Türkçenin Tarihî Gelişimi Soruları

5. Adına ilişkin önemli bilgiler, Evliya Çelebi'nin Seyahatname'sinde yer alır. Evliya Çelebi, onu saz ve çöğür çalan ünlü ustalar arasında gösterir. IV. Mehmet döneminde İznik yöresinde çıkan bir isyanda affedildiğini belirtir. “Acayip çöğür çalardı, ötekiler ne bunun gibi çöğür çalabiliyorlar ne onun söylediği türde coşku veren şiirler söyleyebiliyorlar." diye tanıtır. Başka bir yerde ise ondan acımasız bir eşkıya olarak söz eder. Ne var ki bu bilgiler, ünlü saz ustasının 16. yüzyılda Bolu yöresinde yaşadığı bilgisiyle sadece kısmen örtüşür. Dolayısıyla aynı ismi taşıyan birden çok ismin bulunması ihtimali belirir. Bu parçada sözü edilen halk şiiri sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir? mis A) Dadaloğlu C) Köroğlu B) Pir Sultan Abdal D) Kayıkçı Kul Mustafa E) Karacaoğlan

☺ ✓ esta- aylar 4. mü- Göktür ge- elm mıştır. kullanıl. yla tok en- Cir. la j- üslubu İslamiyet öncesi Türk edebiyatının ya- zılı dönemi için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Göktürk Kitabeleri 7. ve 8. yüzyılda ya- zılmıştır. B) Uygur Türklerinden kalma eserlerde; Budizm ve Maniheizm'in etkileri görü- lür. C) Göktürk Kitabelerindeki metinler söy- lev türünün özelliklerini taşır. D) Göktürk Kitabelerinde 38 harften olu- şan bir Göktürk Alfabesi kullanılmıştır. Uygurlardan kalan metinleri ilk defa Danimarkalı bilim adami Thomsen okumuştur. ile yazi Bu pa - hangis XI O ✓ 2. vad 5. İslamiyet öncesi Türk edebiyatının yazılı dönem eserleri, Bu cümle aşağıdakilerden hangisi ile tamamlandığında bir bilgi yanlışı mey- dana gelir? (1) Orhy bengü (II) Bu inancın Eserler, Göktürk A) yabancı dillerin etkisinden uzak bir dil-

10. Türkler 10. yüzyıldan itibaren farklı bölgelerde yaşamış- lardır. Bundan dolayı dilde pek çok farklılık görülmüştür. Türkçe farklı kollara ayrılmış ve farklı coğrafyalarda de- ğişik kollar hâlinde gelişmiştir. Bunun sonucunda dilimiz- de Azeri Türkçesi, Kırgız Türkçesi, Özbek Türkçesi gibi pek çok şive ortaya çıkmıştır. Bu parçada Türk edebiyatının dönemlere ayrılmasın- daki ölçütlerden hangisi vurgulanmıştır? göçebe kiltin' AY Dinî hayat 8) Dil anlayışı C) Kültürel değişim D) Coğrafi değişim E Sanat anlayışı

2. Aşağıda şive ile ilgili verilen bilgilerin hangisinde yanlışlık vardır? A) Şive için "aksan" tabiri de kullanılmaktadır. B) Bir dilin birbirinden ayrılmış bölgesel farklılığına denir. C) Dilin birbirinden ayrılan bölümleri birbirinden çok uzaklaş- mamıştır. D) Egeli birinin "Ne yapıyorsunuz?" sözünü Trakyalı birinin "Ne yapıyonuz be yav?" şeklinde söylemesi şive farklılığıdır. E) Şivelerde ses ve şekil değişikliğinden çok, kelime değişik- liği olmaktadır.

11. Eser Yazar Yüzyıl 15. yüzyıl Mizanü'l Evzan Nabi II Tuhfetü'l Harameyn Veysi 18. yüzyıl Bu tabolda numaralanmış yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? I II A) Fuzuli Dürretü't Tac 16. yüzyıl 15. yüzyıl 17. yüzyıl B) Baki C) Ali Şir Nevayi Horosname Habname D) Ahmedi 14. yüzyıl Mihnetkeşan E) Şeyhi 18. yüzyıl Hayrabad

69. Yiglap udu artadim Bağnım başım kartadim Kaçmış kutug istedim Yağmur gibi kan saçar Günümüz Türkçesiyle Arkasından çok ağladım Bağrımdaki yara değişti Benden kaçan mutluluğu aradım Gözüm yağmur gibi kanlı yaş döker. Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) Hece ölçüsüyle söylenmiştir. B) Ölüm acısı üzerine söylenmiştir. C) İlk üç dize kendi arasında uyaklıdır. D) Sözlü edebiyat dönemi ürünlerindendir. E) Bir koşuktan alınmıştır.

