Halk Şiiri Özellikleri Soruları

7- Aşağıda verilen şür türleri hangi dönemlere aittir? Eşleştiriniz. Anonim halk edebiyatı Aşık tarzı halk edebiyatı Tekke edebiyatı Divan edebiyatı gazel, türkü, semai, ilahi, şathiye, tuyuğ, mani, koşma, deme, murabba, devriye, şarkı, nutuk, kaside, mesnevi, varsağı, terkibibent

3 Cihan var olmadan ketm-i ademdec Hakk ile birlikte yekdaş idim ben Yarattı bu mülkü çünkü o demde Yaptım tasvirini nakkaş idim ben 2 Bu şiir, aşağıdaki dinî-tasavvufi Türk edebiyatı nazım türlerinden hangisine ait olabilir? A) Deme B) Nefes & E) Şathiye D) Nutuk C) Devriye

3. Canlar canını buldum, Bu canım yağma olsun Assın ziyandan geçtim, Dükkânım yağma olsun. Bu dörtlük aşağıdaki nazım türlerinin hangisin- den alınmış olabilir? A) İlahi B) Koşma D) Türkü C) Rubai E) Varsağı

zıtları ipid indendir. muların türleri 8. "Koşuk" ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Dörtlüklerin uyak düzeni aaab, cccb, dddb... biçimindedir. B) Hem hece hem de aruz ölçüsüyle yazılmıştır. C) "Sığır" ve "şölen" adı verilen törenlerde "kopuz" eşliğinde söylenmiştir. D) Kaşgarlı Mahmut'un Divânu Lugâti't-Türk adlı yapıtında örnekleri vardır. E) İslamiyet öncesi Türk edebiyatında doğa, aşk, kahramanlık, yiğitlik konularının işlendiği şiirlerdir. 11. Aşağ A) YAYINLARI LİMİT B) C

11. Yara benden Selam ey yâra benden Ben gitmem o da gelmez Bitmez bu yara benden Yukarıdaki mâninin türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Artık mâni B) Deyiş mâni C) Deme mâni D) Cinaslı mâni E) Düz mâni

10. I. Uygur alfabesiyle yazılmıştır. II. Şamanlar tarafından oluşturulmuştur. III. Türklerin ilk yazılı metinleridir. IV. Türk toplumun yaşam biçimini ve dünyaya bakış tarzını yansıtmaktadır. V. Edebiyat, tarih ve coğrafyaya kaynak olabilecek bir içeriği vardır. Orhun Kitabeleri'yle ilgili olarak yukarıda verilenler- den hangileri söylenemez? A) Yalnız I D) III ve IV B) Yalnız II E) I, II ve V Cve II

Palme Yayınevi 5. Halk edebiyatında şiirler çoğu zaman saz eşliğinde söyle- nir. Âşıklar, genellikle şiirleri için bir (N) ön hazırlık yapmazlar. Bu yüzden şiirlerinde derin bir anfam, (III) kusursuz bir bi- çim görülmez. Dili sade olup söz ve anlam sanatlarına rastlanmaz. Aruzla şiir yazanlar olmakla birlikte kullanılan asıl ölçü hecedir. Halk edebiyatıyla ilgili olarak numaralı yerlerin hangi- sinde bir bilgi yanlışı vardır? A) I. B) II. C) III. D) IV. EV.

4. Aşağıdakilerden hangisi âşık tarzı halk edebiyatının özellikleri arasında yer almaz? Nazım birimi beyittir ancak türkülerde ve ninnilerde üçlü, beşli söyleyişler görülür. Genelde sözlü olmasına rağmen şairler, şiirlerini "cönk" adı verilen defterlerde toplamışlardır. C Aşk, tabiat, gurbet, ölüm, özlem, yiğitlik, toplum sorun- ları gibi konular işlenmiştir. DÂşık veya ozan denilen kişilerin, saz eşliğinde söyledik- leri şiirlerden oluşur. EÜrünlerin söyleyeni bellidir, şairler genellikle şiirin son dörtlüğünde mahlas kullanır.

