Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar Soruları

D 112. (1) Sanat anlayışlarını canlilik, samimiyet ve dalma yenilik şeklinde açıklayan Yedi Meşaleciler, Cumhuriyet Döne-mi'nin ilk edebî topluluğudur. (11) Sanat için sanat anlayışını benimseyen topluluk, saf şiir anlayışına yakındır. (III) Öz bakımından Batı, özellikle de Verlaine, Mallarme, Baudelaire gibi Fransız sembolistlerinden etkilenmişlerdir. (IV) Beş Hececilerin memleketçi şiirlerini gerçeklikten, iç- tenlikten uzak ve sığ bulan Yedi Meşaleciler, "Ayşe, Fatma edebiyatından bıktıklarını belirtmişlerdir. (V) Bu yüzden de şiire yeni bir açılım getirmeyi amaçlamış; uyak, redif, ölçü gibi geleneksel öğelere karşı çıkmışlardır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? D) IV E) V C) III B) 11 A)

6. Etkinlik Aşağıdaki metinden günümüzdeki imla kurallarına uygun biçimde yazılmamış olan kelime ve kelime gruplarını tespit ediniz. "Ne vaktedek gençliğine hakaret, Bu ayrılık, bu gözyaşı, bu ölüm ? Ne vaktedek kızlarına esâret; Bu sert demir, bu ağır yük, bu zulüm? Yazık, sana ağlamayan şiire; Yazık, sana titremeyen vicdâna; Yazık, sana uzanmayan ellere; Yazık, seni kurtarmayan insana!.."

6. Ben bir kadınım, ben bir insan Taşırım karnımda paramparça kan Bir yanımda cevahir, bir yanımda kan Bir yanım şiir destan, bir yanım kirli fistan Bir yanım güller açmış, bir yanım viran (Yusuf Hayaloğlu) Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Nazım birimi benttir. B) Düz uyak düzenindedir. C) I ve III. dizelerde redif vardır. D) iç ahengi sağlayan unsurlar kullanılmıştır. E) Dizeler arasındaki ahenk tam kafiye ile sağlanmıştır .

15. I Eğer benim ile gitmek dilersen Eğlen güzel yaz gelsin de gidelim Bizim eller kıraçlıdır geçilmez Yollar çamur kurusun da gidelim 5 Sen kocaman çöllerde bir kalabalık gibisin Kocaman denizlerde ender bir balık gibisin Bir isitır, bir üşütür, bir ağlatır, bir güldürür Sen hem bir hastalık hem de sağlık gibisin C Yukarıdaki numaralandırılmış şiirler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Dize hâlinde redif kullanılmıştır. B) şiirde lirik, II. şiirde pastoral söyleyiş ağır basmaktadır. C) Ahenk unsurlarından faydalanılmıştır. D) Uyak örgüleri aynıdır. E) Tariz sanatı belirgindir. UcDört

D) Çağrışımlardan yararlanma Yanıt Yay Söz sanatları içerme 2. Düzyazıda sözcüklerin sıralanışını salt mantık belirlerken şiirde dizelerin hece ve durak bakımından denkliğine dayanancut devreye girer. Buna göre sıralanan sözcükler, hem anlamsal bir bütünlük oluşturmalı hem de doğal söyleyişini korumalıdır. @ Hecelerin gerektiğinde adı verilen uzun teleffuzu veya denilen kısa telaffuzu gibi dilin doğal güzelliklerini bozan girişimlerden kaçınmak gerekir. Hangi hecelerin hangi durum- larda ---- oluşturarak ahengi sağlayacağı da çok iyi bilinmelidir. vezin Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilemez? imale B) vezin A) kafiye the end Dy aruz VĘ) zihaf

4. I. Cihan altüst olurken seyre baktın, öyle durdun dac Bugün bir serserî, bir derbedersin kendi yurdunda! Gebermek istiyorsan, başka! Lâkin korkarım, yandın; Ya sen mahkûm iken, sağlık ölüm hakkın mıdır sandın? II. Hep senin renginde görünür bahara Yaprakta yeşilin gülde kokun vara Yama yama kalbimdeki yaralar 5 Sıra sira dikişinde sen varsın Aşağıdaki özelliklerinden hangisinin numaralanmış şiirler için ortak olduğu söylenebilir? A) Nazım birimi B) İşlenen konu C) Zihniyet DJ Kafiye örgüsü E) Nazım biçimleri

Düdüğünü çalmaz m'ola ir 5. Aşağıdakilerin hangisinde diğerlerinden farklı bir uyak kullanılmıştır? A) Uçun Kuşlar ucun burda vefa yok Öyle akarsular öyle hava yok B) Yıllarca gezdirdim hoyrat başımı Aradım bir ömür arkadaşımı C) Cennetten çıktılar Adem ü Hawa Cihan sarayında koptu vaveyla D) Yollarıma güneş doğmuyor sensiz Yağmurlar çöllere yağmiyor sensiz .. : eis Yayınlan E) Sarı çiğdem mor menekşe kokuyor Yeşil suna yaylamızdan bakıyor

ivde- 4 Ey fitnesi çok kavli yalan yandım elunden Bir nàz ile bin gönül alan yandım elünden suyla get- Ney gibi delindi cigerüm aşkun elinden Her dem ederim âh ù figân yandım elinden (fitne: Karışıklık, kargaşa, dem: Zaman, kavl: Söz, sözleşme, anlaşma.) Bu dizelerden hareketle aşağıdaki çıkarımların hangisine ulaşılamaz? Nazım birimi beyittir. B. Beyitlerde konu birliği vardır. 6 konusu bakımından hiciv şiiridir. D) Anlam beyitte tamamlanmaktadır. ByIslami Dönem Türk Edebiyatı ürünlerindendir.

