İmge ve Söz Sanatları Soruları

39. Montaigne'in Denemeleri, sık sık okuduğum kitaplardandır. Gecenin geç vakitlerinde konuşacak birini aradığım zaman Denemeler'i açar, Montaigne ile konuşmaya başlarım. Onda kendisinden söz ederken bizden söz eden, bizi dinlemeye hazırlanan bir hâl vardır. Havanın yağışlı veya güneşli oluşuna göre inanışları da başkalaşan bu iklim adamı hayatının en tatlı yıllarını Perigord'daki şatosunun bahçesinde yürüyüşün tadını çıkararak hayale dalmakla, basık tavanlı kitap odasına kapanarak zevk içinde dene- melerini yazmakla geçirmiştir. Ne zaman Denemeleri okumaya başlasam Montaigne'in masası üzerine eğdiği başını kaldırarak yüzyılların sisleri arasından, uykulu zeki gözleriyle bana baktığını görür gibi olurum. Okuma bir konuşmaya döner. Bu parçadan Montaigne ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılır? A) Denemeler adlı eseri pek çok dile çevrilmiştir. BYazılarında dikkatini kendi içine değil, dış dünyaya yoğunlaştırmıştır. Yazma eylemine zaman ayırmada sorun yaşamıştır. D) Iklim koşullarının ruh hâli üzerinde belirleyici etkisi vardır. Kendisinden sonra gelen yazarları yönlendirme ama- ci taşımıştır. A 1.

A AYT 9. Ålemde ne ektinse biçersin onu mutlak Öyleyse nedir şer yaparak fayda ummak Bu dizelerdeki söz sanatının özdeşi aşağıdakil den hangisinde vardır? A) Sulan pinil pinl, rüzgâr mis kokulu, Kuş uçurmaz eski Türk kalyonlarının yolu. B) Gönül dağı yağmur yağmur boran olunca Akar can özümde sel gizli gizli C) Ne güzel seni bulmak bütün yüzlerde Sonra seni kaybetmek hemen her yerde D) Ahmed'in ayıbı güzeller sevmek ise gam değil Yarsız kalırmış cihanda ayıpsız yâr isteyen E) Deli eder insanı bu deniz, bu gökyüzü Göz kırpar yıldızlar, türkü şöyler balıklar A No

€ A 14. Tûtî-i mucize gûyem ne desem laf değil Çerh ile söyleşemem âyinesi saf değil M A L "Ben mucizeler gibi sözler söyleyen tatlı dilli bir papağa- nim; ne söylersem söyleyeyim basit bir söz değildir o / Felek ile söyleşemem çünkü onun aynası temiz değildir." 17. yüzyılın ünlü şairi Nefi yukarıdaki dizelerde "kalp" ye- rine "ayna" sözcüğünü kullanarak - sanatı yapmıştır. Yukarıdaki açıklamada boş bırakılan yere aşağıdaki- lerden hangisi getirilmelidir? ———— A) tecahülüarif B) telmih C) açık istiare D) kapalı istiare E) teşbihibeliğ 119

1. Şu karşımızdaki mahşer kudursa, çıldırsa Denizler ordu, bulutlar donanma yağdırsa Değil mi ortada bir sîne çarpıyor, yılmaz Cihan yıkılsa emin ol, bu cephe sarsılmaz Bu dizelerdeki altı çizili sözcükte görülen söz sana- tı aşağıdakilerin hangisinde vardır? A) Ufku tutuşturmadan fecrin ilk alevleri Arkamızda kalıyor şehrin kenar evleri (0 B) Karşıda hisar gibi Niğde yükseliyordu Sağ taraftan çıngırak sesleri geliyordu G) Yağız atlar kişnedi, meşin kırbaç şakladı Bir dakika araba yerinde durakladı. semidia D) Sivas yollarında geceleri Katar katar kağnılar gider E) Yeni mektup aldım gül yüzlü yârdan Gözletme yolları gel deyi yazmış (3

sün200 12. Gönlüm gibi ey nâme gidip yârda kaldın Baş üzre yerin var ham-ı destârda kaldın (nâme: mektup, ham-ı destâr: sarığın kıvrımı) Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangiler SVE vardır? A) Tevriye - istiare B Kinaye - nida C) Hüsnütalil - telmih D) Tecahülüarif— tenasüp E) İstifham teşbih

- sa- 24. Evrende olup bitenlerin nedensellik bağlantısı içinde belirlendiği görüşünü esas alan deter- minizmin edebiyata yansımasıdır. Bu edebî akımın temsilcileri, gerçeği anlatmada natçıları yetersiz bulur ve gerçeği yansıtmayı aşırılığa vardırırlar. Romancı doğayı anlatırken deneysel yöntemden yararlanan, bilimsel me- totları uygulayan bir deneycidir. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki- lerden hangisi getirilebilir? A) romantik B realist C) klasik Dnaturalist E) egzistansiyalist

17. Sülfür inceldi ve en yorgun yerinden kırıldı ayna. Ayna pusluydu, bunca yıl nice sır taşımaktan. Yukarıdaki dizelerde görülen söz sanatları hangi seçenekte birlikte verilmiştir? A Kinaye - istiare B) Telmih tevriye 'Teşhis - tevriye DAH Telmih - teşhis K E) İstiare - telmih

yınları MAURO 12. Aşağıdaki dizelerin hangisinde hüsnütalil sanatına yer verilmemiştir? A) Mehtap on beşindedir, havuzdaki fiskiye Belki tutarım diye mehtabın peşindedir B) Gök masmavi bu sabah Güzel şeyler düşünelim diye Yemyeşil oluvermiş ağaçlar C) İzin tozuna yüzlerin sürmeye Döküldü saçıldı gül ve yâsemin D) Köyün girişinde karşılamak için beni Dizilmiş sıra sıra köyün tüm selvileri E) Nâzenîn bu ömrümüz bir göz yumup açmış gibi Geldi geçti duymadık bir kuş konup uçmuş gibi