şen Türk Edebiyatı r Osmanlı Edebiyatı 4. I. Kimsede görmedim sendeki nazi Tunus Tirablus Mısır Hicaz'ı Kars'ı Kağızman'ı Acem Şiraz'ı Girid'i Yanya'yı değer gözlerin (Güzelleme) II. Köroğlu düşer mi yine şanından Ayırır çoğunu er meydanından Kırat köpüğünden düşman kanından Çevrem dolup şalvar ıslanmalıdır (Koçaklama) III. Başım ayık değil kederden yastan TEST 7 Ah ettikçe duman çıkıyor baştan Harâba yüz tuttu bezm-i gülistan Yayla belli değil yurt belli değil (Ağıt) IV. Yetim gömleğini diken iğneyi Her gün yal verdiğin topal ineği Ayran topladığın şu ak küleği Mahşer yığnağına sakla, sar götür (Taşlama) Parantez içinde verilen koşma türlerinden hangi ikisi yer değiştirildiğinde bilgi yanlışı giderilmiş olur? A) I.ve II. B) I. ve III. V D) II. ve IV. C) II. ve I. E) III. ve IV. SOR 5. 19. yüzyılın ünlü şairlerindendir. Saz şairleri arasında di- van şiirini en iyi bilenlerden biridir. Heceyle yazdığı koşma ve semaileri yanında aruzla yazılmış gazel, murabba ve da vardır. Asıl sanatı hece ölçüsü ile yaz-

9. Aşağıdakilerden hangisi bir semaiden alınmış olabi- lir? A) Vara vara vardım ol kara taşa Hasret ettin beni kavim kardaşa Sebep ne gözden akan kanlı yaşa Bir ayrılık, bir yoksulluk, bir ölüm B) Ağlarım çağlar gibi Derdim var dağlar gibi Her gelen bir gül ister Sahipsiz bağlar gibi C) Dinle, sana bir nasihat edeyim Hatırdan, gönülden geçici olma Yiğidin başına bir iş gelince Anı yâd ellere açıcı olma D) Cennet cennet dedikleri Birkaç köşkle birkaç huri İsteyene ver anları Bana seni gerek seni İncecikten bir kar yağar Tozar Elif Elif diye Deli gönül abdal olmuş Gezer Elif Elif diye Nice sultanları tahttan indirdi Nicesinin gül benzini soldurdu o

Türkülerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söyle- nemez? A) Aşk, ayrılık, ölüm, tabiat, kahramanlık, güzellik başlı- ca konularıdır. B) Hecenin yedili, sekizli, on birli kalıplarıyla söylenir. Türkülerin kafiye örgüsü genelde "aaab cccb dddb", "aaabb cccbb dddbb" veya "aaabcc dddbcc eeebcc" şeklindedir. D) Bazı türkülerde her bendin sonunda aynı dize veya dizeler tekrarlanır. Bu tekrarlanan dizelere kavuştak adı verilir. E) Âşık edebiyatının en önemli nazım biçimi olan türkü- ler, bölgeden bölgeye farklılık gösterebilir. N DENİZİ

7. I. Müntehâbü'l-Şifa II. Tercüme-i Sîretü'n Nebi III. Hamzanâme IV. Fütüvvetnâme V. Nasihatnâme Hekim Hacı Paşa Erzurumlu Kadı Darîr Hamzavi Haliloğlu Yahya Burgazî Hacı Bektaş-i Veli eserlerden hangisi, karşı- Yukarıdaki numaralanmış sındaki sanatçıya ait değildir? A) I. B) II. C) III. D) IV. EV.

