İmge ve Söz Sanatları Soruları

3. Kedim, ayak ucuma büzülmüş, uyumakta Iplik iplik sarıyor sükûtu bir yumakta Hırıl hırıl Hırıl hırıl Bir göz gibi süzüyor beni camlardan gece Dönüyor etrafımda bir sürü kambur cüce Bu dizelerle ilgili olarak I. Insan dışındaki bir varlığa insan özel- liği verilerek teşhis sanatı yapıldığı II. Mecazlı ve imgeli söyleyişlere başvu- rulduğu III. Teşbih sanatından yararlandığı saptamalarından hangisine ulaşılabi- Tir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III E) I, II ve III D) II ve III

9. Dedim dilber niçin sararıp soldun Dedi çekticeğim dil yaresidir Bu dizelerdeki altı çizili söz hem konuşma organi" hem de eski Türkçedeki anlamıyla "gönül karşılığında kullanıl- mış olup birinci anlamı kelimenin akla gelen ilk ve yakın anlamıdır. İkinci anlamı ise düşününce bulunabilen uzak anlamıdır. Bu açıklamaya dayanarak beyitte yapılan söz sanatı- nın aşağıdakilerden hangisi olduğu söylenebilir? A) Kinaye B) İştiare C) Tevriye D) Telmih E) Tenasüp 12

Man yak UZ nal 2 18 12. Buharlaşıp nem oldum havada, bulut beni böldü dam- lalara; dağlara, dallara, kırlara düştüm; toplanıp ırmak oldum, bütün oldum, umman oldum. İşte buyum ben, çeşit çeşit suyum ben. Bu parçada aşağıdaki edebî sanatlardan hangisi yok- tur? A) Tedriç C) Seci D) Telmih B) Tenasüp E) Teşhis 15. 10

11. Bâkî çemende hayli perîşan imiş varak Benzer ki bir şikâyeti var rûzgârdan (Rüzgâr: Yel, zaman.) Bu dizelerde altı çizili sözcükte görülen söz sanatı aşa- ğıdakilerden hangisidir? A) Kinaye B) Tariz D) Cinas/ E Telmih C) Tevriye

L G S A M CONT 16. Seni sevdim dilden dillere düştüm Mecnun olup çölden çöllere düştüm nebri Başım alıp gurbet illere düştüm DinGel beni gurbette ara sevdiğim Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangilerine yer verilmiştir? A) Teşbih - kinaye B) Mecazımürsel - telmih C) Teşhis tevriye D) Tecahülüarif - istiare E) Tenasüp - mübalağa Subloy domo -

11. Yine bahar geldi bülbül sesinden Sada verip seslendi mi yaylalar Çevre yanın lale, sümbülbürümüş Gelin olup süslendi mi yaylalar Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi ağır basmaktadır? A) Intak - teşbih B) Teşhis - mübalağa C) Tenasüp - teşhis D) Telmih - mübalağa E) İstiare - telmih

7 4. Ne efsunkâr imişsin âh ey didâr-ı hürriyyet Esîr-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esâretten (...) Kilâb-ı zulme kaldı gezdiğin nâzende sahrâlar Uyan ey yâreli şîr-i jiyân bu hâb-1 gafletten Bu beyitlerde "tezat" ve "istiare" sanatlarının nasıl yapıldığını açıklayınız.

B Evrensel ve kalıcı olan ele alınmıştır. Sanatçılar, eserlenne kişiliklerini yansıtmış, duygula- rini belli etmiştir D) Doğa kavram, insanın iç doğası olarak kullanılmıştır. Edebî türlenin kesin sınırlarla birbirlerinden ayrılması gerektiği savunulmuştur. 21. Aşağıdaki dizelerin hangisinde "Ey şarap nedir bu ba- şımdaki dönme / Yârin bakışı mı değdi yapıldığın üzüme" dizesindekine benzer sanatlı bir söyleyiş vardır? A Dağ lav akıtır denizler tutuşur Yokluğun yüzünden gurup vaktinde B) Yâr canımın çekirdeğinde diken Gözümün bebeğinde sitem var C) Yalnızlık bir tarihtir ikimiz Dururuz odalarda bir giysi gibi D) Sustuk yıllarca sustuk Susmaktaki soyluluğa sığındık E) Özenle soyduğum şu elma kimindir Özenle ne yapıyorsam artık senindir 22. Türkiye işçi sınıfına selam Meydanlarda hasretimizi haykıranlara toprağa kitaba işe hasretimizi hasretimizi ay yıldızı eşir bayrağımıza Düşmanı yenecek işçi sınıfımıza selam paranın padişahlığını karanlığını yobazın

3. na Aşağıdaki dizelerin hangisinde, “kişileştirme (teşhis)" sanatı yoktur? A) Dağınık saçlarımdan pervasız esen Rüzgârların elinde kırık bir ney'im B) Engin bana yad eder kimsesizliğimi Gözyaşlarıyla düşer dalgalar kuma C) Canlanıyor en durgun dalgalar bende Bekliyoruz yuvanı şimdi bahçende D) Dumanlarla örtünen deniz kimsesiz Sular dalgın, kumsal düşünceli sessiz E) Enginleri dinliyor yalnız kenarda Sararmış bahçesiyle tenha bir yalı

