Şiirde Ahenk Unsurları Soruları

7. Varup Ya'küba itdiler niyâzı Dediler ey nebîler ser-firâzı Bahar oldi şitâ eyyamı geçdi Nikâbını çemen mahbubi açdı Açıldı her şüküfe şâd u handân Dehân-ı gülde jale oldu dendân Gelüp evlâdı çok ibrâm idicek Tereddüd eyledi pîr-i mübårek Didi cânumdur ol ser-çeşme-ì nûr Viremem benden ayrılmağa destur Gezerken şâyed ol serv-i kabá-pûş Amansuz yırtıcı kurda ola tuş Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Olağanüstü olaylar ve kişiler yer almaktadır. B) Olay çevresinde gelişen bir metinden alınmıştır. C) Karşılıklı konuşmalara yer verilmiştir. V D) Her beyit kendi içinde kafiyelenmiştir. E) Benzetmeye ve kişileştirmeye başvurulmuştur.

Şiir - IV 6. Aşağıdaki dizelerin hangisinde redif vardır? A) Yıldızları, boydan boya doğmuş gibi, varlık Bir mucize hâlinde o gözlerdendir artık B) Dört atlı o gerdûne, gelirken dolu dizgin Sevmiş iki ruh ufku görürler daha engin C) Ey tali! Ölümden ne beterdir bu karanlık Ey aşk! O gönüller sana mal oldular artık D) Eğilmiş arza kanar, muttasil kanar güller Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller E) İnsan bu, su misali, kıvrım kıvrım akar ya Bir yanda akan benim, öbür yanda Sakarya

3. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ayraç içinde verilen uyak tü- rüne örnek yoktur? His var mi bu âlemde nekahet gibi tatlı Gönlüm bu sevincin heyecanıyla kanatlı (tunç kafiye) Hulya gibi hoş geçen zamanda redif Sandım ki güzelliğin cihanda (tam kafiye) C)) Oğlan senin bu sözüne küserim Alırım zülfün teline asarım (yarım kafiye) Çınarın dalları sanki yeşil bir yay Çimenler üstüne de al bir örtü yay (cinaslı kafiye) Bir an uyanırlarsa leziz uykulardan Baştan başa, her yer kesilir kapkara, zindan (zengin kafiye)

6. Sevdiğim bendeni edersin hayran Gâhi yüzümüze bakıp güldükçe Sen nazı artırdın ey kaşı keman Ben ağlayıp sana niyaz ettikçe Bu dizelerle ilgili 1. 6+5 duraklıdır. II. ve II-dizelerde tam uyak kullanılmıştır. III. 11'hece ölçüşüyle söylenmiştir. IV. Il ve IV, dizelerde hem redif hem uyak vardır. V. Çapraz-uyak düzeniyle oluşturulmuştur. 11 yargılarından hangisi söylenemez? öylene A) I B) II C) III D) IV E) V

9. Aşağıdaki dizelerden hangisinin ötekilerden farklı bir gelenek içinde yazıldığı düşünülebilir? A) Bu yolda herkes bir ey delikanlı Diriler şerefli, ölüler şanlı Yurt için dövüşen başı dumanlı Her zaman bu şandan o şana gider B) Bu tümsek koparken büyük zelzele Son vatan parçası geçerken ele Mehmed'in düşmanı boğduğu sele Mübarek kanını kattığı yerdir C) Bu adam o adam gelip gider Senin ellerinde rüyam gelip gider Her affın içinde rüyam gelir gider Bu şiirimi anlayınca beni anlayacaksın D) Delikanlım! işaret aldığın gün atandan. Yürüyeceksin! Millet yürüyecek arkandan Sana selam getirdim Ulubatlı Hasan'dan Sen ki burçlara bayrak olacak kumaştasın Fatih'in İstanbul'u fethettiği yaştasın E) Ağlıyor uzaktan bakan rengine Diyor: "Matemde mi öz vatanımız?" Biz seni boyarız o kan rengine Var damarımızda hâlâ kanımız

diği 100 dığı konulara yer ver- 7. Hâsılım yoh ser-i kûyunda belâdan gayri Garazım yoh reh-i aşkında fenâdan gayri Aşağıdaki beyitlerin hangisinde bu beyitteki uyak türü kullanılmıştır? A) Bitimsiz gecelerde kirpiğinde vuruldum Körlüğün döşeğinde karanlığa sarıldım B) Uzaktan gölge gibi görebilsem de yeter Hasreti yüreğinde cehennem gibi tüter SC) Şişesi is bağlamış bir lambanın ışığı Her yüze çiziyordu bir hüzün kırışığı D) Yalnız benim değil bu güzel yara Bir gün bulaşacak tüm insanlara E) Bu ipin her çizgisi yaralı bir dev gibi Bu sevda tükenecek sönen bir alev gibi AYTBİYOTİK20223-1 9. istive 3

