1980 Sonrası Türk Edebiyatında Roman Soruları

1 I I • Irazca • Kara Bayram • Haceli Yukarıda verilen kahramanlar, aşağıdaki yazarlardan hangisinin bir yapıtında geçmektedir? A) Fakir Baykurt equa leignar B) Sabahattin Ali C) Samim Kocagöz D) Kemal Tahir E) Orhan Kemal de p 20.

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 7. Kapıdan girip de genç kadını bardaktan boşanırcasına yağan yağmurun altında, bir eli bahçenin ortasındaki kurumuş pal- miyenin gövdesine dayalı, yüzünde her şeyden habersiz, çok mesut bir gülümseme, âdeta onu okşar görünce hakikaten şaşırdı ve kendi kendine güldü. "Bu da bir başka türlüsü olacak.. Ne dersin Hacivat'ım!" Hacivat omuzlarını silkti.. "Benim mecanin taifesiyle işim yok. Ben Karagöz gibi akıl ze- vat isterim." Çocukluğundan beri onun Karagöz ve Hacivat'la konuşmak âdetiydi. Uzun süren bir hastalık boyunca onlarla öyle haşır neşir olmuştu ki aradan otuz sene geçtiği hâlde yine benliğinin ayrılmaz parçaları gibiydiler. Kadın kendi düşünceleri içindeydi. Ne Sabri'nin Hacivat'a yüksek sesle sorduğu suali ne de ayak seslerini işitmişti. Ancak iyice yaklaştığı zaman farkına vardı. Elini ağaçtan çek- ti. Yüzünde bir lahza için suçüstü yakalanmış çocukların şaş- kınlığı belirdi, sonra Sabri'nin güldüğünü görünce tekrar eski gülümseme yerine geldi. Küçük bir menüet figürüyle olduğu yerde döndü ve onu iki eli eteklerinde selamladı. Bu parçada bir bölümü verilen eser ve eserin yazarı aşağıdakilerden hangisidir? A) Ahmet Hamdi Tanpınar - Yaz Yağmuru B) Memduh Şevket Esendal - Mendil Altında C) Sait Faik Abasıyanık - Mahalle Kahvesi D) Abdülhak Şinasi Hisar - Boğaziçi Yalıları E) Oğuz Atay - Korkuyu Beklerken 2019 9. F

7 6 7. Samiha Ayverdi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi soy- lenemez? A) Yapıtlarında tarih, din ve tasavvufu yoğun biçimde kullan- mıştır. es B) İbrahim Efendi Konağı gibi anı kitaplarında İstanbul'a ait sah- neleri, konak yaşamını, kişi tasvirleri ve geçmişin muhteşem tabloları hâlinde vermiştir. Kişile C) Romanlarında ağırlıklı olarak Ege Bölgesi'nin insanlarını ve onların sorunlarını işlemiştir. you ger D) Romanlarının yapısını Doğu-Batı ve geçmiş-şimdi çatışma- si üzerine kurmuştur. sal E) Yapıtlarında mekân olarak geleneksel konak, köşk ve yalı- lara yer vermiştir. ardar Calth

AYT Türk Dili ve Edebiyatı-Sosyal Bilimler-1 21. Türk hikâyeciliğine önemli bir "yeniden başlama" tavn getiren sanatçı, Çehov tarzı hikâyenin edebiyatımızda tanınıp sevilmesinde önayak olmuştur. Hikâyelerinde; küçük insan, evlilik ve aile, kadın-erkek, yöneten- yönetilen ilişkisi ve yozlaşma gibi temalan ele alır. Memurlar, bürokratlar, alafranga züppeler, esnaf, ev kadınları, dedikoducular, yan aydınlar gibi orta sınıfın tüm tiplerine bu hikâyelerde yer verilir. Hikâye ve romanlarıyla konuşma diline dayanan yeni yazı dilinin öncülüğünü de o yapmıştır. Otlakçı, Mendil Altında, Temiz Sevgiler, Ev Ona Yakıştı; hikâyelerini topladığı eserleridir. Bu parçada sözü edilen sanatçı, aşağıdakilerden hangisidir? A Sabahattin Ali B) Mustafa Kutlu C) Memduh Şevket Esendal D) Sadri Ertem E) Sait Faik Abasıyanık

