İmge ve Söz Sanatları Soruları

Sen kim gelesin meclise bir yer mi bulunmaz Baş üzre yerin var Gül goncasinin gûşe-i destån senindir. Gel ey gül-i rana" . YENİ NESİL SORULAR güşe-i destar: sarığın köşesi gül-i rana: az bulunan, sarılı ve kırmızılı gül Lale Devri'nin ünlü şairi Nedim'in bir müstezatından alınan yukarıdaki dizelerde, 1. "Baş üzre yerin var" sözü hem gerçek hem mecaz anlam içerdiği için kinaye örneğidir. 11. Şair, meşhur bir tarihi olaya gönderme yaparak telmih sanatı oluşturmuştur. III. Benzetmenin benzetilen unsuru olan "gül-i rana" açık istiare örneğidir. IV. Bilinen bir durum bilmezlikten gelinerek tecahül-i ârif yapılmıştır. V. Sözde soru cümlesi kullanılarak istifham sanatı örneklendirilmiştir. açıklamalarından hangilerine uygun söz sanatları vardır? A) I, III ve IV B) II, III ve V C)Yalnız IV E) II ve IV D) I, III ve V 5.-7. soruları aşağıdaki şiire göre cevaplayınız.

B Sözcüğe Mecaz Anlam Kazandırma Yolları Aşağıdaki dizelerin hangisinde "mübalağa”dan yararlanılmamıştır? A) Derdimi döksem ben Karadeniz'e Kirim sahillerini sel tufan alir B) Inceciktir belin, hilâldir kaşın Serviye benzettim dallar içinde 3. Bir ırmaktaki ak dakikada 15 m e) Elim değse akan sular tutuşur İçim dışım yanar oldu gel Yay D) Bizim mahalle İstanbul'un kenarı demek Sokaklarında gezilmez ki yüzme bilmeyerek gayrı E) Senin alev gözlerin eritir şu ruhumu Buz olur kesilirim yanarken içim

6 Ahu gözlü dilber sana ne ettim Sevdanın elinden tükendim bittim Âşıklar çalıp söyledikçe beni Kerem gibi her gün yandıkça tüttüm Bu dizelerde aşağıda verilen anlam olayların- dan hangisi yoktur? Ibbeage Astiare B) Konuşturma (A C) Tesbih D) Kişileştirme BUNG. papał Burs E) Ad aktarması

oku- abul arlar cle- ler ilik m rik li- i- 1 Z Pratik Hoca B) Matluluk ins -CÇevre insanların ruh halini önemli ölçüde etkiler -D Mutlu olmak için insanın çok şeye sahip olmasın gerek yoktur. E) Ancak hayatın getirdiği sorumlulukları yerine get ren ve etrafındaki güzelliklerin tadını çıkarabilen insanlar mutlu olurlar. Düşünüyorum o halde varım." sözüyle tanınan Descartes odaklandığı bazı problemlere çok kafa yormasına rağmen bir türlü çözüm bulamıyordu, 1619'da soğuktan korunmak için kendini içinde esk usul bir firinin bulunan odaya kapattı ve içeride bir rüya gördü. Odadan çıkana kadar analitik geomet riyi formüle etmişti ve matematiksel metodu felsefe ye uygulama fikrini bulmuştu. Gördüğü imgelerden hareketle bilim arayışı onun için gerçek bilgelik ara yışıydı ve hayatı boyunca yaptığı çalışmaların mer kezinde bu bakış açısı vardı. Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdiklerden hangisidir? A) Gündüz hayalini kurduğunuz şeyin gece rüyasın görürsünüz. B) Belli bir alanda uzmanlaşırsanız alanınızla ilgili so runları çözmek size çok zor gelmez. C) Mekan değişikliği insanın yetenek ve birikimlerinin ortaya çıkmasına yardımcı olur. D) Deha olmadık zamanlarda ve mekanlarda orta ya çıkabilir. Bir sorunu çözmek için kafa yorduğunuz aland uzman olmanız gerekmez. Bu kitaptaki sorular çıkmış ÖSYM sorularından modellend 6) Bu k

