Halk Şiiri Özellikleri Soruları

18. Aşağıdakilerden hangisi bir masalın "döşeme" bölümünden alınmış olabilir? A) Kırk gün kırk gece toy, düğün etmişler; bali kaymağa katıp yemiş içmiş, muratlarına ermiş- ler. B) Onlar ermiş muradına, biz çıkalım kerevetine. C) Uzak memleketin birinde bir padişah yaşarmış. D) Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde, cin- ler cirit oynarken, eski hamam içinde... E) Sislerin arasından ansızın tek gözlü bir dev be- lirivermiş. D) E) 21.

- AYT- A Imiş- UGUR A 10. I. Keten gömlek beden dar 11.------- HV- 377 III. ____|_‒‒‒H1___ IV. Sana bir öğreten var Yukarıdaki dizelerle, debic 16 Beni koyup II. Sen bana III. Kıymaz idin V. Giden yâr A) I.-II. ve III. - IV. C) I. - III. ve II. - IV. VUNa mipitol De a A E) IV. - I. ve III. – II. Nad vs Sum insmeinipsib naino ob idio Inbeliebipass sbsonequa vulqux pinipilsienstay iglia (A sözlerinin tümü kullanılarak mâni biçiminde bir dört- lük oluşturulmak istense aşağıdakilerden hangisi ikinci ve üçüncü dizeyi oluşturur? Besimi BI.-IV. ve II. – III. D) II. - IV. ve I. - III. de absenc et

ularla çağdaş ayışıyla yazar. ğu 19. yüzyıl yat manzara- aca konuştu- riyle anlatır. sel yaşantısı- kavgalarını, munun geçir- bir mizah Sürpınar'la am tarzını evine . Bu, imsi- izdı. ama- 1. Karacoğlan der ki kondum göçülmez Q Acidir ecel şerbeti içilmez 20. Üç derdim var birbirinden seçilmez Bir ayrılık bir yoksulluk bir ölüm 11. Yunus der ki gör takdirin işleri Dökülmüştür kirpikleri kaşları Başları ucunda hece taşları 0 a Ne söylerler ne bir haber verirler Aşağıdakilerden hangisi bu dörtlüklerin ortak özellik- lerinden biri değildir? A) Ait oldukları şiirin son dörtlüğü olma B) Aynı kafiye düzenine sahip olma C Mecazlı söyleyiş bulundurma D) Güzelleme türünde yazılmış olma E) 11'li hece ölçüsüyle yazılmış olma 21. A

VINIAVA NIGAV Dikkat 5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışlı- ği yapılmamıştır? Taptuk Emre'nin dergahında uzun süre hizmet eden Hacı Bayram Veli, şeyhi Taptuk Emre'nin düşüncelerini yaymak için Anadolu'yu bir der- Yunus Emre viş olarak dolaştı. B) Alevi-Bektaşî halk şiirinin kurucularından kabul edilen Hacı Bektaş-1 Veli, Bektâşîliğin ileri ge- lenlerinden sayılır. Yunus Emre'den çok etkilenen Kaygusuz Abdal hem hece hem de aruz ölçüsüyle yazdığı şiirle- ri "Budalaname" adlı eserinde toplamıştır. Erzurumlu İbrahim Hakkı; din bilimleri, mate- matik, astronomi, fizik, psikoloji, sosyoloji, ede- biyat gibi pek çok alanda yaptığı çalışmalarını Marifetname" adlı eserde toplamıştır. Koşma, semai ve türkü biçiminde söylediği ne- fesleri yüzyıllarca Alevî-Bektaşî zümreleri ara- sında sevilerek okunan Pir Sultan Abdal, şiirle- rinde hem heceyi hem de aruzu kullanmıştır. to sadece here 137

EDEBİYAT nin farklı bir 4. AYT ----- türünün halk edebiyatındaki en önemli temsilcisi ----- türünün ise Seyrâni, ----- türünün Karacaoğlan, Köroğlu'dur. ----- ise Âşık edebiyatı nazım türlerin- den olmakla birlikte daha çok anonim halk edebiyatı ürünleri olarak bilinir. Bu parçadaki boşluğa sırasıyla aşağıda verilen- lerden hangileri getirilmelidir? A) Güzelleme - koçaklama - ağıt - taşlama B) Koçaklama - koçaklama - güzelleme - ağıt C) Koçaklama - güzelleme - taşlama - ağıt D) Taşlama - güzelleme - koçaklama - ağıt E) Ağıt-koçaklama - taşlama - güzelleme EGIT SINIE

