Servetifünun Dönemi’nde Roman Özellikleri Soruları

Ő e) Türk edebiyatında Batılı anlamda ilk romanları yazan kişi- dir. Fransız realist yazarlar Flaubert, Balzac, Daudet, Go- uncourt Kardeşler'den etkilenmiştir. Gerçekçi bir yazar- dır. Roman, hikâye, ani, makale ve tiyatro türlerinde eser- leri vardır. Alışılmıştan farklı bir cümle yapısı vardır. Anla- tımı tekdüzelikten kurtarmak için birtakım yollara başvu- rur: Eksiltili cümleler kullanır. Bazı sıfatları isimlerin sonu- na getirir. Cümlelerin sonunda değişik zamanlı fiiller kul- lanır. 6. Bu parçada özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerin hangisidir? A) Namık Kemal C) Mehmet Rauf B) Halit Ziya Uşaklıgil D) Recaizâde Mahmut Ekrem E) Hüseyin Cahit Yalçın

dli 9. II. III. IV. Ağır bir dil kullanmak V. Batı edebiyatını örnek almak Yukarıdakilerden hangisi Tanzimat'ın II. kuşağı ile Servetifünûncuların ortak özelliklerinden bin değil- dir? Sanat sanat içindir görüşünü benimsemek Şiiri düzyazıya yaklaştırmak Aruz ölçüsünü kullanmak A) I B) II C) III DIV DIVE) V ÜNİTE - 3 ŞİİR

eseri matçılard in içinde ski E 8. "Tanrıların Asur'dan, Hindistan'dan göçüp gelmiş oldukla- rını bizzat eski Yunanlı tarihçiler söyler. Ancak şu var ki o Tanrılar, Akdeniz ikliminde insani biçimlere girmiştir. Bunun gibi, Küçük Asya olarak nitelenen Anadolu'dan ve Mısır'dan sızan medeniyet unsurları da yine burada aydınlığa kavuş- muş, yine burada tam ifadesini bulmuştur. Akdeniz'i bütün insani değerlerin eritilip süzüldüğü bir pota gibi düşünürsek hiç de abartmış olmayız. Bu bağlamda Yunaniyatın bir adı da hümanizm yani insaniyat değil midir?" Belli ki bunları söylerken Mallarmeleri, Herediaları, Bâkiler ve Nedimlerle bir arada bu potanın içinde kaynatıp eriterek ortaya bir şiir madeni çıkarmayı düşünüyordu. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Ahmet Haşim B) Melih Cevdet Anday C)Yahya Kemal Beyatlı D) Nazım Hikmet Ran E) Ahmet Hamdi Tanpınar 11 260

9. Servetifünun Dönemi'nin edebî eleştiri üzerine yoğun- laşmış, çoğunlukla eleştiri türünde eserler vermiş yaza- rıdır. "Hayat ve Kitaplar" ve "Esmar-ı Matbuat", yazarın eserleri arasındadır. Bu parçada sözü edilen yazar aşağıdakilerin hangi- sidir? A) Ahmet Şuayb C) Ali Ekrem Bolayır B) Faik Ali Ozansoy D) Celal Sahir Erozan E) Hüseyin Siret Özsever

13. Aşağıda verilen özelliklerden hangisi, ayraç içinde belirtilen edebî topluluğa ait değildir? A) Hece ölçüsünün kullanılması gerektiği söylenmişse de hece ölçüsüyle yazılmış birkaç şiir dışında aruz ölçüsü kullanılmaya devam edilmiştir. (Tanzimat edebiyatı) BY Etkilendikleri Fransız şiiri tarzında yeni imge siste- mi kurmak için kendilerine özgü ve daha önce hiç perduyulmamış tamlamalar kullanmışlardır. (Servetifü- nun edebiyatı) Şiir diline Arapça ve Farsçadan yeni kelimeler geti- rilmiş, konuşma dilinden uzaklaşılmaya devam edil- miştir. (Fecriati edebiyatı) D) Şiirlerde Fransızca söz dizimi örnek alınmış ve Fransızcadan kimi deyimler çevrilerek Türkçeye aktarılmıştır. (Servetifünun edebiyatı) C Edebiyat, halkı eğitmede bir araç olarak görülmüş; özellikle didaktik şiirler yazılmıştır. (Tanzimat edebi- yatı)

