir zaman sonra hemen acıktı
çocuk.
B) Öğleden sonraları, düzenli olarak köydeki çaya balığa
giderdi.
C) Onun nelerle uğraştığını yıllarca kimse bilmeyecekti bu
haşin diyarda.
D) Eskiler, devleti bir savunma mekanizması olarak icat
etmişlerdir.
E) Umuda giden yolculukta maalesef birçok kurban verdi
denizciler.
Lise Türkçe
Ses Bilgisine GirişUNITE
Yapım ekleri sözcükte ses değişimi ya da ses düşmesine
yol açabilir.
11.
Aşağıdaki dizelerin hangisinde buna örnek bir kulla-
nım yoktur?
A) Devrildi üstüme bütün acılar
B) Seni her görüşümde yaralarım sızlar
C) Neden saçların ağarmış arkadaş
D) Sararmış yüzün buğuluyor geceyi
E) Yitirdim kendimi sensizlik vadisinde
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Girişnishminstoss Chinc
11. İhtiyarlık da bir konuktur, onu ağırlamak gerekir.
II. İnsanlık, hangi filizi köreltmek istemişse o filiz büyümüş.
H. Göğü suda arayan, balığı ağaçta bulur.
IV. Mesafenin önemi yok, o sadece zorluğun tek basami-
ğıdır.
V. Baskılara boyun eğmezsen gelişir, değişirsin.
Yukarıdaki cümlelerin hangilerinde ünsüz benzeşmesi
yoktur?
Sertleşme
A) I ve II
D) III ve IV
B) II ve IV
E) IV ve V
C) II ve V
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş11. Osmaniye'nin yer aldığı Kilikya Bölgesi M.Ö. XIV. N
L
A
R
yüzyılda Hititlerin yerleşim yeriyken daha sonra bu
bölgede Asurlular diye bir millet hüküm sürmüştür.
Yukarıdaki cümlede kaç tane kaynaştırma harfi
kullanılmıştır?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
Y
E) 5
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş9.
SES BİLGİSİ
Agirlis
Nikola Tesla'nın Varolmanın Dayanılmaz Ağırlığı adlı
eseri, sizleri sıkmayacak şekilde küçük hikâyeler hâ-
linde derlenmiştir. Bu eseri okudukça yazarının ne
kadar ileri görüşlü bir insan olduğunu anlıyorsunuz.
Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi
yoktur?
Onlü dik
anla
A) Ünsüz düşmesi
B) Ünlü daralması
C) Ünsüz sertleşmesi
D) Ünsüz yumuşaması
E) Kaynaştırma ünsüzü
w
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Girişgit ip
3. "Özlem, görmek istemen ama gidip görememendir."
Bu cümledeki "gidip" sözcüğünde görülen ses
olayının özdeşi aşağıdaki cümlelerin hangisinde
ünsüz yumşaması
vardır?
A) Yardım için toplanan paralar, doğru yere ulaştırıldı.
B) İçinizdeki yangını, bu kötü sözler söndürmez.
C) Başarıya doğru adım adım ilerliyorduk.
D) Öğrenciler, sınav maratonuna aldırmaksızın tatile
gitmek istiyorlardı.
E) Çalışma kitaplarını, tek tek raflara yerleştirdi.
R
I
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Girişsi
A) Her konudaki objektifliği dikkate şayandır. L
Ⓡ B) Söz konusu vatanın müdafası ise gerisi teferruat-
tır.
X
müdafo
C) Kürdilihicazkâr makamı son derece ağır bir ma-
kamdır.
Sut limen
D) Ortalık sütliman, sanki hiçbir şey olmamış.
E) Âdetlerimizin yaşatılması hepimizin görevi olmalı-
dır.
Huurmar
19. Bana pek sert vurmuşlar bir yerlerim ağrıyor
Ya gün boyu bastıran bu uyku
Sevingn sesi çıkmıyor
Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarının hangisine
örnek sözcük yoktur? X
A) Ünlü daralması
B) Ünlü düşmesi
C) Ünsüz benzeşmesi
D) Ünlü değişimi
E) Kaynaştırma ünsüzü
20. Masmavi suları (1) dipdiri palamudu (1) lüferi ve levre
Orhan Veli gib