Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar Soruları

1. Türkçe sözcükleri aruz kalıplarına uydurmak için açık bir hecenin uzatılarak kapalı heceye dönüştü- rülmesidir. II. Arapça ve Farsçadaki uzun hecenin ölçü gereği kısaltılmasıdır. III. Aruzla yazılan bir dizeyi, yazılmış olduğu veznin parçalarına ayırmaktır. IV. Aruzda, uzun ünlüsü olan hecelerin asıl değerlerin- den biraz daha uzun okunmasına denir. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerde aşağıdakilerin hangisiyle ilgili bir açıklama yoktur? A) İmale D) Vasl B) Takti E) Zihaf C) Med

16. Klasisizmin dünya edebiyatındaki temsilcileri trajedide Racine, Corneille; komedide Moliére; manzum mektup ve hicivde || Madame de La Fayette; fablda La Fontaine; denemede Pascal ||| IV V ve La Bruyere; romanda Boileau kabul edilir. VI Yukarıdaki bilgi yanlışının giderilmesi için numaralanmış sanatçılardan hangileri yer değiştirmelidir? A) I. ve II. B) II. ve IV. D) Ill. ve VI. E) V. ve VI. C) III. ve V. itc

29. Yâr deyince kalem elden düşüyor Gözlerim görmüyor, aklım şaşıyor Lambada titreyen alev üşüyor Aşk kâğıda yazılmıyor Mihriban Tabiplerde ilaç yoktur yarama Aşk deyince ötesini arama Her nesnenin bir bitimi var ama Aşka hudut çizilmiyor Mihriban (...) Bu şiirle ilgili olarak, 1. Ayrılık teması işlenmiştir. II. Nazım birimi dörtlüktür. III. Bir manzumeden alınmıştır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II 0 C) Yalnız III E) II ve II

12. Aşağıdaki dizelerin hangisi ayraç içindeki kavram- la ilişkilendirilemez? Bur A) Koyun verdi kuzu verdi, süt verdi Yemek verdi, ekmek verdi, et verdi) (Yarım uyak) B) Akıl akıl olsaydı adı gönül olurdu. Gönül gönlü bulsaydı bozkırlar gül olurdu (Tam uyak) C) Gözlerim gözlerinde dinlenirken eriyor Zerrelerim çözülmüş gibi sesler veriyor Aynı (Zengin uyak) D) Bir gün, için içimde neyim varsa alacak Varlığım bir su olup kabından boşalacak (Tunç uyak) E) Senin de yolun biter, diner gözünde yaşlar Benim uğursuz yolum bittiği yerden başlar (Redif)

11. Aşağıdakilerden hangisi bir taşlamadan alınmıştır? A) Bana gül diyorlar neme güleyim Ağlamak şanıma düştü ne'yleyim B) Seher yeli nazlı yâre Bildir beni bildir beni O C) Kulak ver sözüme gel inan bana Çiğnetme hakkını çık şu meydana D) Bal olduk şerbet ezildik Doluya saydılar bizi E) Yalanmış bu dünya, yoksul neylesin Değmeyin ağalar gönül eğlesin

7. *Jek-ahenk Gasel Gazelde konu birliği vardır. * Yek - avaz Gazel Gazelin bütün bey Aleri aynı * Gazel Torleri: (SINAV) → Aşıkane Gazel Divan Şiiri - 1 Rubai, dört dizelik divan edebiyatı nazım şeklidir. Birin- ci, ikinci ve dördüncü dizeler kendi aralarında uyaklı, üçüncü dize ise serbesttir. En belirgin özelliklerinden biri her değişik vezinlerle yazılabilmesidir. Bu nazım şeklinde şairler genellikle dünya görüşlerini dinî ve ta- savvufi düşüncelerini, aşk anlayışlarını kısa ve özlü bir şekilde işlerler. İlk üç dize düşünceyi hazırlar. Asıl ve- rilmek istenen düşünce dördüncü dizede çarpıcı bir şekilde söylenir. A) Rubai Bu parçada sözü edilen divan edebiyatı nazım bi- çimi aşağıdakilerden hangisidir? B) Tuyuğ A D) Murabba A) Genellikle 4-12 boottr E) Terbi C) Şarkı 8. Terciibentle ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerin han- gisi yanlıştır? 10

anılmıştır. 6. Koşma ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yan- lıştır? A) Dört dizelik bentlerden oluşur. B) Son dörtlükte mahlasa yer verilir. e Uyak düzeni abab, cccb, dddb şeklindedir. D) Konularına göre güzelleme, hicviye, mersiye gibi türleri vardır. E) Hecenin 11'li vezniyle ve ezgiyle söylenir. L

