İmge ve Söz Sanatları Soruları

n 13. Gene bahar oldu açıldı güller Bülbül-i şeydálar bağlarda gezer Bir saçı Leyla'ya meyil verenler Elbet Mecnun olur dağlarda gezer Ne sönmez ateştir aşkın ateşi Gittikçe artırır serde savaşı Yår senin aşkından çeşmimin yaşı Bahar seli gibi çağlar da gezer Bu dörtlüklerde aşağıdaki edebi sanatlardan hangisi yoktur? A) Tenasüp D) Teşbih 14. HACİVAT: (Gelir.) B) Mübalağa E) Tecahülüarif C) Telmih

A A 12. Aşağıdaki dizelerin hangisinde, ayraç içinde veri- len sanat yoktur? Ne kadınlar sevdim zaten yoktular Yağmur giyerlerdi sonbaharla bir (İstiare) BY Kırmızı bir kuştur soluğum Kumral göklerinde saçlarının (Teşbih-i beliğ) Haliç'te bir vapuru vurdular dört kişi Demirliydi eli kolu bağlıydı ağlıyordu (Teşbih) D) Şiir, bir cennet bahçesidir Şairler orada dolaşır saf saf (Tevriye) - A Bir yanımız yaprak döker Bir yanımız bahar bahçe (Tezat)

2. Sen kim gelesin meclise bir yer mi bulunmaz Baş üzre yerin var Gül goncasısın gûşe-i destâr senindir Gel ey gül-i rana ● gûşe-i destar: sarığın köşesi • gül-i rana: az bulunan, sarılı kırmızılı gül Lale Devri'nin ünlü şairi Nedim'in bir müstezatından alınan yukarıdaki dizelerde, yinelemesi I. "Baş üzre yerin var" sözü hem gerçek hem mecaz anlam içerdiği için kinaye örneğidir. II. Şair, meşhur bir tarihî olaya gönderme yaparak tel- mih sanatı oluşturmuştur. M III. Benzetmenin benzetilen unsuru olan "gül-i rana" açık istiare örneğidir. IV. Bilinen bir durum bilmezlikten gelinerek tecahülüarif yapılmıştır. V. Sözde soru cümlesi kullanılarak istifham sanatı ör- neklendirilmiştir. açıklamalarından hangilerine uygun söz sanatları var- dır?, A) I, III ve V B) I, III ve IV D) Yalnız III C) II, III ve V S E) Yalnız V

"Deyimleri oluşturan sözcükler kalıplaştığından, değiştirilemez." Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, buna uyma- yan bir kullanım vardır? A) Komşusuna yardım edeyim derken başına iş açtı. B) Trafiğin bu kadar sıkışacağını hesaba katma- mıştık. C) O, çevresinde sevilen, hatırı sorulur bir insan- di. D) Babam, işinin püf noktalarını çok iyi bilir. E) Yeni evine taşındı; ama yine de rahat yüzü gör- medi.

B B TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI SOSYAL BİLİMLER-1 19. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ayraç içinde verilen edebi sanat yoktur? A) Bu sabah mutluluğa aç pencereni Bir güzel arın dünkü kederinden (Teşbih) B) Yüce dağlar birbirine göz eder Rüzgâr ile mektuplaşır naz eder (Teşhis) C) Dönmeyen gemiler olduk açıktan Adımızı soran, arayan var mı (İstifham) D) Terziye kumaş geldi, düşündü ki ne kese Ölçtü, biçti, baktı ki ne cep olur ne kese (Cinas) E) Kadrini bilmeyenler alır eline Onun için eğri biter menekşe (Hüsnütalil)

5. Ey güzellik burcuna hûrşîd olan yakma beni Yirde kalmaz çün bilürsin dûd-1 âhı kimsenün (hûrşîd: güneş, dûd-i âh: beddua.) Bu beyit için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Şair "ey" sözcüğüyle sevgilisine seslenmiştir. B) Bir gazelin ilk ya da son beyti olamaz. C) Sevgilinin kaybından duyulan acı dile getirilmiştir. D) İrsalimesel sanatından yararlanılmıştır. E) "hûrşîd" sözcüğü ile açık istiare sanatına başvurulmuştur.

27. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ayraç içinde verilen soz sanatı yoktur? A) Gözlerinden içti gönlüm neşeyi Senden öğrendim gönülden sevmeyi (Kapalı istiare) B) O gün bugün hep sessiz ağlaşırlar geceler Ruhumla bir dost gibi anlaşırlar geceler (Teşhis) C) Serilip hak-i hakarette vatan can veriyor Yetişin son nefesimdir, gelin imdada! diyor (İntak) D) Güç bela bir bilet aldım gişeden Yolculuk başladı Haydarpaşa'dan (Mecazımürsel) E) Bu topraklar hep ecdadımın ocağı Evim, köyüm hep bu yerin bucağı (Mübalağa)