3. Aşık edebiyatındaki en uzun nazım biçimidir. • Hece ölçüsünün daha çok 11'li kalıbıyla söylenir. Kafiye düzeni koşma ile aynıdır. . Genellikle, yiğitlik, aşk, dostluk, ölüm ve yurt sev- gisi gibi temalar işlenir. Şiirin son dörtlüğünde şairin adı yer alır. Yukarıdaki bilgiler aşağıdaki nazım biçimlerin- den hangisiyle ilgilidir? A) Koçaklama B) Destan ● ● D) Ağıt E) Nutuk C) Varsağı

26. Saz şairleri içinde divan şiirini en iyi bilenlerden biri olan sanatçı aruzla yazdığı gazel, murabba, mu- hammes ve müseddeslerinde bu kültürünü açıkça belli eder. Hece ile yazılmış tasavvuf üzerine şiirleri var ise de asıl kişiliği, âşık tarzı koşma ve semai- lerinde görülür. Özenli bir dil kullanımıyla ön plana çıkmıştır. Doğu Anadolu'da dünyaya gelmiştir. Bu parçada sözü edilen sanatçımız aşağıdakiler- den hangisidir? A) Erzurumlu Emrah C) Köroğlu E) Dertli B) Seyrani D) Karacaoğlan Diğer sayfaya geçiniz.

a i- 2 10. Dere boyunda dutlar Dutlar kökünden patlar Askerdeki yârime Gölge olsun bulutlar Yukarıdaki mani örneklerinden yola çıkılarak aşağıdakilerden hangisinin maniye ait bir özellik olduğu söylenemez? ADI Yeşil sandık kilidi Üstünü güller bürüdü O yar beni sarınca İmam tahtam çürüdü A) Genellikle 7'li hece ölçüsüyle söylenir. Son iki dize, şiirin temasıyla ilgisizdir. B) C) aaxa şeklinde bir uyak dizilişi vardır. D) Nazım birimi olarak dörtlük kullanılır. E) Sade ve anlaşılır bir halk dili kullanılır. IMZA/PARAF. D = Dev. Diğer sayfaya geçiniz. G (Geç)

B 10. Ey Dertli âlemde biz şâh-ı diliz Hak'tan hakikatten âgâh-ı diliz || Tarik-i esrâra ervâh-ı diliz | irşad olsak da bir olmasak da Bu dörtlük, halk şiirinin aşağıdaki özelliklerinden hangisi ile uyuşmamaktadır? A) Şiirlerde hece ölçüsünün kullanılması B) Koşma nazım biçiminin yaygın olarak kullanılması Yalın ve sade bir dil kullanılması D) Son dörtlükte şairin mahlasının yer alması E) Duygu ve düşüncelerin daha çok dörder dizelik bentlerle ifade edilmesi

AYT Deneme-5 8. Doğrudan doğruya dinî temalara bağlı tekke edebiyatı nazım şeklidir. İlâhî'nin kelime anlamı "Allah'a mahsus, Allah'a ait" demektir. Bu yüzden ilâhi türüne giren şiirlerde büyük ölçüde Allah sevgisi ve onun çevresinde her türlü dinî konu işlenir. Bu açıdan ilâhller, Divan edebiyatının "tev- hid" ve "münâcât"ları ile bir benzerlik gösterirler. Farklı olan yanı, ilâhilerin tekke ve dergâhlarda âyin sırasında belli bir makamla söylenmesindedir. İlâhîler, genellikle Allah'ın bir- liğini, ihtişam ve kudretini telkin eden şiirlerdir. Hem hece hem de aruz vezninin kullanıldığı ilâhîler, çeşitli tarikat çev- relerinde farklı isimlerle bilinirler. Bunlar: Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden han- gisi getirilemez? A) Ayin D) Nutuk B) Tapuğ E) Nefes C) Cumhur

Türk Dili ve Edebiyatı 10. Aşağıdakilerin hangisinde mani Ile Ilgill yanlış bir bilgi verilmiştir? A) Konu bakımından sınırlaması olmayıp her konuda ya- zılabilir. B) Çoğunlukla 8'li hece ölçüsüyle ve aaxa uyak düzeniyle yazılır. C) İlk iki dize doldurma olup asıl anlatılmak istenen son iki dizede verilir. D) Yazarı belli olmayıp anonim bir türdür. E) Kendi içinde düz, kesik, cinaslı, yedekli gibi türleri vardır. 11. Divan şiiriyle ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlış tir? A) Tasavvufi divan şiirinin kur na'dır.