ELİŞİMİ - 1 7. Eski Anadolu Türkçesi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Batı Türkçesinin kuruluş dönemi olarak değerlendirilmeli ve incelenmelidir. B) Eski Türkçeyi Batı Türkçesine bağlayan birçok bağ bu dönemde kendisini hâlâ his- settirmektedir. C) Bu dönemden sonra Türkçede göreceği- miz yeni biçimler, bu devrede henüz Eski Türkçedeki eski şekillerinin izlerini taşırlar. D) Eski Türkçedeki sözcük ve ekler, Eski Anadolu Türkçesi döneminde bütünüyle değişmiş ve yepyeni bir biçim kazanmıştır. E) Eski Anadolu Türkçesi hem Eski Türkçe- nin hem de Osmanlı Türkçesi ve Türkiye Türkçesinin izlerini barındıran bir dönem- dir.

10. Muğla ve yöresi bakırcı esnafının kendilerine verdikleri ad Pallacıdır. Palleci söyleyişi de bulunan kelime, “bakır kap" anlamındaki palle kelimesinden alınmıştır. Palla+ci veya Palle+ci ise bakırcı, kalaycı demektir. Bundan esinlenerek konuştukları dile "Pallacı dili” demektedirler. Kalaycı, ba- kirci esnafının yarattığı bu dil sonraları Muğla halkı arasın- da "Pallacı dili" veya "Ballibolu Bakırcı dili” adıyla yayıl- mıştır. Bu dilin, kendi aralarındaki adı ise "Mekçi Nasıfı"dır. Bu parçada söz edilen dil türü aşağıdakilerden han- din gisine örnek oluşturmaktadır? Non A) Argo B) Jargon C) Şive D) Lehçe E) Ağız T: _Tahin'in

3 ve 4. soruları aşağıda verilenlere göre cevaplayınız. Mehmet, Türk edebiyatının dönemleriyle ilgili karışık bir tablo hazırlamıştır. A. B. C. İslamiyet İslamiyet Etkisinde Batı Etkisinde Öncesi Türk Gelişen Türk Gelişen Türk Edebiyatı Edebiyatı Edebiyatı I. III. II. Sözlü Tanzimat D. Divan Edebiyatı Edebiyat Edebiyatı V. VI. Servetifünun IV. Cumhuriyet Dönemi Milli Edebiyat Dönemi Türk Edebiyatı Edebiyatı VII. VIII. Halk Edebiyatı Yazılı Edebiyat Mehmet, arkadaşlarından bu tabloyu düzeltmelerini iste- miştir. Bu tablonun doğru olabilmesi için; Ayşe: VII. ile VIII. yer değiştirmeli, Sanem: Iv. Csütununa yazılmalı, Murat: V. C sütununa yazılmalı, Deniz: II. ile III. yer değiştirmeli, Azra: C. sütununa Fecriati Topluluğu eklenmeli demiştir. Fakat arkadaşlarından birinin önerisi tablonun düzelmesi- ni engellemektedir. 3. Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlış bir öneride bulunmuştur? 27 A) Ayşe B) Sanem C) Deniz D) Murat E) Azra 4. . Anonim,

TEST KÇENİN TARİHİ GELİŞİMİ - 3 Türkçesindeki 7.) MAşağıdaki eserlerden hangisinde Türkçe Arapça, Farsta nin 13 - 15. yüzyıllar arasındaki dönemi kurtulmuş; ya olan Eski Anadolu Türkçesinin dil özellik ölçüde azaltit idir. (II)Bugün Erapça ve Fars- Konuşma diline nüyle çıkarıla Einin diğer dö- llerinden bazı D) Mantıku't-Tayr sidir.(IV)Yine E) Garipname nlerinden daha kçesi. (V)Ka- leri görülmez? A Dede Korkut Hikâyeleri B) Muhakemetü'l-Lugateyn Yunus Emre Divani Aşağı "Çağd Fundar A) fü A E) T