5 TRI 3 Kaklar kamug kölerdi (Kuru yerler hep gülerdi) Taglar başı ilerdi (Dağbaşlan göründü) Ajun tını yilirdi (Dünyanın soluğu ilındı) Tütü çeçek çerkeşür (Türlü çiçekler sıralandı) Yukarıdaki "koşuk" örneğine göre aşağıdaki bilgilerden hangi- si yanlıştır? A) Öz Türkçe ile yazılmıştır. B) Kafiyeye yer verilmiştir. C) Sade bir dil kullanılmıştır. D) Hece ölçüsü kullanılmıştır. E) Kahramanlık teması işlenmiştir.

Örnek - 2 Kıyamet haşre dek beklerim seni Görmeden gönlümün kervanı tez gel Ahu tek çöllerde ağlatma beni Bu garip gönlümün mihmanı tez gel Yukarıdaki dizelerden hareketle, aşağıdaki değerlendirme- lerden hangisi yapılabilir? A) Dizelerin tamamında, 11'li hece ölçüsünün (6 + 5) duraklı şekilde kullanıldığı görülmektedir. B) Ahenk sağlamak amacıyla hem tam hem de zengin kafiye- den faydalanılmıştır. C) 2 ve 4. dizelerde hem kelime hâlinde redife hem de ek hâ- linde redife yer verilmiştir. D) 1 ve 3. dizelerde sadece tam kafiyeye yer verilmiş, rediften faydalanılmamıştır. E) Yabancı kökenli sözcük ve tamlamalardan faydalanılması, divan edebiyatı geleneğini yansıtan bir şiir olduğunu gös- termektedir.

Şiir/Şiirde Ahenk EK ODEV: CAP 9 TDE SB/3. Unite 1-1 PEKI IRME TESTİ 1, 2 ve 3. soruları aşağıdaki parçaya gevapla- yınız. Şiir, zengin sembollerle, ritimli sözlerle, seslerin uyumlu kullanımıyla ortaya çıkan, duyguların ön plan- da olduğu, kendi başına bir bütün olan bir edebi tür- dür. Bu açıklamaya örnek olarak aşağıdaki parçalar gös- terilebilir: 1. Bu şehr-i Sitanbul ki bi misl ü behådır Bir sengine yek påre Acem mülkü fedâdır Bir gevher-i yekpare iki bahr arasında Hurşid-i cihan-tâb ile tartılsa sezâdır II. Beş on gün oldu ki mu'tâda inkiyâd ile ben Sabahleyin çıkıvermiştim, evden erkenden Bizim mahalle de İstanbul'un kenarı demek Sokaklarında gezilmez ki yüzme bilmeyerek Adım başında derin bir buhayre dalgalanır Sular karardı mı, artık gelen gelir dayanır III. Bu eller miydi masallar arasından Rüyalara uzattığım bu eller miydi Arzu dolu, yaşamak dolu Bu eller miydi resimleri tutarken uyuyan Bur daki açıklamayla numpanmış dizeler- den hany.ilişkilendirilem A) Yalnız I D) I ve II Yalnı C) Yalnız III E) II ve III 3. 4. Bu parçadaki II numaralı dizelerle ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Coşku ve heyecan yaratmak amacıyla kaleme alınmıştır. B) Düz yazıya çevrildiğinde anlam kaybına uğrama- yacak bir metindir. C) Kelimeler genellikle gerçek anlamlarıyla kullanıl- mıştır. D) Ahenk; kafiye, redif ve ölçüyle sağlanmıştır. E) Öyküleyici anlatımdan yararlanılmıştır. I numar elerle ilgili olar Th 1. Ahenk ölçüsü sağlanmıştır. II. Nazım birim III. Divan şiiri na biyle yazılmıştır. gileri söyle ilir? yargılarından A) Yalnız I B) Yalnız II C Iniz III ve Il 1 hai Il Serbe Nazım III Güzellem IV Ninni V Mersiye B) II E) II ve III Nazım Biçimi Nazım Türü Bu tabloda nur ralanmış nam biçimi ve türüy- le ilgili işaremelerin hangisinaanlışlık yapıl- mıştır? A) I C) III D) IV E PEKISTIRME 19

b. Redif: Dize sonlarındaki aynı anlam veya görevdeki ek veya kelimelerin ya da dizenin kullanımında oluşur. Redifler, mutlaka dize sonlarında yer alır. Bir dizede -var- sa-önce kafiye sonra redif gelir Redifler, yapılarına göre "ekler, sözcükler, sözcük grup- ları, dizeler" şeklinde kullanılabilir. I. "Ne sabahı göreyim, ne sabah görüneyim; Gündüzler size kalsın, verin karanlıkları! Islak bir yorgan gibi, sımsıkı bürüneyim; Örtün, üstüme örtün, serin karanlıkları. w

