Ünsüz Düşmesi ve Ünlü Daralması Soruları

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü daralması vardır? +yor diye A) Millet; dil, kültür ve ülke ile birbirine bağlı vatandaş- ların teşkil ettiği bir toplumdur. B) Bu köyden daha güzel, bu mutluluktan daha büyük mutluluk olamaz, diye düşünüyor insan. C) Tibbin geldiği son nokta bile hastalığına çare ol- madı. D) Unutmayın, hayatınız sizin elinizde şekillenen bir hamurdur! E) İnsanı insan yapan, yüzüne güzellik katan ve onu sevdiren tek şey kalbinin temizliğidir. TYT Türkçe 101

samb 5. Etkinlik Smk zaman kip eki olan "-yor", kendinden önce gelen -a/-e ünlülerini daraltır. e acak/-ecek, -ayım/-eyim, -alım/-elim, -an/-en vb. eklerden önce gelen ünlü veya gents unlusu söyleyişe bakılmaksızın a/e ile yazılır. Asadaki metinde bu durumları örnekleyen kullanımları gösteriniz. mtaz bu sahneyi hiç unutamadı. Annesi yukarıda hep ölünün üstünde ağiyordu. Kendisi e kafesinin bir kanadına yapışmış, büyülenmiş gibi orada ağacın dibinde çalişantara hak De insan, ağacın dalına astıkları bir fenerin altında çalışıyorlardı. Fenerin işığı ikide bir nemesine dikkat ediyordu. Bu iki ışık altında gölgeler büyüyor, küçülüyor, top sesleri arasın dia kestiryor, sönecek gibi oluyor, ihtiyar bostancı ceketinin eteğini kaldirmiş, lambanın amesinin çığlığı kazma seslerine karışıyordu. Sona doğru hava birden kızıllaşmıştı. Bu kızıl- evin bulunduğu taraftan geliyordu. Şehir alabildiğine yanıyordu. Hakikatte yangin bir soat ev- el başlamıştı, bahçedekiler şimdi kıpkırmızı bir göğün altında çalışıyorlardı. Bir an sonra tek tük ramel parçaları bahçeye düşmeye başladı. Sonra şehirde büyük, bendini yıkmış sularınkini ge- bir uğultu başladı. Bu her türlü sesten bir mahşerdi. Bir adam bahçenin çitinden içeriye atla- Sehre giriyorlar, diye bağırdı. O zaman hepsi birden durdular. Fakat annesi aşağıya inmiş yal- yordu. Mümtaz daha fazlasına dayanamadı, ell birdenbire tuttunduğu kapının kanadında gev dve yere yıkıldı. Olduğu yerde kulağına birtakım sesler geliyor fakat etrafındakilerden büsbü- in baska seyler görüyordb Babası her akşam yaptığı gibi büyük kesme billur lambanın şişesini parmiş, onu yakmaya çalışıyordu. Uyandığı zaman kendisini çitlerin dışında buldu. Annesi, "Yü- yebilecek misin?" diye soruyordu. Mümtaz şaşkın şaşkın etrafına bakındı, hiçbir şey anlamadan ürüm." dedi. Kendisinden yürümesi isteniliyordu. O da yürüyecekti, Mümtaz bu yolculuğu bir türlü tam olarak hatırlayamazdı. Hangi tepeden şehrin yanışını sey- işler? Hangi büyük yolda o yüzlerce insanlık acayip, perişan, mustarip kafileye katılmışlar- Kim onları sabaha karşı o yaylıya koymuş, kendisini arabacının yanına oturtmuştu? Bunlar psz kalan suallerdi. soyleyiniz. Hafizasında gerisi gelmeyen birkaç hayal vardı. Bunlardan biri, annesinin yola çıkar çıkmaz mesiydi. Artık o, kocasının ölüsü üzerinde ağlayan, sızlayan kadın değildi. Yola çıkmış, oğ- ve kendisini kurtarmaya çalışan kadındı. Sessiz, sedasız, küçük kafileyi idare edenlerin de derini yapıyordu. Oğlunun elinden sıkı sıkı tutmuş, yürütüyordu. Mümtaz avuçlarında hala bu Kenmenin, belki ölümün ötesine kadar sürecek kavrayışını duyardı." levare dedilen you yodlu Send Türk Dili ve Edebiyatı -100 que Poly ded

