Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar Soruları
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel KavramlarSI
26. Aşağıdaki dizelerin hangisinde cinaslı uyak kulla-
X
nılmıştır?
A) Burcu burcu yayla kokar, ellerin
Türkü türkü, mâni mâni dillerin
B) Uzaktan bir tren sesi gelince
Hasretle sızlayan kalbimiz, ince
C) Sahici mi elinden tuttuğum o kartal kanadı
Sen tuttun acıdan benim ellerim kanadı
D) Köroğlu'nun bağrı yandı
Yanıp sinene dayandı
E) Yokuşlar kaybolur çıkarız düze
Kavuşuruz sonu gelmez gündüze
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlarn (Tasavvuf Edebiyatı)
e
ri
R
3. Katre idim ummanlara karıştım
TEST-18
Kaç bulundum kaç duruldum kim bilir
Devre edip alemleri dolaştım
Bir senede kaç sarıldım kim bilir
Bu dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Devriye örneğidir.
B) I. ve III. dizelerde redif yoktur.
C) "k, I sesleri ile aliterasyon yapılmıştır.
D) İstifham sanatı vardır.
E) II ve IV. dizelerde yarım uyak vardır.
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar1. Otuz Beş Yaş adlı şiirin ezberlenmesini kolaylaştıran unsurları örnekleyiniz.
2. Şiirdeki "Hayata beraber başladığımız / Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir" ve "Gökyüzünün başka
rengi de varmış!/Geç fark ettim taşın sert olduğunu." dizelerinde anlatılmak istenenle ilgili neler
söylenebilir?
3. Otuz Beş Yaş adlı şiirde söyleyicinin özellikleri ile ilgili neler söylenebilir?
4. Otuz Beş Yaş şiirinin ismi ile dize sayısı arasında nasıl bir ilgi kurulabilir? Açıklayınız.
5. Otuz Beş Yaş adlı şiirdeki sıfatları bularak bunların türünü ve metindeki işlevlerini belirleyiniz.
6. Cahit Sıtkı Tarancı, Fransa'da öğrenciyken Fransa'nın Alman orduları tarafından işgaline tanık ol-
muş; Fransa'dan Cenevre'ye geçmek için tehlikeli bir yolculuğa çıkmıştır. Bu yolculuk esnasında
bombalanan şehirleri, ölen insanları görmüş; ölüm korkusu benliğine yerleşmiştir.
Yukarıdaki bilgilerden yararlanılarak Otuz Beş Yaş şiiri ile şairin hayatı arasında nasıl bir ilişki
kurulabilir? Açıklayınız.
7. Aşağıdaki şiirlerin konularına göre türlerini nedenleri ile belirtiniz.
Şiirin Türü
Şiirler
Bu vatan toprağın kara bağrında
Sıradağlar gibi duranlarındır.
Bir tarih boyunca onun uğrunda
Kendini tarihe verenlerindir.
Orhan Şaik Gökyay
daha dokunmadan kurudu irem
çöllere bir türlü yağamıyorum
yeni bir koşunun başlangıcında
biraz deprem sonrası
biraz şehir hülyâsı
bir kalp yangınından geriye kalan
siyah gözlerine beni de götür
artık bu yerlere sığamıyorum
Ne atom bombası,
Ne Londra Konferansı;
Bir elinde cımbız,
Bir elinde ayna;
Umurunda mı dünya!
Nurullah Genç
Orhan Veli Kanık
Şiir
Nedeni
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar8.
Çözülme zülfüne ey dil-rübâ dil bağlayanlardan
Kaçınma âteş-i aşkınla bağrın dağlayanlardan
Düşer mi ictinâb etmek seninçün ağlayanlardan
Sirişk-i çeşmimin bak farkı var mı çağlayanlardan
Gelüb vakt-i bahâr âlem safâ-yı gül-şen etdikde
Nevâ-yı bülbülü gûş-i gül-i ra'nâ işitdikde
Uyub ahbâba sen de seyr-i Sa'd-âbâd'a gitdikde
Sirişk-i çeşmimin bak farkı var mı çağlayanlardan
Bu dizelerin nazım biçimi aşağıdakilerin hangisidir?
