Dede Korkut Hikâyeleri Soruları

R-1 TESTI SERİ DENEME-1 B 17. Turgut ertesi sabah çok erken uyandı. Güneşin ilk ışıkları odaya yeni doluyordu. Sıkıntılı rüyalar görmüştü. Neler gördüğünü toparlamaya çalıştı, Selim'le ilgili bir olay ha- tırlayamadı. Bütün gece uğraşmış olduğu bir konunun rüyasına girmemesi garip geldi ona: "Sersem gibiyim. Bi- raz daha uyusam." diye düşündü. Yanında yatan karısı- na baktı. Nermin'in vücudu, yorganın kıvrımları arasında çları görünüyordu. Yorgan hafifçe kaybolmuştu; yalnız inip kalkmasa yatakta canlı bir varlık olduğunu anlamak zordu. Belki de gerçekten yoktur; yanımda yatan, bir saç demetinden ibarettir. Yazık, insanlar düşüncelerimize göre şekiller almıyor. Hayat, düşünceleri tutan bir hapis- hanedir. Insan, can sıkıcı bir saç demetidir; ben de akılsız bir robotum. Uyuyakaldı. Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) Doğrudan anlatıma yer verilmiştir. B) diyalog tekniğinden yararlanılmıştır. C) Benzetmelere yer verilmiştir. D) Turgut'un o anki yaşadıklarını anlamlandıramayışı söz konusudur. E) Olay hikâyesine özgü nitelikler yer almaktadır. akımıyla akraba kılan pek çok özelliği 18. Montaigne'i ---- vardır. Sanatçı bir düzen arayışı içindedir. Dilde, yazında, devlet yönetiminde akla dayalı bir düzen anlayışı ve ara- yışıdır bu. Chateaubriand ise ---- akımı üzerinde durur. Ustünlüğünü insanın yüreğine seslenmesi, şiirselliği ve AYT TURK 1 20. Tiyatroys le önen gören la dikk oyunu Bu p gisi A) 21.

BENİM HOCAM 12. (1) Destan geleneğinden halk hikâyesine geçişin en önemli eseri olan Dede Korkut, bir ön söz ve 14 hikâyeden oluşur. (11) İçerdiği atasözü, deyim, ağıt, alkış-kargış örnekleriyle eski Türk gelenekleri, inanışları ve yaşantısı hakkında bilgiler sunan eşsiz bir kaynaktır. (III) Oğuzların savaşla- rını, olağanüstü varlıklarla mücadelelerini, günlük yaşan- tılarını hayatını anlatan eser, Dede Korkut tarafından XV. yüzyılda yazıya geçirilmiş destansı bir eserdir. (IV) Nesir kısımları bütünüyle manzum olma özelliğini kay- betmese de nazım nesir karışımı bir yapıdadır. (V) Hem İslamiyet öncesi Türk inanışlarına hem de İslamiyet'e ait dinî unsurlar bulunan hikâyelerde, sade ve akıcı bir dil kullanılmıştır. Bu parçada numaralandırılmış cümlelerden hangisin- de bir bilgi yanlışı vardır? A) I B) II C) III D) IV E) V 14. Olup Şikây Cefâc Varu Biçin ridal oldu A) G

11. "Kam Püre'nin Oğlu Bamsi Beyrek" boyunda isim verme töreninde Dede Korkut Bamsi Beyrek'e isim verirken: "Ünümü anla, sözümü dinle Pay Püre Bey, Allah Taala sana bir oğul vermiş, tutu versin, Ak sancak kaldırınca Müslümanlar arkası olsun, Karşı yatan kara karlı dağlardan aşar olsa Allah Taala senin oğluna aşıt versin, Kanlı kanlı sulardan geçer olsa geçit versin. Sen oğlunu Basam diye okşarsın, Bunun adı boz aygırlı Bamsı Beyrek olsun. Adını ben verdim, yaşını Allah versin." Bu parçadan yola çıkılarak Dede Korkut Hikâyeleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Dede Korkut yalın ve şiirsel bir dil kullanmaktadır. B) islami kültürün etkisi hissedilmektedir. C) Olağanüstü olay ve varlıklara yer verilmiştir. D) Olay çevresinde gelişen bir edebî metindir E) Söyleyişte iyi dilek ve dua havası sezilmektedir Diğer sayfaya geçiniz. 212203-3

