Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler Soruları

Dede Korkut Kitabı atasözü, deyim, ağıt yb. sözlü ürün- lerin yanı sıra Türk gelenek (anane) ve inanışlarına da yer verilen hikâyelerden oluşan zengin bir kaynaktır. 15. yüz- yılda yazıya geçirilen ve bugün Türkiye, Azerbaycan ve Kazakistan'ı kapsayan (içine alan) geniş bir bölgede || "Dede Korkut veya Korkut Ata" olarak tanınan bilge kişilik etrafında oluşan hikâyeler, edebiyatımızın en özgün (farklı) ||| eserlerindendir. Kahramanlıkların efsanevî unsurlarla bir- likte anlatıldığı hikâyelerde Dede Korkut, zaman zaman ortaya çıkar ve bilge bir kişi olarak kurguya (montaja) IV katkıda bulunur. İşte geleneğimizin bu eşsiz eseri, "Dede Korkut (Korkut Ata) Mirası: Kültürü, Efsaneleri ve Müziği" adıyla Türkiye, Azerbaycan ve Kazakistan'ın ortak başvurusu (müracaatı) sonucu 28 Kasım 2018'de V UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi'ne kabul edilmiştir. Bu parçada numaralanmış sözlerden hangisinin an- lamı parantez ( ) içinde verilen açıklamayla uyuşma- maktadır? A) 1 B) II III D) IV E) V 8

TYT / TÜRKÇE Dili doğru ve güzel konuşmak dilcilerin işidir, diyenler bir lerin kaşını gözünü parçalıyorlar. Dilin düşüncenin aynası yükü omuzlarından atmış olmanın verdiği rahatlıkla sözcük- olduğunu akla bile getirmiyorlar, sonra da düşüncelerinin anlaşılmamasından yakınıyorlar. Artık bunların şikâyetleri kabak tadı vermeye başladı. Ben onlara aynalarının üstün- deki tozu, kiri silmelerini salık veriyorum. Yukarıdaki parçada altı çizili sözlerin anlamını içeren bir söze aşağıdakilerden hangisinde yer verilmemiştir? A) Toplumun değerlerini yaşatmayı istiyoruz ama aydınım diyen birçok kişi, sorumluluktan kaçınıyor. B) Sosyal medyanın kullanımı arttıkça dili doğru kullanma- yanların sayısı, çığ gibi büyüyor. C) Hesaba katmadığımız ve basit bir ayrıntı olarak gördüğü- müz bazı şeyler, hayatımızı altüst edebiliyor. DY Futbol konuşmalarının uzayıp gitmesi, beni usandırmaya başlamıştı ki Orhan Bey, asıl konuya girdi. E) Beni en çok eleştiren dostlarım, zamanı geldiğinde benim için en büyük özveride bulundular. to S A

3. Nazım Hikmet'in; Seversin dünyayı doludizgin ama o bunun farkında değildir ayrılmak istemezsin dünyadan ama o senden ayrılacak yani sen elmayı seviyorsun diye elmanın da seni sevmesi şart mı? Yani Tahir'i Zühre sevmeseydi artık yahut hiç sevmeseydi Tahir ne kaybederdi Tahirliğinden? dizelerinde aşağıdakilerden hangisine karşı çıkılmak- tadır? AT DU A) Dünyaya fazla bağlanmaya B) İnsanın sonsuz sevgi yeteneğine C) Sevginin karşılıklı olması gerektiğine D) Tahir'in Zühre'ye olan aşkına E) Dünyanın aldatıcı yönüne kanmaya

5. Freud diyor ki "İnsan bir şeyden keyif alabilmek için o şeyin yokluğunu, ızdırabını yaşamaya muhtaçtır. Açlık gibi, soğuk gibi, yalnızlık gibi ama istenen şey bir kere ele geçti mi verdiği zevk de yok oluyor." Aşağıdakilerden hangisi bu parçadaki düşünceyi destekler niteliktedir? A) Insanın bir şeyi benimsemesi için onu çok istemesi gerekmektedir. B) Yokluğunu hissetmediğimiz bir şeyin hayatımızda da bir anlamı yoktur. Kavuşmanın başladığı yerde haz azaldığı için sürekli bir mutlu olma hâli yoktur. D) Elde edemediğimiz sevginin içinde kaybolmak onu daha da kıymetli yapar. E) İnsanın bir şeyden keyif alması ona yüklediği anlamın güçlü olmasına bağlıdır.