ÖRNEK SORU (1) Akşama doğru vapur iskelesine gittim. (II) Daha vapura vakit vardı ve özlemle vapuru bekliyordu. (III) Iki çocuğun iskelenin parmaklıklarındaki oyunu bile cambazların raksını aratmıyordu. (IV) Bir adamla minicik bir kız çocuğu balık avlıyordu. (V) Iskelenin hiç çırpınmayan, bina gölgeleri düşmüş denizi Monaco Prensi'nin akvaryumu gibi idi. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I numaralı cümlede edat kullanılmıştır. B) Il numaralı cümlede edat ve bağlaç kullanılmıştır. C) IIl numaralı cümlede bağlaç kullanılmıştır. D) IV numaralı cümlede edat kullanılmıştır. E) V numaralı cümlede edat kullanılmıştır.

2. Onu cesur davranması konusunda yüreklendirmek için cep- ten aramak istedim ama bende numarası yoktu. Bu parçada altı çizili bölümdeki anlam özelliği aşağıda- kilerin hangisinde tanımlanmıştır? A Bir sözü benzetme ilişkisiyle başka bir söz yerine kul- lanma. (İstiare) B)Bir sözcükle anlatılabilecek kavramı birden fazla söz- cükle anlatma. (Dolaylama) Bir sözü benzetme ilişkisi olmaksızın başka bir söz ye- rine kullanma. (Mecazımürsel) Kötü, kaba, çirkin çağrışımları bulunan sözcüğü kullan- mayıp onun yerine başka kelimeler kullanma. (Güzel adlandırma) EBir sözü hem gerçek hem mecaz anlama gelecek şe- kilde kullanma. (Kinaye)

Mecaz Anlam Oluşturma Yolları ordu." cüm- ğıdakilerin nını yakı- eliyordu. şekler. Sk her vor. "Gökte tabak gibi bir ay, yerde halı misali çimen; gel de gönülden gönüle konma, kanatlanıp uçma!” cümlesindeki mecaz anlam oluşturma yöntem- leri aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) Teşbih-mecazımürsel-teşhis-kinaye B Mecazımürsel-istiare-tezat-teşbih C) Kinaye-güzel adlandırma-teşbih-istiare D) Teşhis-mecazımürsel-istiare-kinaye E) Teşbih-teşbih-mecazımürsel-istiare ✓ ad aktarması fine 0,4 point 88 STABILO

İşbu söze Hak tanuktur bu can gövdeye konuktur Bir gün ola çıka gide kafesten kuş uçmuş gibi Bu dizelerde yapılan söz sanatı aşağıdaki- lerden hangisidir? A) Teşbih B) Telmih C) Tecahülüarif D) Hüsnütalil

