Cümlede Söz Konusu Olanlar Soruları

TYT/TÜRKÇE 19. Her dönemin sanatçı ve alıcı ilişkisi farklılık göste- rir. Toplumların sanata olan ilgisi sanatçıyı var eden ve besleyen unsurların başında gelir. Bu sebeple sanatçı, alıcı ve eser üçlüsü arasındaki ilişkiler her dönemin önemli değişkenleri olmuştur. Ne zaman ki sanatçı ve alıcı arasındaki ilişki üretim ve tüketim sürecine dönüşmeye başlamıştır; o zaman eser- ler de ticaret malı olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmış, toplumun ihtiyaçları sanatçı üzerinde bek- lentiye dönüşmüş ve sanatçı, eser karşısında salt beğeni kavramıyla ilişkilendirilmiştir. Bu durumun modern sürecin önemli bir sorunu olarak düşünül- mesi gerekmektedir. Bu parçadaki altı çizili söz ile aşağıdakilerin hangisine göndermede bulunulmuştur? A Sanattaki yerleşik algıların ve kalıpların terk edilmesine B) Sanatçı ile alıcı arasındaki ilişkinin ticari bir iliş- kiye dönüşmesine Sanat yapıtları karşısında toplumların beklenti- lerinin değişikliğe uğramasına D) Sanatçının toplumsal ihtiyaçları zorunlu olarak dile getirmesine E) Toplumun sanat yapıtının değerlendirilme aşa- masına müdahale etmesine YAYINLARI

5. TEST GIRIS Edebiyatın Tarih ve Din ile İlişkisi Aşağıdaki metinlerden hangisinin edebiyat tarihi niteliği taşıyan bir eserden alınmış olma ihtimali daha düşüktür? AMO IX. asırda yaşadığı sanılan, Yunan destan şiiri Homeros'un destanlan böyledir. Homeros, kendi ça- gindan 300 yıl kadar önce, Yunan yarımadasından gelen Aldualo'h (Akhali) savaşçılarla, Yunanlıların ili- on dedikleri Troya şehri savaşçıları arasında on yıl süren bir harbin son 49 günündeki vakalar etrafin- da söylenmiş Yunan destanlanını bütünleyen şiirdir. B "Ebu Said" ve "Hayyam" gibi büyük şairlerin elin- de şöhret kazanarak sonralan "dübeyt" ismi altın- da Arapçaya geçen "rubai" veya "terâne", Acem edebiyatına mahsus bir şekildir. Büyük bir kısmı terennüm edildiği için "terâne" adını da alan bu şeklin, Iran'ın İslam'dan evvelki edebi ananelerin- den alındığı ve daha eski şairlerden başlayarak ek- seriyetle kullanıldığı tahmin edilebilir. CUygurlar çağının edebiyatını ikiye ayırarak gözden geçirmek gerektir. Birinci devre Dokuz Oğuz dev- residir. Yani Dokuz Oğuz, Uygurların bugünkü dev- residir. Moğolistan'ı merkez edinerek yaşadıkları 745-840 yılları arasındaki çağdır. Bu devredeki Do- kuz Oğuz - Ugur edebiyatı aynen Göktürk edebi- yatına benzer ve onun devamıdır. İkinci devre ise Kırgızların ihtilâli üzerine Moğolistan'ı bırakarak sonraki devreye ait olan edebiyattır. D) Kadi Burhaneddin hem Anadolu Türk şiirinin kuru- colarından hem de Türkçeyi aruza ilk uygulayan- lardan sayılır. Aşk, yiğitlik, tasavvuf temalarını, sa- vaşlar ve ihtiraslarla pişen bir ruh olgunluğu içeri- sinde, kendine özgü bir söyleyişle dile getirir. Şiir dili Azeri şivesini andırmakla beraber, sözcüklerde deyişlerinde Doğu Anadolu ağızlarından da fayda- lanır. Ulusal nazım biçimi olan "tuyuğ”larında; ya- şantılarının tüm ürperişlerini, ulusal zevkini, savaş- çı ruhunu daha kuvvetli bulmaktayız. zmir'in işgaline ilk tepki başkent İstanbul'da Da- Minun Edebiyat Fakültesinden gelmişti. Darülfü- ne müderrislerinden Besim Ömer Paşa, göz dok- toru Esat Paşa, Akil Muhtar Bey, Musluhiddin Adil, Rıza Tevfik, Yusuf Razi, Yahya Kemal ve şehrin ön- de gelen aydınları ile öğrenciler Darülfünun Kon- ferans Salonu'nda toplanarak işgale karşı nasıl bir tavır takınılacağını tartışıp karara bağladılar; 17 Ma- yıs 1919 günü işgallere protesto mitingleri tertip edilmesi kararı alındı. 6. Aşağıdak arasında 7. Budiz Terini eserle B) Ahm- çüsü savv CYunu duğa B) Fuzi na ğu s Evli E nin rinc Tarih lumla li olay biyat şi ve nir. lün sü ları Bu mi dır