1. Her atasözü bir genel kural, bir ilke niteliği taşır. (II) Bazı ata sözleri sosyal ilişkiler üzerine görüş bildirir. (III) Bazı atasöz leri ise uzun gözlemlere dayanarak doğa olaylarının günde- lik yaşam üzerindeki etkilerini anlatır. (IV) Tecrübelere veya mantığa dayanarak doğrudan doğruya öğüt veren atasözleri de vardır. (V) İki yargı taşıyan atasözlerinde ise yargılar ara- sında benzetme ilgisinden ziyade iki yargının birbirini tamam- ladığı veya birbirine karşıt olduğu görülür. (VI) Bir de genelin aksine temsilî ve mecazi anlatıma sahip olmayan atasözleri- miz vardır. Bu parçada numaralanmış cümlelerdeki açıklamalara aşa- ğıdaki atasözlerinden hangisi örnek olarak gösterilemez? A) II. cümle: Komşu komşunun külüne muhtaçtır. B) III. cümle: Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır C) IV. cümle: Çirkefe taş atma, üstüne sıçrar. DY V. cümle: Var evi kerem evi, yok evi verem evi. E) VI. cümle: Besle kargayı oysun gözünü.

- 29. TYT / Türkçe Duyu aktarımı Benzetme ? Ikileme Deyim Bu şemada soru işaretli yere etrafındaki kavramların tümünü örnekleyen bir metin yazılacaktır. Buna göre aşağıdaki metinlerden hangisi soru işaretli yere yazılabilir? A) Akasya ağaçları, hastanenin bahçe kapısına kadar yolu tutuyordu. Havuzun fiskiyesindeki su, bahçenin sitesini görmek ister gibi gücünü topladıkça yukarıya doğru fırlıyor, sonra akasya çiçeklerinin baştan çıkarıcı kokusunu odaya taşıyordu. B) Kışın getirdiği kalın sis tabakası Salinas Vadisi'ni hem gökyüzünden hem de yeryüzünden bütün öbür topraklarından ayırmış, her yanı kül rengi bir gömlek gibi sarmıştı. Dağların üstüne bir kapak gibi inmişti, koca vadiyi üstü örtülü bir tencereye çevirmişti. C) Böcekler, ta sabahtan başlamıştı ötüşmeye. Gün kızardıkça sesleri çoğalıyordu. Yerden, gökten her bir yandan tatlı sesleri geliyordu. Cam gibi, kırılıp parça parça dökülen, keskin bir sıcak çökmüştü. Göz açtırmayan sıcak, tozun altındaki otlarda çatırdıyordu. D) Ak köpüklü dalgalar, dorukları minare boyu aştı; ortalık gümbürdedi. Yer, gök, deniz birbirine karıştı; her şey -ağaçlar, çiçekler, bulutlar, atlar-karman çorman oldu. Kudurmuş mavi, ulu denizin üstüne yıldırım gibi oradan oraya koşan, kara bulutlar sardı. E) Bataklıklar yaz aylarında fokur fokur kaynar. Kirli, pistir; kokudan yanına yaklaşılmaz. Çürümüş saz, çürümüş ot, ağaç, kamış ve toprak kokar. Kışınsa duru, pırıl pırıl, taşkın bir sudur. Bataklıklar geçildikten sonra tekrar sürülmüş tarlalara gelinir. Toprak ışıl ışıl bir gelin gibi parlar. 30. Palme Yayınevi

6. Aşağıdakilerden altı çizili sözcüklerin hangisinde farklı bir anlam olayı vardır? A Tatlı gülümsemesiyle hepimizin gönlünü aldı. B) Ilık sesiyle bize şiirler okuyordu. Hırçın dalgalar gemiyi bir oraya bir buraya savu- ruyordu. Sıcak bir bakış her şeyi unutmaya yeterdi. Mahalleden acı feryatlar yükseliyordu.