Sita eserlerindendir. d'in hayatından ve mucizelerinden av, sagu omelerine rastlanır. i kullanilmgr vi öğretmek amaçlanmıştır. enmiş dzelliklerden hangileri Ve Divan-ı Hikmet için ortaktır? B) 1. ve Ill. E) II. ve V. C) II. ve IV. mda çok az bilgi bulunan bir da doğduğu, çeşitli bilim alan- sek derecelere ulaştığı bilin- e kültür birliğinin sağlanması asında etkili olmuş, kendisi e, Ahmet Yesevi geleneğine bir mutasavvıftır. II. Murat'ın zerine buraya gelmiş, Fatih ve kendisine dua etmiştir. ul'un fethini de bu ziyareti urad'a müjdelediğini yaz- ıdakilerden hangisidir? 158 Paraf Yayınları dinletmek, Bl için Türkçe öğrenmek gerekir." Yazılış amacı bu sözlerle a yazarı aşağıdakilerden I A) Nehcül Feradis Kelderli Mahmud B) Muhakemell Lügateyn - Ali Şir Neva (D) Divanü Lugati't Türk - Kaşgarlı Mahmug C) Kutadgu Big- Yusuf Has Hacip E) Divan-1 Hikmet - Ahmet Yesevi arzuya ---- açıklanan eser v hangisidir? JAN 14 A Hoca Ahmet Yesevi - hikmet B) Pir Sultan Abdal - nefes C) Yunus Emre - ilahi D) Hacı Bektaş-1 Veli - makalat E) Ahmedi - divan Yukarıda p", yanlış ola aşağıdakilerden hangisi A) C) 11. XII. yüzyılın başlarında Türkçe konuşan kimi Tü luklarında dersler Farsça veya Arapça veriliyor. 2 ve aydın Türklerin bazıları yazı dili ve şiir olarak Fa Arapçaya yöneliyordu. Islamiyet'i yeni kabul ede kabul etmekte olan halk ise Arapça ve Farsça bilm yetişmiş bir aydın kişi olarak Farsça ve Arapça daha iyi bilmesine rağmen halka yöneldi. Halkon konuştu ve eser verdi. O geniş halk kitlelerinin a - denilen deyişlerini ya bileceği sade Türkçe ile ---- başladı. Türkçe ile şiir yazılamayacağı iddiasında hatta kendisini yadırgayan sözde aydınlara ald prensi İslamiyet'in hayata ilişkin insanî, ahlâkî kendine ait sade ifadelerle söyledi ve yazdı. how Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla asa kilerin hangisinde verilenler getirilmelidir? D) E D D Y Y 11 C Türklerin Anadolu'yu fe dolu'da Türk büyükleri başlanan Türk-İslam de geçirilmiş bir örneğidir. kahramanın Bizanslı, H larını anlatır. Bir bakım bin Übeydillahi's-Süler üslubuyla söylenmiş bi II. İzzeddin Keykâvus'u tarafından derlendi. Av Dizdârı Arif Ali tarafın dile on yedi bölüm hal eklenerek yeniden ya Bu parçada sözü e gisidir? KAZAK ANDAL W A) Cengizname B) Danişmendnam C) Edige Destanı D) Satuk Buğra Ha E) İskendername

kleri e ait Paraf Yayınları 6. 157 Bill 5. Hakaniye lehçesiyle kaleme alınmıştır. Beyit ve dörtlük nazım birimi kullanılmıştır. İslamiyet etkisiyle yazılmış ilk ürünlerdendir. Yukarıda verilen özelliklerin tümünün görüldüğü eser- ler aşağıdakilerin hangisinde bir arada verilmiştir? A) Kutadgu Bilig Mesnevi B) Risaletü'n Nushiyye - Mantıku't Tayr C) Atabetü'l Hakayık - Kutadgu Bilig D) Dede Korkut Hikâyeleri - Divan-ı Hikmet E) Divan-ı Hikmet - Selçuklu Şehnamesi A) I. B) II. (1) Düşünceleri ve işlediği konularla Anadolu'da gelişen Türk edebiyatının en büyük sanatçılarından biri sayılan Yunus Emre, yalnız halk ve tekke şiirini değil, divan şiirini de etkileyerek adını çağlar boyu sürdürdü. (II) Tasavvufla, İslam düşüncesiyle beslenen dizelerinde insanın kendisiyle, nesnelerle, Allah'la ilişkilerini işle- di; ölüm, doğum, yaşama bağlılık, ilahi adalet, insan sevgisi gibi konuları ele aldı. (III) Çağına egemen olan düşünüş biçimini ve kültürü konuşulan dille, yalın akıcı bir söyleyişle dile getirdi; kendinden önce yetişmiş İran ozanlarının, çağdaşlarının yapıtlarında geçen kavramlara yeni bir öz, yeni bir deyiş kattı. (IV) Bu yanıyla tasavvuf düşüncesini, Alevi - Bektaşi inançlarını zenginleştirdi. (V) Aruz ölçüsüne yüz vermeyen şiir anlayışıyla, tekke şiirinin Anadolu'da ilk önemli temsilcisi oldu. HITE 1 Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? C) III. düşünceyi örnekle güçle mek, kanıt göstermek, sc lere renk katmak ya da vakit geçirmek için söyle DIV. 13. yüzyılda ortak halk zek deneyim ve düşünce çizg zengin güldürücü fıkraları di kişiliğinde toplayan ilk isim Nasrettin Hoca'dır. bir halk filozofudur. -Nasrettin Hoca, güç c lardan kurtulmak için hesaplara başvurma yaptığı, sağduyuya, ahl sına dayanır. Olayın E zekâsını ustalıkla gizle sağlam, becerikli ve çal Kanunlara, devlete, g saygılıdır. Sabırlı ve ha dür. İnsanları sever. olduğu halde iyimse yitirmez. Zarara uğra telaşlanmaz. Kartal, c dığında "Tarifesi be diyerek yürek soğu >> Nasrettin Hoca kişiler pek kalab Fıkralarında başk zaman kendisidir çok görülenler k komşularıdır. Hoca'nın fıkralar gibi bazı hikme çıkmıştır: "Pa düğü çalar." bu kadar öter 1 kavga bitti." yası." gibi.