SÖZ SANATLARI 7. Tutmayacak mısın elimi Orada bir yerde sesim olduğuna inanmak istiyorum Bu dizelerin birincisinde, aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır? A) Tecahülüarif C) Tevriye E) Teşbih B) Tenasüp D) Kinaye

de ulama E) V. 12. Ben bir ceviz ağacıyım gülhane parkında Yapraklarım suda balık gibi kıvıl kivil Yapraklarım ipek mendil gibi tiril tiril Kopariver, gözlerinin gülüm yaşını sil Yapraklarım ellerimdir Tam yüz bin elim var, yüz bin elle dokunurum sana Yapraklarım gözlerimdir Bu dizelerde aşağıdaki verilenlerden hangisi yoktur? A) Tekrif D) Kinaye B) Bepzetme C) Abartma Serbest ölçü

8. Belki de yüreği yara dağların. E) Sıhhat istersen sakın çekme tabibin şerbetin Mihnet ü gam derdine gayet devadır şişe çek. 1. Yüz verme saile sarma yakana Bir tokat vur eğdir doğru bakana Bir yudum su verme canı çıkana Aklın topla sersem olma susanma. 11. Rüzgâr gökte bir gezinti Üşürüz her akşam vakti Ne sıcak vücutlar gitti Toprağı ısıtmak için. h-i A) Hüsnütalil-Tevriye B) Tariz-Hüsnütalil C) Mecazımürsel-Kinaye D) Kinaye-Tariz E) Tevriye-Mecazımürsel yazılm AVE. ng Yukarıdaki dörtlüklerde kullanılan söz sanatları sır aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?

m matı yapıl- mü D) Tezat E) Teşhis 6. Aşağıdaki dizelerden hangisinde tenasüp sanatı kulla- nılmıştır? A) Irmak denize koşar, bir kuzu meler gibi Bir mermi ışık olur geceyi deler gibi B) Elinde sükûtun nabzını dinle Dinle de gönlümü alıver gitsin C) Bir köprü kurup zulmetin ardından seherle Bildim gülüp eğlenmeyi ömrümce kederle D) Nihayet ben ağlarken toprağın yüzü güldü Sokaklardan caddeye doğru sesler döküldü E) Yine bir akşam oturuyordum kıyıda Tatlı bir meltem okşuyordu yüzümü

20. Yıldız Türküsü'nde insan sesi yıldız parıltılarıyla, onların bu iklimde her şeye sindirdikleri talih sezişiyle, bir nevi hu- rafeyi andıran bir korkuyla dolup boşalır. Sonuna doğru çe- şit çeşit renkler her yanınızı esrarlı bir şafak ışığıyla sarar. Bir berrak prizmada ömrün rüyasını seyredersiniz. Sözlerinde sert, hoyrat bir hava bulunsa da bu türküde hiçbir büyük- lük kaygısı yoktur. Daha ziyade, penceresinden ayı ilk de- fa gören bir çocuğun mırıldandığı o garip şeyler gibi yarı duaya, yarı türküye benzer. Fakat belki de bunun için bizi sırrın ortasına atar. Bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Yıldız Türküsü adlı eser kişileştirilmiştir. B) Aynı sözcüklerin tekrarıyla oluşmuş bir ikileme vardır. C) Sır sözcüğü somutlaştırılarak kullanılmıştır. D) Yıldız Türküsünün hurafeyi andırdığı belirtilerek ben- zetme yapılmıştır. E) "Sert, hoyrat bir hava" ifadesiyle eğretilemeye başvu- rulmuştur.

Didaktik Soru Eğilmiş arza, kanar, muttasil kanar güller Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer? Yukarıdaki dizelerde bulunmayan söz sanatı aşağıda- kilerden hangisidir? A) Kapalı istiare B) İstifham C) Tenasüp D) Tecahülüarif E) Tariz Cevap: E

AT Bin gemle bağlanan yağız at şaha kalkıyor Gittikçe yükselen başı Allah'a kalkıyor Son macerayı dinlememiş varsa anlatın Ram etmek isteyenler o mağrur, asil atın Beyhudedir, her uzvuna bir halka bulsa da Boştur, köpüklü ağzına gemler vurulsa da Coştukça böyle sel gibi bağrında hisleri Bir gün başında kalmayacaktır seyisleri Son şanlı mâcerâsını tarihe anlatın Zincir içinde bağlı duran kahraman atın Gittikçe yükselen başı Allah'a kalkıyor Asrın baş eğdi sandığı at şâha kalkıyor Bu şiirde Faruk Nafiz Çamlıbel, "vatan"ı ata benzetmiş, benzetmeyi de şiirin tamamına yaydırmıştır. Yukarıdaki şiirin tamamında görülen söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? A) Irsalimesel C) Tecahülüarif B) Hüsnütalil D) Teşbihibeliğ E) Temsili istiare E