Halk Şiiri Özellikleri Soruları

VAF/AYT 12. Atasözleri halkın bilgi, birikim ve kültürünü yansıtan kalipsal ifadelerdir. Bir milletin kültür ve medeniyet haritasına bakmak istiyorsak o milletin atasözlerini ya- kından incelememiz gerekmektedir. Âşıklar, şiirlerinde sadece aşk, sevgi ve güzellik gibi konuları işlememiş; toplumu ilgilendiren hemen hemen her konuda da şiir yazmış ve söylemişlerdir. Atasözlerini de toplumsal meseleleri dile getirirken ve nasihat ederken kullan- mışlardır. Âşık Seyrani'ye ait aşağıdaki dizelerden hangisi bu parçada açıklanan durumu örneklemez? A Sermayesi olan gider kårina Bugünün işini koyma yarına Mısır'da Züleyha aşkın narına Yanmıştır Yusuf-ı Kenan diyerek B) Sevdiğim sen bari bir selam gönder Felek altımıza vermedi minder Ey çark muradınca dön bizi dönder Ömrüm bahar yaz kış güze dayandı CAçıl ey gonca-i bağ-1 letafet Bülbülü zar eden sen değil misin Meseldir arife tarif ne hacet Beni naçar eden sen değil misin DY Güllerin çeşmine şebnemler dolar Teşne bülbülleri çeşminden sular Bal tutan elbette parmağın yalar Cismime hüsnünden gör ne bulaştı Dünyadan ahrete gidip gelmemek Olması iktiza eder ölmemek Balık baştan kokar bunu bilmemek Seyrani gafilin ahmaklığından 13, Bu DA zim 1. 11. 111 IV V B as A B C 14.

t =; al 13. Bu tabloda âşık edebiyatı sanatçıları tanındıkları na- zım şekilleri ve türleri eşleştirilerek verilmiştir. Karacaoğlan 1. II. Dadaloğlu III. Dertli IV. Erzurumlu Emrah V. Kayıkçı Kul Mustafa Güzelleme Koçaklama A) Taşlama - destan B) Güzelleme - ağıt C) Taşlama - semai D) Koçaklama - varsağı E) Destan - güzelleme Semai Buna göre tabloda boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

1. (1) Türkü, ezgiyle söylenen anonim halk şiiridir. (II) Ye- dili, sekizli, on birli gibi halkın sevdiği hece kalıplarıyla söylenir. (III) Kavuştaklar her bendin sonunda değişe- bileceği gibi nakarat olarak da tekrar edilebilir. (IV) Ez- gisine göre semai, güzelleme, bozlak gibi isimler alır. (V) Türküler konularına göre aşk türküleri, tabiat tür- küleri, kahramanlık türküleri gibi sınıflandırılır. Şiini, Aşın Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmıştır? BYI A)T C) III D) IV EV 4. 15

an'da arıyla e ad- yaz- den ni VİP Yayınları 12. Hece ölçüsüyle koşmalar, türküler; aruzla divanlar ve müstezatlar yazan 17 yüzyıl âşığı ----, hem halk şairleri hem de divan şairleri arasında kabul görmüştür. Koş- ma ve türkülerinde yer yer yabancı sözcükler, tamla- malar ve divan edebiyatındaki kalıplaşmış mazmun- lara yer vermiştir. İçten ve ahenkli şiirleriyle tanınmış, birçok şair tarafından örnek alınmıştır. 10. Sınıf Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden han- gisi getirilmelidir? A) Âşık Seyrani C) Dadaloğlu B) Gevheri D) Karacaoğlan E) Köroğlu

yol açtığı ştirme, ko- ta kısmen e görülen ği ölçüde eniyle ya- a mensur un mefâî- dakiler- VİP Yayınları 10. Sınıf 10. 14. yüzyılda yaşamış olan, şathiyeleriyle tanınan, hem hece hem aruzla şiirler yazan, Yunus Emre'den etki- lenen Kaygusuz Abdal, şiirlerinde nükteli ve iğneli bir üslup kullanmış; Mazeretname Hayretname, Tacname gibi eserler yazmıştır. Bu parçadaki bilgi yanlışlığı aşağıdakilerin hangi- siyle giderilebilir? A) "14. yüzyılda" yerine "15. yüzyılda" yazılarak B) "Mazeretnâme, Hayretnâme, Tacnâme" yerine "Gü- listan, Gevhername, Dolapname" yazılarak C) "Kaygusuz Abdal" yerine "Eşrefoğlu Rumi" yazılarak D) "şathiyeleriyle" yerine "nefesleriyle" yazılarak E) "hem hece hem aruzla" yerine "heceyle" yazılarak