1. Önde uzun bir kışın soldurduğu etekler, Sonra dönen, dönerken inleyen tekerlekler... II. Araya gitti diye içlenme baharına, Huduttan götürdüğün şan yetişir yârina!.. III. Bulutların ardında gün yanmadan sönüyor, Höyükler bir dağ gibi uzaktan görünüyor... IV. Başını kaldırarak boşluğu dinliyordu Gökler bulutlanıyor, rüzgâr serinliyordu V. Çıtırdayan çalılar dört cana can katıyor, Kimi haydut, kimi kurt masalı anlatıyor... ple Numaralanmış dizelerin hangisinde ünlü daral- ması vardır? A) I ve II B) I ve III chm D) III ve V C) II ve IV E) IV ve V

esneviden canmaz mi n'i yanmaz mi di edi m canım mänım mış gibi mış gibi ^ X" Metin Kaçan, özgün üslubuyla yaşadığı dönemin sosyal ve siyasal çekişmelerini toplumcu gerçek- pi bir anlayışla sorgulayan özgün bir sanatçıdır. Ka- çan, eserlerinde simgesel bir anlatımla endüstri- yel mekanizma içinde kendini ve kendilik değerleri- ni kaybetmiş insanların yalnızlığını, kent yaşamının bireyleri yozlaşan ve ötekileşen düzlemi içinde ele air. Bu parçada aşağıdakilerden hangisinin örneği yoktur? A) Ünsüz benzeşmesi B) Ünlü düşmesi C) Ünsüz değişimi TEST 5 D) Unedz yumuşamasına aykırılık E) Ünlü daralması Jean 7 diğin bare söy Bu ģi

C) bilet umu- 2. Bir de gencecik âşıkların yüreklerini bilirim Bir dolmuşta yorgun şoförler için bestelenmiş Bir şarkıdan bir kelime düşünce içlerine Karanlık sokaklarına dalarak şehrin Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur? A) Ünsüz yumuşaması C) Ünlü türemesi B) Ünlü daralması D) Ünlü düşmesi E) Ünsüz benzeşmesi Q ÖZDEBİR YAYINLARI 5.

11. Oh deyim ömrümde ilk defa Tüy gibi olayım sevincimden Ölüm düşüncesi benden irak Hep güzel şeyler geçsin içimden Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yok- tur? and A) Ünlü düşmesi B) Kaynaştırma harfi C) Ünsüz benzeşmesi TYT TÜRKÇE 06 D) Ulama E) Ünsüz yumuşaması

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü daralmasının örneği yoktur? A) Taraftarlar, maçın başlamasını sabırsızlıkla bekliyor. B) Tatilde kalacağı otelin ismini herkesten gizliyor. C) Annem genellikle klasik müzik dinliyor. D) Uniu şair, yıllardır bu adada tek başına yaşıyor. E) Yerden topladığı plastik şişeleri, çöp kutusuna atıyor. 7.

BİLGİSİ nları TEST-2 | 10. "-yor" eki kendinden önce kullanılan düz geniş ün- lüleri (a, e) daraltarak onları “ı, i, u, ü"ye dönüştürür. Bu ses olayına ünlü daralması denir. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü daralması görülmektedir? A) Bu hâlimden dolayı bana çok acıyordu. Kamyonlar şehre doğru hızla ilerliyordu. C) Rüzgâr, tek tek dokunup geçiyor yapraklara. D) Ona gerçeği söylemekten çok korkuyorum. Ben görevimin ne olduğunu iyi biliyorum. E) 11. Aşağıdaki dizelerin hangisinde "ünlü değişimi"ne örnek bir kullanım vardır? A) Hilal doğmuş ufkun yanan rengine ufka cekilmiş al sancak olmuş sana Jollarini

9. Çeşitli meslekleri icra eden el zanaatkârlarının, ürünleri nasıl ortaya koydukları, nerelerden ilham aldıkları ve eserlerini yaratırken hangi kaynaklardan beslendikleri halk bilimciler tara- fından merak edilen konulardan olmuştur. Zanaatkârların psi- kolojik durumlarının azıcık da olsa eserlere nasıl sirayet ettikleri hususu üzerinde de durmayı tercih etmiştir halk bilimcileri. Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisinin örneği yoktur? A) Ünlü düşmesi C) Ünsüz benzeşmesi B) Ünsüz değişimi D) Ünsüz düşmesi E) Ünlü türemesi- Diğer sayfaya geçiniz. ►►►

r. L I. 7. (1) Marmara Bölgesi'nden İç Anadolu'ya yol alırken ormanların iyice seyreldiğini fark edersiniz. (II) İç Anadolu, az yağış alan kurak bir bölgedir. (III) Böl- gede günlük sıcaklık farkının fazla olduğunu ge- celeri hemen hissedersiniz. (IV) Cılız bir bitki ör- tüsüne sahip olan bölgede küçükbaş hayvancılığı yaygındır. (V) Bölgenin diğer bir geçim kaynağını, tarım oluşturur. Yaygın-idiy Parçada numaralanmış cümlelerle ilgili aşağı- dakilerden hangisi soylenemez? ALL cümlede, ünsüz yumuşamasının birden çok örneği vardır. B). cümlede ünlü düşmesi olmuştur. cümlede ünsüz ikizleşmesi ve birden fazla ünsüz değişimi vardır. IV. cümlede kaynaştırma ünsüzü almış birden çok sözcük vardır. E) V eümlede ünsüz yumuşaması ve kaynaştırma ünsüzü vardır. 10. I t 1 L

