Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar Soruları

BENİM HOCAM 20. Vatan, yurdum etti yaban elleri Soldurdu yüzümde açan gülleri Bağrımda esti de hasret yelleri içimde büyüttü sızımı kardeş Eller ile düğün bayram olmuyor Gel desem siladan kimse gelmiyor Belim doğrulup da yüzüm gülmüyor Eritti sofrada tuzumu kardeş Bu şiire başlık yapmaya aşağıdakilerden hangisi en uygundur? A) Silada Yalnızlık B) Hüzün Yillart C Gurbet Eller ? D) Yalanci Bahar E) Hasret Rüzgâri PRAGMATIK

13. I. Rüyan, pinarlarda buğulanan nur II. Sevgin, sırma sirma dökülen şafak III. Senin için ekin öpüyor yağmur IV. Senin'çin tarlada büyüyor başak Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) I. ve III. dizeler birbirleriyle tam uyaklıdır. B) I. ve III. dizeler ile II. ve IV. dizeler arasında çapraz uyak vardır. C) Dize sonlarında redif yoktur. D) Ölçüyü tutturmak için ünlü düşmesine başvurulmuştur. E) Dizelerin tümü 4+4+3 duraklıdır.

ALLA A ÖZDEBİR YAYINLARI 15. Uyandım kuşların ince sesine a Seherde birlikte iniler durur b Ses verdim sesine bilircesine a Âşıkın derdini yeniler durur b Baharda çağlayan bulanık sulare Durmadan kendini taşlara çalar b Eşinden ayrılmış bir geyik meler b Dağlar sada verir iniler durur b Bu şiirle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Ahenk sağlamak amacıyla iç kafiyeye başvurulduğu B) Pastoral şiire özgü nitelikler taşıdığı C) Farklı kafiye düzenlerinden yararlanıldığı D) Teşhis sanatına yer verildiği Murabba ile aynı nazım birimine sahip olduğu

1. MUHTAR: İsmetçiğim, sen hiç merak etme! Kesip attığın tırnağa bile dokunamaz. GÜLNIHAL: Kesip attığınız tırnağa niçin dokunsun? Vücudunuzun en can alacak tarafına dokunur! MUHTAR: (Hiddetle) Ne yapabilir? GÜLNİHAL: (Hiddetle) Öldürür! MUHTAR: Be kadın, hiç, halkı düşünmüyor mu- sun? Biraz önce herkesin bana ne kadar muhabbe- ti olduğunu sen söylüyordun! Bu parçadan hareketle tiyatro türüyle ilgili olarak, Diyalog tekniğinden yararlanılır. II. Coşku ve heyecan dile getiren metinlerden- dir. Hí. Konuşma dilinin özelliklerini taşır. IV. Olaylar kahramanların eylemleri ve konuş- malarıyla aktarılır. V. Yay ayraç içindeki ifadeler oyunculara rolle- rini canlandırmada ipuçları verir. yargılarından hangilerine ulaşılamaz? B) II C) 11 D) IV 5) V A)

4. Akıncılar yollar açar, Altınordu iller açar... Kızanlık'ta güller açar, Balkanlar'da çıktığım yaz... X (Niyazi Yıldırım Gençosmanoğlu) Yukarıdaki şiirde kullanılan kafiye aşağıdakilerden hangi- sidir? A) Yarım kafiye - lhorf By Tam kafiye - 2 harf 2 C) Zengin kafiye DY Tunç kafiye EXCinasli kafiye

en 6 8. As ol 1 Minnet Hudaya devlet-i dünya bulur Båki kalır sahile-i âlemde adımız II Agåhi karıştır kanı yaş ile Dost bulunmaz hayal ile düş ile Yetilmez menzile bu gidiş ile Hemen aşk atına binip sürmeli m A NUNSYS YA SERİSİ Numaralanmış şiirlerde divan ve halk şiirinin birbiri- ne benzer yönünü ortaya koyan özellik aşağıdakiler- den hangisidir? Card A) Ölçü B) Mahlas C) Dil ve anlatım D) Kafiye E) Nazım birimi 129