10. Bin iki yüz altmış bire tarih basınca Pek ziyade oldu siklet bu sene Eski âdet bitip devir dönünce Kalktı insanlardan şefkat bu sene (Sıklet: Sıkıntı) Bu dizeler aşağıdaki şiir türlerinin hangisine örnek olabilir? A) Satirik C) Epik E) Dramatik B) Didaktik D) Lirik 12

bi dostluk konusun- annederler ki dost, cak ve ilk yudum- ekler. Ama unut- ak da binsanattır. olunmazsa dost- isi yoktur? Fat 10. Yüzünde çifte benler Hayran oldu görenler Bilmem nasıl vazgeçe Sana gönül verenler Bu dörtlüğün nazım biçimiyle ilgili aşağıdakile den hangisi söylenemez? A) Aşık edebiyatı nazım biçimidir. B) Tek dörtlükten oluşur. C) "aaxa" şeklinde kafiyelenir. D) İlk iki dize doldurma dizedir. E) 7'li hece ölçüsüyle söylenir. 1. Sosyal bir varlik c vada kalırsan, sade yarsan hakikati ke ka insanın aynas nereye varacağ ibarettir. (IV) S mekle yüküm gelir. Bu parçad sinde sifa A) I.

9. Bir kurt ki erkek bir kurt, gök tüylü, gök yeleli Bu kurt döndü Oğuz'a, bakmadan sağa sola Dedi: "Ey Oğuz şimdi, ordunu çıkar yola! Halkını, beylerini, atlandır çıkar yola." O Oğuz dedi: "Ey oğullarım! Ben ödedim çok şükür, borcumu Gök Tanrı'ya Veriyorum artık ben, sizin olsun bu yurdum!" Bu metinden hareketle destan türüyle ilgili ola- rak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Olay anlatmaya bağlı metinlerdir. B) Öğüt verme amacıyla söylenir. C) Dinî motifler içerebilir. D) Manzum şekilde oluşturulabilir. E) Mitolojik ögeler içerir.

6 15. S A R M A L 6 Ali Emiri tarafından bir kitapçıdan alınan bu eser, sadra- zam Talat Paşa'nın isteğiyle Kilişli Rifat Bilge'nin denetimi altında 1915-1917 yılları arasında üç cilt olarak basılmış ve bütün Türkologların ilgisini çekmiştir. 7500 civarında Türkçe kelimenin Farsça karşılığını verip açıklayan Kaş- garlı Mahmut, Türklerin çihan hâkimi olacağını, bu yüzden herkesin Türkçe öğrenmesi gerektiğini söyler. 1072 - 1074 yılları arasında yazılan bu kitapta Türk boyları hakkında bilgiler verilmiş, Balasagun merkeze konularak bir dünya haritası çizilmiş ve bu harita üzerinde Türklerin yaşadığı bölgeler gösterilmiştir. Savların, koşukların, yuğların bir sözcüğü açıklarken örnek verildiği bu eser, 8 bölümden oluşmuştur. İlk yazımı Bağdat'ta yapılan bu eser Orta Türkçe döneminin en değerli kaynağıdır. Bu parçada bilgi yanlışına sebep olan söz ya da söz cük aşağıdakilerden hangisidir? A) Farsça C) Kilisli Rifat Bilge f E) Bağdat B) Aii Emiri D) 1072 - 1074

si arasında Q Öpkem kelip ogradim Arslanlayu kökredim Alplar başın togradim Emdi meni kim tutar (Öfkem geldi dışarı çıktım Arslanlar gibi kükredim Yiğitlerin başını doğradım Şimdi beni kim tutabilir) Günümüz Türkçesi ile verilen yukarıdaki metin, İslam kültürü öncesi edebiyatımıza aittir ve denilen nazım biçimiyle söylenmiştir. Bu tür şiirler daha sonra halk ede- biyatında adını alacaktır. Sözlü edebiyat döneminde aşk, yiğitlik, doğa sevgisi gibi temaları işleyen bu şiirler, kove şölen adı verilen Şaman törenlerinde eşli- ğinde söylenirdi. kupit ——— Bu parçadaki boşluklardan birine aşağıdaki terimler- den hangisi getirilemez? (A) sagu B) koşuk D) kopuz ---- E) sığır C) koşma