Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar Soruları

8. 1. Sana derim sana söngün Erzincan Hani eyvan köşkün şirli otağın Aldın kucağına nice yüz bin can Insan körhanesi taşın toprağın II. Senden aldım bu feryadı Bu imiş dünyanın tadı Anılmazdı Veysel adi O sana âşık olmasa mez? Numaralanmış şiirler ahenk özellikleri bakımından kar- şılaştırıldığında aşağıdaki yargılardan hangisi söylene- PA A) I. şiirin kafiye düzeni çapraz, II. şiirinki düzdür. B) Siirlerin nazım birimi ve geleneği aynıdır. C) 1. şiirde tunç uyak, II. şiirde tam uyak vardır. D) Her ikisi de şiirin son dörtlüğüdür. Y E) I. şiir 6+5, II. şiir 4+4 duraklıdır. ✓

10. Akşam yine toplandı derinde, Canan gülüyor eski yerinde. Canan ki gündüzleri gelmez, Akşam görünür havz üzerinde. Bu şiirle ilgili; I. Redif ve kafiyeden yararlanılmıştır. II. Lirik bir nitelik taşımaktadır. III. Çapraz uyak örgüsü kullanılmıştır. IV. Teşbih sanatı vardır. V. Sade bir dil kullanılmıştır. ifadelerinden hangileri yanlıştır? A) I. ve II. B) I. ve V. C) II. ve V. D) III. ve IV. E) III. ve V.

11, Aşağıdakilerden hangisi bir gazelin makta beyti değildir? A-Fuzuli buldu genc-i afiyet meyhane küncinde Mübarek mülktür ol viran olmasun ya Rab B-Sana Vasif mı gönül virdi mukaddem ben mi Eski yeni kimdür deftere sor sorma bana C-Öyle bir şulesi var ki şem-i canın Fanusuna sığmaz asla asumanın D-Ettik o kadar ref'i taayyün ki Neşati Ayine-i pürtab-ı mücellada nihanız E-Şeyhi visal-i iydine kurban olur ise Vasi ola bir bekaya ki hergiz fezası yok 12. Kaside ile ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) İlk beyti kendi içinde kafiyelidir. B) Şairin mahlasının geçtiği beyte taç-beyit denir. C) Birinci beytine matla, son beytine makta denir. D) Tevhid, münacat ve naat bölümlerinden oluşur. E) Genellikle din ve devlet büyüklerini övmek için yazılır. Aşk, ayrılık, hasret gibi lirik konularda yazılan şiirlerdir. Bazılarında Allah aşkı, peygamber sevgisi gibi konular işlenirken bazılarında da eğlence, zevk, kadın gibi unsurlar ele alınır. Beyit sayısı 5-15 arasında değişebilir. İlk beytine matla denir, ilk beyitte dizeler kendi aralarında kafiyelidir. Diğer beyitlerde ilk dize serbest ikinci dizeler matla beytiyle kafiyelidir. 13Yukarıda sözü edilen nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Gazel B) Müstezat C) Kaside D) Semai E) Mesnevi plinir eserlerde halkın 18. A özelli A) Şa B) isl alara C) S D) H ese E) S Dü Al Tü E L h A

H Z V E RENK 5. Güzel gözler tül ardında görünsün Gün işığı titremeli şiirinde Ak yıldızlar maviliğe bürünsün Ilgit ilgit sonbahar göklerinde Hep musiki, biraz daha musiki Havalanan bir şey olmalı mısra Deli bir gönülden kalkıp gitmeli Başka göklere, başka sevdalara Paul Verlaine'in Şiir Sanatı adlı şiirinden alınan bu dörtlükler için aşağıdakilerin hangisi söylene- mez? A) Şiire uygun bir müzik bulunması gerektiği vurgu- lanmıştır. B) Birinci dizede sembolizmin ana unsuru olan an- lam kapalılığı öne çıkarılmıştır. C) Biçim ve içerik özellikleri itibariyle saf öz şiir nite- liği taşımaktadır. Poetikalarda yer alabilecek düşünceler dile geti- rilmiştir. E) Şiirde bireyselliğin yalnızca aşk ve tabiat konula- rında olacağı söylenmiştir. ŞİİR