17. - 18. Servetifünün, Tu Doğu-Batı müca tinin lehine olara yoğun ve pek hanın sonunda gerekse teknik kazanabilmiştic Recaizade Ma sunda çıkan bu tartışmala Fünûn dergis söz konusu atamayla be dergisi kimli Türk edebiy etkisins * Bu parçad gisi getiril A) romanti Levfik AYT/ Türk Dili ve Edebiyatı - Sosyal Bilimler - 1 Kahramanların içsel konuşmalarni aktarmaya dayanan anlatım tekniğidir. Karakterin duygularının ve düşüncelerinin, belirli bir mantık sırasıyla, karakterin ağzından olduğu gibi anla- tılmasıdır. iç konuşma tekniğinde, kahramanın duygu ve düşünce- leri sesli düşünme şeklinde yansıtılır. Bu anlatım tekniğinde kahraman, karşısında biri varmış gibi kendi kendine konuşur. Bu teknik, karakterin iç dünyasının okuyucu tarafından anlaşılmasında çok önemli bir yer tutar. Bu bilgilere göre aşağıdaki parçalardan hangisi iç konuşma tekniğine örnek olarak gösterilebilir? A) Simit yiyerek yürüyor. Tek tük geçenler dönüp ona bakıyorlar. Kılığı düzgün bir adamın sokakta simit yemesi yasaktır. Bütün yasaklar gibi bunun da kaça- mak yolu yok mu? Simidi kır, cebine sok. Tek elinle bir lokma koparıp kimseye sezdirmeden ağzına at ama ben dişlerim sağlamken isıracağım. B) Yollar kalabalıktı. Baktığı yeri gözlerinden en uzun sakladıkları için en çok Bebek tramvayına kızıyordu. Devetüyü paltolu bir kadın görünce yüreği çarptı ama o değildi. Şapkalıydı. Kalktı. Kapıya yürürken duvardaki takvimi gördü. 7 Mart Cumartesi yazılıydı. 27'nin yarısı kara yarısı kırmızıydı. Rahatladı. İşte boşuna bekle- mişti. İnsanlarin düzeninde bütün ayrıntılar önemliydi. Günlerin adı bile... Bugünün cumartesi olduğunu bil- seydi saat birde onu görürdü. C) Babasını hatırladı. Trene yolcu ederken "Aman oğlum!" demişti, "Yüzümü kara çıkarma. Babayın oğlu olduğu- i nu göster şu millete, ille de mihtara. Benim oğlumsan sirtin yere gelmez. İstanbul gurbeti çetin, İstanbullunun G cinden de beter olduğunu söylerdi emmim ya, boş ver. i Var git, sağlıcakla, eyi kötü bir işin başın geç, bize mektup sal. Ondan sonrasına karışma. Ben hepsinin * yuvasını yaparım! S 8 D) Eve gitse biliyordu, gece yarısına dek başka bir şey R yapamadan yukarıdakilerin patırtısına sövecekti... Bol M gürültülü, bol dumanlı meyhanelerden birine girdi. A Tezgâhın önünde bir boş yer bulup oturdu. Yaklaşan L garsona “şarap” dedi. Garson, sanki salt onun için buradaymış gibi eğildi. Sanki ötekiler duyacak diye korkuyordu. E) Karar açıklanırken çok sakinmiş. Ket Ali Eydamm deyince "Hay hay!" diyor. İnfaz sırasında da olağanüs- tü sakin. Bilirim, tanımaz miyim? Amma orada değişe- bilir insan, diyordum. Sehpaya sakin sakin yürümüş. Cellat, ipi geçirmek için gözlüğünü almak isteyince kızmış: Bırak gözlüğümü, vazifene bak... 19. Cum rom Bu ler A) B C

23. Roman, karakterlerin hayat hikâyeleri üzerinden Türkiye'nin yakın tarihine ve cinsiyet rejimine dair bir okuma yapma imkânı sunmaktadır. Aysel, orta sınıfı temsil eden ev kadını bir annenin ve esnaf bir babanın ikinci çocuğudur. Cumhuriyet Ülkülerini benimseyen Aysel, ailesi çok istekli olmamasına rağmen vatanına hizmet etmek için okumak-meslek sahibi olmak ister ve Ankara'da eğitimine devam ederek üniversitede öğretim üyesi olur. Romandaki uzun hikâye boyunca, Aysel'in, Türkiye'de dönemin farklı sınıfsal ve ideolojik ayrımlarını resmeden ilkokul arkadaşlarından Aydın, Ali ve Semiha ile zaman zaman yolları kesişir. Yazar, Aysel ve onun çevresindeki bu kişiler üzerinden 1938-68 arası dönemi, bir kadının gözünden resmeder. Bu parçada sözü edilen yazar ve yapitr aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir? A) Sevgi Soysal - Şafak B) Latife Tekin - Berci Kristin Çöp Masalları C) Nezihe Meriç - Korsan Çıkmazı D) Füruzan - 47'liler E) Adalet Ağaoğlu - Ölmeye Yatmak