anü Lügati len ortak bi opluluklara ne ait şiir oms in önemli b sim alanlana geçiş dire gu Bilig i min açık de adale un Togd pip) 1. Ukuşsuz kişini kişi temegü, Neçe sözlese söz yeme bütmegü II. ÜNİTE ÖLÇME TESTİ Bu yoklık yolina bugün bize yoldaş olan kimdür İlümüze gönilelüm sorun kardaş olan kimdür Yukarıdaki numaralanmış dizelerle ilgili olarak aşa- ğıdakilerden hangisi söylenemez? 4. A) Aynı nazım biriminin kullanıldığı şiirlerdir. B) İki şiirde de ahenk unsurlarından yararlanılmıştır. ikisid de yabancı etkilerden uzak sade bir dille yazıl- mıştır. Sözlü Dönem'e ait ürünlerin özellikleri görülmektedir. E) Didaktik unsurların öne çıktığı şiirlerdir. A) Orhun Kitabeleri B) Kutadgu Bilig 2. Aşağıdakilerden hangisi Türk şiirinin tarihî gelişimiy- le ilgili yapılacak bir araştırmada öncelikli kaynaklardan biri olamaz? başvurulabilecek Aşağın bir ter 38 A) H BY C) 5 af Yayınları

şağıdaki- zılmış ilk er olma- nulmuş eserler angisi 4. Türk dahi bilmez idi ol dilleri ince yolu ol ulu menzilleri Bu kitap anunçin geldi dile Kim bu ehli dahi mani bile Döneminde Türk bilgin ve şairlerinin Arapça ve Farsça yazma hevesini bu dizelerdeki gibi sitemli bir dille eleş- tirerek onları Türkçenin güzelliklerini görmeye, Türkçe yazmaya davet eden ----, 13. yüzyılın sonları ile 14. yüzyılın başlarında Anadolu'da tasavvuf düşüncesinin yerleşmesinde önemli rol oynamıştır. Sanatçı ---- adlı 12.000 beyitten oluşan eseriyle Türk dilinin arı örnekle- rinden birini vermiştir. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilenler sırasıyla getirilmelidir? A Yunus Emre - Risaletü'n Nushiyye B) Ahmet Fakih - Çarhname C) Mevlana - Mesnevi Âşık Paşa - Garipname E) Hoca Dehhani - Selçuklu Şehnamesi Dede Korkut Kitabındaki Hikâye →DİRSE HAN OĞLU E HAN Timb SALUR KAZAN'IN YAĞMALANMASI KAM BÜRE BEG OĞI BEYREK ->KAZAN BEG OG BEG'IN TUTSAK O DUHA KOCA O DUMRUL KANLI KOCA OG RALI KAZILIK KOCA NEK