Aşağıda Servetifünun Dönemi'ndeki tenkit türü için verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Bu dönemin tenkit türündeki en önemli temsilci- leri Ahmet Şuayb ve Hüseyin Cahit Yalçın'dır. B) Dönemin baskıcı ve sansürcü zihniyetine rağ- men tenkit bu dönemde çok gelişmiştir. Özellik- le siyasi meseleler bu dönemde bu türde en çok işlenen konulardır. C) Bu dönemde Servetifünuncuların dil bakımından halktan uzak kalmaları, eserlerinde yerel söyle- yişlere yer vermemeleri nedeniyle bu dönemin sanatçıları Ahmet Mithat tarafından "dekadan- lar" diye suçlanır. Hüseyin Cahit ise bu eleştiriye "Biraz Daha Hakikat" adlı eseriyle cevap verir. D) Bu dönemde tenkit türünde yazılan en önemli eserlerden biri de Hüseyin Cahit Yalçın'ın "Kav- galarım" adlı eseridir. E) Ahmet Şuayb ise tanınmış Fransız ve Alman ya- zarları hakkında önemli araştırmalar yapmış, bu araştırmaları da "Hayat ve Kitaplar" adlı eserinde yayımlamıştır.

32. Determinizme göre insanlar ahlaki eylemlerde bulunur- ken özgür değildir. Çünkü insan ahlaki eylemlerinde bulunurken birtakım etkenlerin (psikolojik, toplumsal, ahlaksal, hukuksal vb.) zorunlu sonucu olarak o eylemi gerçekleştirir. Bu durumda bir seçim söz konusu değildir. İnsan yapmış olduğu davranışlarda kendi özgür iradesini kullanamaz ve davranışlarının sorumluluğunu taşımaz. Bu parçaya göre aşağıdaki ifadelerden hangisi de- terminizm örneğidir? A) "Aşk-ı Memnu" romanında Bihter'in tüm hatalarını annesinin genlerine sahip olduğu için yapmış olması B) "Felatun Bey ile Râkim Efendi'de Felatun Bey'in Ba- tılılaşmayı yanlış anladığı için gülünç duruma düş- mesi C) "Karabibik'te, Karabibik'in tarlasını yok_pahasına kaptırmamak için köyün ağasıyla çatışması - D) "Akif Bey'de Akif Bey'in vatansever bir asker olduğu için cephede aktif olarak savaşması Samp "Mai ve Siyah'ta Ahmet Celal'in bütün güzel hayalle- rine rağmen hayatın acı gerçekleri karşısında yenil- mesi -

5. Gördüklerini not ederek, en inanılmaz sahneleri bile bizzat ----, bu tarafı ile realist, an- hayattan çıkardığını söyleyen latım ve yapı bakımından meddah üslubunun daha yeni bir devamıdır. Katı hayat gerçeklerinin ortaya çıkardığı mane- vi hayattaki sarsıntıları, bilhassa savaş günlerini zemin ala- rak başarıyla romanlarında işlemiştir. Olumlu, ideal tiplerin pek az olduğu eserlerinde, birbirinin zıddı tipleri (alafran- ga/alaturka; zengin/zengin görünmeye meraklı/fakir; cahil/ bilgiç) ve durumları, daima karikatürize ederek canlandırır. Bu tipler çoğu zaman kötü ortamlarda, en aşırı çizgilerle ele alınır. Bu karikatürün arkasında çok sert bir sosyal hi- civ gizlidir. Para ve cinsiyetin insan ve toplum hayatındaki önemini modalar, savaşın ortaya çıkardığı açgözlülük ve sefalet, batıl inançlar vasıtasıyla anlatır. Konaklardan ke- nar mahallelere kadar İstanbul'da yaşayan hemen bütün tipler eserlerinde yer alır. Yazar, çok yakından tanıdığı ma- halle kadınlarını tasvirdeki başarısını, sokak serserilerini tasvirde de gösterir. Bu parçada boş bırakılan yere, aşağıdakilerden hangi- sbruik si getirilmelidir? A) Halit Ziya Uşaklıgil B) Hüseyin Rahmi Gürpınar C) Recaizade Mahmut Ekrem D) Yakup Kadri Karaosmanoğlu E) Tevfik Fikret