1. Aşağıdakilerden hangisi postmodernizmi esas alan Türk romanı için söylenemez?(1 A) Kurmaca unsuru ön plandadır. B) Yazarlar bir topluluğun üyesi olmaya karşıdır. C) Somut ve soyut gerçeklik iç içedir. D) Mekân ve zaman belirgin değildir. E) Bu anlayışla yazılmış romanların sonuç bölümü mutlak kesinliktedir.

Modernizm ve Postmoderniz 10 Bireyin yalnızlığını, yabancılaşmasını, ku- şak çatışmasını, modemlik, gelenek gibi sorunları, değerlerinden koparılmış ve modern kentlerin varoşlarında kıstırılmış bireyin veya ailenin acıların yerli-İslarni bir duyarlılık ve bakış açısıyla öykülerine taşı- mıştır. Hikâyelerinde varoluşçu felsefeden izler görülür, bireyin bilinçaltına iner, ruh- sal çözümlemelerde bulunur. Hastalar ve Işıklar, Çözülme, Çok Sesli Bir Ölüm, Çar- pışmalar, imkânsız Öyküler hikaye türünde bilinen eserleridir. Bu parçada sözü edilen yazar aşağıda- kilerden hangisidir? A) Mustafa Kutlu By Rasim Özdenören C) Hüseyin Su D) Cahit Zarifoğlu E) Iskender Pala

2. Aşağıdaki hikâyelerin hangisinde postmodernist ögelere yer verilmistir? A) Tante Rosa - Sevgi Soysal B) Yaz Yağmuru - Ahmet Hamdi Tanpınar - C) Yüksek Gerilim - Adalet Ağaoğlu - D) Hazır Dünya - Nazlı Eray E) Şişhane'ye Yağmur Yağıyordu - Haldun Taner

13 AYT/Edebiyat / Sosyal Bilimler - 1 aqli 16. () F man nek bir ser mlar 14. Bu sanatçıların eserlerini incelediğinizde “modern Götesi” bir edebiyatın izlerini görmeniz mümkündür. Pastiş, kolaj, metinler arasılık, yazarın olaya müda- hale etmesi gibi teknikler bu sanatçıların vazgeçil- mez ögeleri arasındadır. Onların eserleri bir bütü. nü parçalardan meydana getiren, başka yazarlara göndermeler içeren ya da teknik yönden gelenek- sel romanlara benzemeyen bir yapıdadır. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada tanıtılan edebiyat anlayışıyla eser veren sanatçılar ara- sinda gösterilemez? A) Adalet Ağaoğlu B) B) Orhan Pamuk C Latife Tekin D) Cemil Meriç - 3 İhsan Oktay Anar yaş ye bir Siy get da ve tas noden postmode Yu de

7. Ankara Yayıncılık 10. 1918 yılında Akşehir'de doğan Tarık Buğra; hikâye, roman, tiyatro ve deneme yazarı olarak Türk ede- biyatının önemli isimlerinden biri olmuştur. Bu özel- liklerinin yanında gazetecilikte de ismini hafızalara kazımıştır. Tarık Buğra, hikâyelerini oluştururken dil konusunda katı tercihlerde bulunmamıştır. Bu- nun yanında hikâyelerinde şiirsel bir üslup görül- mektedir. Onun hikâyelerinde yaşanmışlık duygusu hikâyelere hâkimdir. Tarık Buğra'nın bu hikâyelerini okuyucuları okuduğunda bu duyguyu çoğu zaman hissetmektedir. Bu yaşanmışlık duygusu Tarık Buğ- ra'nın birçok hikâyesinde biyografik unsurlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Hikâye ve roman gibi türleri tanımlarken bu türler için çoğu zaman yaşanmış ya da yaşanabilecek olaylardır, demekteyiz. Tarık Buğ- ra'nın hikâyelerinde de bu durumu kendi hayatı üze- rinden okuyabiliriz. Aşağıdaki eserlerden hangisi bu parçada söz edilen sanatçıya ait değildir? A) Kel Melâhat B) Yarin Diye Bir Şey Yoktur C) Küllük Đ) Şişhane'ye Yağmur Yağıyordu E) Bacanak