1. Cumhuriyet Dönemi boyunca Türkçeyi öne çıkarma çabaları heyecanla yürütülmüşken Batı dillerinden gelen terimlere yeşil ışık yakılmış; bu akım, son elli yılda hız kazanmıştır. Türkçe Sözlük'ün çeşitli tarihlerde yayımlanmış nüshalarına baktığımızda bu akımın yansımalarını görebiliyoruz. Sözlük uzmanları gereken titizliği gösterdikleri hâlde kullanım sıklığı sebebiyle Batı kökenli kelime ve terimlerin Türkçe Sözlük'e girmesi önlenememiştir. Bu parçada altı çizili sözle Batı kökenli terimlerle ilgili anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? Kullanımında bir sakınca görülmediği B) Türkçede hızlı bir şekilde yer edindiği C) Türkçe sözcüklerle aynı muameleyi gördüğü D) Göze batacak şekilde çoğalmaya başladığı E) Türkçeye girişlerinde bir kural konmadığı 3. 1950 Alma yaşa kısm haya gele çab dön- Bu karş han A) [ B) H t C C E H E S y

34. Başkasının ışığıyla sanat yolunda ilerlemeye çalışanlar, farkında olmadan kendi işığını söndürerek karanlığa doğru yol alırlar. Aşağıdakilerden hangisi bu cümlede anlatılmak is- tenenle anlamca aynı doğrultudadır? A) Sanat alanında bir şeyler yapmak isteyenler önce- likle kendi sanat çizgisini belirlemelidir. B) Sanat, büyük bir yelpaze iken sanatçı bu yelpazenin bir parçası durumundadır. Gerçek bir sanatçı önceki sanatçıların birikiminden beslenerek kalıcılık makamına erişir. D) Sanatsallık, başka eserlerdeki ışıltıyı yeni bir esere yansıtmaktan geçer. E) Hür iradeyle oluşmayan bir sanat eserinin özgürlük- ten bahsetmesini kimse beklememelidir. 36

2. Evladınıza öğreteceklerinizin sınırları vardır. O sınırların üstüne çıkması gerektiği için okullar, ekoller, başka disiplinler var; bira- kın gitsin oralara. Oraya giderken koşarak gitsin, korkarak değil. Sadece tek sesli müzik dinleyen bir çocuktan ileride senfonik düşünceler bekleyemezsin. Altı çizili sözcüğün metne kattığı anlam aşağıdakilerden hangisidir? A) Vaktinden önce dünyaya gelen ya da getirilmek durumunda kalan çocukları oryantasyon için kuvözde tutuyorlar. B) Herkes, kendine sunulmayan imkanları, kendi imkanları dahilinde çocuklarına sunmalı. C) Demokrasinin temeli; sıralı konuşmak, gerçekten dinlemek, anlamaya çalışmak, anlaşılmayı bekleyebilmektedir. 6 orjin Disiplinler, zaman zaman kendi kurallarını sınırlayıcı bir tutum sergileyebilirler. E) Kendi yaptığım işi, kendi tutumumu, kendi doğrularımı bile mümkün olduğu kadar cesaretim ve enerjim olduğu sürece sorgulamaya çalışıyorum.

6. "Memleket şiiri" Faruk Nafiz Çamlıbel, Halit Fahri Ozansoy, Ömer Bedrettin Uşaklı, Kemalettin Kâmi Kamu, Zeki Ömer Defne ile toplumcu yönleri de olan Mustafa Seyit Sutüven ve Sabahattin Ali gibi şairlerin kaleminde daha çok romantik, iyimser, umutlu bir tematik tutumla Anadolu'nun ve Anadolu insanının güzel, olumlu, yüce yönlerini şiirleştirmeyi amaç edindi. Aşağıdakilerden hangisi, bu cümlede söz edilen memleket şiiri" anlayışının temsilcilerindendir? A) Ibrahim Alaattin Gövsa B) Ercümend Behzat Lav C) Sabri Esat Siyavuşgil D) Cahit Irgat E) Mehmet Kemal Kurşunluoğlu 177