Çok ilginç bir ülkede yaşıyoruz. Ülkemizde yazanı çok ama okuru az bir tür var: Şiir. Yıllar önce bir edebiyat dergisinde ünlü bir şairle yapılan mülakatta şair şöyle de- mişti: "Bizim ülkede herkes şair olarak doğar. İlk gençlik yıllarından itibaren şiir yazar. Hele erkekse yirmisinde bir de bıyık bırakır. Yirmi beşinde ne şiir kalır ne bıyık." Ul- kemizde ulusal bir gazetede yayımlanan "şiir köşesi" adlı bölüm şairimizi haklı çıkartacak cinsten. Şair enflasyonu- nun bol, rafine şiirin az olması bugünkü eğitim sistemimi- zin ve edebiyatımızın en büyük sorunu. Bunu şiir kitapları- nın satış sayısından veya kendini şair olarak isimlendiren "şairlerimizin" edebiyatımızın kilometre taşı sayılabilecek şairleri bilmemelerinden anlamak da mümkün. 24. Bu parçada aşağıdakilerden hangisinden yakınılmak- tadır? A) Şiir okumadan şiir yazanların çoğunlukta olduğundan B) Birikime dikkat edilmeden şiir yazılmaya çalışılmasın- dan C) Erkeklerin kadınlara oranla daha fazla şiir yazmaya çalışmasından D) Eğitim sistemimizin kitap okumayı yeterince teşvik edici olmamasından E) Bugüne kadar dünya çapında bir şair yetiştirememiş olmamızdan

- Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? LA Divan-ı Lügati't-Türk'te koşuk ve saguların ilk yazılı örneklerine rastlanır. LB Kutadgu Bilig edebiyatımızda aruz ölçüsünün ve beyit nazım biriminin kullanıldığı ilk eserdir. Atabetü'l-Hakayık'ın dili Kutadgu Bilig'e göre daha ağırdır. D Divan-ı Hikmet'te çeşitli hikâyeler anlatılmış ve İslamî unsurlara değinilmiştir. LEY Kitab-ı Dede Korkut'ta kadınların yaşamı hakkında da çeşitli bilgiler yer alır.

26. Derviş Mehmet Zilli'dir, Unkapanı'nda kuyumcu dük kânı bulunan ve III. Mehmet'in yüzüğüne saat takan maharetli ustanın adı. Siz Sultanahmet Camii'nin harem kapısını gördünüz mü? Bilin ki o kapıdaki eşsiz işlemeleri de yapan Mehmet Zilli Efendi'den başkası değildir. Hicaz'da, Mısır'da ve hatta Estergon'da bile eserleri bulunan bu marifetli usta, yaptığı işlerin ço- ğunu gidip yerinde göremez ama oğlu hepsinin karşı- sına dikilerek babasının ustalığıyla göğüs kabartır. Dokuz padişah gören ve 117 yaşında ölen Derviş Mehmet Zilli'nin oğlu, ünlü gezginimiz Evliya Çe- lebi'dir. Bu parçada Derviş Mehmet Zilli ile ilgili, 1. Çok farklı yerlerde eserleri vardır. II. Farklı alanlarda eserler vermiştir. III. Uzun bir hayat yaşamış ancak padişahlar arasın- dan sadece III. Mehmet'le tanışabilmiştir. yargılarından hangilerine ulaşılamaz? A) Yalnız I B) Yalnız C) Yalnız III D) I ve II Il ve III TÜRKCE

Dalmışam şol bahre kim pâyânı yok Batmışam şol gence kim hüsrânı yok Bulmuşam şol bedri kim noksânı yok Girmişem ol şehre kim virânı yok Bu şiirin nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Rubai B) Tuyuğ C) Şarkı D) Kit'a E) Murabba