Türk edebiyatına "metafizik ürperti'yi getiren şair, "Eyvah! Ne yer ne yâr kaldı" dizesiyle başlayan şiirinde divan şiiriyle ilgisini kesmiş, şiirini bentlerle yazmıştır. Üstelik bu şiirin içeriği eski kuşakların şiir anlayışına karşıydı. Bu eserde şair, “ölüm” karşısındaki metafizik düşüncelerini, "yok olmayı" gönlüne sığdıramadığı isyancı duygularını anlatıyordu. O, Tanzimat Dönemi'nin en renkli şairiydi. Onun şiirlerinde hem biçim hem içerik hem de dil bakımından yenilikler dikkat çekicidir. Bu parçada sözü edilen şair ve şiiri aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? A) Recaizade Mahmut Ekrem - Nijad Ekrem B) İbrahim Şinasi - Tercüme-i Manzume C) Namık Kemal - Vaveyla Abdülhak Hamit Tarhan - Makber E) Muallim Naci - Ateşpare

4. Aşağıdaki beyitlerin hangisinde redif yoktur? A) Eşi yok bir güzeli sevdi beğendi gönlüm Kıskanır kendi gözümden yine kendi gönlüm B) Kendi hüsnünden utanmış da kızarmış yanağı Yüzün örtüp kapamış saçları baştan aşağı C) Ben şehid olmadan aşkıyla mezarım kazayım Taşımı gözlerimin kanlı yaşıyla yazayım D) Gelsem olmaz mı huzura a benim aslanım Ta yakından bakayım hüsnünüze hayranım E) Bir gün olacak ben gibi nâlân olacaksın Ettiklerine sen de peşîmân olacaksın

6. Sel gelince yıkılırmış yar dedim Al hançeri vur sineye yar dedim Yeter cevr ü cefa etme yar dedim Cism ü bedenimi yüz de seyreyle Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden han- gisi söylenebilir? A) Semai örneğidir. B) Cinas sanatı vardır. C) Epik şiir örneğidir. D) Tapşırma vardır. E) Çapraz uyak düzeni vardır.

2. Cemali hüsnü alişan Ol Yusuftan almış nişan Siyah zülüfler perişan Dökülmüş al yanak üzre Âşık Ömer geldi ise Hak inayet kıldı ise Ferhat dağı deldi ise Ben koyam dağı dağ üzre Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden han- gisi söylenemez? A) Nazım biçimi semaidir. B) Satirik şiir örneğidir. C) Düz kafiye düzenine sahiptir. D) Telmih, teşbih-i beliğ, yineleme sanatlarından yararlanılmıştır. E) Redif ve kafiye vardır.

1. Aşağıdakilerin hangisinde ayraç içinde verilen ahenk Redif 2 engin Leatiy yok unsuru yoktur? (A) Sizden bir parıltı aksettirecek Kah çıplak bir omuz sessiz düşecek (Zengin kafiye) B) Seni beklemekle geçse de ömrüm Şu fani dünyada kalmasa günüm) (Aliterasyon) 4Ensüz Baş başa uyumak son uykumuzu Bu hayal içinde... Ve ufkumuzu (Asonans) +ekrasi Sonic tetrour D) Ovanın yeşili, göğün mavisi redif Ve mimarilerin en ilahisi (Ek biçiminde redif) E Bu yekpare akış, durgun, derinden Her aynada yalnız kendi görünen (Ölçü) # " nece olaasüyle yazılmış

24 Aşağıdaki özelliklerden hangisi parantez içinde ve- rilen edebî akımla ilgili değildir? A) Müziği öz ile biçim arasındaki uyum olarak görme (Sembolizm) B) Pozitif deney metodunu edebiyata taşıma (Natüra- lizm) Aşk, ölüm, acı ve intihar gibi temalara ağırlık verme (Romantizm) D) Dinamizm ve makine gücünü bütün dallarına ak- tarma (Sürrealizm) Gerçeğin, doğanın ve duyguların aklın kontrolünde olması gerektiğini savunma (Klasisizm)