VID bor
A) Müstezat
C) Tuyuğ
D) Rubail
B) Şarkı
E) Kaside
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel KavramlarONO
OCFF02B9
1.
12
Kar buz kamuğ erüşdi
Tağlar suvi akışdı
Kökşin bulit örüşdi
Kayguk bolup üğrişür
(Karlar ve buzlar hep eridi; Böylece dağların suyu seller hâline
aktı. Gökyüzünde mavimtırak bulutlar belirdi; Bunlar deniz ü
tündeki kayıklar gibi havada sallanıp duruyor.)
Bu dizelerle ilgili,
I.
Ölçüsü hecedir.
II.
Birimi dörtlüktür.
III. Uyak düzeni aaab'dir.
IV. Sagu nazım biçimiyle yazılmıştır.
çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I, II ve III
C) I ve II
T
E) III ve IV
Jesus
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar12. Ata binesim gelir
Dağı dövesim gelir
Elin oğlu ne'm olur
Hep de göresim gelir
Bu şiirin nazım şekli ile ilgili olarak aşağıdakilerden han-
gisi söylenemez?
A) Halk şiirinin en kısa nazım şeklidir.
B) "aaxa" şeklinde kendine has bir kafiye şeması bulunur.
C) Genellikle 7'li hece ölçüsünün kullanıldığı şiirlerdir.
D) Âşık edebiyatında yaygın kullanılan bir nazım şeklidir.
E) Aşk başta olmak üzere doğa, ayrılık, özlem gibi konular
işlenir.
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar3. Benim her derdime ortak sen oldun
Ağlarsam ağladın gülersem güldün
Sazım bu sesleri turnadan m'aldın
Pençe vurup sarı teli sızlatma
Bu dizelerin ahenk özellikleri de ilgili aşağıdakilerden
hangisi soylenemez?
A) Redif kullanılmıştır.
B) Bir ses ölçü gereği düşürülmüştür.
C) Ulama yapmaya uygun söz dizileri vardır.
D) Kafiye düzeni aaab şeklindedir.
E) Nakarata yer verilmiştir.
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel KavramlarOn altıya karar verdim yaşını
Yenice sevdaya salmış başını
El yanında yakar gider kaşını
Tenhalarda gülüşünü sevdiğim
C) Yukarıdaki şiirin redif ve kafiyelerini bularak
yazınız. Şiirin ölçüsünü bulunuz.
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar-. Sözcüklerin anlam ve anlatım olanaklarının zorla-
narak onların beş duyumuzun ötesine taşınmasıyla
oluşturulmaya çalışılan çağrışımlara
denir.
ve
5. Her şiir..
iki temel unsur üzerine kurulur.
5. Bir gazelin ilk beytine
en güzel beytine.
olmak üzere
. Halk şiirinde nazım birimi.
son beytine
denir.
. Bir toplumda, eskiden kalmış olmaları dolayısıyla
saygın bir yeri olan ve kuşaktan kuşağa iletilen
kültür ögelerine ........
denir.
tür.
E
.Halk şiirinde son dörtlükte ozanın adı geçer. Buna
denir. Aynı kavram, divan şiirinde
adını alır.
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel KavramlarO gece ne kadar güzeldi mehtap
Gönülden fışkıran nağmeler gibi.
Ruhumu yıkayan bir seldi mehtap
En tatlı ilk ve son buseler gibi.
O gece o müthiş deniz durgundu,
Ömründe susmayan rüzgâr yorgundu,
En kara gönüller aya vurgundu
Leyla'yı içinde bulan er gibi.
a. Yukarıdaki şiirin temasını belirleyiniz.
b. Şiirin nazım birimini belirleyiniz.