A 37-38 soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Türk mitolojisinde kaplumbağanın kubbe şeklini andıran sirti, göğü, alt kısmıysa yeryüzünü işaret etmektedir. Böylece kaplumbağa, bir su üzerinde bulunan yeryü- züyle onun üzerindeki göğü temsil eden bir simge olmuştur. Bu kozmolojik tasarıma göre kutlu bir hayvan sayılan kaplumbağa, aynı zamanda astrolojik bir sim- gedir. Onun dört ayağının birbirini izleyişi, dört mevsi- min ahenkli bir biçimde birbirini takip edişine benzetilir. Kabuğunun üzerindeki desen, kuzey gök yarım küre- deki bir yıldız grubuna işaret eder, sol gözü Güneş'i, sağ gözüyse Ay'ı temsil eder. Bütün kabuklu hayvan- ların reisi sayılan kaplumbağa, kışın hareketsiz kaldığı ve yazın kabuğunu değiştirip kabuğundan dışarı çıktığı için uzun ömrün ve aceleden uzaklığın simgesi sayılır. Uzun ömürlü oluşu ve aceleden uzak hareketlerinden dolayı da gücün, refahın, barışın ve mutluluğun bir işa- reti olarak görülür. 37. Bu parçadan kaplumbağa ile ilgili çıkarılabilecek sonuç aşağıdakilerden hangisidir? F A Fiziksel özelliklerine Türk mitolojisinde anlamlar yüklendiği B) Türklerin bulunduğu coğrafyada yaygın olarak görüldüğü C) Kutsal bir hayvan sayıldığı için Türklerde özellikle korunduğu D) Islamiyet'in kabul edilmesiyle kültürümüzdeki öneminin azaldığı E) Dünya üzerinde az sayıda görülmesinin ona veri- len önemi artırdığı 38. Bu parçaya göre Türk mitolojisinde kaplumbağaya yüklenen anlamlarla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Yerküreyi temsil ettiği B) Astronomiyle ilişkisinin kurulduğu Sabrin simgesi olduğu D) Huzur ve barışı sembolize ettiği Hayvanlara liderlik ettiği TÜR 40

16 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ad aktar. ması yoktur? A) Bütün okul yıl sonu töreninde üzerine dü- şen görevi yapmış ve çok eğlenmişti. B) Bu araba Ankara'dan İstanbul'a en fazla bir depo yakarak gider. 6. S C) Ahmet Hamdi Tanpınar, Huzur romanında yeni anlatım teknikleri kullanmıştır. D) Annem tabağımı bitirmeden sofradan kalk- mama izin vermezdi. E) Aradığınız adresi şu dükkana sorarak bu- labilirsiniz.

Eserlerinin hemen hepsini vatan ve özgürlük davası adına meydana getiren sanatçı, edebiyatın bütün dal- larında eser vermiştir. Sanatçı olarak derin değil fakat inançlı ve heyecanlıdır. Eserlerindeki didaktik unsurlar en hâkim temayı oluşturur. Öğretici olmak adına yazdı- ği hâlde dil ve anlatımı ağır ve sanatlıdır. İlk okumada hemen anlaşılmayan uzun cümleler çıkar karşınıza. Bu parçada sözü edilen yazarın eserlerinde bulun- mayan özellik aşağıdakilerden hangisidir? A) Açıklık C) Tutarlılık E) Duruluk B) Özgünlük D) İçtenlik

n hangis iştir. 2. İnsanız, en şerefli mahlukuz Deyip de pek fazla Övünmemiz haksız Atamız elma çaldı cennetten Bu dizelerin altı çizili bölümünde bulunan söz sa- natını özdeşi aşağıdakilerin hangisinde yoktur? A) Bulunmaz sevdazede Fuzulî Nedim Kanayan aşklarıyla yaşarlar bende B) Ne büyüksün ki kanın kurtarıyor tevhidi Bedr'in aslanları ancak bu kadar şanlı idi C) Çok ağladım Mecnun gibi çöllerde Ferhat gibi şirin yârdan ayrıldım D) Bursa'da bir eski cami avlusu Küçük şadırvanda şakırdayan su E) Kaz Dağı'ndan beyaz bulutlar uçar Keşiş Dağı'ndan Kerem'in yolu geçer YINLARI

BYS KAFASI 5. Sensiz geçen günler karanlık gecedir Gel, sensiz yaşamak bitmeyen işkencedir Bu dizelerdeki mecaz türü, aşağıdakilerin hangi- sinde vardır? A) Akşamın bu alaca saatinde (plied Güneş, bir ağacın son dalında son yaprak B) Bu hayalle uyur Bursa her gece Her şafak onunla uyanır, güler C) Kervan yürür peşi sıra düşemem Yıldız akar uçsam da yetişemem D) Derinden derine ırmaklar ağlar Uzaktan uzağa çoban çeşmesi E) İki şey var bu dünyada çekilmez Biri ölüm, öteki de ayrılık

