Cümlede Söz Konusu Olanlar Soruları

i S i 24. “Fransızca'da "honnête homme” (saygın insan) olarak nitelenen ve gerek iç dünyasında gerekse davranışlarındaki denge ve zarafetle örnek kabul edilecek olan bu insan ancak üst sınıfa mensup olabilirdi. Giyinişi, davranışları, konuşması, kültü- rü, sanatlara hâkimiyeti, doğallığı ve sadeliği, top- luma uyumuyla herkese örnek olan bu insan klasik sanatçının ideal muhatabi konumundaydi." Yukarıdaki metin klasisizmin hangi ilkesi ile il- gilidir? A) Hoşa gitmek ve öğretici olmak B) Edebî türlerin birbirinden ayrılığı C) Dil ve üslupta zarafet D) Gerçeğe benzerlik El Denge ve uyum

SYETENEK TÜRKİYE GENELİ - 3 3. Kişi ne yaparsa yapsın elinde, yakınında bulunan imkânları ve fırsatları kullanamaz. Yeldir elek, yel- dir saç, elim hamur, karnım aç sözü bu durumlar içindir. Fakat baskısız tarlayı yel alır. yel almasa sel alır deyip çalışmaktan asla vazgeçmemelidir. Ama uğraşlarımız, yaptığımız işler yel alıp, rüzgâr IL satmak cinsinden boş şeyler olmamalıdit. Bilinme- lidir ki kaba yelsiz kavut yenmez. Yani insanın bir III arzusuna kavuşması için sıkıntı çekmesi gerekir. Zaman zaman başkalarını maddi, manevi katkı- larına ihtiyaç duyabiliriz. Harman hazır, yel nerede TV dediğimiz bu durumda kendimizi pek güvende his- Setmeyiz. Çünkü her zaman başkasının desteğine ve katkısına güvenilmez./Harman vel ile, düğün V el ile sözü bu durumu belirtir. * Yukarıda numaralanmış atasözlerinden hangi- sinin açıklaması yanlış verilmiştir? A) B) 11 C) III ( DIV E) V

8. (1) Dünyanın Yedi Harikası'ndan günümüze ka- dar ulaşan tek eser, Mısır'daki Keops Piramidi'dir. (11) Mısır'in başkenti Kahire yakınındaki Nil Nehri'nin batısında bulunan Giza Yaylası'nda yer almaktadır. (111) Büyük Piramit de denen Keops Piramidi. MÖ 2800 yıllarına doğru hüküm süren Misir'in 4. Sü- lale Devri hükümdarlarından Keops'un mezarıdır. (IV) Mısır piramitleri içinde en haşmetlisi olan Ke ops Piramidi, dış görünüşü ile de "Dünyanın Birinci Harikası" olma niteliğine hak kazanmıştır. (V) Pi- ramitler, Firavun'un mumyası ile hepsi birbirinden değerli eşsiz nitelikteki sanat eserlerini; kral, kraliçe, prens heykellerini ve hazineleri saklamak için ya- pılmışlardır. Keops Piramidi'nin anlatıldığı bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) I. cümlede, Dünyanın Yedi Harikası içinde gü- nümüze kadar varlığını sürdüren tek eser ol- duğu dile getirilmiştir. B) II. cümlede, coğrafi konumuna değinilmiştir. C) III. cümlede, farklı bir adı olduğu ve kabir göre- vi gördüğü söylenmiştir. D) IV. cümlede, dünyadaki piramitler içinde en görkemli yapıya ve büyüklüğe sahip olduğu belirtilmiştir. E) V. cümlede, Firavun'un mumyasını ve kıymetli eserleri muhafaza etmek amacıyla oluşturul- duğundan söz edilmiştir. is em yayincilik