& AYT - TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - dc ko m 20. Dünün mizmız ve soluk hisleri ve Ayşe Fatma terennümle- 22. Rit ri terk edilecek. Yalnız duygular ifade edilecek. Şiirin konu oy ve temaları genişletilecek. Yıllardır değiştire değiştire be verilen fikir ve konulardan vazgeçilecek. Gerçek bir sanat eseri meydana getirmek için şiirlerde sanat ve inceliğe dikkat edilecektir. Bu ön söz, edebî bir tatminsizlik ve mevcut edebiyattan bıkış ile edebiyatın bozulduğu, bittiği hakkında hemen her devirde söylenegelen sözlere bir tepkiden ibarettir. Bu ifadelerin çoğu Abdülhak Hamit ve Recaizade Mahmut Ekrem'in şiirin hiçbir şekilde sınırlan- dırılmayacağını anlatan yazı ve şiirlerini andırır. Bu şairler Türk edebiyatından Servetifünun ve Fecriâti şairlerinin etkisinde kalmışlardır. Bu hareket fazla uzun sürmez. Bu topluluğun üyelerinin çoğunda şiir faaliyeti bir gençlik hevesi olarak kalır. Millî edebiyatçıların sığlıklarına, ger- çekçilikten uzak memleketçiliklerine tepkilidirler. "Sanat, sanat içindir." anlayışıyla yola çıkan bu topluluk düşün- celerini "canlılık, samimiyet, daima yenilik" olarak özetler. Edebiyat ve sanatta taklitçilikten uzak kalarak, duygu ve düşünceleri öne çıkararak kişiliklere saplanmaktan kurtul- maya çalıştılar. Batılı ilkelerle sanat yapılması gerektiğini düşünüp Fransız sembolistleri örnek alırlar. Aşağıdaki eserlerden hangisi yukarıda tanıtılan edebî topluluğun bir üyesi tarafından yazılmış olamaz? A) Sebil ve Güvercinler B) Bir Yudum Su C) Tersine Akan Nehir BENIM HOCAM D) Tütünler Islak E) Osmanoflar

(14Dinmiş denizin şarkısı, rüzgâr uyumakta, a Rıhtım boyu sonsuz bir üzüntüyle karaltı 6 Körfez düşünür, Kanlıca mahzundur uzakta, a Mazi gibi sislenmiş Emirgan, Çınaraltı.ua Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangi- si söylenemez con 27772 7+7 duraklı hece ölçüsüyle yazılmıştır. B) Çapraz uyak düzeniyle oluşturulmuştur. b) Betimleyici ögelere yer verilmiştir. D) Kişileştirmelere başvurulmuştur. Y Zengin kafiye kullanılmıştır.

AŞIK TARZI 1. c Q ? E İster bir mezar kaz istersen çukur Çukur bile örter sayarım kabir L Kabir bilecektir mevtayı vakura Vakur olan kulda bulunmaz kibir b Bu dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Zincirbent koşmadan alınmıştır. B) Yalın bir halk dili kullanılmıştır. c) Düz uyak biçiminde uyaklanmıştır. D) Tüm dizeleri 6+5 uyaklıdır. E) Yedekli koşmadan alınmıştır.

9. Avlap meni koymangiz Ayik ayıp koymangiz Akar közüm uş tengiz Tegre göre kuş uçar (Beni avlayıp koymayın Söz verip sözünden dönmeyin İşte gözümden deniz gibi yaş akıyor Göz yaşlarım etrafından kuş uçuyor.) Bu dizelerle ilgili olarak, 1. Nazım birimi dörtlüktür. VII . Zengin kafiye kullanılmıştır. III. Hece ölçüsüyle söylenmiştir. IV. Zengin kafiye ve rediflere yer verilmiştir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız B) /I ve II Cyl ve III D) Il ve IV E) III/ve IV