Ünlü İngiliz Kaşif James Cook, 18. yüzyılda yaptığı keşif gezilerinden birisinde Avustralya'ya ulaşır ve orada daha önce hiç görmediği tuhaf görünüşlü, 1,5 metre boylarında, uzun ve büyük bir kuyruğu olan, arka ayakları üzerinde zıplayarak hareket eden ve yavrusunu cep gibi bir kesede taşıyan hayvanlar görür. Kaptan Cook'un hayatında ilk kez gördüğü bu canlı, oldukça şaşırtıcıdır. Eliyle işaret ederek oranın yerlileri olan Aborjinlerden birine bu hayvanın ne olduğunu sorar ve aldığı cevap üzerine bu ilginç hayvanın adı literatüre "kanguru" olarak geçer. Bunun üzerinden yaklaşık 50 yıl geçtikten sonra, Aborjin dili araştırılırken bu kelimenin Aborjin dilinde "Ne dediğini anlamıyorum." anlamına geldiği öğrenilir. Bu parçada anlatılanlar aşağıdakilerden hangisi- nin önemini göstermektedir? A) Coğrafi keşiflerin bilimsel gelişmelere etkisinin B) Bazı yerel kültürlerin korunması gerekliliğinin Sağlıklı iletişim kurabilmede dilin işlevinin C) Her dilin kendine göre bir söz dizimi olduğu- nun E) Kültürel davranış özelliklerinin bilinmesinin anlaşmaya katkısının

6. Geleneksel hikâye anlayışından yararlanarak modern hikâyeler yazan ve Ahmet Mithat gibi "meddah" tekniğinden yararlanan sanatçı aşağı- dakilerden hangisidir? A) Sabahattin Ali C) Necip Fazıl E) Sevinç Çokum B) Samim Kocagöz Mustafa Kutlu

6. (1) Tetova'daki Harabati Baba Tekkesi, Balkanlar'ın birbirine geçmiş tarihini bir hafıza mekânı gibi üzerinde taşıyor. (II) Bektaşiliğin Rumeli'deki önemli duraklarından olan tekke, Sersem Ali Baba Dergâhı olarak da anılıyor. Tekkenin ikinci kurucusu olarak anılan ve tekkeyi külliye hâline getiren kişi olan Harabati Baba ise arkadaşlarıyla birlikte Bektaşiliği yaymak için Rumeli'ye giden bir derviş. Tetova'da iken yanan bir kandil görmüş, bunun Sersem Ali Baba'nın ruhu olduğunu söyleyerek buraya onun için bir türbe yaptırmış. Yaklaşık 30 bin metrekarelik alana kurulan külliye; türbeler, mescit, semahane gibi dinî yapılar ile misafirhane, çeşme, aşevi gibi çeşitli yapılardan oluşuyor. y 22231202 Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde kişisel bir görüş dile getirilmiştir? B) 11 C) III D) IV E) V

D) görülmesine - fırsat sunarak E çıkmasına katkı sağlayarak - 2. Büyük şiirler yazabilmek için yetenekli bir şair olmak yetmiyor, yoğunlaşmak da gerekiyor. Yoğunlaşma sırasında şair bütün vücuduyla düşünmeye başlar. O ana kadar özümsenen kültürel birikim, eyleme geçer. Düşünce de buna göre işlemeye ve evreler oluşturmaya koyulur. Bu, bir oluşuma hazırlanma, sancılar çekme dönemidir. Bir bitkinin her yöne büyümesi gibi bir arayış sürecidir bir bakıma. Sonra ilk dizeyi doğurma anı gelir. Artık sona gelinmiştir. Dizeler birbiri ardına akar gider. Bu parçada altı çizili sözle anlatılmak istenen/0 aşağıdakilerden hangisidir? A) Kendini yeni bir sürece hazırlamak B) Trajik konulara yönelmek e Yaşanan acıları anlamaya çalışmak D) Sıkıntılı bir zaman diliminde olmak E) Yoğunluğu çok güçlü hissetmek