DEĞERLENDİRME TESTİ - 8 8 1. 1. Özellikle “giriş" ve "sonuç" bölümleri ihmal edi- lebilir. Metin doğrudan olay ile başlayabileceği gibi, belirgin sonuç bölümü olmadan da bitebi- tir. II. Olay özenle seçilmiş büyük olaylardan oluş- maz. Hatta çok açık çatışmalardan doğan büyük olaylardan israrla kaçınılır. Her zaman, her yerde ve her insanın yaşayabileceği günlük hayat içindeki durumlar tercih edilir. (). III. Hikâyelerin kahramanları özenle seçilmiş çev- remizdeki insanlardır. Bu tarzda insanın daha küçük ama çarpıcı özelliklerinin vurgulanması esastır. (). IV. Mekân üzerinde fazla durulmaz. Birkaç keli- meyle belirtilir. Mekân tasvirlerinden faydalani- larak atmosfer oluşturulmaz. () V. Hikâyede anlatıcının yetkileri bir hayli geniştir. Bu nedenle ayrıntılı bir anlatım söz konusudur. Dolayısıyla pek çok şey okuyucuya bırakılmaz.() Memduh Şevket Esendal'ın temsilcisi olduğu hikâye tarzıyla ilgili yukarıda verilen bilgilerden doğru olanların yanına (D), yanlış olanların yanına () yazılırsa doğru sıralama aşağıdakilerden han- gisi olur? A) D-D-D-D-Y B) Y-D-D-D-Y C) Y - Y-D-D-D D) D-D-D-Y-Y E) D-D-Y-Y-D sonuç yayınları 2. 1. İlk öykü kitabını 1949'da Yaşasın Demokrasi

24. (1) Cevdet Bey ve Oğulları romanıyla 80'li yılların başında adını duyuran Orhan Pamuk; bu romanında bir aileden hareket ederek 1900'lerden başlayan geniş bir zaman dilimi içinde, Türkiye'nin toplumsal yaşamından kesitler verir. (II) Sessiz Ev'de değişik karakterde üç kardeşin babaannelerinin evinde geçirdikleri bir haftada yaşanan olayları anlatırken toplumsal değişime dair özgün vurgular yapar. (III) Kara Kitap'ta eşini yitiren Galip'in, onu bulmak için gösterdiği çabayı izlerken insanın kimliğini inşa etme sürecine tanık oluruz. (IV) Yeni Hayat'ta, okuduğu bir kitaptan çarpıcı biçimde etkilenerek yolculuğa çıkan bir kişiden hareketle "arayış içindeki insan"ı anlatır. (V) Kendi yaşamından yararlanarak yazdığı Unutma Bahçesi'nde ise Füsun ve Kemal arasındaki aşkı ele alır. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) B) || EN C) III D) IV

rlik aile 1 tirir. T . 22. 1. Bir gün bir kitap yazacağım, demişti Rifki Amca bana, "Kahramanına da senin adını vereceğim." "Pertev ile Peter gibi bir kitap mı?" diye sormuştum kalbim küt küt atarak. "Hayır, resimsiz bir kitap. Ama senin hikâyeni anlatacağım." Ben susmuştum, inanamayarak. O kitabın nasıl bir şey olacağını düşünemiyordum. "Rifki, kandırma gene çocukları!" diye seslenmişti Ratibe Teyze o ara. Bu sahne gerçek miydi yoksa ben kırık adamı teselli için iyi yürekli, iyi niyetli hafızamın o anda uydurduğu bir kurgu mu, çıkaramadım. II. Uyumasından yararlanıp onun hakkında sessizce biraz bilgi verelim: (...) Bu rahatsız oturuşu ile daha fazla uyuyamayacağını anladığım yolcunun adinin Kerim Alakuşoğlu olduğunu, ama bundan hiç hoşlanmadığı için kendisine adinin ilk harfleriyle ka denmesini tercih ettiğini, bu kitapta da öyle yapacağımı hemen söyleyeyim. Kahramanımız daha okul yıllarındayken... (...) Şimdi, Erzurum garajından ayrıldıktan sonra yolculara iyi seyahatler dileyen şoför gibi ben de ekleyeyim: Yolun açık olsun sevgili Ka... Ama sizi kandırmak istemem: Ka'nın eski bir arkadaşıyım ve Karş'ta başına gelecekleri daha bu hikâyeyi anlatmaya başlamadan biliyorum ben. - III. Tehsin Efendi'yi ilk defa olarak bir kış gecesi gördüm. Fakat daha evvel ondan bahsetmişlerdi. Herkesin bildiği şekilde hikâyesi şu idi. Erzurum'un hâli vakti yerinde bir ailesinin çocuğu imiş; İstanbul'da hukuk tahsilini yapmış hatta bir iki küçük memuriyette dahi bulunmuş, sonra Balkan harbinde gönüllü olmuş, Trakya'da yaralanmış, iyileştikten sonra tekrar orduya girmiş harbin sonunda birdenbire her şeyi terk etmiş ve bir daha ortalıkta görülmemiş. Uzun zamanlar öldü sanmışlar, sonra haberleri gelmeğe başlamış: Bir mektep arkadaşı büyük seferberlikte onu Tebriz'de bir cami kapısında görmüş fakat yanına yaklaşınca tanımamazlığa geldiği için konuşamamış. LÍMIT YAYINLARI ali, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı'ndan postmodern roman örneği okumak isteyen bir öğrencinin bu roman parçalarından hangilerinin alindiği eserleri okuması gerekir? A) Yalnız 1 B) Yalnız 10 C) Yalnız III D) I ve U E) I ve III