4. Bulamadım dünyada gönle mekân Nerde bir gül bitse etrafı diken Bu dizelerde geçen altı çizili söz öbeği hem gerçek hem mecaz anlamı düşündürecek şekilde kullanıl- mıştır. Aşağıdakilerden hangisinde altı çizili söz öbeğin- de görülen söz sanatının benzeri vardır? A) Karac'oğlan der ki bakın geline Ömrümün yarısı gitti talana B) Dadaloğlu'm der ki belim büküldü Gözümün cevheri yere döküldü C) Aşkın ateşi de sinemi deler Divane gönlümü gahi şad eyler D) Köroğlu düşer mi yine şanından Ayırır çoğunu er meydanından E) Kaygusuz Abdal'ım sözümüz budur Her nerde çağırsam Hak onda hazır 2 INITE

zla gider. emi yap un ağır- Bir denk Imasay- iniz mi yda bu- maya hazırlanırken; - Biraz daha, biraz daha mösyö... derdik. Yarın, yarın, derdi. Vapur geliyor mes enfants... İtalyan mıydı? Levanten miydi? İyice bilmiyorum. Bildi- ğim çok güzel Türkçe konuştuğu, bir bankada muhasip oldu- ğuydu. *** Ben o zamanlar, kafamın içinde onunla münakaşa ederdim, ama şimdiki gibi ukala değildim. Çocuktum, yirmi yaşıma rağ- men. Aradan yirmi sene geçti. Kendini bir tatlı rüyaya kaptır- mış adamı ne diye uyandırmalı? Geçenlerde, Karaköy'de rastgeldim ona. Beni nasıl da tanı- dı? Yüzü değişti. Uçuk sarı benzi hafifçe kızardı. Nazikâne şap- kasını çıkardı. Nasıl, dedim, nasıl gidiyor sizin transatlantik? Öyle tuhaf güldü ki, bütün derdini anladım. Ukalanın biri, hulyalarını ince sopaları kırar gibi çat çat kırmış, ona Arşimet k- SEVERINGE

sözcük şarttır. ardır. Tic. : cok zen- 18. Aşağıdakilerden hangisinde kinaye söz konusu ģildir? A) Sonunda ona diz çöktürdüm. B) Yalanını yakalayınca yüzü kızardı, C) Bu zor zamanımda elimden tuttu. D) Kimse dikenli yölda yürümek istemez. E) Ağzını bıçak açmıyordu kardeşimin: A

12. Gözlerin denizleri düşündürür insana Ve nasıl enginleri aşıp gelen gemiler Fırtına akşamları, atılırsa limanaq Kalbim kirpiklerine öyle sığınmak ister Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) "-an" ve "-er" sesleri tam uyak oluşturur. B) İmgeli bir söyleyiş vardır. C) "-a" ek hâlinde redif olarak kullanılmıştır. D) Serbest ölçüyle kaleme alınmıştır. E) Çapraz uyak düzeniyle yazılmıştır.

10. Erzurum'dan Topkapı'ya kumrular uçardı. Kaza oklarıyla kimin öldürüldüğünü sorardı Birbirine sular ve surlar Susardı Yedikule İçine gömülürdü payitaht. Çün kolay değildi Nef'i'nin nefesinin kesilişine şahitlik. Güller gülerdi Nedîm'in eylüllerinde Serâpâ âbâd olurdu Sadâbâd Eli zilli, ince belli bir rakkâse edâsıyla Tutuştururdu gülleri, gönülleri Göksu Çamlıca dalarken eski konakta Küf kokulu bir hayâle. Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) İmgesel söyleyişe başvurulmuştur. B) Biçimden çok içerik önemsenmiştir. C) Eğretilemeden yararlanılmıştır. D) Ahenk sağlamak amacıyla iç uyak kullanılmıştır. E) Telmih aracılığıyla gerçek kişiliklere yer verilmiştir.

TÜRKİYE GENELİ DENEME - 3 12. Bir bulut kabarır iki dağ boyu Yüklenir yağmuru, karı, doluyu Gezer yayla yayla Anadolu'yu Bir baştan bir başa selâm götürür. Verilen şiirde kişileştirilen varlık aşağı- dakilerden hangisidir? A) Yayla C) Yağmur isem yayıncılık BY Bulut DY Anadolu 14 ayincilik www.isemkitap.com

A) I gatos B) II C) III D) IV E) V 2. Şiir; zengin sembollerle, ritimli sözlerle, seslerin uyumlu kullanımıyla ortaya çıkan ve kendi başına bir bütün olan edebî anlatım biçimidir. Şiirselliği sağlayan en önemli un- sur imgedir. Buna göre aşağıdaki dizelerin hangisinde şiirsellik daha sınırlıdır? A) Rüzgârların en ferahlatıcısı senden esiyor Sende seyrediyorum denizlerin en mavisini D B) Söylenmemiş aşkın güzelliğiyledir Kâğıtlarda yarım bırakılmış şiir C) Aşklar uçup gitmiş olmalı bir yazla Halay çeken kızlar misali kol kola D) O gün gelsin şöyle bir yarış olsun da gör Dünyayı hele sen bir barış olsun da gör E) Elimden tut yoksa düşeceğim Yoksa bir bir yıldızlar düşecek

18. Çıkıp gittiğinden beri, sessiz sedasız Başıboş kalan esir, zindanda yatan hürüm Dönmezsen, çaresiz kalır ölürüm Sakın gelme! Bu dizelerde olduğu gibi sözü ve anlatımı bek- lenmedik bir sonuca bağlayarak okuyucu şaşırt- ma anlamına gelen söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? A) Terdit C) ezat E) Tekir B) Termin D) Tevriye 19. Sivas'ta Ulu Camii avlusunda çocuklar a 21. Bir tesadüf t disiyle yüz y larak bana olursa olsun için geç kalm inansın, tarz Bu yaştan s dedi. Ara sı gitmediğini heyecanlı se kendisine m üstün bir ha ler sarf etme Bu sözleri kilerden ha A) Dile get kate alın B) İnsanın mekten C) Umudu, olarak g

9. Mihri gönlümde nihân olduğun ol mâh bilir Kimse bilmez fukârâ sırrını ol şâh bilir Bu beyitteki altı çizili sözcükte aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır? (mihr: sevgi, nihân: gizli, mâh: ay) A) İstiare D) Telmih B) Kinaye E) Teşbih C) Tevriye Yanıt Yayınları