Hüseyin Nihâl Atsız
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar20. Girdim ilim meclisine,
Eyledim kıldım talep,
Dediler ilim geride,
illa edep illa edep
Yunus Emre
Bu dizelere göre insanda aranan temel özel-
lik aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kararlılıkla inanmak
B) Doğru bilgiyi edinmek
C) Sohbet meclislerine katılmak
D) Sosyal yaşamın akışına uymak
E) Ahlakın gereğine göre davranmak
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlarn
er
e
ir
e
n
12 Meddâh olalı çeşm-i gazâlânına Bâkî
Öğrendi gazel tarzını Rûm'un şuarâsı
Bu beyit aşağıdakilerden hangisine özgü nitelikler taşı-
maktadır?
(meddah: öven, çeşm: göz, gazâlân: ceylanlar, şuarâ: şairler)
B) Hicviye
A) Medhiye
D) Bahariye
E) Miraciye
C) Fahriye
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar2: Dize sonlarında yazılış, okunuş, anlam ve görevleri aynı
olan eklerin, sözcüklerin ve sözcük gruplarının
yinelenmesi ile sağlanan âhenk unsuruna redif denir.
Buna göre, aşağıdaki ikili dizelerin hangisinde sözcük
hâlinde redif kullanılmıştır?
A)
Susuz değirmenlerin ne ile döner çarkı
Kerem etmeyen beyin fakirden nedir farkı
B) Ertesi gün başladı gün doğmadan yolculuk zengin
Soğuk bir mart sabahı... Buz tutuyor her soluk
C) Şimşek gibi bir semte atıldık yedi koldan
Şimşek gibi Türk atlarının geçtiği yoldan
D) Bir ümit önünde koştuğum zaman
Geçmişi anarak coştuğum zaman
E) Kar yağıyor inceden
Gül açılır goncadan
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar31.
1.
11.
Örnek
Sulara dökülmüş ışıklar
Üsküdar şu karşısı
Her şey gözden başlıyor üstümüze çevrilen
Iner ine derinde iğneler ince
III. Hepsi gider, bu kubbede kalacak
Âşık sesi, şair sesi, er sesi
Bizi bundan sonra sarıp alacak
Tanrı sesi, sanat sesi, yâr sesi
IV. Geniş, siyah gölgesi hayatımı kaplayan
Tepemde kanat germiş bir kartaldır yalnızlık
Kalp çarpıntılarıyla günleri hesaplayan
Bir benim, benim olan bir masaldır yalnızlık
V. Benzedürdüm kad-i bâlânı nihâl-i güle ger
Gonca-i sürh dehen gül ana ruhsâr olsa
A) I.
Terim
Aliterasyon
D) IV.
Asonans
Tekrir
Sarmal
kafiye
dizilişi
Yukarıdaki ahenk unsurlarıyla ilgili terimler ve şiir
örneklerinden hangisi uyuşmamaktadır?
B) II.
C) III.
Aruz ölçüsü
E) V.
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel KavramlarKafiye - Redif
ÜNİTE 3 SİİR
1.
Redif - Ahenk Unsurları
2.
Sen kubbesinde ince bir mozaik arar da
Gezersin kırk asırlık bir mabedin içini
Bu dizelerle,
1. görsek duvarda
II. bize heyecan verir
III. bizi sarsar bir sülüs yazı
IV. bir parça yeşil çini
sözlerinin tümü kullanılarak çarpraz düzeninde bir
dörtlük kurulmak istenirse aşağıdakilerden hangisi
son iki dizeyi oluşturur?
A) II – III
IV-I
D) III - II
I-IV
B) I-II
III-IV
Sivas ellerinde sazım çalınır.
E) III-1
II-IV
C) II-IV
111-1
4.
urilorden hangisi getirilirse
C
YAYINLARI
1
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar1.
Türlüg çeçek yarıldı
Barçın yadhim kerildi
Uçmak yeri körüldi
Tumluğ yana kelgüsüz
(Türlü çiçekler açıldı
İpek kumaştan yaygı serildi
Cennetin yeri görüldü
Kış gene gelecek değildir)
Bu dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Nazım şekli "koşuk"tur.
B) Zengin kafiye kullanılmıştır.
7'li hece ölçüsüyle söylenmiştir.
DY "aaab" şeklinde kafiyelenmiştir.
E) Eski Türkçenin özelliklerini taşımaktadır.
natacs