4. Oksimoron, birbiriyle çelişen ya da tamamen zıt iki kavramın bir arada kullanılması ve bu şekilde oluşturulmuş söz öbeğidir. Bazen anlamı kuvvetlendirmek için veya edebî sanat yapmak amacıyla kullanılır, bazen de hâlihazırda kullanılan bir kavramı eleştirmek veya alaya almak için kullanılır. 1. Yazarın raflarda yerini alan yeni kitabı Yüzme Bilmeyen Balık, okurun yoğun ilgisini çekti. II. Kadınların sessiz çığlığı, dünya gündemine bir bomba gibi düştü. III. Acı feryatlarıyla herkesi derinden etkileyen çocuk için bir yardım kampanyası düzenlendi. Yukarıda numaralanmış cümlelerden hangilerinde "oksi- moron" kullanımına örnek vardır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III

B 25. TARS Mademki benli hayat sana kafes kadar dar Uzaklaş ellerimden uçabildiğin kadar Bu dizelerde aşağıdaki edebî sanatlardan hangising yer verilmiştir? A) Teşbih - istiare B) İntak- mecazımürsel C) Telmih tezat Kinaye - tevriye E) Tenasüp - Hüsnütalil

5. Salkım salkım tan yelleri estiğinde Mavi patiskaları yırtan gemilerinle Uzaktan seni düşünür düşünürüm Istanbul Bu dörtlükte altı altı sözle yapılan edebî sanat aşağı- daki numaralanmış dörtlüklerin hangisinde vardır? 1. Al önlüklü mavi yazma Giy, karşımda salın dilber Yalın ayak yere basma Giyin altın(a) nalın dilber II. Dudak şarap, kaşların yay Dişler inci, yüzünse ay Ben söyleyim, sen bir bir say Hakk artırsın malın dilber III. Gördüm, sevdim; gücüm yetmez Bu gönül seni terk etmez Havalanmış, elim yetmez Göğe uçmuş dalın dilber IV. Bahtım kara, derdim çoktur Kaşlar mızrak, bakış oktur Bir mislin menendin yoktur Nece senin hâlin dilber A) Yalnız I D) I ve Ill B) Yalnız II E) II ve IV C) Yalnız III

9. Dilerim Tanrı'dan ki sana açık kucaklar Bir daha kapanmadan kara toprakla dolsun Kan tükürsün adını candan anan dudaklar Sana benim gözümle bakan gözler kör olsun Yukarıdaki dizelerde; 1. tecahülüarif, II. tezat, NW mecazımürsel, IV. tenasüp, V. hüsnütalil söz sanatlarından hangileri yoktur? A) I ve II B) I ve V D) III ve IV E) Ill ve V BY C) II ve III

lerden I ir Siir DENEME 7. Yıldızlar görse bendeki güzelliğini Birer birer düşerler içimdeki denize Bu dizelerde aşağıdaki edebî sanatlardan hangisi ağır başmaktadır? A) Intak B) Kinaye Mübalağa D) İstifham Telmih

23. Edebiyat dersinde öğretmen, divan edebiyatına ilgisi olan bir öğrencisinden arkadaşlarına divan edebiyatındaki aşk hakkında bilgi vermesini isteyince öğrencinin diline şu misralar gelir: "Pendi ko nasih eser etmez dem-i serdin bana Germ iken tenevvür-i dilde åteş-i süzân-ı 'aşk" Edebiyat öğretmeninin öğrenciye tavsiyesi: "--- Edebiyat öğretmeninin tavsiyesinden sonra öğrenci, ifa- desini şu şekilde düzeltir: "Aşk, kuşkusuz bütün sanat dallarının kaynağını oluştu- rur. Yalnız hiçbir sanat, divan edebiyatı kadar temelini aşk üzerine kurmamıştır. Divan şairleri, aşkı en ince en nahif hâliyle beyitlerine işlemişlerdir." Bu parçadan hareketle öğrenciye verilen tavsiye aşa- ğıdakilerden hangisi olabilir? Sanata olan ilgini geliştirmek için arkadaşlarınla bera- ber hareket etmen yükünü hafifletecektir. B) Düşüncelerini insanlara benimsetmenin yolu, onlarla aynı pencereden bakmayı öğrenmektir. C) Bir önemi en iyi ifade etme çabasına düşerken döne- min izlerini açıklamalarında kullanmalısın. e Doğru anlaşılmak için sadece kendi birikimlerinize değil, karşınızdakilerin birikimlerine de dikkat edin. E) Bazı konuların derinlemesine işlenmesi, anlatıcının konuya hâkim olmasından ve üslubundan geçer. mlerden es ken- manda bildiği Fldiği- elikle an- sim da en k

4. al) ak isi .I. 1. İki kapılı bir handa Gidiyorum gündüz gece II. Bende Mecnûn'dan füzun aşıklık istidati var Âşık-ı Sâdık benim Mecnûn'un ancak adı var Yukarıda numaralanmış dizelerde sırasıyla hangi söz sanatlarına başvurulmuştur? I. II. Tecahülüarif A) Açık istiare B) Kapalı istiare Kinaye C) Tekrir Kapalı istiare D) Açık istiare Telmih E) Tezat Kinaye

11. Yağmur çiseliyor korkarak yavaş sesle Bu dizelerde aşağıdaki mecaz türlerinden han- gisi vardır? A) Ad aktarması (mecazımürsel) B) Değinmece (kinaye) C) Kapalı eğretileme (kapalı istiare) D) Dokundurma (tariz) E) Açık eğretileme (açık istiare)