Şiirde Ahenk Unsurları Soruları

11. (1) İlk şiir örneklerinde, ölçü şiirin olmazsa olmazlarından biridir. (II) Türk şiir tarihini incelediğimizde de son yüzyıla kadar bunu görmek mümkündür. (III) Doğaçlamaya dayalı halk şiirinde hece ölçüsü, nazım şeklinin belirleyici bir özel- liği olarak dikkat çeker. (IV) Belli bir bilgi birikimi gerektiren divan şiirinde ise aruz ölçüsü kullanılmıştır. (V) 20. yüzyılın ortalarından itibaren başlayan serbest ölçü günümüzde yerini yeniden hece ölçüsüne bırakmış durumdadır. Numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışına yer verilmiştir? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

1. Yazılışı aynı anlamları farklı olan kelimeler kafiye olarak kul- lanıldıklarında cinaslı kafiye adını alırlar. Aşağıdaki dizelerin hangisinde bu açıklamaya uygun bir kullanım vardır? A) Hadi git, benden sana dilediğince izin Öyle bir uzaklaş ki karda kalmasın izin B) Sanırlar ki sen beni biricik yar saymıştın Oysa ki hep yedekte, hep elde var saymıştın C) Güllere de aşk olsun gene sen kokacaksan Fallara da aşk olsun gene sen çıkacaksan D) Korkulu düşlerimi yorumdan kaçıyorum Sırf sana üzülüyor, sırf sana acıyorum E) Git iş işten geçmeden, çok geç olmadan vakit Günahıma girmeden, katilim olmadan git

2. Aşağıdaki dizelerin hangisinde redif birden çok keli- meden oluşmuştur? A) Her akşam, her gece, her seherde sen Havamda, suyumda, her değerde sen B) Niçin yaktın bilmem bu bağrı neden Kalbimde dinmeyen bu ağrı neden C) Bülbül benim lisanımla ötüştü Bir gül için can evinden tutuştu D) Saçından birkaç tel ver de öyle git Hasretin zulmünü gör de öyle git E) Sende kalmış umudum saadet çağım sende Sende kalmış huzurum tüten ocağım sende

-ad! zengin kafiye Bende Mecnün'dan füzun aşıklık istidadı var redif Aşık-ı sådık benem Mecnûnun ancak adı var Yukarıdaki beyitte bulunan kafiye çeşidi aşağı- dakilerden hangisidir? A) Yarım kafiye C) Tam kafiye E) İç kafiye B) Zengin kafiye D) Cinasli kafiye M

5. Kafiye ve redif çoğunlukla dize sonlarında bulunur. Kimi şairler, dizenin hem ortasında hem de sonunda kafiye ve redifle ahenk sağlama yoluna giderler. Aşağıdaki dizelerin hangisinde bu açıklamaya uygun bir örneğe yer verilmiştir? A) Gecemi zehrediyor içime düşen kuşku Nasıl anlatsam bilmem aramızdaki aşkı B) Sen çaldın gözümden en tatlı uykuları Aşkıma benzetirim tutmayan şarkıları C) Aşk hevesle başlar, hasret, gurbetle Solmasın gençliğin gamla, kasvetle D) Yüreğim koşmaktan yorgun düşüyor Sığmıyor gönlüme aşkın taşıyor E) Sen yüzüme gül yeter, bırak bahtım gülmesin Sen kadrimi bil yeter, başka kimse bilmesin

Ben aşıkım el göğüste yüz yerde Gel efendim del sinemi yüz yerde Yaralarım göz göz oldu yüz yerde Demem yaram ne yaradır o yara Yukarıda verilen dörtlükte bulunan uyak aşağıdakilerden hangisidir? A) Yarım uyak B) Tam uyak C) Tunç uyak D) Cinaslı uyak E) Zengin uyak

Örnek Soru 1 Aşağıdakilerden hangisi Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatının genel özelliklerinden biri değildir? A) Edebiyat sadece zengin bir zümrenin ilgilendiği bir alan olmaktan çıkmıştır. B) Cumhuriyet edebiyatı konu ve üslup bakımından oldukça zengin bir edebî dönemdir. C) Hece ölçüsü ve serbest ölçüyle şiirler yazılsa da aruzdan hiç vazgeçilmemiştir. D) Eserlerde artık sadece İstanbul değil Anadolu da mekan olarak kullanılmaya başlanmıştır. E) Sanatçılar eserlerinde sade bir dil kullanmışlardır. Çözüm

4. Saçında gecenin soğuk rüzgârı Bir gün kapatırsın bu ufukları Beklersin köşende sessiz ve yorgun Siyah atlarını son yolculuğun Bu parçanın son dizesindeki "son yolculuk" sözü, aşağıdaki söz sanatlarından hangisi için örnek olabi- lir? A) İstiare B) Mecazımürsel D) Mübalağa glo oo neexed GO C) Tevriye E) Telmih

5. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ötekilerden farklı bir uyak kullanılmıştır? A) Aşk dediğin bir anda fırtına çıkmasıdır Bir suyun çoğalması, bendini yıkmasıdır B) Bir çiçeğin açması, kokması burcu burcu Atılan bir kurşundur, saplanan bir ok ucu evib mib C) Bir canı başka cana kurban edebilmektir Kızgın çöllerde yanmak, kayaları delmektirm D) Anlaşılmayan sözler fısıldar zaman zaman Sembol ormanları arasından geçer insan E) Aşkı diri tutan şey; beklemek, özlemektir Dönmeyecek birinin yolunu gözlemektir

5.1. Güller açsam bağlar gibi Gazel döksem çağlar gibi Altin olsam dağlar gibi Kiymetimi bilen olmaz 11. Garip gönlüm durmaz oldu Gözüm Irak görmez oldu İşè güce vàrmaz oldu Elim yavaşça yavaşça Numaralanmış dörtlükler aşağıdakilerden hangisi ba- kımından özdeş değildir? A) Sözcük düzeyinde redife yer verilmesi B) Düz uyak şemasıyla oluşturulması C) Duraklı şiire örnek teşkil etmesi D) 8'li hece ölçüsünün kullanılması E) Tam kafiyeden yararlanılması

5. Ortak zevk ve dil anlayışına sahip şairlerin ortak şekil özellikle- rini, ahenk unsurlarını, imge ve temaları kullanarak oluşturduğu şiir anlayışına şiir geleneği denir. Aşağıdakilerden hangisinin ötekilerden farklı bir gelenek içinde yazıldığı düşünülebilir? A) Eğer bir gün ölürsem gençliğime doymadan Kumral başımı senin dizlerine koymadan B) Ne hoştur kırlarda yazın uyumak Bulutlar ufukta beyaz bir yumak C) Beni bu güzel havalar mahvetti Böyle havada istifa ettim D) Ne zaman düşünsem sizi titrerim Yaslı dağlar, yüzü gülmeyen dağlar E) Her yıl bugün olur, Otuz Ağustos çime bir ordu havası dolar

5. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ayraç içindeki kavram örnek- lendirilmemiştir? A) Derin gözlerimizde mana olup taşıyor Kalp çarpıntımız gibi içimizde yaşıyor (Tam uyak) B) Ey asrımızın şairi, sıyrıl gecelerden İlhamını kurtar karışık bilmecelerden (Zengin uyak) C) Varlığın uçarken en şakrak çağa Dolaştım bakıştan, nurdan bir ağa (Tunç uyak) D) Yaprak çıtırtısından başka bir ses çıkmıyor Cefakeş göğüslerden sanki nefes çıkmıyor (Redif) E) Derinden ses veren, içimden bir teldi Yetmez gibi yüreğimi delmeyi de bildi (Yarım uyak)

10. Neye üzülürsün neye şaşarsın Balık ilkin baştan kokar dediler Önüne bakmadan durmaz koşarsın Kırarsın testiyi akar dediler Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır? A) Hüsnütalil C) İrsalimesel E) Mecazımürsel B) Tecahülüarif D) Tevriye

Örnek 5 Söylersin de söz içinde şaşmazsın Helâli haramı yersin seçmezsin Nasibin kesilir de sular içmezsin Akar çaylar senin olsa ne fayda Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylene- mez? A) On birli hece ölçüsüyle söylenmiştir. B) Uyak düzeni aaab biçimindedir. C) Eleştiri dile getirilmiştir. M D) 6+5 duraklıdır. E) Redif kullanılmıştır m

Biliyorum gölgede senin uyuduğunu Bir deniz mağarası kadar kuytu ve serin Nazların Aleminde yumulmuş kirpiklerin Yüzünde bir tebessüm bu ağır öğle sonu Bu dizelerle ilgill, aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) 1 ve 4, dizede redif vardır. B) Sarmal uyak vardır. C) 2 ve 3. dizede zengin uyak vardır. D) Ulama vardır. E) Lirik bir şiirdir.

7. Aşağıdaki dizelerin hangisinde bağlaç tamlayan durumundaki sözcükleri bağlamıştır? A) Bir kır çiçeği koparıyorum gözlerine benzeyen B) İnanmışların güller açar kalbinde her zaman C) Ne geçmişin ne bugünün tadı var sensiz D) Yaklaşan ayak sesleridir akşamın E) Sesler duyulmaz olur, solar renkler ansızın