Mehmet Akif'in bütün şiirlerinde feryat gizlidir. Bu, şahsi değil, ümmetin, milletin haline aciyan, onları dile getiren bir feryattır. Bu yüzden "Sanat, sanat için değil, hayat içindir." der. Ortaya koyduğu ilkelerden biri de millî bir edebiyatımız olmasıdır. Ona göre her millet; kendi duygularını, dertlerini dile getiren ede- biyattan etkilenir. “Edebiyatın vatanı olduğuna iman edenlerdeniz." sözüyle de bunu anlatmaktadır. Her ne kadar “Benim şiirimde edebiyat aramayın." de- diyse de bu onun alçak gönüllülüğüdür. Onda üslup; olaydan, fikirden, duygudan önce gelir. Yapmacığa kaçmadığı gibi fazlalıktan da arınmıştır. Mehmet Akif'in şiirleri, zamanında önemli bir iş görmüş ve yazınımıza birkaç adım attırmıştır. 1. Bu parçada altı çizili sözle anlatılmak istenen aşa- ğıdakilerden hangisidir? A) Sanat dünyasında kalıcılığı yakalamak B) Okuyucularda estetik zevk uyandırmak PAMANAHTARI YAYINLARI C) Farklı olmayı başarmak D) Edebiyatımızın gelişmesine katkıda bulunmak E) Edebiyata yeni başlayanlara klavuzluk yapmak

2. Farklı cephelerden de olsa kitleyi muhatap alan, sözün anla- şılırlığını vasatın dimağına (ortalama algi seviyesine) göre ayar- 1 layan şairlerin huzurundan geçenler (etkisinde kalanlar), bir II Turgut Uyar şiiriyle karşılaştıklarında "tuhaf ve saçma" (garip, TID anlaşılmayan) gördükleri bu söz yığınına ne diyeceklerini bi- lemezler. İçine düştükleri bu manasız durumdan (anlamsız hâlden) kurtulmak için şöyle derler: "Uyar da olsa saçma, saç- madır.” Ancak bilmezler ki günlük dilin, basmakalip teşbihle- V rin (klişeleşmiş benzetmelerin) dışına çıkmadan özgün şiirler- le tanışamazlar. Bu parçada numaralanmış sözlerden hangisinin anlamı parantez () içinde verilen açıklamayla uyuşmamaktadır? A) B) C) III D) IV E) V

4. 2. "Dilencilere ekmeğimiz varsa ekmek, paramız varsa para verirdi; hiç değilse bir fincan kahve içi- rirdi. Bir şeyimiz yoksa, tertemiz bir bardak soğuk su verirdi; bir de gözlerindeki teselliyi!" Aşağıdakilerden hangisi, başına da sonuna da konulsa, bu paragrafın düzenini ve anlam bü- tünlüğünü bozmaz? VA) Babam, gezgin satıcıları da geri çevirmezdi. İyi bir adamdı babam, kapıdan kimseyi eli boş çevirmezdi. C) Babam kapıya gelince önce, aç olup olmadıkla- rini sorardı. Dj Kapıda onları görünce babamı çağırırdım. Babamın yaptığı bu iyiliklere, gözleriyle teşek- kür ederlerdi.

3. 1 1 Cümledeki kelimelerin mânâlarını yaşadığımız hayat içinde ---- öğrenir ve bunlardan en bariz olanları söz- lükler vasıtasıyla tespit ederiz. Ama metinlerdeki “mânâ birlikleri" için böyle bir ---- yoktur. Onların sözlüğünü yapamayız. Okuduğumuz eserler vasıtasıyla bu "mânâ birlikleri” ile yakınlık kurar ve onları tanırız. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? A) gelişigüzel – saplantı B) kendiliğinden - imkân C) zorlanarak - okur kitlesi endişeyle - kural E) yanılarak – hassasiyet - - -

OM 2. Alçak gönüllülüğün (tevazunun) başka bir çeşidi vardır ki 1 kendini yüksek görmekten (kibirlenmekten) gelir. Birçok 11 şeyde bilgisizliğimizi kabul ederiz, akıl erdiremediğimiz III (sirrini çözemediğimiz) taraflar olduğunu edebimizle açığa vururuz (belli ederiz). Isteriz ki bizi dürüst bilsinler ve IV başka şeyleri bildiğimizi ileri sürdüğümüz (israr ettiğimiz) V zaman inansinlar bize. Bu parçadaki altı çizili sözlerden hangisi ayraç () için- de verilen açıklamayla uyuşmaz? A) B) II C III ) D) IVE V