épinti kanal forsel sistem Ubissz Kahwedt 17. Ne zamandır yapmıyordum kahvaltıda alışık olduğumuz ince doğranmış dereotuyla maydano- zu üstüne lor peyniri serpilmiş, çörek otuyla zey- tinyağı gezdirilmiş kahvaltılığımızı bugün tabağı- ma ekledim. El alışkanlığı iki kişilik doğramışım, kalanını sakladım. Yukarıdaki parçada aşağıdaki ses olayların- dan hangisi yoktur? Ünlü daralması B) Unsüz değişimi (Ünsüz yumuşama) C) Ünlü düşmesi (Ses düşmesi) DY Ulama (Vasl) E) Ünlü değişimi (Ünlü kalınlaşması) 11 SINIF 4

B IM B boşu boşuna salınan otlar, ağaçlar, yıldızlar eriyik ve maden tin ve ten İTİM 20. Hayat bir rivayettir diyor bir ses diyorum hayat bir rivayettir zaman çürümüş mürekkebiyle yazılan sözle anlam arasındaki giderilemeyen boşlukta çıldırmış bir rakkas gibi A) Ünsüz Yumuşaması C) Ünsüz Benzeşmesi KURUMLA B öteki ve ben Yukarıdaki dizelerde aşağıdaki ses olayların- dan hangisi yoktur? X E) Ünsüz Düşmesi BÜnlü Daralması DY Ulama 22

16. Araştırmacılar doğadaki en güçlü malzeme olarak bilinen örümcek ipeğinin robotlar için yeni bir çeşit yapay kas üretiminde kullanılabileceğini tespit etti. Araştırma ekibinin keşfine göre, örümcek ipeğindeki esnek lifler nem değişikliklerine çok güçlü bir şekilde tepki gösteriyor. Bu parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Ünlü uyumuna aykırı ek B) Ünlü düşmesi C) Ünsüz benzeşmesi D) Ünlü daralması E) Ünsüz yumuşaması 19

10. Dehşete düşürme, rahatsız etme gibi dürtüleri okuru uyanık tutmak için kullandığım söylenebilir. Sıradan gelişen bir öyküde yaratacağınız şok etkisiyle oku- run gözlerini dört açmasına sebep olabilirsiniz, böy- lece ne kadar rahatsız olsa da öykünün normal yük- setişine ilgisini kaybetmiş okur, tekrar öykünün içine girer. kayip etmis b→ p Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur? Ünsüz yumuşaması BÜnsüz benzeşmesi C) Ünlü düşmesi DYÜnsüz düşmesi E) Ünlü daralması TITANDAOVA yüksek jyüksel

10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yay ayraç içinde belirtilen ses olayı yoktur? A) Dünyama, bir dünya daha sığdırma telaşım doymazlığımdan değil; melankolik kaderi soluyan sol yanımın bitmeyen hazana maphusluğundandır. (Göçüşme) B) Bu dünyada herkes herkese benzer ve herkes herkesin yerine geçebilir. (Ünlü Düşmesi) İnsanın vicdanının sesini dinlemesi, aklının sesini dinlemesinden çok daha kolaydır çünkü her yanlış adımda vicdan kendisine bir mazeret yaratır. (Ünsüz Değişmesi) Sırların üstü açık olmaz, sırlar üşütmeye gelmez, insan her zaman sırrının üstünü kapatmaya çalışır. (Ünsüz İkizleşmesi) Bazen küçük bir gülücük bile yetiyor içimi ısıtmaya, bazen dağlara yükselen kahkahalar bile yetmiyor yüzümü güldürmeye. (Ünlü Türemesi) 1

Vaznesi olabi muteva 21 DII nimin hana vaat ettiği en vüksek mertebeye erişir, belki bir gün şehit Burdaki ses olaylovini Bulur- musunuz - düşerim. Belki o zaman bu fotoğrafımı, bazı mecmualar, diğer şehitlerinkilerle beraber, 14 basarlar. Belki mektebim, yerdiği şehitler arasında benim de bu resmimi müzesinin bir köşesine ásar. Belki sadece ölüp giderim. O zaman da bu fotoğrafım hayatta kalmış birkaç