14. Namık Kemal, vatanperverlik ve kahramanlik duygu- larının oluşmasında kendini sorumlu tutarak romantik duyarlık ve idealizm içinde yerli olmaya yönelir. Gele- nek ve yenilik arasında iki yönlü bir kültür anlayışına ve dünya görüşüne bağlı olan şair, milli kimliğimize büsbütün uzaklaşmadan Batılılaşabileceğimize inan- mıştır. "İnsan vatanını sever çünkü vatan öyle bir gali- bin kılıcı veya bir kâtibin kalemiyle çizilen belirsiz hat- lardan ibaret değil; millet, hürriyet, menfaat, tasarruf, hâkimiyet, ataya hürmet, aileye sevgi gibi birçok yüce duygunun birleşmesinden oluşmuş kutsal bir düşün- cedir." sözleriyle düşüncelerini dile getirmiştir. Bu parçaya göre aşağıdaki dizelerden hangisi Na- mık Kemal'in şiir anlayışını örneklemek için kulla- nılamaz? A) Bir şüphe-i hissiyye ile dalgalanır dil Bir heykel-i gül-rû dikilir kalb üzerinde İnsan bütün ahzân ü meserrâta muâdil Bir tatlı dönüş hisseder âvâre serinde B) Memleket bitdi, yine bitmedi hâlâ sen, ben Bize bu hâl ile bizden büyük olmaz düşmen Dest-i a'dâdayız; Allah jçün, ey ehl-i vatan Yetişir terk edelim gayri hevâ vü hevesi C) Âh yaktık şu mübârek vatanın her yerini Saçtık eflâke kadar dûdunu, âteşlerini Kapadı gözde olanlar çıkacak gözlerini Vatanın bağrına düşman dayadı hançerini Yoğimiş kurtaracak bahtı kara mâderini D) Âmâlimiz efkârımız ikbâl-i vatandır Serhadimize kal'a bizim/hâk-i bendedir Osmanlılarız ziynetimiz kanlı kefendir Gavgâda şehdetle bütün kâm alırız biz Osmanlılarız can verir nâm alırız biz E) Sidk ile terk edelim her emeli her hevesi Kıralım hâil ise azmimize ten kafesi inledikçe eleminden vatanın her nefesi Gelin imdâda diyor, bak budur Allah sesi 15. CAP 1. 11. 111 Yo m b A 16.

5 Ankara Yayıncılık 12. Hüsrevâ bu fende ger girrâlanursam gör sözüm Lâf-i bî-ma'nâ mıdır yâ bir kuru da'vâ midir Bunca demdir da'vî-i sâhib-kırânî eylerin Bir mübâriz yok mi meydân-ı sühan tenhâ mıdır Dürr-i nazmım çarha mengûş olsa bilmez rüzigâr Şi'r-i Nefî midir ol yâ kevkeb-i Şi'ra mıdır Hüsrev: Padişah Girra: Gurur, kibir, gururlu, kibirli Mübariz: Dövüşe, güreşe kalkışan Sühan: Söz, lakırtı Bu beyitler kasidenin hangi bölümüne ait ola- bilir? A) Nesib B) Girizgâh D) Fahriye E) Dua C) Methiye Diğer sayfaya geçiniz.

inasli kafiye nde rim sin in! ka- EDE Konuyu Kavra 9. Aşağıdaki dizelerden hangisinin kafiye türü yanlış verilmiştir? A) Bahar böyle olur işte, böyle olur Evde güller açar, bahçede çiçekler B) Güzellikler öylesine nârindir Hemen yıpranır, hemen incinir D) Bir kış gecesi, vakit çok geçmiş Atlılar altın ırmağı çoktan geçmiş C) Bu şehir Fatih'in otağ kurduğu yer İnsan elinin dağ üstüne dağ kurduğu yer (Yarım kafiye) 10. Kim bu at üstünde hendekler aşan Kim bu deli gibi her yana koşan Aşağıdakilerden hangisi k (Tam kafiye) E) O gece çok üzgündü, yanıktı bağrı Bütün bedenini sardı sinsi bir ağr (Zengin kafiye) (Cinaslı kafiye) (Tunç kafiye)

? 12. Yiğit olan yiğit kurt gibi bakar Düşmanı görünce ayağa kalkar AISTUM VI Kapar mızrağını meydana çıkarteplo su r Yiğidin ardında duran olmalı Apollo 2020 Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene- 10qlmez? hell A) Yarım uyak kullanılmıştır. B) Bir semaiden alınmıştır. C) Hecenin 6 + 5 kalıbıyla yazılmıştır. D) Benzetme sanatından yararlanılmıştır. E) Yiğitçe, mertçe bir üslup söz konusudur.

