Tiyatro ve Tiyatro Türleri Soruları

8. Koro: Açıkla öyleyse her şeyi, şuna karşılık ver: Zeus hangi suçundan ötürü düşman oldu sana? Niçin bu korkunç, bu yüz karası duruma soktu seni? Anlat bize bunu, anlatmak acı gelmezse sana. Prometheus: tonguç Kimi der Kronos gitsin, Zeus otursun tahtına, Kimi Zeus'un hiç başa geçmesini istemez. Boşuna öğütler verdim o zaman hepsine Uranus'la toprağın oğulları Titanları Boşuna yatıştırmaya uğraşıp durdum, Gururlarına kapılıp uzlaşmayı küçümsediler, Gücün hakkından güçle geliriz sandılar. Oysa bana anam Themis, kaç kez söylemişti Güçle, zorla değil; akilla kazanılır gelecek zamanlar. Bu parça aşağıdaki tiyatro türlerinin hangisinden alınmış ola- bilir? Orta oyunu C) Pandomim A) Bale D) Komedi E) Trajedi

i 1 N L A R 1 35) Divan şiirinde en çok kullanılan nazım şekli gazeldir. Bu nazım şekli daha çok aşk" kavramıyla özdeşleş- miş olsa da "hikmet, tasavvuf, rintlik, neşe” gibi pek çok temayı dile getirmede de kullanılmıştır. Buna göre, aşağıdaki beyitlerin hangisinde âşi- kane duygu ve düşüncelerin dile getirildiği söy- lenemez? Ol gün kanı ki gün gibi sûzân idim sana Olsan revân sâye-i bîcân idim sana 8) Ey Necâtî yürü sabreyle elinden ne gelir Hûblar cevr ü cefâyı kime öğretmediler Gözü meyhâne-i nâz ü kaşı mihrâb-ı niyâz Yaraşır her ne kadar etse niyâz ehline nâz Gül istedim diken oldu yârim ne çâre kilam Meger libâs-ı hayâtimi pâre pâre kilam E El verse safâ fırsatı fevt eyleme bir dem Dünyâ ona değmez ki cefâsın çeke âdem

B B. 24. 26 Kabare oyunlarına geleneksel tiyatromuzdan da un- surlar katan yazar seyirciyi düşünmeye yöneltmeyi amaçlamıştır. • Toplumsal sorunları gerçekçi ve eleştirel bir yakla- şımla ele almış ve güldürü unsurları da katarak se- yirciyi bilinçlendirmeyi amaçlamıştır. Fazilet Eczanesi'nde, temelinde ekonomik neden- lerin yarattığı toplumsal değişim sürecindeki kişileri çevreleriyle yansıtmıştır. İlk oyunu Günün Adamı'nda muhalefet partisine ka- tilma önerisi alan bir ekonomi profesörünün başına gelebilecekleri anlatmıştır. Bazı özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerden han- gisidir? A) Necati Cumali B) Refik Erduran C) Haldun Taner D) Turan Oflazoğlu E) Aziz Nesin 25. Engin öğretmen öğrencilerine tarih ders kitabından, "Raslanaicta insanların kayıt tutmalarına yardımcı ol- u innrot

1. Ao (1) Bir SIIR, KONULARINA GO astalğın? nek salgin armak için nbeş gün sene! 10. Mehmet Gemiler pupa yelken yol alırsa karada... Gemilerim dağdan dağa Yelken açar çağdan çağa. düzen yapisi oluştu dizes üç ve dized ve h sene eğimi? mi? Koro Buyurdu Hünkâr, sefer var Denizden karaya, karadan denize Açılın ormanlar, düzelin dağlar taşlar! Buyurdu Hünkâr, yol olun bize! Ha balık ha yıldız güneş Boşa salmayız ağları. dah edil şiir tür en hangisi BL mıştır. Bağrımızda yanan ateş Aydınlatır tüm çağları . şi A Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangis söylenemez? Al Dramatik bir şiirden alınmıştır. B) Belli bir zamanda geçen bir olay anlatılmıştır. c) Ahenk unsurlarından yararlanmıştır. D) Sahne sanatlarına yakın bir anlatımı vardır. E) Wiecazlı söyleyişlere başvurulmuştur. 2.

