Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar Soruları
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlarsuk-Sagu) / Geçiş Dön
Türlüg çeçek yarıldı
Barçın yadım kerildi
Uçmak yeri körüldi
Tumlug yana kelgüsüz
(Rengarenk çiçekler açıldı, ipek döşek serildi, cennet yeri
görüldü, soğuklar artık gelmez.)
Bu parçanın nazım biçimi aşağıdakilerden hangisi.
dir?
A) Koşuk
B) Sagu
D) Destan
C) Koşma
E) İlahi
nevie (Sk
1.
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar6.
Avlap meni koymangiz
Ayık ayıp kaymangiz
Akar közüm uş tengiz
Tegre yöre kuş uçar
(Beni avlayıp koymayın, söz verip sözünüzden geri dön-
meyin; işte gözlerimden deniz gibi gözyaşı akıyor, göz-
yaşlarımın etrafında da kuşlar uçuşuyor.)
Bu dizelerle ilgili,
1. Ölçüsü hecedir.
II.
Birimi dörtlüktür.
III. Uyak düzeni aaab'dir.
IV. Koşma nazım biçimiyle yazılmıştır.
çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir?
AYalnız I
B) Yalnız II
A) Teşhis
C) Mübalağa
IlIl ve IV
I ve II
E) II ve III
7.
Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi var-
dır?
B) Mecazımürsel
D) Tezat
E) Telmih
MEB Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Ger
10
20
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlaryazdı. Kendine has bir şiir diliyle imgeli, kapalı şırler yazmıştır.
Eserleri: İşaret Çocukları, Yedi Güzel Adam, Menziller, Korku ve Yakarış; İns, Serçe-
kuş, Ağaçkakanlar, Katıraslan, Yürek Dede ile Padişah, Motorlu Kuş...
a.
6. Uygulama
GECEYE ŞİİR II
İnsanlar içinde en yalnız insan!
Düşün, taş duvara başın gömülü.
Ve kapan sükûta granitten taştan
Mazgallı bir kale gibi örülü.
Necip Fazıl Kısakürek'in bu şiiri için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Mistisizm akımının etkisi vardır.
B) 11'li hece ölçüsüyle yazılmıştır.
D) Toplamsal bir tema işlenmiştir.
C) Dinî duyarlılıkla yazılmıştır.
b. Menziller
Sözün ve yolun baş çeşmesi ruhumun
Canım içre sevinç verir sözlerin
Be
Başla
Bak-
Ağl
Be
G
S:
K
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar5.
Sen de geçebilirsin yardan, anadan, serden...
Senin de destanını okuyalım ezberden...
Haberin yok gibidir taşıdığın değerden...
Yukarıdaki bendin uyağı ve redifi sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde doğru veril-
miştir?
A) -e yarım uyak / -rden redif
C) - er tam uyak, -den redif
B) -erd zengin uyak, -en redif
D) - er tunç uyak, -den
82
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel KavramlarHasreti denizlerin,
Denizler kadar derin.
Ve o kadar bucaksız.
Ta karşımda yapraksız
1
A) Yarım kafiye
derinl
Bu dörtlüğün birinci ve ikinci dizelerinde aşağıdakiler-
den hangisi vardır?
2
B) Tam kafiye
D) Tunç kafiye
buchk-siz
Yaprak - Siz
d
2 farlo
C) Zengin kafiye
E) Cinasli kafiye
secte
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel KavramlarTÜRLERİNİ BULUNUZ.
1.Gerdan açık benlerin çok
Güzellikte menendin yok
Kaşların yay, kirpiğin ok
Vurduğunu öldürürsün
2.Tut atalar sözün kalbi selim ol
Gönülden gönüle yol var demişler
Gider yavuzluğu tab'ı halim ol
Sarp sirke kabina zarar demişler
3.Benim bu gidişe aklım ermiyor
Fukara hâlini kimse sormuyor
Padişah sikkesi selam vermiyor
Kefensiz kalacak ölümüz bizim
4.Rüyan, pinarlarda buğulanan nur
Sevgin, sırma sırma dökülen şafak
Senin için ekin öpüyor yağmur
Senin'çin tarlada büyüyor başak
5.İş gelmez elinden gitmez bir kâre
slında neslinde giymemiş hâre
mekkâre
Redif
n
Kafiye Kafiye
Örgüsü
yarım
uyak
calab
Ölçüsü
Şiirin
türü
Serbest cirik
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar2.
