Ses Bilgisine Giriş Soruları
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş5. Bizdeki sözlükler, geniş kapsamlı bir kaynak tarama-
si yapılmadan hazırlandığı için birtakım eksiklikler-
den ve dahası yanlışlıklardan bir türlü kurtulamıyor.
Bu cümlede aşağıdakilerden hangisine örnek
yoktur?
mio man
A) Ünsüz yumuşamasına
B) Ünlü düşmesine
C) Kaynaştırma
D) Ünsüz düşmesi
E) Ünlü daralmasına
uploy
et! (A
(8
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş7.
Dede Korkut Hikâyeleri'nin oyunlaştırıldığı tiyatrolar
1
arasında en dikkat çekeni, Dede Korkut Hikâyeleri'n-
den birçoğunu iç içe vermesi ve Dede Korkut felsefe-
sini günümüzle ilişkilendirmesi gibi özellikleriyle Turan
11
Oflazoğlu tarafından yazılan Korkut Ata isimli oyundur.
Eserde, ölüme direnmeye çalışan Korkut Ata'nın bütün
bilgeliğine rağmen, ölüme direnemeyişi anlatılır. Ancak
IV
Oflazoğlu, Korkut Ata ile kahramanın teslimiyetçiliğini
V
değil, ölümün sırrına ermesini anlatmak istemiştir.
Bu parçadaki altı çizili sözcüklerin hangilerinde hem
ünsüz benzeşmesi hem ünsüz yumuşaması vardır?
B) I ve V
C) II ve III
A) I ve II
D) II ve V
E) IV ve V
Diğer sayfaya geçiniz.
YO PRO
YAYIN DENİZİ
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş11. Bu tarihî bina, Bursa'nın geçmişinin güzelliklerini yansıtır. Bu
binayı, hanlar, kapalıçarşı ve onları birbirine bağlayan ara
geçişler, ağır taş duvarlar çevreliyor. Dar sokaklar, ziyaret-
çilerine geçmişin yakasını bırakamadan geleceğe doğru sü-
To rüklenip giden yaşlı şehrin hikâyesini fısıldamaktadır.
Midsbet
Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
AXÜnlü türemesi
C) Ünlü düşmesi
bir ne
B) Ünsüz benzeşmesi
D) Ünsüz yumuşaması
E) Ünlü daralması
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş15. Beyin yalnızca kendisine acı hissetmesini söyleyecek şekilde temsil
edilen uyarıcıları aldığında acı hisseder. Bu nedenle bu kişilere acılarını
tanımlattım.
Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünsüz Benzeşmesi (Sertleşme)
B) Ünlü Daralması
C) Ünsüz Değişimi (Yumuşama)
D) Ünsüz Türemesi
E) Ünlü Düşmesi
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş5. Sonu sert ünsüzle biten sözcükler ünlü ile başlayan ek aldığında, ünsüz değişimine
(yumuşama) uğrarlar.
Aşağıdaki dizelerin hangisinde bu kurala aykırı bir sözcük kullanılmıştır?
A) Sevecen olacaksın yaşarken bu hayatı
B) Yağmur bulutları gitmiyor başımdan bir türlü
C) Sevin bütün insanları, bir dünya kurun
D) Şu gizemli yaşamda hep seninle varım
E) Olsun sığınacağın yer, bir gönülhanesi
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş0. İnsan, en az üç kişidir. Kendisi, olmak istediği kişi ve
aradaki farkta yaşayan üçüncü. En sahicisi de bu üçün-
|
cüdür. Olmak istediğin kişiden kendini çıkardığında,
||
aradaki farkta yaşayan kişidir en çok sana benzeyen.
|||
Ne kendin kadar huzursuz ne de olmak istediğin kişi
kadar hayalîdir o. Yine bu yüzden iki insanın birbirine
âşık olması en az altı kişi arasında geçen bir hadisedir.
IV
V
Bu parçadaki altı çizili yerlerden hangisinde bir ses
olayı yoktur?
A) I
BYII
C) MI
D) IV
EWV
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş3D YAYINLARI -
"yor" eki, kendinden önce gelen "a - e" ünlülerini daraltarak
"1-i-u-ü" ye çevirir. Buna "ünlü daralması" denir.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya örnek
yoktur?
A) Bu hafta başında ilk kitabımı yayımlıyorum.
B) Çok mutlu olduğu belli, gözlerinin içi gülüyor.
C) Problemi hangi yoldan çözdüğünü açıklıyor.
D) Ben seninle gelemiyorum, sen yalnız gideceksin.
E) Hatalı olduğunu asla kabul etmiyor.
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş10. Tek heceli kelimelerde genellikle ünsüz yumuşaması
olayı görülmez.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu
duruma aykırı bir sözcük kullanılmıştır?
A) Şiirimizin bugünkü durumu için, umut verici gele-
ceklere muştular çağı mı diyeyim?
B) Böyle bir ağız kullanmak, güvensizliği gösterir.
C) Her yeni durum, araştırma olduğu kadar ermedir
de.
D) Şiirde her değişme, daha ilk örneklerin hemen
yanı sıra bir varışı, bir bitişi de zaten hazırlamıştır.
E) Çoğalacak benzerler hep arama dönemi diye yo-
rumlanırsa sonu gelmez bunun.
3
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Girişne (sert-
Kul.
51-
E) V
F
yordu.