5.-6. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Benim Adım Kırmızı'da, daha adından itibaren, Umberto Eco'nun Gülün Adı romanı örneksenmiştir. Eco'nun roma- ninda da tarihi bir dönem, Orta Çağ, iç zaman olarak se- çilmiştir. Ruhban sınıf içinde antik Yunan uygarlığına yö- nelme şeklinde gelişen aydınlanmacı hareketin, mevcut düzeni bozacağı kaygısını duyan meçhul bir katil, bu giri- şime katılan din adamlarını esrarengiz bir şekilde öldür- meye başlar. İki roman arasında, egemen zihniyetle ona eleştirel bir tutum geliştiren karşıtının çatışması; kalıplaş- mış, yerleşik değerlere karşı çıkanın cezalandırılması; ci- nayetleri çözme eylemini dışarıdan gelenin (Baskervillerli William-Kara) yüklenmesi; olayların sınırlı ve belirgin bir zaman kesiti içinde (yedi gün-on gün) geçmesi; aksiyonel yapı içinde çok yoğun felsefi/ estetik sorunların irdelen- mesi gibi koşutluklar bulunmaktadır. Dolayısıyla Pamuk, Eco'nun metnini ad, konu, aksiyonel ve entrik yapı, za- man, mekân, figüratif işlev, düşünsel örgü bakımından ör- neksemiş; bununla birlikte yerelleştirmedeki özgün tutu- muyla yeni bir metin oluşturmuştur. 5. Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada tanıtılan roma- nın yazarına ait bir eser değildir? A) Kara Kitap B) Cevdet Bey ve Oğulları C) Sessiz Ev D) Yeni Hayat E) Suskunlar BÜ ist y YAYINLARI

tik Bu metinle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi soyl A) Orta oyununun arzbar bölümünden alınmıştır. Yanlış anlaşılmaya dayalı komikliklere yer verilmiştir. C) Anonim halk edebiyatının göstermeye bağlı bir ürünüdür. DOyuncular, orta oyununun temel iki karakteridir. E) Karagöz oyununda olmayan güldürme yöntemlerinden ya- karlanılmıştır. 20. Romanın başkişisi Galip, bir avukattır. Rüya adında bir karısı vardır. Karısının ağabeyi Celal ise bir köşe yazarıdır. Galip bu köşe yazarının bütün yazılarını okur hatta ezbere bilir. Ona karşı çok büyük bir hayranlığı vardır. Bir gün Galip'in karısı Rüya, on dokuz kelimelik bir mektup bırakarak ortadan kay- bolur. Galip, kaybolan karısını bulmak için İstanbul sokakla- rında bir arayış macerasına başlar. Fakat bu arada, yazar Celal de kaybolmuştur. Onun kaybolduğunu da gazetede eski bir ya- zısının yayımlanmasıyla anlar. Rüya ile Celal'in birlikte olduk- larına kanaat getirir ve arayışını bu yönde sürdürür. Ancak za- manla hem Celal'i hem de Rüya'yı kaybeder. Bu parçada sözü edilen yapıt ve yazarı aşağıdakilerden han-J gisidir? A) Sevgili Arsız Ölüm - Latife Tekin B) Kara Kitap - Orhan Pamuk C) Ölmeye Yatmak - Adalet Ağaoğlu D) Gece - Bilge Karasu E) Bay Muannit Sahtegi'nin Notları - Vüs'at O. Bener II. OTURUM (AYT) DENEME - 5 Diğer sayfaya geçiniz.