34. Babam İçin Bir Sonsuz şiiri, bir babanın ölümün- den duyulan üzüntünün bir ağıt gücüyle şiirselleş- tirilmesidir. Şiirde acı, üzüntü, pişmanlık, ölümü kabullenememe ve yoksulluğun yarattığı trajedi iç içe geçer. Ana duygu ise babanın yoksulluk için- de sona eren hayatı ve bu "son"un şairin ruh dün- yasında yarattığı tahribattır. Çarpıcı ve özgün bir biçemle meydana getirilen şiirin her satırına acı siner. Şiirin merkezinde baba ve babanın ölümünü kabullenemeyen kızı vardır. Konuşan özne, dünya- ya kız olarak gelmekten ötürü âdeta kendini suçlar çünkü erkek egemen toplumda arzulanan, erkek çocuğun doğmasıdır. Bunda kırsal alanda çalış- manın ve erkek gücüne ihtiyaç duymanın da etkisi vardır. Bu parçadan Babam için Bir Sonsuz şiiriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşıla- maz? A) Şiirde babası ölen bir kızın acısı anlatılmakta- dır. Bl Her satırında acinin anlatıldığı şiir, bir ağıt nite- liğindedir. Yoğun ve etkili bir temaya karşın şiirde sıradan bir üslup kullanılmıştır. Şiirde erkek olarak dünyaya gelmediği için suç- luluk hisseden bir kız vardır. È) Babasının yoksul olarak ölmesi, şiirdeki kız ço- cuğunun acısını katlamaktadır.

işina IV V - y 1 t 8. Her sanatçı kendi gönlünde yaşayan özel kıtayı; sanatın sesleriyle büyüleyerek yaprak yaprak, dal dal ve dalga dalga dünyaya aktarmalıdır. Görüyoruz ki en büyük sanatçılar - Aşağıdakilerden hangisi ile parça devam ettirilirse sanatçıların özgünlüğü vurgulanmış olur? A) eserlerinin içeriklerinde kök saldıkları topraklardan beslenmişlerdir. B) hayal gücü ile gerçeği birleştirerek eserlerini oluşturmuşlardır. C) duygularıyla düşüncelerini kendilerine özgü bir anlayışla yansıtmışlardır. D) dillerinin sade ve anlaşılır olmasına dikkat etmişlerdir. E) iç dünyalarını ayrıntılarıyla yansıtmışlardır A Sre

8 7 Laf kalabalığı yapıp da büyük şairler sınıfına giren şair yoktur. Bakın Cahit Sıtkı Tarancı'ya. Türk edebiyatının bu büyük şairi, zimparayı sık sık kullanmıştır. Bu parçada geçen "zimparayı sık sık kullanmak" sözünün kattığı anlam aşağıdakilerin hangisidir? A) Sade dille şiir yazmak B) Dolaylı ifadelerden kaçınmak Söz oyunlarından bolca yararlanmak D) Şairane söyleyişlere başvurmak E) Şiiri fazlalıklardan arındırmak

onun 14. Ve serin serviler altında kalan kabrinde Her seher bir gül açar, her gece bir bülbül öter Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenebilir? A) Kuralli birleşik sifat kullanılmıştır. B) Zincirleme isim tamlaması vardır. C) Zaman anlamı katan edat öbeğine yer verilmiştir. D) Zarf görevli sifat tamlaması bulunmaktadır. E) Tamlananı düşmüş isim tamlaması vardır.

A 6. Yıllar sonra, yapmadığınız şeylerden duyacağınız pişmanlı- ğın, yaptıklarınızdan daha fazla olacağını düşünüyorsanız demir alın ve güvenli limanlardan çıkın. Bu cümlede anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangi- sidir? . a değil, Zora tali A) Yaşamın zorluklarından kaçmak yerine onlarla mücade- le etmek gerekir. B) Gelecekte "keşke" demek istemeyen kişi, gençliğinde çok çalışmalıdır. C) Gençliğinde kolaya değil, zora talip olanlar; yaşlandıkla- rinda üzüntü duymazlar. Beklemeyi ve risksiz olanı değil, harekete geçmeyi ter- cih etmek; kişiyi gelecekte huzurlu kılar. E) Büyük hedeflerin peşinden gitme cesaretine sahip olan- lar, küçük çıkarlara aldanmazlar. 7. . 1. İleri yaşlarda karşılaşılabilecek yaygın rahatsızlıklardan biri de unutkanlıktır. II. Yapılan araştırmalara göre insanların kırklı yaşlardan Ilodorini gelistirmek icin strateji oyunlarına, bul-

