Geleneksel Türk Tiyatrosu Soruları

"Bu yazar, hem içerik hem de biçimsel yönden başarılı eserlere imza attı." cümlesindeki anlatım bozukluğu- nun sebebi aşağıdakilerden hangisidir? A) Mantık hatası B Anlam belirsizliği Yanlış bağlaç kullanımı D Yardımcı eylem eksikliği E) Tamlama yanlışı TYT Dil Bilgisi Soru Bankası

AYT / Türk Dili ve Edebiyatı 13. Geleneksel Türk tiyatrosu ile ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Karagöz ve orta oyununda, fasıllar, konularını çoğunlukla günlük yaşamdan, tarihten ve masallardan alır. B) Karagöz ve orta oyununda müzik ve dansa da yer verildiğinden özel bazı çalgılar kullanılır. Karagöz ve orta oyununda, benzer özellikler gösteren temel iki tip vardır. D) Karagöz oyunu Karagöz'ün af dilemesi, orta oyunu Pişekâr'ın özür dilemesiyle sonlanır. E) Karagöz ve orta oyunundaki tüm tipler, tek bir kişi tarafından canlandırılır. 1.

CAP 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir sözcüğün gereksiz kullanımı, anlatım bozukluğuna neden olmuştur? A) Oyuncunun, oyun metnindeki bir karakterin arka- sında yatan insanı, kaç insandan topladığını biliyor musunuz? B) Tiyatro da, öteki sanatlar gibi, yalnızca kendi kendi- siyle yetinemeyecek kadar önemli bir sanat dalıdır. C) Edebiyat, tiyatro için düşünce oluşturma ve uygula- maya geçme bağlamında tek kaynak değildir. D) yi bir figür kompozisyonu, ancak çok sayıda güzel şey arasından çıkartılabilir, tıpkı balın çok sayıda çi- çekten toplanması gibi. 10. (1) Çok çalı (11) Belleğin (111) Okum kolay kol E) Batı'da, tiyatro eğitimi veren pek çok kurumda ede- biyat, karakter oluşturmada eşsiz bir laboratuvar sa- yılmaktadır. ilişkilerim tışmayı uzak d Bu pa de ar A) I 11.

Tam bir düzen adamıdır, nabza göre şerbet verir, ki- şisel çıkarlarını her zaman ön planda tutar, az buçuk okumuşluğundan dolayı yabancı sözcüklerle konuş- mayı sever. H. Okumamış bir halk adamıdır, yabancı kelimeleri anla- maz ya da anlamaz görünüp, onlara yanlış anlamlar yükleyerek ortaya çeşitli nükteler çıkarır. B 14.1 III. İstanbul ağzı ile kusursuz bir Türkçe konuşur, bazı oyunlarda zengin bir bey bazı oyunlarda bir mirasyedi bazı oyunlarda ise zevk düşkünü bir çapkındır. IV. Mahallenin kabadayısıdır, belalı bir adamdır; olay- ların karmaşıklaştığı anda gelip kaba kuvvetle olayı çözer. Suçluları cezalandıracağından söz eder ama olayın sonunda hep bağışlar. Aşağıdaki Karagöz tiplerinden hangisinin numaralan- miş cümlelerde karşılığı yoktur? A) Karagöz C) Bebe Ruhi E) Çelebi B) Hacivat D) Tuzsuz Deli Bekir

12. Orta oyunuyla ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A Yazılı bir metne dayanmaz, oyuncular doğaçlama yoluyla konuşur. B) Karşılıklı konuşmalara, şive taklitlerine dayalıdır. C) Oyunda değişik çevre ve ulustan insanlar yer alır. D) "Başlangıç" "muhavere" "fasil" "bitiş" gibi bölüm- lerden oluşur. E) Baş oyuncu cahil, okumamış kitleyi temsil eden Pişekâr'dır.

14. HACİVAT: (Gelir.) Vay Efendim! Hoş geldin safa geldin şikest olmuş çanak Gel bu akşam neş'e-yâb olmak içün bana bak Sen bakarken gelsin ålå täze dolma bir tabak Ellerini bağlasınlar ben yiyeyim sen de bak! KARAGÖZ: Hoş bulduk safâ bulduk bilâder bana bak Böyle şeyler söyleme herkes sana der sarsak Näfile üzme yüreğin boş yere etme merak Dolma yerine yer misin âlâ dayak! (Vurur.) Yukarıdaki konuşma Karagöz oyununun hangi bölümünden alınmıştır? C) Muhavere B) Fasil E) Karşılama A) Mukaddime D) Bitiş 15. Aşağıda dört farklı şiirden alınan dizelere yer