Aşağıdaki şiirde yer alan ahenk unsurlarını yazıp şiirde bulunan söz sanatını gerekçesiyle yazınız. Uyak/Uyak türü: Nazım birimi: Her şey yerli yerinde; masa, sürahi, bardak Serpilen aydınlıkta dalların arasından Büyülenmiş bir ceylan gibi bakıyor zaman Sessizlik dökülüyor bir yerde yaprak yaprak Ahmet Hamdi Tanpınar Ölçü: Asonans: Aliterasyon: Söz sanatı:

9 10. Yiglap udu artadım Bagrım başın kartadım Kaçmış kutug irtedim Yagmur kibi kan saçar Günümüz Türkçesiyle: Beni bırakıp giden sevgilimin arkasından ağladım Bağrımın kapanan yarasını tekrar deştim Ve kaçıp giden mutluluğu aradım durdum Gözlerim yağmur gibi kanlı yaşlar saçıyor Bu dizeler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A Nazım birimi dörtlüktür. B) Uyak düzeni "aaab"dir. C4+3=7'li hece ölçüsüyle oluşturulmuştur. D) Uyak ve redif vardır. E Epik söyleyiş belirgindir.

. İlkbaharı geldi Anadolu'nun Silifke'de çiçek açtı nar şimdi Her tarafı yeşillendi Bolu'nun Sultandağı benek benek kar şimdi Birin bilir birin bilmez Bu dünya kimseye kalmaz Yâr ismini desem olmaz Düşer dillere dillere Bu dörtlüklerle ilgili olarak 1. Hecenin aynı ölçüsüyle yazılmışlardır. II. Ek hâlinde redife yer verilmiştir. III. Ahenk için kelime tekrarı yapılmıştır. IV. Uyak şemaları benzerlik göstermektedir. V. Aynı şiir türüne örnektirler. yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve Il C) II ve III E) IV ve V B) I ve III D) Ill ve V 4. 5.

15. "Değil mi Tanrı'nın ihsanı akl ü kalb ü lisan? Bu lutfu etmelidir fikr ü şükr ü zikr insan Şinasi'nin Tercüman-1 Ahval" Mukaddime" sinden alınan bu beyitte aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Akıl, duygu, dil, Tanrı'nın bağışıdır. B) Akıl, düşünmek içindir. C) Dil söylemek içindir. D)İyi düşünen, yardım edeni, Tanrı bağışlar E) Kalp, şükretmek içindir.

1. On atlıya karar verdim yaşını Yenice sevdaya salmış başını El yanında yakar gider kaşını Tenhalarda gülüşünü sevdiğim Bu dörtlükteki uyak çeşidi aşağıdakilerden hangisidir? A) Tunç uyak C) Tam uyak E) Yarım uyak B) Cinasli uyak D) Zengin uyak

A) Işık yok, ses yok, bütün hilka Bu istiğrakı tek bir nefna olsun etmiyor ihl B) Muhitin hali "insaniyetin timsalidir sandım Dönüp maziye tırmandım, neler andım C) müstağrak, o durgun vecdi nâgâh coşturdu Kivadiden bütün yer yer, eninler çağlayıp durdu D) Taşerken has olup beynimden bin müselsel yâd Zalâmın sinesinden fışkıran memdûd bir feryâd E) Bugün bir yemyeşil vâdi, yarın bir kıpkızıl gülşen Gezersin hânumanın şen, için şen, kâinatın şen ontu(.) Unsol(-) 8. Aşağıdaki dizelerin hangisi aruz ölçüsüyle ya- zılmamıştır? A) Hâsılım yok ser-i kûyunda belâdan gayrı Garazım yok reh-i aşkında fenâdan gayrı B) Kıl tefahür kim senin hem var ben tek aşıkın Leylanın Mecnunu Şirinin eğer Ferhadı var C) Saçma ey göz eşkten gönlümdeki odlare su Kim bu denli tutuşan odlare kılmaz çare su D) Senelerce sana hasret taşıyan Bir gönülle kollarına atılsam E) Ya râb belayı aşk ile kıl aşina beni Bir dem belâ-yı aşktan etme cüdâ beni AYDIN YAYINLARI 9. Aşağıdaki dizelerin hangisi diğerlerinden farklı bir ölçüyle yazılmıştır? A) Hürüm, derim, eskisinden daha hür 11 Şimdikinden daha ferah görünür |