dığı şiir- debiya- anatçı, zel vs. Divan rden VİP Yayınları 10. Sınıf 6. Bir iki şiiri dışında sosyal konulara pek yer vermeyen sanatçının şiirlerindeki en önemli tema aşktır. Birçok şiirinde makamları bilerek kullanan şairin bestelenmiş şiirleri klasik Türk musikisi ve halk musikisi repertuva- ri içinde yer almaktadır. Bunlar arasında Alaeddin Ya- vaşça tarafından şarkı formunda ve mahur makamında bestelenen, "Ela gözlü nazlı dilber" dizesi ile başlayan koşması ile yine aynı formda Ahmet Çağan'ın rast ma- kamında bestelediği, "Ey benim nazlı cananım" dizesi ile başlayan bir diğer koşması en bilinenlerdir. Bu parçada sözü edilen 18. yüzyıl halk şairi aşağı- dakilerden hangisidir? A) Gevheri B) Köroğlu D) Erzurumlu Emrah Dadaloğlu E) Bayburtlu Zihni Türk Dili ve Edebiyatı

ve semaileriyle ünlüdür. Hem hece hem de yla anılan bir âşık kolu aruz ölçüsünü kullanmıştır. Aruz ölçüsüyle yazmış olduğu "Divan"ı vardır. 19. yüzyıl âşık edebiyatı temsilcisidir. Hakkında bilgi verilen âşık tarzı halk edebiyatı şairi kim- dir? A Erzurumlu Emrah C) Dadaloğlu B) Köroğlu D) Aşık Murat Çobanoğlu E) Karacaoğlan Aşağıdakilerden hangisinde bilgi yanlışlığı vardır? A) Erzurumlu Emrah'ta hem divan edebiyatı etkisi varken Ercişli Emrah sadece halk edebiyatından etkilenmiştir. B) Erzurumlu Emrah'ın hayatı, halk hikâyelerine konu olmuş- 6 tur. C) Ercişli Emrah doğa ve aşk gibi konuları işlemiştir. D) Ercişli Emrah sadece hece ölçüsünü kullanmıştır. E) Erzurumlu Emrah hem hece hem de aruz ölçüsünü kul- lanmıştır. I. Karacaoğlan II. Dertlî III. Ercişli Emrah Muloridaki âşıklardan hangileri divan edebiyatından etki-

İYATI Soru Bankası 12. I. Bin deyiş söylerim her gidişine Evvel sevip sonra terk edişine Noksânî girdin mi sen de düşüne O turunç memeli beyaz döşlümün II. Elif'in uğru nakışlı Yavru balaban bakışlı Yayla çiçeği kokuşlu Kokar Elif Elif diye benimhoca Yukarıdaki iki şiir hakkında aşağıdakilerden lenemez? A) Güzelleme tarzında yazılmıştır. B) Nazım şekilleri aynıdır. Kafiye şemaları aynıdır. D) Redif kullanılmıştır. E) Aynı zihniyete ait şiirlerdir. 13. Bahçenizde nar ağacı Kimi tatlı kimi acı Halk şiirim ik sıray rüşvet, ba dir. Hemm Hakkın A) Seys C) Aşık Aşa öze A) B) C) D E

İYATININ DÖNEMLERİ n hangi- örtlüğün Karac'oğlan eğmelerin Gönül sevmez değmelerin İliklenmiş düğmelerin Çözer Elif Elif diye 11 Yunus'dürür benim adım Gün geçtikçe artar odum İki cihanda maksûdum Bana seni gerek seni Bu dörtlüklerin farklı edebiyat kollarına ait olmasının nedeni aşağıdakilerden hangl- sidir? A) Nazım birimi C) Konu E) Uyak örgüsü B) Ölçü

li 1) r 6 Ankara Yayıncılık 16. Mutasavvıflara göre, yeryüzündeki bütün varlıklar tek tek Cenabıhakk'ın bir sıfatına mazhardır; insan ise "eşref-i mahlûkat" olduğundan mutlak varlığın bütün sıfatlarına, yani zatına mazhardır. Ancak bu sifatlar insanda tecelli edinceye kadar sırasıyla bü- tün varlıkları geçerek âdeta kâinattan süzülür. İşte insan bu yüzden bütün kâinatın hülasasıdır. Ruhlar ise bedenden önce yaratılmıştır. Bu bilgilere Hz. Muhammet'in "Ben nebi iken Ädem su ile çamur arasındaydı." hadisini mutasavvıflar kanıt olarak gösterir. Halkın bu konuda bilgilendirilmesi için de şiirler kaleme alınmıştır. Mutasavvıfların bu düşüncesi aşağıdaki nazım türlerinden hangisine kaynak olmuştur? A) Nefes B) Devriye D) Deme Cilahi E) Nutuk Diğer sayfaya geçiniz. f bi 18