TYT / KONTROL - TÜRKÇE 23. Nazım Hikmet'in; Seversin dünyayı doludizgin ama o bunun farkında değildir ayrılmak istemezsin dünyadan ama o senden ayrılacak yani sen elmayı seviyorsun diye elmanın da seni sevmesi şart mı? Yani Tahiri Zühre sevmeseydi artık yahut hiç sevmeseydi Tahir ne kaybederdi Tahirliğinden? dizelerinde aşağıdakilerden hangisine karşı çıkılmal tadır? A Dünyaya fazla bağlanmaya B) İnsanın sonsuz sevgi yeteneğine e Sevginin karşılıklı olması gerektiğine D) Tahir'in Zühre'ye olan aşkına EDünyanın aldatıcı yönüne kanmaya

2 TYT/TÜRKÇE 5. Dili doğru ve güzel konuşmak dilcilerin işidir, diyenler bir yükü omuzlarından atmış olmanın verdiği rahatlıkla sözcük- lerin kasını gözünü parçalıyorlar. Dilin düşüncenin aynası olduğunu akla bile getirmiyorlar, sonra da düşüncelerinin anlaşılmamasından yakınıyorlar. Artık bunların şikâyetleri kabak tadı vermeye başladı. Ben onlara aynalarının üstün- deki tozu, kiri silmelerini salık veriyorum. Yukarıdaki parçada altı çizili sözlerin anlamını içeren bir söze aşağıdakilerden hangisinde yer verilmemiştir? A) Toplumun değerlerini yaşatmayı istiyoruz ama aydınım diyen birçok kişi, sorumluluktan kaçınıyor. B) Sosyal medyanın kullanımı arttıkça dili doğru kullanma- yanların sayısı, çığ gibi büyüyor. C) Hesaba katmadığımız ve basit bir ayrıntı olarak gördüğü- müz bazı şeyler, hayatımızı altüst edebiliyor D) Futbol konuşmalarının uzayıp gitmesi, beni usandırmaya başlamıştı ki Orhan Bey, asıl konuya girdi. Be E) Beni en çok eleştiren dostlarım, zamanı geldiğinde benim için en büyük özveride bulundular.

56 dk..... 1. Somutlaştırma, soyut durumların ve kavramların, somut nussözcük ve benzetmelerle somut şeylermiş gibi anlatımına dayalıdır. Buna göre aşağıdakilerin hangisinde somutlaştırma yoktur? A) Ne yazık ki iddialarınız sağlam bir zemine dayanmıyor. B) Satır aralarında anlattığı zulüm tarihini görmemek mümkün değil. C) Göz açıp kapayıncaya kadar çantayı alıp kaçmışlar. D) Bir konuda konuşmak için o alanla ilgili kapsamlı bilgilere ehe ihtiyaç vardır. E) Ben bugüne kadar kimsenin önünde eğilmedim, yine eğilmem. *

(1) Somon balıkları, Büyük Okyanus'a dökülen nehirlerin ılık sularına yumurtalarını bırakmak için yüzlerce kilometre yol alırlar. (II) Bunların çoğu, mehirlerin sığ sularında yüzerken ormanda yaşayan kuşlar ve memeliler tarafından kolaylıkla avlanırlar. (III) Ama hiçbir güç onların bu tehlikeli sulara gelip yumurtalarını bırakmasına engel olamaz. (IV) Bu nehirlerde yumurtadan çıkıp okyanusa giden somonlar, birkaç yıl sonra yumurtalarını bırakmak için tekrar doğdukları nehirlere dönerler. (V) Araştırmacılar, Kuzey Amerika'nın batı kıyısı boyunca uzanan dev ağaçlardan oluşmuş ormanların somon banklarındaki azotla gübrelendiğini belirtiyorlar. (VI) Çok yağış alan bu ormanların normalde azot yönünden fakir olması gerektiğini fakat somonlari avlayıp yiyen kuş ve memelilerin dışkılarıyla azotun ormana dağıldığını söylüyorlar. 9. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde kendinden önceki cümlenin açıklaması yapılmıştır? A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI. AMOG-SOLUG 0. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde neden-sonuç ilişkisi vardır? A) I. ile H B)Lite V C) II. ile III. D) III ile TV. E) IV ile V