DENEME 3 8 5. Aşağıda verilen beyitlerin hangisinde kullanılan kafiyenin türü diğerlerinden farklıdır? A) Bir geliş var, ne mübarek ne garip alem bu Hava boydan boya binlerce hayaletle dolu B) Hâsılım yok ser-i kûyunda belâdan gayri Garazım yok reh-i aşkında fenadan gayri C) Öyle sermestem ki idrâk etmezem dünya nedir Ben kimim sâkî olan kimdir mey ü sahba nedir D) Bir hüsn dahi bağladı hattın izâr-ı yar Etrâf-i bâğ hüb olur olsa benefşe-zar E) Düştü Hüseyn atından sabrâ-yi Kerbelaya Cibril var haber ver Sultân-i Enbiyaya 6. Bugünlerde Paris'te bir Japon filmi gösteriliyor. Gazete- ler yazıyor, gidip görenler söylüyor: Bu film üstüne kıya- metler kopuyor. Geçen yıl bu Japon filmi birkaç festival- de de birincilik aldı. Paris'te bu filme girmek icin insanlar

A 9. Gök boşluğu, issizlik, hava 11. Deniz Çepçevre hiçlik ilk ürperiş, aydınlığı saran ilk söz Kuihi-kuaha Kurusun toprak Çekilsin deniz Güneş gelir, büyük aydınlık Ay gelir, küçük aydınlık Yıldızlar gelir Kuihi-kuaha Gelir make-make, ilk insan Yaratılış Destanı'ndan alınan bu parçadan yola çıkılarak destanla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Destanlar gerçekçi bir olay örgüsüne sahiptir. B) Destanlarda dil göndergesel işlevde kullanılır. Destan doğadaki unsurlardan yararlanarak insanı an- lamlandırmaya çalışmıştır. D) Destanda akıl ve mantık ön plandadır. E) Destanda nesnel ifadeler kullanılmıştır ve destan, bilime ışık tutar. 12

Şlir Bilgisi - 11 21. Haddeden geçmiş nezaket yâl ü bål olmuş sana Mey süzülmüş şişeden ruhsar-i âl olmuş sana Bu dizelerin uyak çeşidi aşağıdakilerden hangisidir? A) Cinasli uyak B) Zengin uyak Tunç uyak D) Yarım uyak E) Tam uyak 2. Mecliste arif ol, kelâmı dinle

Deneme - 9 6. ny Ne sabahı göreyim ne sabah görüneyim; Gündüzler size kalsın, verin karanlıkları! Islak bir yorgan gibi, simsıkı bürüneyim; Örtün, üstüme örtün, serin karanlıkları. b Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? Apodlif ve kafiyeye yer verildiği capraz kafiyeyle yazıldığı c) tezat söz sanatına yer verildiği ? Nazım biçiminin rubai olduğu "Serin" kelimesiyle tevriye yapıldığı

10. Çark bozulmuş dünya islah olmuyor Ehl-i fukaranın yüzü gülmüyor Âşık Ruhsat dediğini bilmiyor Yazı belli değil hat belli değil Bu dörtlükle ilgili aşağıdakilerin hangisi söylenemez? A) Uyak dizilişi "aaab" biçimindedir. B) Satirik nitelikler taşımaktadır. C) Yarım uyak kullanılmıştır. D) Hece ölçüsünün 11'li kalıbıyla yazılmıştır. E) Telmih sanatından yararlanılmıştır.

5. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ötekilerden farklı bir kafiye kullanılmıştır? A) Bir gün dedim ki: "İstemem artık ne yer ne yâr!' Çıktım sürekli gurbete, gezdim diyar diyar Tuna B) Ertesi gün başladı gün doğmadan yolculuk, Soğuk bir mart sabahı... buz tutuyor her soluk. Tje C) Baygın bir ihtizaz ile bî-hûş akar dere, Sahillerinde kızlar uzanmış çemenlere... D) Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan, şühedâ! E) Artık güneş görünmez olur, gök bulutludur, Rahatça dal, ölüm sonu gelmez bir uykudur.