3. 1. Aynı konuyu işlemeleri II. Aynı edebiyat dönemine ait olmaları III. Aynı ulusun ürünü olmaları IV. Aynı şekilde kafiyelenmeleri V. Tek dörtlükten oluşmaları VI. Aynı ölçü ile yazılmaları Mura Yukarıdaki özelliklerden hangileri "mani, tuyuğ ve rü- bai"de ortaktır? A) I. ve II. B) II. ve III. D) ve V. C) III. ve IV. E) V. ve VI.

7. Sen petek misali Veysel de arı İnleşir birlikte yapardık balı Ben bir insanoğlu sen bir dut dalı Ben babamı, sen atanı unutma id nelüsöa uplo 18 id sn siriun gumputuT I. 11'li hece ölçüsüyle yazılmıştır. teinibjavijo sevedmed Obli II. Düz uyak düzeni ile yazılmıştır. laignind croby... es selo ilipil oblülhöb ya III. II. ile III. dizeler arasında zengin uyak kullanılmıştır. IV. Her dizede redif kullanılmıştır. nignes (A V. Âşık edebiyatı ürünüdür. nitelmdeamined sivelyöz id lsns2 (8 Yukarıdaki numaralanmış bilgilerden hangisi veri- len şiirin özelliği değildir? ayu smse B) IngimC) III liber D) IV (BE) V A) I Letidea 118 garde

10. 1. Telli turnam sökün gelir İnci mercan yükün gelir Elvan elvan kokun gelir Yâr oturmuş yere karşı II. Hani Karac'oğlan hani Veren alır tatlı canı Yakışmazsa öldür beni Yeşil bağla ala karşı gift III. Yeşil başlı gövel ördek Uçar gider göle karşı Eğricesin tel tel etmiş Join Döker gider yâre karşı Numaralanmış dörtlüklerin bir semaide yer alma sırası aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A) | - ||| - || B) || - | - ||| D) III - ||- | E) III - | - || C) II - III - I

2. Aşağıdakilerden hangisinde anonim halk şiiri na- zım şekilleri bir arada verilmiştir? Şarkı - türkü - destan - tekerleme B) Tekerleme - ninni - türkü - bilmece Mani bilmeçe - türkü - semai Dy Ninni ilahi - koşma - tekerleme E) Mani - türkü - ninni - ağıt $ SUPARA

28. | Mevla'm bir katreden yarattı seni Bu mecliste beğenmezsen sen meni Üfürükle kurupsan yel değirmeni Havalesin çok yüksekten salarsan || Suya gider al yazması başında İsmi kadın kendi on beş yaşında Dünyayı terk etti pek genç yaşında Dayanmalı Hakk'ın emri böyledir Bu şiirlerin nazım türü aşağıdakilerin hangisin- de doğru verilmiştir? A) B) C) D) E) 1 Koçaklama Taşlama Güzelleme Taşlama Güzelleme I || Ağıt Güzelleme Ninni Ağıt Koçaklama

11 ve 12. sorular numaralanmış cümlelere göre cevaplandırılacaktır. somits Belli başlı ürünleri; ilahi, deme, nefes, nutuk, şathiye ve devriyedir. 1. II. Şairin amacı sanat yapmak değil tasavvufi görüşle- rini halka yaymaktır, bu yüzden didaktik ve lirik şiirler yaygındır. III. Daha çok hece ölçüsü kullanılmakla birlikte aruzla yazılmış şiir parçaları da vardır. ud menübe IV. Genellikle ilahi aşk konusu işlenmiştir. V. Temeli 12. yüzyılda Türkistan'da atılan bu edebiyat kolu gelişimini 19. yüzyıla kadar sürdürmüştür. lembr extrisin VI. Şiir ve musiki genelde birlikte bulunur. Aşağıdakilerden hangisi özellikleri verileh edebî anla- yışın sanatçıları içerisinde yer almaz? A) Aziz Mahmut Hüdai B) Kaygusuz Abdal C) Hacı Bektaş Veli D) Yunus Emre E) Bayburtlu Zihni Aik edebiyot, Aşık