2021-MSÜ/Türkçe 39 - 40. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. ine a Çin, Tibet Ovası'na daha fazla yağmur yağdırmak için tarihteki en büyük yapay yağmur deneyinin temellerini atıyor. Proje, esasen Tsinghua Üniversitesi araştırmacılarının 2016 yılında geliştirdiği ve Tianhe adı verilen projenin bir uzantısı. Bu projeyle yaklaşık 1,6 milyon kilometrekare büyüklüğündeki bir alana fazladan yağış getirilmesi bekleniyor. Bulut tohumlaması denilen karma yöntem üzerinde uzun yıllardır çalışan deneyimli iklim bilimcileri ve mühendisler, proje kapsamında kuracakları yanma odalarında gümüş iyodür parçacıkları oluşturup bunların rüzgârla atmosfere taşınmasını amaçlıyor. Tamamen doğal yollarla taşınacak parçacıkların, gökyüzüne yağmur ve kar oluşturabilen yapay nem bulutları ekmesi bekleniyor. Proje başarılı olursa yüz ölçümü Alaska'yı geçen bu uçsuz bucaksız alana yağması beklenen ilave yağış, Çin'in yıllık su tüketiminin yaklaşık yüzde yedisini karşılayacak. 39. Bu parçada söz edilen proje ile ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemistir? A) Sağlayacağı yağış miktarına B) Yürütüleceği bölgeye C) Uygulanma biçimine D) Araştırmacıların niteliğine E) Olası sonuçlarına 40. Bu parçada altı çizili sözle bulut tohumlaması yönteminin hangi özelliğine vurgu yapılmıştır? A) Doğal ve yapay süreçlerin bir arada bulunmasına B) Geleneksel ve modern yöntemlerin birlikte uygulanmasına C) Farklı doğal moleküllerin bileşimini esas almasına D) Benzer bileşen içeren materyallerin eş zamanlı kullanılmasına E) Farklı doğa olaylarının birlikte değerlendirilmesine

6. a Yaşadığı değişimleri özgün (orijinal) ifadelerle kendi köklerine I (kökenine) ve dünyasına bağlı kalarak anlatan ender (az 11 III rastlanan) şairlerden biridir. Zamandan ve mekândan soyutlanmış şiirleri okuyani mistik (gizemli) bir yolcuğa sürük leven sair, bir şiir anlayışının içinde değerlendirilse de şairin özerk Vamamen bağımsız) bir yapısı da vardır. Samphen Bu parçada verilen numaralandırılmış sözlerden hangisi parantez () içinde verilen açıklamayla uyuşmamaktadır? A) I BI C) III D) IV (EV

2 3 18 Ocak'ta yapılan Genel Kurulda Türkiye Yazarlar Birliği Genel Başkanlığına Türk Dil Kurumu, Bilim Kurulu ve Türk Dili dergisinin Yazı Kurulu üyesi de olan Prof. Dr. Hicabi Kırlangıç seçildi. Bu cümleden kesin olarak çıkarılabilecek yargı aşağıdakilerden hangisidir? A) Türkiye Yazarlar Birliği Genel Baskanir seçim- leri her yıl 18 Ocak'ta yapılmaktadır. B) Türkiye Yazarlar Birliği Genel Başkanı: Türk Dil Kurumu, Bilim Kurulu üyeleri arasından seçil- mektedir. C) Prof. Dr. Hicabi Kırlangıcbaşkan seçilmeden önce de bu görevi yapmıştır. D) Prof. Dr. Hicabi Kırlangıç, bazı kurullarda görev- liyken Türkiye Yazarlar Birliği Genel Başkanlığına seçilmiştir. t E) Türkiye Yazarlar Birliği Genel Başkanı, aynı zarnanda Türk Dil Kururoy, Bilim Kurulunun da başkanı olmak zorundadır. TÜRKÇE HIZ VE RENK DENEMELER!