Edebiyat
Ödev Test
Şiir, anlaşılmaktan ziyade duyulmak içindir. Yani şiirde anlam aramak boşuna bir uğraştır. Bu yüzden kelimeler, şiire anlam değerlerinde
çok musiki değerleriyle girer.
Aşağıdakilerin hangisinde verilen dizeler bu görüşe uygun bir örnek oluşturur?
Yeni Nesil Sorular
A) Millet yaşamaz, hakka tahassürle solurken
Sussun diye vicdanına yumruklar inerse
Bu kitapçiğin her hakkı saktidir. Tüm hak
yapılamaz. Metin ve sorular, kitap yayımlayan sirken
mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayit sistemiyle coflamat
C) Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden
Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak
Ve bir zaman bakacaksın semaya ağlayarak
B) Atiyi karanlık görerek azmi bırakmak
Alçak bir ölüm varsa, eminim, budur ancak
D) Memleket isterim
Gök mavi, dal yeşil, tarla sarı olsun
Kuşların, çiçeklerin diyarı olsun
E) Bir ıssız ev gibi gezdiğin bu yurt
Yıllarca sana gözyaşı döktürür
Yavrunun derdiyle ah eder Bayburt
Ahmet Haşim'le ilgili olarak aşağıda verilen açıklamaların hangisi bilgi yanlışı içermektedir?
"Siirde Mana ve Vuze
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel KavramlarEnsurlanı) - 2
• Hece ölçüsü
Kelime tekrarı
Tunç uyak
•
.
. Dörtlük
Bu unsurların tamamının yer aldığı dizeler aşağıdaki-
lerden hangisidir?
Nem var ne diyem dilde gam u dîdede nem var
Budur görünen gözde gönülde dahi nem var
Rüya gibi bir akşamı seyretmeğe geldin
Çok benzediğin memleketin her tepesinde
Baktım: Konuşurken daha bir kere güzeldin
Istanbul'u duydum daha bir kere sesinde
C) El sürme yareme sir sır sızılar N
Baştan başa var endamım yareli
Lokmanlar el çekmiş rakip sızılar
Değmeyince iy'olur mu yâr eli. \\
Bir gün dedim ki "İstemem artık ne yer ne yâr!"
Çıktım sürekli gurbete, gezdim diyar diyâr;
Gittim son diyâra ki serhaddidir yerin,
Hâlâ dilimdedir tuzu engin denizlerin!
E) Bak şu garip bülbülün
Ne suyu var ne yemi
Civanım görüşmemiz
Seneden seneye mi
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar10.
Akar sulayın çağlarım
Dertli ciğerim, dağlarım
Şeyhim anuban ağlarım
Gel gör beni aşk neyledi
11
Yöğrüktür bizim atımız
Yardan atlattı zatımız
Gurbet ilde kıymatımız
Ya bilinir ya bilinmez
Farklı şairlere ait olan bu iki şiir arasında;
II. nazım birimi,
IV. ölçü,
1. tema,
III. uyak örgüsü,
V. nazım biçimi
özelliklerinden hangilerinin farklılık gösterdiği söylene-
bilir?
A) I ve II
D) III ve V
B) I ve V
E) IV ve V
C) II ve IV
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel KavramlarYARG
10. Aşağıdaki şiirlerin hangisinin uyak çeşidi diğer
lerinden farklıdır?
1
A) Mesnevi tipi kafiye düzeni vardır.
B) 14'lü hece ölçüsüyle yazılmıştır.
Zengin kafiye kullanılmıştır.
Cinási kaflye kullanılmıştır.
E) Tunç kafiye kullanılmıştır.
kamaz bir millet
lyle cüş etmez misin
si söylenebilir?
le ilgili olarak aşağıdakilerden hangi
Y
A
Y
>-N W
E
A) Aradığım pınardan içebilsem bir yudum,
İnecek gözlerime uzun, en rahat uykum,
B) Kayaların dibinde kartallar birer zincir,
Üstünde penceresiz taş bir bina yükselir.
C) Minareler semaya açılmış kuyulardır,
Mademki tasımızda su yerine kum vardır.
D) Ölülere ne gökyüzünün mavisinden?
El etek çekmişler bir kere hepsinden
E) Son zamanlarda hepimizin bazı dertleri var,
Böyle zamanlarda kolaysa uykuya var.