Türkçe 32. soruyu aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Gazeteci: (1) Uzman: - Dede Korkut Hikâyeleri'nin on üçüncüsü olarak kabul ettiğimiz "Salur Kazan'ın Yedi Başlı Ejderha- yı Öldürmesi" adını verdiğimiz bu anlatma ile Türk- lerin olağanüstü varlıklar konusundaki bilgileri, on- larla baş etme yolları hakkındaki yaklaşımları, doğa- yi kontrol etme yetenekleri, Oğuz beylerinin cesareti, Allah'a olan inançları ve bu inanç sayesinde her tür- lü zorluk ve kötülükten nasıl kurtuldukları gibi konu- larda bilgi sahibi oluyoruz. Yine bu anlatmada Oğuz- ların veya Türklerin kardeşlik, dürüstlük, sadaka gibi kavramları nasıl değerlendirdikleri yanında, mizah ve gülme anlayışlarının örneklerini de görmek mümkün- dür. Gazeteci: (II)---- Uzman: - Hem Türk destanlarında hem de Dede Korkut'un yeni nüshasında ayrıca mit, masal, efsane gibi anlat- malarda ejderha gibi olağanüstü varlıklarla karşılaşı- yoruz. Bu durum bir etkilenme değildir. En eski Türk kültür unsurlarının, Türklerin doğayla ilgili düşünce ve tasavvurlarının destan ve benzeri halk anlatmalarına yansımasıdır. Bu tür olağanüstü bir varlık diğer nüs- halarda Tepegöz olarak karşımıza çıkarken yine aynı Tepegöz anlatmasında perilerle karşılaşma gibi hu- suslar da yer almaktadır. Zaten diğer nüshalarda yer alan "Salur Kazan'ın Evinin Yağmalanması ve Oğlu Uruz'un Tutsak Düşmesi" adlı anlatmada Salur Ka- zan "Yedi başlı ejderha öldüren Kazan" sifatlamasıy- la kendisini tanıtır. 13 AYDIN YAYINLARI AYDIN YAYINLAR TYT Deneme Sınavı 32. Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakiler- den hangisi sırasıyla getirilmelidir? A) I. Dede Korkut Hikâyeleri, barındırdığı hangi özel- likleri dolayısıyla ilk olma özelliğine sahiptir? II. Dede Korkut'un yeni nüshası ile Dresden ve Vatikan nüshaları arasında ne gibi farklılıklar söz konusu? B) I. Dede Korkut Hikâyeleri ile Oğuz Kağan Destanı arasında var olan benzerlikler nelerdir? II. Dede Korkut'un üçüncü nüshasında karşılaşılan ejderha unsuru, önceki metinlerde arka planda da olsa yer alıyor muydu? C) I. Dede Korkut Hikâyeleri'nin Türk tarihindeki yeri ve önemi hakkında bilgi verir misiniz? II. Üçüncü nüshadan hareketle, Türk boylarının ej- derha gibi olağanüstü varlıklarla ilişkisi ne kadar geçmişe dayanmaktadır? D) I. Dede Korkut'un Kazakistan'da bulunan üçüncü nüshasında Türk kültürüyle ilgili hangi özelliklere yer veriliyor? II. Genelde Çin mitolojisinde karşılaşılan ejderha- nın Dede Korkut'un yeni nüshasında bulunması bir kültürel etkilenme mi? E) I. Üçüncü nüshadaki olağanüstülükler göz önünde bulundurulduğunda daha eski bir nüshanın varlı- ğından söz edilebilir mi? II. Diğer Türk destanlarında olduğu gibi olağanüs- tülüklere yer veren Dede Korkut'ta anlatılanların gerçeklerle bağlantısı nedir? 19 Diğer sayfaya geçiniz.