12. • Halide Edip Adivar Tevfik Fikret Ahmet Mithat Efendi Aşağıdakilerden hangisi yukarıda verilen sanatçıların ortak özelliğidir? A) Aynı edebî dönemin sanatçılarıdır. B) Didaktik bir üslubu yer yer tercih etmişlerdir. C) Roman türünde eserler vermişlerdir. D) Halk Türkçesini benimsemişlerdir. E) Öğretici metin türlerini çokça tercih etmişlerdir.

Sergüzeşt romanının olay örgüsü ve kişileri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Kafkasya'dan kaçırılan dokuz yaşlarındaki esir kız Dilber, İstanbul'a getirilerek Mustafa Efendi'nin evine kırk liraya satılır. B) Mustafa Efendi'nin evinde kalan Dilber, evin taş yürekli hanımı ile Arap halayık (hizmetçi, cariye) Teravet'in elinde çok eziyet çeker C) Mustafa Efendi, tayini çıkınca eşyalarla birlikte Dilber'i de satar; kızı satın alan esirci ona ut çalma- yı, şarkı söylemeyi öğretir. D) Dilber, günün birinde Asaf Paşa'nın konağına satı- lir; Paşa'nın Avrupa'da öğrenim görmüş oğlu Ali Bey, Dilber'i Çamlıca'da gezdirir ve ona âşık olur. E) Oğullarının bir cariye ile evlenmesine razı olmayan Asaf Paşa ve Zehra Hanım, Dilber'i Mısırlı bir tüc- cara gizlice satarlar.

MİLLÎ EDEBİYAT DÖNEMİ'NDE ROMAN 5. Millî Edebiyat Dönemi ile ilgili bir ödev hazırlayan Selen aşa- ğıdaki tespitleri yapmıştır: 1. II. Millî Mücadele ve Kurtuluş Savaşı yıllarında yaşananlar bu dönem romanlarının en önemli konularını oluşturmuş- tur. Millî Edebiyat romanlarında realizm ve natüralizm akım- larının etkisi vardır. III. Sanatçılar özellikle gözleme önem vermişler ve eserle- rinde gözlemlerini kullanmışlardır. IV. Sanatçılar eserlerinde İstanbul dışına da açılmış, özellik- le savaş yıllarında Anadolu halkının sıkıntılarını kaleme almışlardır. Selen aşağıdaki eserlerden hangisini ödevindeki bilgile- rin tamamına dayanak olarak gösteremez? A) Yaban B) Ateşten Gömlek C) Sodom ve Gomore D) Acımak E) Vurun Kahpeye

O 10. II. Dünya Savaşı sürerken Rusların eline esir düşen Türk Subay Mehmet Tolun Bey, tutuklu bulunduğu Kızılyar kasabasında bir gün bir lokantada Tatar halktan Bahadır Ali ve kız kardeşi ile tanışır. Aralarındaki konuşmalardan her üç şahsın da Türklerin anavatanı, tarihi ve ata yadigârları konusunda ortak bir duyarlılığa sahip olduğu anlaşılır. Bahadır Ali ve kız kardeşi yerli halktan, kereste ve deri ticaretiyle uğraşan bir aileye mensuptur. Üç arkadaş Orhun Abideleri'nin bulunduğu Orhun Vadisi'ne bir seyahat yapıp ata yadigârı anıtların birer kopyasını çıkarmak sevdasına düşer. Bunun için bir yol stratejisi yaparlar. I. Yazarı Halide Edip Adıvar'dır. II. Eserin adı Gönül Hanım'dır. Postmodern anlatı teknikleriyle yazılmıştır. W. Tanzimat'ın II. Dönemi'nde oluşturulmuştur. Yukarıda özeti verilen romanla ilgili olarak numaralanmış değerlendirmelerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) Il ve IV savdolin B) Yalnız II E) III ve IV C) Yalnız IV