1. ÜNİTE Giriş 10 ve 11. soruları metne göre cevaplayınız. Kâmûs-1 Türki'ye kadar kaleme alınan sözlüklerin çoğunluğu iki dilli sözlük olup ya Arapça-Türkçe ya da Türkçe-Arapça tarzında kaleme alınmışlardır. Lehçetü'l-Lügat ve A. Vefik Paşa'nın ünlü Lehçe-i Osmanîsi gibi birkaç sözlükte Türkçe söz varlığına yer verilmiştir. Namık Kemal'in çerçevesini çizdiği sözlükçülüğe ve sözlüğe Kâmûs-z Türkî'ye kadar ulaşılamamış ve Türkçenin söz varlığı da alıntılarıyla ve kendi öz varlığıyla ortaya konulamamıştır. Burada bir konuya dikkati çekmek istiyorum. Kupçak sahasın- da yazılan sözlük ve gramer kitaplarından sonra Osmanlı Devleti'nde Osmanlı coğrafyası dışında yazılan iki dilli yabancı sözlükler hariç Kâmûs-Türki'ye kadar yazılan sözlüklerin adında Türkçe ibaresi yer almaz ve Osmanlı Devleti'nin dili de «lisân-ı Osmânî» diye adlandırılır. 10. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Tanımlama yapılmıştır. C) Öykülemeye başvurulmuster. E) Tartışmacı anlatım vardır. B) Karşılaştırma yapılmıştır. D) Betimleme yapılmıştır. 11. Aşağıdaki cümlelerin karşısına cümleler doğruysa (D), yanlışsa (Y) yazınız. a Kâmûs-i Türkî'ye kadar yazılan sözlüklerde Türk ibaresine rastlanmaz. b. Lehçetü'l Lügat, Ahmet Vefik Paşa'ya aittir. (1.) c. Ahmet Vefik Paşa'ya kadar sözlüklerde Türkçe söz varlığına yer verilmemiştir. ç. Namık Kemal'in belirlediği sözlükçülük anlayışına Kâmûs-1 Türkî ulaşmıştır.

7. Yazılı Türk edebiyatının ilk ürünü, Kırgızların VI. yüzyılda Go türk yazısıyla oluşturdukları Yenisey Yazıtları'dır. Kırgızlar sonra Göktürkler, VIII. yüzyılda kendi alfabeleriyle Orhun zıtları'nı yazdilar. Yazılı Türk edebiyatının ilk yapıtları olan Orhun Yazıtla ilki ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir? - - A) Kültigin Yazıtı - Yolluğ Tigin B) Tonyukuk Yazıtı - Vezir Tonyukuk C) Bilge Kağan Yazıtı - Yolluğ Tigin D) Tonyukuk Yazıtı - Yolluğ Tigin E) Kültigin Yaziti - Vezir Tonyukuk

4. I. Kutadgu Bilig II. Yaprak Dökümü . M. Kanuni Mersiyesi IV. Risaletü'n Nushiyye Türkçenin tarihî gelişim aşamalarından aşağı- dakilerden hangisinde numaralanmış eserler- den herhangi biri oluşmamıştır? A) Türkiye Türkçesi B) Osmanlı Türkçesi C) Eski Anadolu Türkçesi D) Eski Türkçe E) Kuzey-Doğu Türkçesi

2. 10. Ahlak: Akil polisi Avukat: Suçluların çamaşır yıkayıcısı Aferin: Ucuz ihsan Dostluk: Fırtınalı havada içi dışına dönen bir şemsiye Şair: Söz kantarcısı Şiir: Darası alınmış söz Kelime: Pek uzağı vurur bir silah Cahil: Bir şey bilmediğini bilmeyen Rüşvet: Hizmet mukabili hediye Yalnızlık: Siyah camlı gözlük Bu kelimeler ve açıklamaları Tanzimat Dönemi'nde kaleme alınmış bir sözlükten alınmıştır. Bu sözlükte açıklamalar ince bir mizah üslubuyla anlatılmıştır. Yukarıda örnekleriyle açıklanan Tanzimat Dönemi söz lüğü ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir? A) Kamus-i Türki- Şemsettin Sami B) Lehçetü'l-Hakayık - Direktör Âli Bey C) Durub-ı Emsal-i Osmaniye - İbrahim Şinasi D) Belagat-i Osmaniye - Ahmet Cevdet Paşa E) Lehçe-i Osmani - Ahmet Vefik Paşa

Bali 11. 8. Ey pây-bend-i dâm-geh-i kayd-L nâm u nang Tâ key hevâ-yı meşgale-i dehr-i bî-direng (Ey, ayağı şan şöhret endişesi tuzağına bağlı kişi; bu, dur- suz duraksız dünyanın işleri ile uğraşma sevdası daha ne kadar sürecek?) dizeleriyle başlayan mersiye, edebiyatımızdaki en ünlü mersiyelerdendir. Eser Kanuni'nin ölümü üzerine, terkibi bent biçiminde yazılmıştır. Orijinal ismi Mersiye-i Hz. Sü- leyman Han'dır. 122 Bu parçada tanıtılan eser aşağıdaki sanatçılardan hangisine aittir? A) Bâkî B) Nedim C) Nefî D) Nabî E) Fuzuli Bin