11. Kavuklu (Ses gelen tarafa dönerek) Senin çenen amma açık kalmış. Siz çilingir misiniz? Pişekár Hayır, efendim; bendeniz bu mahallenin muhtarıyım. Bir müşkülünüz mü var? Kavuklu Bizim yok ama burada bir düşkün var. - Pişekár - Ne düşkünü? Kavuklu Senin gibi bir tımarhane düşkünü. Pişekár - Efendim, "Bir müşkülünüz mü var?" dedim, yani bir işiniz mi var? Kavuklu - Evet, bir dişimiz var, iki babamız. Sen bizi hindi çobanı mi zannettin? Yukarıdaki parça aşağıdakilerin hangisinden alın- mış olabilir? A) Gölge oyunu B) Meddah C) Köy seyirlik oyunu D) Orta oyunu E) Battalname

25 23. İki tiyatro eleştirmeninin hem okuyup hem izledikleri eserleri değerlendirdiği bir durum şu şekildedir: Çiğdem Akyüz, Keşanlı Ali Destanı adlı oyunun Türk seyircisinin seyretme alışkanlığına uygun, gös- termeci biçimleri toplumsal-politik eleştiriye yönelen akılcı, ilerici, uyarıcı bir içerikle kaynaştırarak özgün bir üslupla oluşturulduğunu ve halkın duyuş-düşü- nüşünü yansıttığını söylemektedir. Nurtaç Ergün, varoluşçuluk felsefesini temelinde barmdıran Clodot yu Beklerken adlı oyunun insanın varoluşu ve yaşamındaki saçmalığı somut olarak sahneye koymayı amaçladığını, bunu da gelenek- sel anlatı düzleminde yapmak yerine bu düzlemi kırarak, parçalayarak, dönüştürerek yaptığını ifade etmektedir. Buna göre parçada söz edilen oyunların sırasıyla aşağıdaki tiyatro türlerinden hangisinin özelliklerini yansıttığı söylenebilir? KONDISYONSERİSİ A) Epik tiyatro - Absürt tiyatro B) Manzum piyes - Kabare C) Tuluat tiyatrosu - Operet D) Grotesk tiyatro - Revü E) Vodvil - Dışavurumcu tiyatro 40

14. 12. Oyun yazarlığının temel ilkesi: "İnsandan yola çıkılırsa topluma varılır. Toplumsal olan sanatın yolu insandan geçer.” cümleleridir. Tarihsel olayları günümüzü anlatmak için çıkış noktası alarak tarihe yön veren insanların trajedisi üzerinde duran çağımızdaki sorunların benzerini geçmişte görmüş ve onlara eğilmiştir. Tarih konulu oyunlarında tarihten yola çıkmak yerine, günümüzden, günümüz insanı ve sorunlarından hareket eder. Tarihte hem kıssayı hem hisseyi bulur. -- adlı oyununda Kanuni'nin ölümünden sonra Hürrem Sultan'dan olan iki oğlunun taht kavgasını konu edinir. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Necati Cumali - Vur Emri - B) Turan Oflazoğlu - Kösem Sultan - C) Refik Erduran - Bir Kilo Namus D) Orhan Asena - Ya Devlet Başa Ya Kuzgun Leşe E) Haldun Taner - Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım

22) Geleneksel tiyatronun toplumsal-siyasal eleştiri ve taşlama 9 niteliği Cumhuriyet Dönemi'nin ilk yıllarında Musahipzade Celal'in oyunlarında görülür. Yazar, eserlerinde eski dü- zendeki çelişkileri, yüzleşmeyi taşlama ve güldürü yoluyla sergilemiştir. Musahipzade Celal'in bu bağlamda ürettiği eserler geleneksel tiyatromuzun başarılı bir sentezi olarak görülmüş, aynı nedenle 1960'lı yıllarda toplumsal-siyasal taşlamaya yönelen yerli oyun yazarlarımızın da öncüsü olarak değerlendirilmiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarından baş- layarak ürün veren yazarlar arasında yer alan Cevat Fehmi Başkut ve Refik Erduran gibi yazarların kimi eserlerinde de aynı çabanın izleri görülmektedir. 1960'li yıllarda ge- leneksel tiyatromuzun özelliklerinden ve malzemesinden yararlanarak ürünler veren yazarların başında da Haldun Taner gelir. Aşağıdaki eserlerden hangisi bu parçada ismi geçen yazarlardan birine ait değildir? A) Midas'ın Kulakları B) Harput'ta Bir Amerikalı C) Bir Kavuk Devrildi D) Cengizhan'ın Bisikleti E) Sersem Kocanın Kurnaz Karısı