a a 2 Gelen Ahmet Paşa'n kendidir kendi Altmış bin dalkılıç küsûru cündî Kaçma kâfir kaçma ölümün şimdi a C Hacı Bektaş Veli kalkmış geliyor b Bu şiirin şekil ve tür özellikleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Nazım şekli semaidir. B) Tekke edebiyatı nazım türüdür. c Koçaklama türünde bir koşmadan alınmıştır. D) 8'li-hece ölçüsüyle yazılmıştır. E) Divan edebiyatı geleneğiyle oluşturulmuştur.

2. Birdenbire gök kubbe dolar velvelelerle Atlar koşar ön safta kabarmış yelelerle Tozlarla dumanlarla karışmakta ateş, kan Yer yer tutuşur toprağın altındaki volkan Mızraklar uçar, oklar uçar, taşlar uçarken Etrafa saçılmakta cehennemden alevler. Orhan Seyfi Orhon'a ait olan “İstanbul'un Fethi” adlı şi- irden alınan bu parçada aşağıdakilerden hangisi yok- tur? A) Destansı ya da hamasi anlatım da denilen epik anla- tımla yazılmıştır. B) Abartılı anlatımlara rastlanmaktadır. C) Coşkulu bir anlatım egemendir. D) Yinelemelere yer verilmiştir. E) Alışılmamış bağdaşıklıklara başvurulmuştur.

9. 1. Mecnun ki mülket-i leylide şâd idi Ahi duhânı başına çetr-i siyâh idi n, a- Mecnûn'a yolda nâka-i Leyli'nin izleri Gündüzle âfitâb idi giceyle mâh idi II. Elvan çiçeklerden sokma başına Kudret kalemini çekme kaşına Beni unutursan doyma yaşına Gez benim aşkımla yâr melil melil Bu iki şiir için aşağıdaki ahenk özelliklerinden hangisi orta tir? A) Ait oldukları edebî gelenek B) Nazım birimi C) Ölçü D) Redif kullanılması E) Konu

a 7. Tarihin dilinden düşmez bu destan G Nehirler gazidir, dağlar kahraman Her taşı bir yakut olan bu vatan a Can verme sırrına erenlerindir b Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangi- si söylenemez? A) Konusuna göre epik şiirdir. B) Redif vardır. er Koşma tipi uyaklanmıştır. DI Tam uyak kullanılmıştır. EX 11'li hece ölçüsü ile yazılmıştır.

11. Nush ile yola gelmeyeni etmeli tekdir Tekdir ile uslanmayanın hakkı kötektir Nâdânlar eder sohbet-i nâdânla telezzüz Divânelerin hemdemi divâne gerektir Bu şiir parçasında şiir türlerinden hangisine özgü nitelik ağır basmaktadır? A) Pastoral şiir B) Satirik şiir C) Lirik şiir D) Didaktik şiir E) Epik şiir

(1) Sığır denilen sürek avlarında, şölen denilen kurban verme ve ziyafet törenlerinde söylenen lirik şiirlerdir. (II) Dörtlük nazım birimiyle ve hece ölçüsünün 7, 8 ve 11'li kaliplarıyla oluşturulur. (UI) Kopuz eşliğinde söylenir; yiğitlik, aşk, tabiat konularını iş- ler. (IV) Zengin kafiye ile söylenir ve bu şiirlerde düz kafiye kul- lanılır: aaab cccb dddb... (V) Bu şiirler, İslâmiyet sonrası halk edebiyatında koşma ile özdeştir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde İsla- miyet öncesi Türk edebiyatı sözlü ürünlerinden koşuk ile ilgili bir bilgi yanlışı vardır? A) 1 B) 11 C) III D) IV E) V

6. Aşağıdaki dizilerin hangisinde konularına göre adlandırılan şiirler birlikte verilmiştir? (1978) A) kaside - gazel – rubai – mersiye B) terkibibent - kaside - naat - güzelleme C) müstezat - ağıt- mesnevi – hicviye D) şarkı - nefes – taşlama - terciibent E) mersiye - koçaklama - tevhit - ilahi

13. I. Mensur şiirin ilk örnekleri verilir. II. Yazar, kişiliğini gizler; konuya müdahale etmez. III. Olaylar genellikle İstanbul ve çevresinden, kişiler aydın çevreden alınır. IV. Betimlemelerde, konuşmalarda süslü ve ağır bir dil kullanılır. V. Teknik yönden başarılıdır. Bu yargılar Türk edebiyatındaki hangi dönemin anla- yışına uygundur? A) Tanzimat I. Dönem B) Fecriâti C) Servetifünun D) Milli Edebiyat E) Tanzimat II. Dönem