5. Hava açıktı, dün yağan kar tutmuş; etraf, şiirsel bir görüntüye kavuşmuştu. Arkadaşımla birlikte Abant Gölü'nün kıyısında kamp yapacaktık. Buraya gelirken aldığımız malzemeler bir hayli tutmuştu ama yaptığımız masrafa değecekti. Arkadaşım, bir yıl önce İstanbul'a taşınmış, küçük bir daire tutmuştu kendine. Vaktinin çoğunu yaptığı iş alsa da boş zamanlarında birlikte vakit geçiriyorduk. Balık tutmak için oltalarımızı göle attık. Çadırımızı kurup ateşimizi yakınca hararetli bir tartışmaya giriştik. Bazı fikirlerini tutmasam da arkadaşımın görüşlerine saygı duyuyordum. Bu parçada tutmak" sözcüğü aşağıdaki anlamlardan hangisine karşılık gelecek şekilde kullanılmamıştır? A) Harcamak, masraf yapmak B) Benimsemek, kabul etmek Avlamak D) Hizmetine almak veya kiralamak EYüzeyde görünür durumda olmak, kalmak

21. Nasrettin Hoca'nın, Türkçede en usta söz sanatı örnekle- rini verdiği anımsanmalı; Hoca'nın dili belli ki zekâsıyla atbaşı kıvraklıktaymış. Altı çizili sözcüğün bu cümleye kattığı anlam, aşağı- daki cümlelerin hangisinde vardır? A) Şiir, her dönemde düzyazının önünde yer almıştır. B) En büyük hedefi, nükteli bir anlatımı yakalamakmış. C) Türk romanının başarısı ile öyküsünün başarısı birbiri- ne denktir. D) Fıkralarda önemli olan, usta bir söyleyişi yakalamaktır. E) Yazarın dili, söz sanatlarıyla, mecazlarla örülmüş.

Aşağıdakilerin hangisinde "yanmak" sözcüğünün ayraç için- deki anlamı ile kullanımı birbirine uymamaktadır? Bölge halkı olarak yanan bu ormanın yerine yeni bir orman yetiştirmeliyiz. (ateş etkisiyle kömür durumuna geçmek) B) "Midem yanıyor." diye bağıran hastayı hemen ambulansa bindirdiler. (yanık açısına benzer bir acı duymak) O Çok sakar bir çocuk; ateşe dokunduğu için elleri yandı. (ısı etkisiyle vücudun bir yanı yara olmak) EN Eyvah, kardeşimle konuşmaya daldım, ocaktaki yemek yan- dı. (bütünü veya bir bölümü ateş etkisi ile bozulmak) EV Odamız, yaz günleri çinko damın altında yanar durur. (ısısı artmak) 20.

242 Gure - 1 - yor 4. Aşağıdaki dizelerin hangisinde tam uyak kulla- nılmamıştır? Gözlerim gözünde aşkı seçmiyor Onlardan kalbime sevda geçmiyor (B) Hangi ilde verdin son nefesini. Bana yalnız öldü dediler seni C) Geniş enginlerin bir mezar olsun Siyah ufukların rüzgârla dolsun D) Es ey taşkın rüzgar yık, parçala, es Seni ölü istemem duyayım başka ses E) Duyulsun uluyan sesim yalnız Sönsün semâmda en son kalan yıldız 1) 5. İçine düşenler aşkın dolabın Çekmişler dilberin cevrin, tabin

Bölüm 3. Orta (1) Dünyada bilinen en eski halı, Orta Asya'da Pazırık Kurganı'nda bulunan halıdır. (II) Bugün Rusya'daki Hermitage Müzesi'nde korunan bu halı, Türklerin gö- çebe alışkanlıklarını açıkça gözler önüne seriyor. (III) Yaklaşık 2600 yıl önce dokunan bu halıdan günümü- ze kadar binlerce çeşit halı dokundu. (IV) Bu halılar sadece ihtiyaçlarımızı karşılamakla kalmadı, aynı zamanda her bir ilmeğinde insana ait tüm duyguları desenlerle, renklerle veya sembollerle ortaya koydu. (V) Bugün hâlâ duyguların tercümanı olmaya devam eden Hereke'de kurulan fabrika ile adını tüm dünya- ya duyurdu. Bu parçadan kesin olarak çıkarılabilecek yargı aşağıdakilerden hangisidir? Sultan Abdülmecit Türk halısını dünyaya tanıt- mada öncü rol oynamıştır. B) Pazırık'ta bulunan hali; dünyada dokunmuş ilk Türk halısıdır. CTürk halıları, XIX. yüzyıla kadar Rusya haricin- deki ülkelerde bilinmiyordu. Türk halı dokumacılığında işlevsellikten çok es- tetik ön plandadır. Hali dokumacılığının, Türk göçebe kültüründe vazgeçilmez bir yeri vardır. (2017-YGS) O'Jaliyon Kolay Zor