3 - AYT 1 12. Aynı edebî gelenek içinde yer alan Karagöz ve orta oyunu, 1 temsil etmeye dayalı birer türdür. Bu türlerin yazılı metinleri yoktur ama ana hatları önceden belirlenmiş, doğaçlama ile 1 zenginleşen sözlü metinleri vardır. Her iki türde de kişilerin özellikleri dikkate alındığında bu kişilerin birer tip olduğu görülür. Gerek Karagöz gerekse orta oyununun asil ustalik gerektiren bölümü ise kişiler arasında geçen ve asıl oyunla ilgisi olmayan, sözlerin yanlış anlaşılması esasına dayanan "fasil"dır. Her iki oyunun da çok kısa olan "bitiş" bölümünde IV V ise "sürç-i lisan ettiyse affola." kalıplaşmış sözüne yer verilir. Bu parçada numaralanmış sözlerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? AI B) 11 C) III D) IV EV

. sefere daha ya Bu parça, aşağıdakilerin hangisine ait bir Ort tiş bölümünden alınmıştır? B) Karagöz eddah E) Meshevi C) Ota on D) Efsane ago L "Nark Kemal doğru değildi Gazeteci: 9. - Karagöz'ü nasıl öğrendiniz? 4) Ziya Paşa karmiştir B) 4t Bey eserleri Küçük Ali: Fransız Mekteb-i Iptidaiye'de gördüm. Ilk kez de Fatih'te raste - Karagöz'ü kendi kendime öğrendim. Karagözü ikke 3 dan, ye... Hâr- zan gecesi oynattım. Gazeteci: D Cette tiyatro aba- nuz? Meddahlık yaptınız mı? Orta oyununda oynadınız -Yaşınız kaçtır? Ne zamandan beri Karagöz oynatıyorsy ÖY mi? Küçük Ali: rum. Meddahlık yaptım. Uzun süre de orta oyununda oy- -Yaşım yetmişten fazla. Elli beş yıldır Karagöz oynatye- nadım. Gazeteci: "Ahme gisi ya -Meddahlarla kissahanlar aynı kişiler midir? Küçük Ali: A) * BF Anadolu'dan gelirmiş Istanbul'a. Çok kuvvetli kişilermiş Meddah ve kissahânlar aynı kişilerdir. Kissahanlar bunlar. Coştururlarmış halki, meddahlar ise İstanbul'a öz- güdür. İstanbul halkını almışlar bunlar: Rum, Ermeni... Bu diyalogdan hareketle "Küçük Ali" ile ilgili olarak aşa. D ğıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Ömrünün büyük bir kısmında "hayal olarak oyunlar sergilemiştir . Bj Pişekâr veya Kavuklu rollerinde oynamış olabilir Usta-çırak geleneği çerçevesinde yetişmiş bir sanat: çıdır . D) Bazı oyunlannı tek başına ve hikâyeler anlatarak ser- gilemiştir. E) Laz, Kayserili , Kastamonulu gibi farklı kişilerin şive taklitlerini yapabilmektedir. Dogru c Yonte

24. Aşağıdakilerden hangisi klasik komedinin özelliklerinden bi ri değildir? 26. A) Konular günlük hayattan ve sıradan insanların yaşamların- dan seçilir. B) Yer, zaman ve olay birliğine uyulma şartı yoktur. ci C) Toplumun gülünç ve eğlendirici yönlerini göstermek ama- ci taşır. D) Birbirini izleyen diyalog ve koro bölümlerinden oluşur. E) Halkın kullandığı sıradan söyleyişlere, kaba, bayağı ve çir- kin ifadelere yer verilebilir. VİP Yayınları

B) Nazım Kurşunlu C) Melih Cevdet Anday D) Nezihe Meriç E) Çetin Altan Too 4 39. tiyatro eserleridir. Tragedyalara, trajedi, ağlatı gibi isimler de verilir. Mutlaka manzum olan bu tiyat- rolar, göstermeye bağlı edebî metinlerin ilk örnekleri sayılır. Bu parçanın başına aşağıdakilerden hangisi ge- tirilemez AXşirin ve düzyazının birlikte kullanıldığı B) Acima, korku ve heyecan uyandırarak ruhu tut- kulardan anndırmayı amaçlayan Kaba, çirkin ve vahşice hareketlere ve sözlere yer vermeyen D) Konu kaynağının efsaneler, mitolojiler ve des- tahlar olduğu Müzikten de yaradanılan E ÖĞREN 1 010 Ek Yunusu. Aşk Peygamberinde Meviana'y Konak'ta Yörükleri anlatan Nezihe Merg un dişinda Benim Dünyam da ileri- amanda oyun yazan olan sanatçın killi Tavşan ve Göço Aslan Bozkur Bir Nevcivan, Cahide. Alite Jale Alacakaranlik, 1 Ocaği, Kanli De ların; ka Yazar