18. (1) Meddah, tek sanatçınín rol aldığı anlatmaya (tahkiye) dayalı bir tiyatro tüküdür. (II) Meddah adını alan anlatıcı, anlattığı olaya ve kahramanlarına göre taklitler, jest ve mimikler yapar. (III) Oyundaki bütün karakterler tek şahista birleştirildiğinden meddah, hikâyeyi her canlandırışında değişik buluşlara yönelir. (IV) Seyirci ile yakın bir iletişim içinde olan meddah, palanga adi verilen bir meydanda oyununu sergiler. (Seyircilerin tepkilerine göre doğaçlamaya (tuluat) giderek hünerini ortaya koyar. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) I B) II C D) IV DENEME-2 C) III E) V D) M E) 20. 5

6. (1) Bir meydanda etrafı seyircilerle çevrili yuvarlak bir alanda oynanan orta oyunu, yazılı bir metne dayanmayan doğaçlama bir oyundur. (II) Orta oyununun iki önemli kahramanı Pişekâr ile Kavuklu'dur; Pişekâr, Karagöz'deki Hacivat'a; Kavuklu, Karagöz'e benzer. (III) Giriş, muhavere, fasıl ve bitiş bölümlerinden oluşan oyunda; çelebi, zenne, Acem, Arap, Rumelili, Kayserili, Laz gibi yardımcı tipler vardır. (IV) Dekorun çok az olduğu oyunda, oyunun oynandığı alana "palanga", dekor olarak kullanılan paravana da "zuhurî" denir. (V) Hazircevaplılık, söz oyunları, yanlış anlamaların güldürü ögesi olarak kullanıldığı oyunda cinas ve tevriye sanatlarına sıkça yer verilmiştir. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) I B) II C) III D) IV E) V

in eri az aynı 82 5. Ignaz Kunos, Pişekâr'ın elindeki yarık değneğe "şakşak" dese de orta oyunu terimlerinde buna "pastal" adı verilirdi. Orta oyuncuların elbiselerine 1 "pusat", orta oyunu mahalline "hayal-i zıll”, oyunculan || giyindikleri yere de "pusat odası" denilmektedir. Orta oyununun da kendisine has terimleri vardır. Örneğin, oyunda sarhoş taklidi yapana "matiz"; taşralı, bekçi ||| taklidi yapana "hirbo"; Frenk'e "balama"; Zenneye IV "gaco"; zurnaya "papara"; defe "pandili"; ev yerine konan parmaklığa "yeni dünya" ve oyuna da genel olarak "keriz" denir. V Bu parçadaki altı çizili sözlerden hangisi bilgi yanlışına yol açmıştır? A) I BVII C) III D) IV E 9

SIZ niding eler ge end bedo 2? dül ye lara mec kah ridir 1. Zenne: (perdeye gelerek) Vay beyim böyle şarkılar söyleyerek nereden gelirsiniz, nerelere gidersiniz? ----: Nereye olacak, sizi aramaktan ayaklarıma kara sular indi, evden ayrılmışsınız. HALK EDEBİYATI (ANONİM HA TEST 04 Zenne: Evet efendim çıktım, buraya taşındım, yeni evimiz çok güzel! ----: Müsaade ederseniz görmek isterim efendim Karagöz: (pencereden) Ooo burada pazarlık başla- mış! Zenne: Tabii efendim ama buralarda bir bekçi dolaşı- yor siz yarım saat sonra gelin olmaz mı bekçi anlama- sın, hem aramızda bir parola belirleyelim, siz parolayı söyleyince ben kapıyı açarım içeri girersiniz. ----: Çok iyi olur! Karagöz oyunundan alınan yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere aşağıdaki karakterlerden hangisi getirilmelidir? A Tuzsuz Deli Bekir uzsuz Çelebi Matiz DY Tiryaki (E) Beberuhi 3. A H F $SUPARA

5. 15. yüzyıldan itibaren Yunus Emre'den ilham alan ve düşüncesi, dünya görüşü, din telakkisi, terimleri ve ken- dine has edasıyla halk edebiyatı içinde dinî bir zümre edebiyatı hâlinde bütünleşen Alevi-Bektaşi edebiyatı meydana gelmiş ve ----, bu edebiyatın ilk mümessili ve kurucusu vasfını kazanmıştır. Yunus gibi hem heceyle hem de aruzla şiirler yazmıştır. Onda cümleler gayet kısa, kelimeler ahenklidir. Dili ise sade ve öz bir Türkçedir. Yer yer kullanılan yabancı sözler bile Türkçeye mal olmuş sözlerdir. Bazı şiirlerinde Saray mahlasını da kullanan şair, bilhassa müstehzi edasında Yunus Emre'nin tesiri görülmektedir. Fakat bu tesir bir taklit mahiyetinde kal- mamış, orijinalitesinin potasında erimiştir. Divan'ından başka Gülistan, Gevhername, Minbername, Budalaname, Sarayname, Dilgüşa gibi eserleri de bulunmaktadır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangi- si getirilmelidir? A) Kaygusuz Abdal C) Hacı Bektaşı Veli k Kazak Abdal B) Pir Sultan Abdal D) Hacı Bayramı Veli