1. Turizm, birbirinden farklı yapılara sahip toplumlar arasında ilişkiler farklı bilgi, görgü, gelenek ve kültür düzeyleri arasında etkileşime kültürel çeşitliliğe katkıda bulunmaktadır. --- Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? A) oluşmasına - neden olarak B yapılmasına - imkân vererek C) kurulmasına yol açarak D) görülmesine - fırsat sunarak E) çıkmasına katkı sağlayarak V smlo oirisa 3. Hayatımıza pek ço (varsayılan) tekna zekâdır. Yapay Ze ve "akıllı davranıs (hareketleri) gös bilgisayarlardan ilgili komutları (E 111 (yanıt) verebilm işlevleri (görevi V sağlanabilmek Bu parçada n anlamı, ayrac

h 16. Bir kitabın en kötü yanı kapaklarla örtülü olmasıdır. Kayalara, dikili taşlara yazarken yalan söylemek daha güçtü. Gün işığı pek keskindi. Ama insan mağaralarà, gizli kovuklara, tapınaklara çekildi hemen. Kendi ortamını el ile yaratabileceği, kendi kendine yalanlar söyleyebileceği yerlere... Kitap da iki kapaklı bir yer altı kovuğudur. Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir? YEDIKL A) Günümüz kitaplarında okura sunulan bilgilerin büyük çoğunluğu doğru değildir. B) Geçmişte ortaya konulan edebî ürünlerde doğ- ruluk payı bugün ortaya konanlara göre daha fazlaydı Pr C) Gelişen dünya kendi doğrusunu söylemekten çekinen pasif sanatçıların eseri olmuştur. SPINNEY S D) Sanatçıların toplumun değerlerini yok sayarak ortaya koyduğu eserler toplumun beklediği gerçeklik duygusuna uzaktır. E) Sanat yapıtının doğruyu anlatması, günümüz şartlarında ve günümüz insanının bakış açısıy- la mümkün değildir. Melibeo

uyan 19. rkm Kuyucaklı Yusuf, hayatın ve insanların zalimliği karşısındaki naif duruşu ile bir yandan trajik bir sona ilerlerken III. Türk edebiyatının belki de en romantik kahrama- bir ni olan IV olarak edebiyat tarihinde yerini almıştır V. yandan da yaşadığı lirik aşk hikâyesinin kahra- V/ 1. M. mani Yukarıdaki numaralanmış sözler anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturacak biçimde sıralandığında han- gisi baştan dördüncü olur? A)I B) II C) III 11-1 D) IV WV E) V 21. 1. IV. V Yuk bir gist A)

1. Ağaran gri günle deniz aynı renkteydi, ilerideki ufuk çizgisi belli olmuyordu. Gökyüzü ve deniz, gri bir şekilde iç içe geçmişti. Yer yer kara bulut- larla lekelenen kurşuni bir gökyüzü denizle bir- leşmişti. Sadece manzaraya bakmak bile içimi üşütmeye yetti. Arkadaşım büyük bir heyecanla önümüzdeki kumsala gözünü dikmiş bakıyordu. Issız bir kıyıdaydık. Sadece sol taraftaki hafif yükseltinin üstünde, iki katlı, sıvasız, kırmızı tuğlaları açıkta kalmış bir bina vardı. Aslında bir binadan çok yarım kalmış bir inşaata benziyor- du. Altındaki camekânlı bölüm kahvehane ola- rak kullanılıyordu herhalde. Binanın arkasında, sahilde yıkık dökük bir baraka daha görünüyor- du. Terk edilmiş gibiydi. Zaten teneke damın bir tarafı çökmüştü. Bu parçanın yazılış amacı aşağıdakilerden hangisidir? A) Düşünce ve kanıları değiştirmek Olay içinde yaşatmak İzlenim kazandırmak D) Bilgi vermek E) Bir kavramı tanımlamak

9. NA 2. UNITE Cümle Anlamı ve Yorumu "Aldatılmayı" sevmediğim için seni hiç aldatmadim. Bu cümle ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Biçimce ve anlamca olumlu cümle B) Biçimce olumsuz anlamca olumlu cümle C) Biçimce ve anlamca olumsuz cümle D) Biçimce olumlu anlamca olumsuz cümle E) Olumsuz bir koşul cümlesi

14. Türklerin İslamiyet'i kabulünden sonra ortaya çıkan Satuk Buğra Han Destanı, Manas Destanı, Cengiz Han Destanı gibi destanlar üzerinde İslam dininin etkisi belirgindir. Bu destanların çoğu, İslamiyet son- rasından izler taşır. Örneğin Satuk Buğra Han Destanı'nda Müslüman olmayanlarla yapılan müca- deleler anlatılır. 9 ve 10. yüzyıllarda oluşan bu des- tanda, eski Türk destanlarındaki motifler İslami bir anlayışla değiştirilmiş; olaylar "- çatışması ekse- ninde anlatılmıştır. 39 Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) zengin - fakir CYDoğu-Batı B) geçmiş - gelecek D) iyi - kötü E) Müslüman - gayfimüslim