11. 9. B hey ela gözlü dilber aktin geçer demedim mi Narami mi olmuş gözlerin Beller keser demedim mi Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) Halk edebiyatı şiir geleneğiyle yazılmıştır. B) Nazım biçimi varsağıdır. C) Şiirin ilk dörtlüğüdür. D) 5+3 duraklı yazılmıştır. E) Kelime hâlinde redife yer verilmiştir.

sos or A A TYT / Türkçe eta 7. Soğu kadi 1 yaz 5. Tarihçiler, yazmaya her zaman kendi ülkelerinden başla- dıkları için ortaya çıkan ürünler bir bahçenin hep aynı ağa- cinda toplanmıştır. Oysa o bahçeyi oluşturan ve o bahçe- ye güzellik katan birçok bitki ve ağaç vardır. Yukarıdaki parçada altı çizili sözle tarih yazarlarının hangi özelliği eleştirilmektedir? A Bu kil A) Anlatımda yeni metodlar kullanmamaları B) Eserlerinde bireyselliğin dışına çıkmamaları C) Diğer ülke tarihlerini küçümsemeleri D) Tarih yazıcılığında objektif olmamaları E) Eserlerinde sıralama hatası yapmaları yinlari

nika- ? kâye 27. Oğul oğul ay oğul Dokuz ay dar karnımda taşıdığım oğul On ay deyince dünya yüzüne getirdiğim oğul Dolma beşiklerle doladığım oğul Dolu dolu ak sütümü emzirdiğim oğul Akça burçlu hisarlarda tutulaydın oğul Pis dinli kafir elinde esir olaydın oğul Altın akçe gücüne dayanarak seni kurtaraydım oğul Yaman yere varmışsın, varamam oğul Dünya tatlı, can aziz el Canımı kıyamam belli bil dedi, anası da canını ver- medi < Bu parçadan hareketle Dede Korkut Hikâyeleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A Müslüman Oğuzlar'ın komşuları olan devlet ve beyliklerle yaptıkları savaşları, kendi iç müca- delelerini bazen olağanüstü varlıklarla karşı karşıya gelmelerini anlatır. BY Oğuzlar İslamiyet'i kabul etse bile din çok kuv- vetli bir unsur olarak görülmez zira Azrail görü- len bir varlık gibi Deli Dumrul'la dövüşür. e Kahramanların olağanüstü kuvvete sahip olma- ları, bazı kahramanların vücut yapılarının doğal yapının üstünde olması, doğaüstü varlıklara yer verilmesi bakımından eser destan karakteri ta- şımaktadır. D) Nazım ve nesir karışık yazılmaları, kısa olma- ları, ayrıntılar üzerinde durmamaları bakımın- dan da halk hikâyesi karakteri taşımaktadır. E) Olaylar ve tasvirler nazımla; karşılıklı konuşma-? lar, duygu ve düşünceler nesirle dile getirilir.

6. (1) Sevgili Özgeciğim, E Mektubunu bu sabah aldım. (11) Bana böyle uzun ve güzel bir mektup yazdığın için teşekkür ederim; Ahmet Mithat Efendi - Hüseyin Rahmi hikâyesini de çok beğendim. (III) Yalnız bazı yerlerinde "heyecan"dan olacak - kelimeleri eksik ya da fazla yazmışsın ('gönderilmi', 'mektubunuzu alınınca' gi- bi). (IV) Bunlar önemli değil; asil dil bilgisi -yazin- kurallarında bazı hatalar yapıyorsun; benim kızımın yazılarında böyle şeyler olmamalıdır. Bu parçada numaralanmış cümleler için aşağı- dakilerden hangisi söylenemez? A) I. cümlenir yüklemi geçişlidir. B) II. cümle bağımlı-sıralı cümledir. III. cümlede etken çatılı eylem vardır. D) IV. cümlede üç yargı yer almaktadır. E) I. cümlede "Sevgili Özgeciğim" öbeği sözde öz- ne görevindedir.