Şeyh Küşteri - Gölge oyunu II. Sururi - Meddah III. Küçük İsmail Efendi - Orta oyunu IV. Hamdi Efendi - Orta oyunu v. Borazan Tevfik - Orta oyunu Bu eşleştirmede geleneksel halk tiyatrolarıyla bunda başarı göstermiş, duayen olarak anılan kişiler verilmiştir. Buna göre numaralanmış eşleştirmelerin hangisinde yanlışlık yapılmıştır? A) I B) II C) III D) IV E) V

10. Miraciye Nefhatü'l-Ezhâr Tuhfetü'l-Uşşak exit" Mihr ü Mâh Şehnâme Yukarıda verilen eserler aşağıdaki sanatçılar- dan hangisi ile eşleştirilemez? A) Nef'î B) Ganizâde Nâdirî C) Azmizâde Haletî D) Nâilî El Nevizâdo tâ

K Kara Kutu YAYIN AK INFORMAL YAYINLARI 9. Halk edebiyatıyla ilgili olarak parantez içindeki açıkla- maların hangisi yanlıştır? A) Ørta oyunu ve Karagöz oyununda giriş bölümünün de- vamında ana kahramanların diyaloglarının bulunduğu bölümdür. (Fasil) BY Manilerin ilk iki dizesi olup konuyla ilgisi olmayan bö- lümdür. (Doldurma dize) C) Türkülerin her bendinden sonra olduğu gibi tekrarlanan dizelerden oluşan bölümdür. (Kavuştak) DY Neyin ele alınacağı bilinse de metni olmayıp doğaçla- ma olarak oynanan oyunların ismidir (Tuluat) Okuyanları ya da dinleyenleri parçaya hazırlık ve usta olunduğunu göstermek amacıyla masalların başında söylenen sözlerdir. (Tekerleme)

6. Aşağıdakilerin hangisinde Cumhuriyet Dönemi tiyatrosu ile ilgili bir bilgi yanlışı vardır? A) Güngör Dilmen'in "Canlı Maymun Lokantası" absürt tiyatronun önemli örneklerindendir. B) Geleneksel tiyatroyla (karagöz, orta oyunu vs.) modern tiyatronun özelliklerinin bir arada görüldüğü eserler ortaya konmuştur. C) Çağdaş Türk tiyatrosunun kurucuları arasında yer alan Muhsin Ertuğrul'un "Benden Sonra Tufan Olmasın" adlı eseri ünlüdür. D) Turan Oflazoğlu "Deli İbrahim" adlı oyunuyla Türk Dil Kurumu tiyatro ödülünü almıştır. E) İlk örnekleri Tanzimat Dönemi'nde verilen ab- sürt tiyatro alanında Tanzimat Dönemi anlayı- şının benzerleri takip edilmiştir.

ÇAP / AYTG het 11. || HACİVAT (Perde gazelini Pişekâr - Efendim ne- okur.) Hay Hak! Bu perde çok rede oturuyorsunuz? sevilir, Güldürür, eğlendirir/ Şiir Kavuklu-Toptaşı'nda. var, şarkı, dans var/ Hem de öğütler verir. "Yar bana bir eğlen- ce!" diyeyim, Hemen oyunumu- za gireyim! Aydınlık gözlü, temiz yüzlü yavrular, akıllı ve çalışkan çoçuklar! Size sevgimiz dünya- lar kadar! Dedim hemen HACİVAT çıkalım perdeye, çocuklar doy- sun neşeye. KARAGÖZ - (Sesi duyulur.) sıkıştım. Amin, amin!.. - KARAGÖZ - (Üstten uzanıp söylenir.) Hacivat geldi benden dayak yemeye... HACİVAT - Diyelim çocukları- mız bilgili olsun, vatan kıymeti bilsin, her şeyi sevgide bulsun! KARAGÖZ - (Üstten uzanıp söylenir.) Hacivat da dayak ye- sin doymasın. sale P Pişekâr neresinde? Kavuklu - Topun nam- lusunda. Pişekâr-Çık oradan. Kavuklu Çıkamam, Toptaşı'nın —- Pişekâr - Yürü Toptaşı Caddesi'ni. Gir dört yol- dan içeri. runnoy Kavuklu-Sen gir dört kolludan içeri. in dinst hitsinu Pişekâr Nasıl bir yer? Girdin mi? Kavuklu - Daracık, ka- ranlık bir yer. Pişekâr - Olur mu kos- kocaman sokak. Kavuklu - Ne sokağı? Pişekâr - Nalçacı Ha- san Sokağı. Tabloda verilen bu parçalar ile ilgili aşağıdakiler- den hangisi söylenemez? A) Her ikisi de göstermeye bağlı edebî metinden alın- mıştır. B) 1. metin Karagöz oyununa, . metin orta oyununa örnektir. C) I. metin oyunun giriş bölümünden, II metin ise mu- havere bölümünden alınmıştık. D) metinde karakterler arasında çatışma, II. metinde ise yanlış anlaşılma durumu söz konusudur. E) Her iki metinde de gelenekselden modern tiyatroya geçişin etkisi hissedilir. 12. CAP