AŬ SÜPERVİZÖR 15. Parnasizmin, az da olsa sembolizmin etkisinde kalmıştır. Bu akımların şiir anlayışına uyarak değişik ritim ve hayaller oluşturabilmek için dili zorlar. Arapça ve Farsçadan yeni kelimeler alarak yabancı kelimelerle yeni tamlamalar kurar. Bu yolda döneminin en aşırı örneklerini verir. Şiirde, herkesin konuştuğu dilden ayrı ifadelerin bulunması gerektiğine inanır. Bu inanışla şiirlerinde "saat-i semen-fâm", "çeng-i müzehhep", "nay-i zümürrüt", "berf-i zerrin" gibi o güne kadar duyulmamış ifadeler kullanır. Bu söyleyişler döneminde çetin tartışmalara yol açar. B B Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerin hangisidir? A Cenap Şahabettin C) Süleyman Nazif E) All E) Ali Canip Yöntem nexed BY Hüseyin Cahit Yalçın BTS Şahabettin Süleyman nud ud neon

npleY Jiris niyəzüH alexsm xuxul sv 16 vide63 (3 queneM 7. Servetifünun Dönemi'nde roman ve öyküde teknik açıdan sorunsuz eserler verilmiş, realizmin ve sembolizmin etkisinde De mallstüt6 || I leando los kalınarak aile içi yaşam, bireysel konular işlenmiştir. Romanın dili ağır, öykünün dili ise romana göre daha hafiftir. Mekân ise IV lab igner nabielMillesö Istanbul ve zengin çevredir. V samenslyöz nişl Blev 1 (A Bu cümlede numaralı ifadelerden hangisi yanlıştır? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 195 196

Test 1 9. Servetif Aşağıdakilerin hangisi Tevfik Fikret ile Mehmet Akif'in ortak özelliği değildir? A) Nazmı nesre yaklaştırmaları B) Aruz ölçüsünü Türkçeye başarıyla uygulamaları Manzum hikâyenin örneklerini vermeleri Bre Greyse DY Şiirlerinde toplumsal konuları işlemeleri E Servetifünun topluluğunda yer almaları 13.

lması, animi- e yön- lanla- tiyaç arek- edi- uy- gö- a- Bu cümlenin ögeleri aşağıdakilerin hangisinde sıra- sıyla doğru verilmiştir? Nesne, özne, dolaylı tümleç, yüklem B) Ozne, dolaylı tümleç, nesne, yüklem 2) Özne, dolaylı tümleç, zarf tümleck yüklem D) Dolaylı tümleç, nesne, zarf tümleci, yüklem E) Zarf tümleci, nesne, dolayı tümleç, yüklem 13. (1) Medeniyetlerin doğduğu Mersin'de, Roma Dönemi'n- den kalma bir mezarlıktayım. (II) Her yerinden tarih fiş- kıran bu renkli ve zengin şehirde limon bahçelerinin ara- sında onlarca lâhit var. (III) Lâhitlerin tonlarca ağırlıkta- ki kapaklanı hafifçe kenara itilmiş, içinde bir şey olup ol- madığı kontrol edilmiş. (IV) Mezarlığın sonunda bahçe- den geçerken limon ağaçlarının gölgesindeki kadınları görüyorum. (V) Birkaç kilometre ötedeki Kızkalesi, gü- neşi yansıtıyor bana. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? cümlesidir. A) 1. cümle, kurallı bir isim cüm B) II. cümle, dolaylı tümleci olan birleşik bir cümledir. C) III. cümle, fill cümlelerinden oluşan bağlı cümledir DIV cümle, içinde belirtili nesne olan, kurallı, birleşik olumlu bir cümledir. E) V. cümle, kişi adılının dolaylı tümleç görevinde kul- lanıldığı devrik bir cümledir. 14. Aşağıdaki atasözlerinden hangisinin yüklemi bir ge- çişli fiildir? A) Çok koşan çabuk yorulur. B) Esirgenen göze çöp batar.