7. Uyuyan göllere ay ışığında Sevginin resmini çizsem kim anlar? Tomurcuk ayrılıp gül açtığında Yağmurun saçını çözsem kim anlar? Bu dörtlük, içerik açısından aşağıdaki şiir türlerinden hangisine örnek verilebilir? A) Lirik B) Satirik D) Epik C) Didaktik E) Dramatik

6. Tanzimat Dönemi ile alakalı aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Tanzimat Fermanı'nın ilanından (1839) sonra siyasi ve sosyal alanda görülen Batı kaynaklı değişme ve gelişmeler şiire de yansır. B) Şinasi'nin 1859'da Fransızcadan çevirdiği şiirleri yayımladığı Tercüme-i Manzume adlı eserini, sonraki yıllarda özellikle Fransız şairlerden yapılan başka çeviriler izler. Tanzimat edebiyatının ilk döneminde şiir biçim olarak yenileşmiştir. C) D) Tanzimat'a kadar aydın çevrelerde divan şiiri zevk ve anlayışı hâkimken Tanzimat'la birlikte Batı şiiri zevk ve anlayışı da tanınmaya ve ilgi görmeye başlar. E) Tanzimat Fermanı ile Tanzimat I. Dönem arasında Hazırlık Dönemi vardır.

12. I. Evlerinin önü çardak Elif'in elinde bardak a Sanki yeşil başlı ördek Yüzer Elif Elif deyiļ II. Sana derim sana ey kalbi hayın Kimseler çekmesin feleğin yayın Alıp harap ettin gönül sarayın Alıp bir taşını koyabilmezsin Aşağıdakilerden hangisi numaralanmış bu şiirlerin ortak özelliklerinden biri değildir? A) Kafiye ve redife yer verilmesi B) Ulamaya yer verilmesi C) Tapşırmanın bulunmaması D) Aynı nazım birimiyle oluşturulması E) Uyak düzeninin aynı olması

1. TÜRK EDEBİYA Kafiye Redif - Ahenk Unsurla - Kalbimde vardı Byron'u bedbaht eden melâl Gezdim o yaşta dağları, hülyâm içinde lâl y Aşağıdakilerin hangisinde kullanılan kafiye türü bu dizelerle aynıdır? A) Dindirmez, anladım, bunu hiçbir kıyı Bir bitmeyen sonsuzluğa benzer bu ağrıyı B) Gönlünde hep o zanla beraber çağıldadı Bildim, nedir, ufuktaki sonsuzluğun tadı D D) Garbin ucunda, son kıyıdan, en gürültülü Bir med zamanı gökyüzü kurşunla örtülü Gördüm deniz dedikleri bin başlı ejderi Gördüm güzel vücudunu zümrütleyen deri Mağlupken ordu, yaslı dururken bütün vatan Rüyama girdi, her gece, bir fatihâne zan

Bilgi Kutusu Misra içinde benzer seslerden oluşan kafiyeye "iç kafiye" denir. Buna göre, aşağıdaki dizelerin hangisinde iç kafiye- ye örnek verilmiştir? A) Kamu bimârina cânân deva-yı derd eder ihsân Niçün kılmaz mana dermân meni bimâr sanmaz mi B) Kalur mi bâg-ı dilde bir açılmaduk gül-i Ümmîd Nesîm-i himmet ü ihsânun ey şâh-ı kerîm esse C) Yûsuf'la o meh-rûnun farkı katı zâhirdür Erbâb-ı mahabbetde bir ehl-i nazar yok mi a D) Çün lâle-sifat yakdı derûnum dil-i şîrîn Bismilgehüm olsa n'ola kûhsâr-ı melâmet E) Gözler görüp o mâhı kulaklar işitmemiş Güft u şenîdi âleme her gâh tâzedir

10. Yârim sen gideli yedi yıl oldu Diktiğin fidanlar meyveye durdu Seninle gidenler sılaya döndü Gayrı dayanacak özüm kalmadı Mektuba yazacak sözüm kalmadı Ağamın giydiği ketenden gömlek Yok imiş dünyada öksüze gülmek Gurbet ellerinde kimsesiz ölmek Gayrı dayanacak özüm kalmadı Mektuba yazacak sözüm kalmadı Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) Hüsnütalil sanatına başvurulduğu B) Lirik şiire örnek olduğu C) Kafiye ve rediften yararlanıldığı D)) Bentlerden oluştuğu E) Kavuştaklara yer verildiği