E) Vatan yahut Silistre Tabip va 7 eşyanın toplu adı şılıklı konuşma (diyalog) Onü az, kaba bir türü (fars) rarak oyunculara sözlerini fisiltıyla ardımcı (suflör) irlerine karşı söyledikleri uzun söz- ----; beş altı dakikaya sığdırılan tablolar halinde kısa, mü- 15. zikli oyunlara verilen addir Dekor yo Zenne, B ve çevrel Muhavere liş anlam Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangi- si getirilmelidir? niş şekline-t-adı verilir. A) Operet B) Opera Yukarıda ha hangisidir? yere aşağıdakilerden hangi- c) Skeç D) Vodvil E) Revü A) Karagöz revü C) feeri E) vodvil 16. Tiyatronun yapı unsurlar arasında aşağıda verilenler- den hangisi yoktur? veya türlü eşyalar eşliğin- övde ve yüz hareketleriy- A) Çatışma Halkın of B) Pramatik örgü li değildi

Türk Dili ve Edebiyatı-Sosyal Bilimler - 1 Q Tanzimat Dönemi'nin en üretken yazarıdır. Makale, çeviri, eleştiri, anı, gezi, piyes, roman, hikâye türlerin- de eserler vermiştir. Amacı halkı eğitmek, insanlara bilgi vermek olduğundan romanın akışını durdurur; okuyucuya bilgi verir. Romanları teknik yönden kusur- ludur. Yapıtlarını halkın anlayabileceği biçimde, sade ve düzgün bir dille oluşturmuştur. Romanda olay aki- şını keserek okura ansiklopedik, kurgusal ve yer yer tarihsel bilgiler vermesiyle de bilinir. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada söz edilen ya- zarın bir romanı değildir? A) Paris'te Bir Türk B) Dürdane Hanım C) Henüz On Yedi Yaşında D) Jön Türk E) Çerkes Özdenler

Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikin- ci paragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? A) III B) IV CV D) VI E) VII 35. Refik Erduran toplumu ve kişileri hicveden komedi ve dram türü oyunlarında, toplumda yerleşik ve yaygın bi- çimde kabul gören değer yargılarını, toplumsal alışkan- liklari mizahi bir dille eleştirdi. Cengiz Han'ın Bisikleti isimli oyununda olay 1933'lerde geçer ve birden çok ka- dınla evlenme geleneğinin mizahi bir dille yergisi yapılır. Bir başka oyunu Ayı Masalı’nda toplumda yerleşik bir değer yargısı hâline gelmiş olan “Köprüyü geçene kadar ayıya dayı derler." atasözünün bir orta oyunu tekniğiyle açıklanması ve bu yolla bir toplum taşlaması söz konu- sudur. Bu oyunlarında karamsar bir tablo çizmez. Halkın, sezgileriyle de olsa doğruyu bulabileceğine inanır. Bu parçaya göre Refik Erduran'ın oyunları izleyicile- ri; 1. sorgulama, II. gülmece, III. içtenlik, IV. umut niteliklerinden hangileriyle buluşturur? A) Yalnız! B) Yalnız II C) Yalnız III E) I, II ve IV D) I, II ve III SONUÇ YAYINLARI

yo - skeç D) perde - sahne E) diyalog - monolog 12. Aşağıdakilerin hangisi tragedyanın özelliklerinden değildir? A) Acikli yönü ağır basan, ahlaki bir amaç çerçevesinde yazılan tiyatro türüdür. B) Kahramanlar seçkin, üst tabakadan kişilerdir. C) Konularını ulusal tarihten ve günlük yaşamın ilging kesitlerinden alır. D) Kaba, çirkin sözlere yer verilmeyen, klasik bir dil ve üslupla yazılır. E) Zaman, mekân, olay birliği kuralına uyulur.