5. Beni candan usandırdı cefâdan yâr usanmaz mi haz mi tam Felekler yandı âhımdan murâdım şem'i mi yanmaz yanmaz Kamu bîmârina cânan deva-yi derd eder ihsan & Niçün kılmaz bana derman beni bîmar sanmaz mi Yukarıdaki beyitlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A Uyak düzeni aa/ba biçimindedir. B) I. beyitte tam kafiye kullanılmıştır. C) Rediflere yer verilmiştir. D) İç uyak kullanılmıştır. E) Ritim iç uyak ile sağlanmıştır.

9. Bir noktada birleşmiş vatanın dört bucağı Gurbet çeken gönüller kuşatmıştı ocağı Bir pırıltı gördü mü gözler hemen dalıyor Göğüsler çekilerek nefesler daralıyor Bu dizelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden han- gisi yanlıştır? Cinaslı kafiye kullanılmıştır. B) 1. ve II. dize arasında,zengin kafiye C) Hece ölçüsüyle yazılmıştır. O D) Düz uyak düzeniyle oluşturulmuştur. E) Anlaşılır bir dil kullanılmıştır. vardır.

Prf Yayınları 5. 6. Aşağıdaki dizelerin hangisinde sözcük biçimin redif kullanılmıştır? A) Gittikçe bembeyaz gezinenler üçer beşer Bildim ki âhiret denilen yerdir beşer B) Derdime derman efendim Gönlüme sultan efendim C) Dünyayı dolaşır söylenir adım Dünyayı dolaşırım adım adım D) Gönlüm gözüm bütün güzelde kalır Şairler ilhamı güzelden alır E) Gönüldür güzele bağlanıp kalan Türlü belalara başını salan Bir keskin sirke ile pamuk fitilden

i S A R M LOERLENI Bu irsel yayıg kilkı kurtga ajun Kılınçı kız ol körse yaşın uzun (Bu cadı dünya vefasız ve dönek Edası kız gibidir, yaşı ise büyük) Ara kılkı kız teg kılınçı silig Sevitür sanup tutsa birmez elig inh (Bazan kız edalı güzel tavırlı Sevdirir kendini vermez elini) Seviglini sevmez keyik teg kaçar Kaçıklığa yapçur adakın kuçar (Seveni sevmez geyik gibi kaçar Kaçana yapışır ayağından tutar) Ara körse yügrür bezenip udu Ara körmedük teg kilur yir kodu (Bir bakarsın süslenip ardından koşar Bir bakarsın görmezden gelip yere bakar) TESTİ Ara körse evrer yana terk yüzin Avaglar neçe tutsa birmez özin (Bir bakarsın yine döndürür yüzünü Tutmak istersen nazlanır vermez özünü) Bu dizelerle ilgili, aa, bb, cc... şeklinde uyaklanmıştır. II. Betimleyici ögeler kullanılmıştır. III. Teşhise yer verilmiştir. . Doğadaki varlıklar sembolleştirilmiştir. V. Dönemine göre ağır bir dil tercih edilmiştir. belirlemelerden hangileri yanlıştır? A) I ve II B) I ve III D) III ve IV C) II ve IV E) IV ve V SINIF SARMAL TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

Soru 23: Kırgızca Matin... Bu baybiçe Çingi /Manasti sir beşikke böldü. Manastı Hızır cölüdü, /Manas kabak carden buguldu, Kipir minen busurman /Manastin kaban miktap uguldu Manas emi küülödü /Manias begikte çatıp sölödü: "Ak sakal atoke Cakip Kan /Busurman colun açamın Kapırdın malın çacamin /Kapirga ketet kilamin Busurman colin açamın /Cakıp Kan ogu kepti ukkanda Ala bas corgo çaar at /Alip kelip tokuttu... Günümüz Türkçesiyle... Bu baybice Curiçi /Manas'ı altın beşikte beledi /Manas'ı Hızır bekledi /Manas beşiğinden doğruldu /Kafir ile Müslüman's /Manas'in bu işi hemen /duyuruldu. /Manas hem gülüyordu /Hem de beşikte yatıp söylüyordu: /Ak sakal atam Yakup Han, /Müslüman'ın yolunu açacağım /Kafirin malını dağıtacağım /Müslüman'a yardıma koşacağım." /Yakup Han bu sözü duyunca /Ala baş yörük atı /Alıp gelip eyerletti.... Bu dizelerden Manas'ın kişisel özelliklerinden hangilerine ulaşılabilir? A) Sabırlı, anlayışlı ve iyi kalplidir. B) Inançli, cesur ve yardımseverdir. C) lleri görüşlü, gururlu ve disiplinlidir. D) Hoşgörülü, merhametli, sakindir. E) Mantıklı, açık sözlü ve alçak gönüllüdür. Bu ya ön ma hå but