9. Kinaye bir sözün hem gerçek hem de mecaz anla- mını düşündürecek bir biçimde kullanılmasıdır. Ki- nayede gerçek anlam verilir, mecaz anlam kaste- dilir. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yukarda ifade edilen durum örneklenmiştir? A) O kadar çok konuştu ki söylediklerinden hiçbir şey anlamadık. B) Güneş ışığında yağmurunu döken bulutlar sanki gülüyordu. C) Bu çocuğun elinden tutsan ne kaybedersin? D) Nihal Atsız'ı lise yıllarımda okudum. E) Nerde bir gül bitse etrafı diken 12. Bir çok Aş yo A) B

K I e 8. Söylenmesi; kaba, çirkin yahut korku ve üzüntü verici sözleri örterek söylemeye eskiler edeb-i kelam derlerdi. Günümüzde buna güzel adlandır- ma demekteyiz. Aşağıdakilerden hangisinde böyle bir anlam olayına başvurulmamıştır? A) Orman kibarının en sevdiği yiyecek, bal ile armuttur. B) Kâzım Bey, dünyaya gözlerini yumalı bir yıl- dan fazla oluyor. C) Sandalla biraz açıldık ve peş peşe derya kuzuları yakaladık. D) İlk eşi ince hastalıktan rahmetli olunca üç yıl bekâr kaldı. E) Üç harfliler ile haber mi alıyorsun ki ne yapı- yorsak hepsini biliyorsun? 9. 1. II. Rüzgâr soğuk esiyordu, hepimiz üşüyorduk. Duvarlarda, sıcak renklerin hakim olduğu tablolar asılıydı. III. Bana çok sert bir tokat attı. Irordolenler hâlâ bekliyor bahari.

6. Gazeteci: (1) ---- Uzman: Bence bu programın ruhunu anlayan bir öğretmen, çok zevkli ve yararlı dersler işleyeceği için iş tatmini yüksek bir öğretmen olacak. Öğrenciler dil ve ede- biyatı yaşamlarının bir parçası olarak görsün; dilini, kültürünü, edebiyatı tanısın ve sevsin istiyoruz. Bun- ların olması durumunda öğretmenin de mutlu olaca- ğını biliyoruz. Ancak bu noktada öğretmenlerimizin yeterli zihinsel hazırlığı yapmaları çok önemli. Yeni programla öğretmenlerimiz neyi, nerede, ne kadar anlatacağım sorularından kurtuluyor. Gazeteci: (11) ---- Uzman: - Hayır. Hiçbir programın eğitimin bütün sorunlarını çözmek gibi bir iddiası olamaz. Sorunlar tek bir kay- nağa bağlı olmadığı gibi çözüm de tek bir kaynağa bağlı olmaz. Ama işin başlangıç noktasını, bir bakı- ma ilk düğmesini oluşturduğu için program önemli- dir. İlk düğme yanlış iliklenince sonrakiler de yanlış iliklenir. Ama ilk düğmenin doğru iliklenmesi sonra- kilerin de doğru iliklenmesini garanti etmez. Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? A) (1) Programin başarısını etkileyen faktörler nelerdir? (II) Programda nasıl ölçme ve değerlendirme yakla- şımınız var? B) (1) Bir öğretmen yeni programla edebiyat dersini na- sıl işleyecek? (II) Bu program ile ilgili beklentileriniz nelerdir? C) (1) Yeni programın öğretmenleri nasıl etkileyeceğini açıklar mısınız? (II) Bu program edebiyat eğitiminin bütün sorunları- ni çözecek mi? D) (1) Yeni programı hangi dinamikler üzerine temellen- dirdiniz? (II) Her değişiklik başarıyı getirir mi sizce? E) (1) Öğretmenlerin bu programa tepkisi ne oldu? (II) Bu program, sorunları temelinden çözmeye mi yöneliktir?