11. Kulların arasında ben yaşadım sessizce
ağzımı açmadım, verdim bütün yünüm
hahı düşünerek her gece,
Inlivorum gün
lic
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar2 ve 3. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
Gözlerinin eğrisi dolanıyor yüreğime
Bir dans, bir dinginlik çemberi
Zamanın aylası, gece beşiği ve güvenli
Ve eğer hiçbir şey kalmadıysa aklımda yaşadığımdan
Gözlerinin her zaman görmediğindendir beni
Yaprakları günün ve pembe şarabın köpüğü
Rüzgârın sazları, kokulu gülücükler
Işık dünyasını saran kanatlar
Gökyüzü ve deniz yüklü gemiler
Gürültü avcıları ve renk kaynakları
2. Bu dizeler aşağıdaki edebî akımlardan hangisine ör-
nektir?
A) Klasisizm
B) Fütürizm
D) Sürrealizm
moment
C) Parnasizm
E) Natüralizm
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar11. Dinleyin dostlarım başa geleni
Ekmek çama çıktı, tuz firar etti
Artık siz düşünün geri kalanı
Çoğu bekliyorduk, azı firar etti
Bu şiirin konusuna göre türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Lirik
C) Didaktik
E) Pastoral
B) Epik
D) Satirik
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar7. Başka sanat bilmeyiz karşımızda dururken
Söylenmemiş bir masal gibi Anadolu'muz
Dizeleriyle,
1. Ayrılıyor yolumuz
II. Arkadaş, biz bu yolda
III Sana uğurlar olsun
IV. Türküler tuttururken
sözlerinin tümü kullanılarak "çapraz uyak" düze-
ninde anlamlı bir dörtlük oluşturulmak istenirse
son iki dize aşağıdakilerden hangisi gibi olur?
174
A) IV. ve I.
III. ve II.
D) IV. ve II.
1. ve III.
B) I. ve III.
II. ve IV.
E) Il ve IV.
III. ve I.
A) aaab- koşma tipi uyak
B) abcb-düz uyak
C) abab - çapraz uyak-
D) abba - sarma uyak
E) aaba - mani tipi uyak
C) III. ve I.
IV. ve II.
8. Aşağıda verilen uyak düzeni eşleştirmelerinden
hangisi yanlıştır?
AYDIN YAYINLARI
B
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar2. Uğrayu geldi pir eşek nå-gâh
Sordu hâlini kıldı derd ile ah
Yirmürü inleyü dedi ey pir
Har-i rübâh gibi pür tezvir
Bâtil isteyü haktan ayrıldım
Boynuz umdum kulaktan ayrıldım
1. Teşhis sanatı kullanılmıştır.
II. Intak sanatı kullanılmıştır.
III. Bir mesneviden alınmıştır.
IV. Fabl özelliği göstermektedir.
V. Telmih sanatı kullanılmıştır.
Verilen dizelerle ilgili yukarıdaki öncüllerden hangisi
söylenemez?
A) I
B) II
C) III
D) IV E) V
/benimhocam
6.
ģ
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlarili,
2
a-
ve
en
nevi
10. Aşağıdaki eserlerden hangisi adını "olay
örgüsündeki başkahramandan"
almamak-
tadır?
A) Saltukname
B) Dede Korkut Hikâyeleri
Manas Destanı
D) Danişmendname
E) Battalname
➤ Bir ön söz ve
meydana gel
Hikâyelerde
inanışları, yas
gelenekleri c
Destan geler
öykücülüğü
örneğidir.
> Oğuz boylar
iç mücadele
güçlerle yap
alır.
> Şiir ve düzya
Lise Türkçe
Şiir ve Şiirle İlgili Temel Kavramlar10. Koçaklama
edebiyatı nazım biçimlerid
2. Aşağıdaki kavramları metindeki boşluklara uygun sek
[anlam/ses/tema/beyit / nazım biçimi / nazım şek/
de yerleştiriniz.
dörtlük /nazım birimi
a. Şiirdeki yapı,
rimlerin bir
birleşmesiyle oluşur.
b..
birimidir.
****
kaynaşmasından ortaya çıkan bi-
etrafında
ve
c. Bir yapıt ya da yazınsal yaratının dışsal yapısına,
içerik dışında kalan ögelerine
denir. Manzumelerin uyak örgüsü, nazım birimi,
ölçüsü ve konusuna göre kazandığı dış özelliğin ge-
nel adina ise
denir.
d. Bir manzumede anlam bütünlüğü taşıyan en küçük
.... denir.
parçaya
*******
NOTLAR
halk edebiyatı nazım birimi
divan edebiyatı nazım