Gerileyici ses benzeşmesi (dudak ünsüzlerinin benzeşmesi/n-b
çatışması), bir dudak ünsüzü olan "b"nin kendinden önceki "n"
damak ünsüzünü "m" dudak ünsüzüne dönüştürmesi olayıdır.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya örnek vardır?
A) Yağmurlar sonbaharın gelişiyle artmış, barajlar dolmaya baş-
lamıştı.
B) Babasına şaka yapmak için dut ağacının arkasına saklan-
mıştı.
C) Binbaşı, yanına çağırdığı askere disiplin konusunda bazı
uyarılarda bulundu.
IV. Yol onun
CYüz üstü
snyg
en sor
Rabb'im, b
D) Dolu nedeniyle ürünler çok zarar görmüş, ambarlar nere-
deyse hiç dolmamıştı.
E) Geleceğe dair planı olmayan insanların başarılı olabilmesi
mümkün değildir.
Oksijen Yayınları
V. Bülbülü
Garibir
Yukarıdal
süz ben
A) I
5. Ör
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş6. Sonunda süreksiz sert ünsüz (p, ç, t, k) bulunan bir sözcük, ün-
lü ile başlayan bir ek aldığında bu ünsüzler yumuşayarak "b, c,
d, g, ğ"ye dönüşür.
Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisi bu açıklamaya ay-
kırıdır?
A) Bu korkunç olaya bütün insanlığın artık dur demesi gereki-
yor.
B) Dikkatli bakarsan bir karpuz çekirdeğinde bile tüm dünya-
nın düzenini görürsün.
C) Konuyu babasına açmaya bir türlü cesaret edememişti.
D) Dersten çıktıktan sonra, dün aldığım ayakkabıyı iade ede-
ceğim.
E) Aşağıdaki rafta yeni aldığım, kitaplar dışında senden aldıkla-
rım da var.
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş12. Aklının ve gönlünün bir yanı Batı uygarlığının geleneklerine ve
modernliğe, bir yanıysa yok olmakta olan geleneğin sona eri-
şinin yarattığı meselelere takılı olduğu için yaşarken mesajı bü
yük bir güçle duyuramadı. Kendi de bunun farkında olduğu için
eserlerini küçümsedi. İki dünya arasındaki kararsız hâlini bir za
yıflık olarak gördü. Ama onun yaşarken zayıflık olarak gördüğü
şeyi bugün edebiyatçılar öyle görmüyor.
Bu parçada aşağıdakilerin hangisinin birden çok örneği
yoktur?
A) Ünsüz değişimi
C) Ünlü düşmesi
B) Ünsüz benzeşmesi
D) Ünsüz düşmesi
E) Kaynaşma
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş66
kich
S
8. Ardından bir soru işareti gibi kıvrılan daracık yola bir kez
daha baktı. Artık gitmeliydi. Kolundaki şaşmaz saat tikir-
diyordu. Vapurun kalkmasına beş dakika vardı.
Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisinin ör-
neği yoktur?
A) Unsüz düşmesi
Unsüz benzeşmesi
B) Ünlü daralması
D) Ünlü türemesi
E) Ünsüz yumuşaması
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş6. Benim geçmiş zaman içinde yan gelip yattığıma bakma
Ben geleceğin kara gözlü zalimlerindenim
5
Bir tek köşen bile ayrılmamışken bana
Var olan ve olacak olan bütün köşelerinin sahibi benim
Ben geleceğin kara gözlü zalimlerindenim
Sen kaç köşeli yıldızsın
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ünlü değişimi
Ünsüz benzeşmesi
I SONUC
B) Ünlü daralması
D) Ünlü düşmesi
Ünsüz yumuşaması
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Girişer,
n-
ler
Diz
ar-
Cin
Ü-
?
Akarsu akım grafiği, akarsuyun aylara göre taşıdığı su mik-
tarını ifade eder. Akarsuların kabarık devresinde suların ya-
|||
||
taktan taşması, yayılması "taşkın" olarak ifade edilir. Akar-
IV
suyun taşkın yapmasında yatak eğimi ve aktığı vadinin
V
özelliği de belirleyicidir.
Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerin hangilerinde
birden fazla ses olayı vardır?
A) I ve V
B) II ve III
D) III ve V
E) IV ve V
C) II ve IV
10.
Lise Türkçe
Ses Bilgisine Giriş12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde herhangi bir ses ola-
yı yoktur?
Bilim adamı bize iç ve dış püskürük kayacı ile ilgili bil-
giler verdi.
B) Türkiye'de bilim insanı, potansiyeli en yüksek olan böl-
ge Doğu Anadolu'dur.
C) Dünya'nın şeklinin geoid olması mevsimler üzerinde de
etkilidir.
D) Güneydoğu'da, Atatürk, Devegeçidi gibi hidroelektrik
santralleri kurulmuştur.
E) Yükseltinin fazla olması ve yer şekillerinin engebeli ol-
ması tarımı etkiler.
Lise Türkçe
Ses Bilgisine GirişAdım-26
1. Uykumun içinde bir rüya,
Rüyamda bir gece,
Gecede ben,
Bir yere gidiyorum.
dsisms.
Bu dizelerde geçen hangi sözcük ünsüz yumuşamasına
aykırılığa örnektir?
A) yere
D) gecede
B) içinde
70
Ses Bilgisi
E) gidiyorum
C) rüyamda
fuye
desismes.
5. Dudak ünsüzü e
yine kendisi gib
Aşağıdaki cüm
sözcük vardır?
A) Ambardaki
B) Safranbola
C) Oğretmen
D) Adamcag
E) Çarşamb