TEST - 40 Dünyayı sevenler veli değildir Canı terk edenler deli değildir Insanoğlu gamdan hâli değildir Her birini bir efkâra yazmışlar Âşık Sümmani'ye ait bu şiir ---- Şiir türünde yazıl- mıştır. Bu türün Cumhuriyet Dönemi halk şiirinde temsilcisi olarak ---- sayılabilir. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşa- ğıdakilerden hangisi getirilmelidir? - - A) didaktik - Abdürrahim Karakoç B) epik - Âşık Veysel C) lirik - Mahzuni Şerif D) pastoral – Âşık Reyhani E) didaktik - Murat Çobanoğlu

Cümlenin ögeleri: Özne, yüklem, nesne, dolaylı tümleç, zarf tümleci, edat tümleci Cümle dışı unsurlar: ara sözler, seslenme, hitap ve bağlaçlar Yan cümle, kelime grupları (söz öbekleri) Cümle yapısı: 1. Basit, 2. birleşik (girişik, şartlı, iç içe, ki’li, mi’li), 3. sıralı (bağımlı, bağımsız), 4. Ba Öge dizilişine yahut yüklemin yerine göre cümleler: kurallı , devrik, eksiltili Yüklemin türüne göre cümleler: isim, fiil Anlamına göre cümleler: olumlu, olumsuz, soru, sözde soru Aşağıda verilen cümleleri yukarıdaki maddelere göre inceleyiniz. nsanı etkileyen birçok şiirin gizleri, dünyanın her yerinde dilin ses, biçim, söz dizimi yönünden ustaca kullanılmasında aranmalıdır. gillem care D.T gülünç yanını yakalayıp bunu abartılı çizimlerle gülmecesel bir anla

12. • AYT - TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11. I. Hikâyeler, tarih boyunca dilden dile aktarılarak günü- müze ulaşmış sözlü gelenek ürünleri içerisinde yer alır. Nazım-nesir karışıktır. Hikâyelerde, nazım yani dizelerden oluşan bölüm ağırlıktadır. Manzum olan bölümde kulağa hoş gelen bir söyleyiş tarzı görülür. II. Dede Korkut Hikâyelerinde 8.000 adet farklı kelime ve deyim yer alır. Hikâyelerde açık, yalın, duru ve zengin bir dil kullanılmıştır. Bol bol aliterasyonlara başvurul- muştur. III. Hikâyelerde yer yer öğüt verme söz konusu olduğu için Dede Korkut Hikâyeleri, didaktik bir özelliğe sahiptir. Bu hikâyeleri, 15. yüzyılın ikinci yarısında Dede Korkut adindaki halk ozanı yazıya geçirmiştir. Hikâyelerde kadın ve çocuğa özel önem verilmiştir. Aile kavramı yüceltilmiştir. IV. Hikâyelerin tümünde de dini unsurlar ön plana çık- maktadır. Misafirperverlik, cömertlik, doğruluk ve ada- let sürekli yüceltilmiştir. V. Dede Korkut Hikâyeleri, Kilisli Muallim Rıfat Bilge tarafından 1916'da Arap harfleriyle yayımlanmıştır. Orhan Şaik Gökyay'in 1938'de Dede Korkut Hikâyeleri üzerinde yaptığı çalışmalar da vardır. Yukarıdaki öncüllerin hangisinde Dede Korkut Hikâyeleri ile ilgili bir bilgi yanlışlığrvardır? A) B) II C) III D) IV E) V NIM HOCAM

malan üzerine 9. Yiğit: - Han'ım, bugün bayındır Han'dan buyruk şöyledir: Oğlu, kızı olmayanı, Ulu Tanrı hor görmüştür, biz de hor görürüz, demiştir, dedi. Dirse Han öfkelendi, yerinden kalktı - Yiğitlerim kalkın gidelim. Burada kalmayalım, dedi. Dirse Han, evine geldi. Çağırıp hatununa söyledi: Beri gel başımın bahtı, evimin tahti Görüyor musun neler oldu Han Bayındır yerinden doğrulmuş Bir yere ak çadır, bir yere al çadır Bir yere kara çadır kurdurmuş ? 1 Bu parça Dede Korkut Hikâyeleri'nin 1. Türklerin göçebe hayat tarzını yansıtma II. Şiir ve düzyazı birlikte oluşturulma III. İslam dini ile ilgili ögelere az da olsa yer verme IV. Yalın bir dille oluşturulma V. Oağanüstülüklere yer verme özelliklerinden hangilerini örneklendirmemektedir? Ayo A) I ve II B) I ve III Blo C) Ile IV ) Dyrvov E) W ve V