Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı Soruları

ÖSYM TADINDA 2 1. ● 1. Romantizm II. Sembolizm III. Natüralizm IV. Fütürizm V. Sürrealizm ● ● A) II Sigmund Freud'un psikanalitik kuramından etkilenmişlerdir. Duygu ve hayali öne çıkararak eser vermişlerdir. Şiirde müzikalitenin önemli olduğunu savunmuşlardır. Sanatta sürekliliği, değişkenliği, hareketliliği savunan bir akım olarak bilinmişlerdir. Yukarıdaki açıklamalar, numaralanmış edebî akımlarla eşleştirilirse hangisi dışarıda kalır? B) IV C) I D) V E) III 3. (1) re g E L

-da- süp e Artik Bir teşekkî hemen tokat, yumruk Yumruk elvermemiş topuz vurmuş Bu dizelerdeki edebî sanatın özdeşi aşağıdakiler- den hangisinde vardır? A) Çevirip gözlerini benliğinin içine O adam dün kendini buldu ipnoz hâlinde B) Gezerek yorgun adımlarla nefessiz, kumda Geçirdim o hararetli yaz akşamlarını C) Ruhumuz doldu mateminle senin Bu dikenlikte açmadan solduk D) Yolculuk uykudur, büyük kuşlar Yenecek dalga, yok, kasırga arar Bo E) Sanmayın, çiçeklere vurulmuş kelebeğim Ben, güzel sinelerde kurumuş bir çiçeğim

3. Evin içinde sahib-ül-beytten ziyade bir reviş-i âmirane ile kuyruklarını kaldirip, bu bedbaht kocaya bir nazar-i istihfaf ve istihkaar atfederek dolaşan bu kirli hay- vanát, kanapelerini istila etmiş, koltuk sandalyalarında uyurlar, o senenin soğuk kışında, isinmak için yaktığı ateşin karşısında düşünürler, sofralarında, odalarında samia-hıraş sesleriyle kavga ederlerdi. Günden güne etyar-i küstahanelerini artırarak tekessür eden kedi- Jer, bu adama, evinde bir câ-yi tevakküf bırakmamağa başladılar. (Tanzimat Dönemi) 11 Sıkı sıkı yüzüne çekip çenesinin altından iğnelemiş olduğu, üzeri mor ve beyaz dallı yazma peçesinin ar- kasında gözlerinin canlılığı, dikkatli dikkatli baktığı fark olunuyor, bu gergin tülbendin bastırdığı bumunun ucu da beyaz, toparlak bir benekle yüzünün tam ortasında göze çarpıyordu. Sabri şimdi yan gözle onu tedkik edi- yordu fakat o kadar kapalı, o kadar şekilsizdi ki insana ne iğrenme ne beğenme hiçbir his vermiyordu. (Milli Edebiyat Dönemi) Farklı edebiyatların hikâyelerinden alınan bu par- çaların yazıldığı dönemlerle ilgili olarak aşağıdaki- lerden hangisi yanlıştır? A) I. hikâyenin alındığı dönemde dilde sadeleşme amaçlanmış ancak başarılamamıştır. B) I. hikâyenin alındığı dönemde gelenekten pek çok unsur bulunur. C) II. hikâyenin alındığı dönemde bireysel konular iş- lenir. D) II. hikâyenin alındığı dönemde eserlerde Türkçülük düşüncesi işlenir. E) I. hikâyenin alındığı dönemde türün ilk örnekleri ve- rilir.

YAYINLARI LİMİT 11. (1) Garip şiiri serbestçilerin şiiriyle de kimi yönleriyle uyu şuyordu. (II) Çünkü Garipçilerin gerçekleştirmek istedik- leri şairaneliği yıkma, çalışan geniş yığınların şiirini yarat- ma, ölçüye bağlanmama, günlük dile yaslanma, insan ve toplum sorunlarına yönelme başta Nazım Hikmet olmak üzere serbest şiire yönelmiş öteki şairlerin de ardından koştukları özelliklerdi. (III) Ancak Garip şiiri coşku ve söy- lev havasından uzak bir söyleyişle; üstü kapalı, yergici bir tutumla toplumsal sorunlara eğilirken Nazım Hikmet ve onun çizgisinde gidenlerse açıktan, coşkuyla yapmaya gi- rişmişlerdir bunu. (IV) Nazım Hikmet çizgisinde olanlar da- daizm ve varoluşçuluk akımlarından, Orhan Veli şiir çizgi- sinde olanlar sembolizm akımından etkilenmişlerdir. Nazım Hikmet şiir çizgisi de, Orhan Veli şiir çizgisi de ko- nuşma dilinin toprağında kesişir birbiriyle. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bil- gi yanlışı vardır? A) I B) II C) I D) IY E) V

r. In- ir? 17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde diğerlerinden farklı bir anlam olayı vardır? A) Havuz bayağı sıcak, isterseniz biraz yüzelim. B) Usta kalemlere öykünerek yazan sanatçılar kalıcı ola- maz. C) "Türkiye'nin Kalbi" Sergey Yutkeviç'in yönetmenliğini yaptığı, belgesel niteliğinde bir film. D) Dünyanın en iyi raketleri karşı karşıya geldi. E) İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı, diyordu bir şair.

20. Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden, Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak, Ve bir zaman bakacaksın semâya ağlayarak... Sular sarardı... Yüzün perde perde solmakta, Kızıl havaları seyret ki akşam olmakta... Eğilmiş arza, kanar, muttasil kanar güller; Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller, Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer? Bu bir lisân-ı hafidir ki ruha dolmakta, Kızıl havaları seyret ki akşam olmakta... Bu şiir hangi edebi akımın etkisiyle yazılmıştır? A) Sürrealizm B) Parnasizm C) Sembolizm D) Realizm E) Naturalizm

Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? A) Romantizm-J.J. Rousseau "Cromwell Ön Sözü" B) Sembolizm - J.Moreas "Sembolizmin Bildirgesi" C) Natüralizm - Emile Zola "Deneysel Roman" D) Egzistansiyalizm - J. P. Sartre "Varoluşçuluk" E) Dadaizm - Tristan Tzara "Dadacı Manifesto" ma A

8. Hiç şüphe etmem, madam, kocanızdır mutlaka Bu mucizeyi yapan Hektor'dur ruhunuzda İster ki varlığıyla Troya tekrar doğrulsun Size saklattığı bu uğurlu çocuğunun Pirüs onu vadetti size, duydunuz demin Madam, bir tek kelime beklerdi vermek için İçerik ve dil özellikleri dikkate alındığında bu parçanın yazarının etkisinde kaldığı edebî akım aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Sembolizm C) Realizm B) Natüralizm D) Klasisizm E) Romantizm A) I 11.. . 19 F O Bu gisi A) E C)

8. Türkçenin Oğuz kolundan olan Osmanlı Türkçesi, Hami-Sami dil ailesine mensup Arapça ve Hint-Avrupa dil ailesinden olan Farsçadan çok sayıda kelime almış- tır. Türkçeye geçen birçok kelime Türkçenin bünyesi içinde daima yabancı kalmış ve büyük yapaylıktan kaynaklanan iğreti durumlar yüzlerce yıl devam etmiş- tir. Yeni Mecmua dergisinde yayımlanan Yeni Lisan makalesinin etkisiyle yazı dili, konuşma dili kaynağına dönünce zaten köken bakımından uyumsuz olan bu kelimeler çabucak sarsılmış, yapay dil kısa zamanda yıkılıp gitmiştir. Bu parçadaki bilgi yanlışı aşağıdakilerin hangisi ile giderilebilir? A) Osmanlı Türkçesi, Türkçenin Oğuz koluna değil, Kıpçak koluna mensuptur. B) Arapça Hami-Sami dil ailesine değil, Bantu dil ailesi- ne mensuptur. C) Farsça Hint-Avrupa dil ailesinin değil, Hami-Sami dil ailesinin mensubudur. D) Makalenin yayımlandığı dergi Yeni Mecmua değil, Genç Kalemler'dir. E) Sözü edilen makale Yeni Lisan değil, Türkçe Sorunu'dur. 1. ÜNİTE 11

34. Dünyanın önde gelen bilim tarihçilerinden birisi olan Fuat Sezgin, İslam bilim ve teknoloji_tarihi üzerine yapmış olduğu çalışmaları ile tanınmış önemli bir bi- lim insanıdır. İslam bilim ve teknoloji tarihi alanındaki çalışmaları ile gerek kendi bilim ve kültür dünyasında gerekse Batı bilim ve kültür dünyasında ön yargıları kırmıştır. Dünya bilim tarihine, İslam bilim ve teknoloji tarihinin yapmış olduğu katkıları objektif bir perspektif- ten değerlendiren Sezgin, Batı merkezli subjektif bilim tarihi anlayışını reddetmiştir. Doğu medeniyetinin bilim ve teknoloji üretimine önemli katkılar sağlayarak bilim ve teknoloji alanında büyük başarılar elde ettiğini ifa- de etmiştir. Ona göre bu medeniyet; bilim ve teknoloji sahasında önemli bilim insanları yetiştirmiş, yaratıcı faaliyetler gerçekleştirmiş; astronomi, coğrafya, optik, fizik, kimya, biyoloji, matematik, mimari, geometri, tıp ve felsefe gibi birçok alanda dikkat çekici çalışmalar yapmıştır. Bu parçadan Fuat Sezgin ile ilgili aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz? 12 1.8 Yaptığı çalışmalar ile belli kalıpların dışına çıkmayı başarmıştır. B) Doğu medeniyetinin bilime katkısını tarafsız bir şe- kilde ortaya koymuştur. Belli bir yaygın anlayışla ve bir ön yargıyla müca- dele etmiştir. B) Kendi alanında dünyanın önde gelen bilim insanla- rından biridir. Çok farklı alanlarda değişik çalışmalar yapmıştır.

zı şi- ede- Tan- pazi gi- zm 6. Aşağıdakilerin hangisinde aynı yüzyılda yaşamış, ay- ni edebiyat akımından etkilenmiş ve aynı ulustan olan sanatçılar bir arada verilmiştir? D Moliere - Montaigne - Lamartine B) Goethe-Schiller - Byron Mark Twain - J. Steinbeck - C. Dickens D) Gogol-Tolstoy - Dostoyevski E) Ernest Hemingway - G. Flaubert - Tolstoy

lebiyat Akımları 9. TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - Azize Hanımcığım hâlimi sorma... Bana oldu olanlar. Ge- lin mi oldum? Esir mi oldum? Cehenneme mi düştüm? Ha- sılı ne oldu bilmiyorum. Üç kaynana hesapsız görümce... Aşçı kadın bile bazen başıma kel kâhya kesiliyor... Artı kü- çüğün büyüğün maskarası oldum. Ne yediğimi biliyorum ne içtiğimi... Hepsi görünüşte Müslüman fakat yaşamları hiç bizimkine uymuyor. Yemeği el ile yemiyorlar, çatal dedikleri o zıkkımı kullanıyorlar. Kör olası kaç defa damağıma batır- dım. Ağzım şişti... nsbrrsilox nin'eut internet ves Xian Bu parçadaki altı çizili sözler natüralizmin aşağıda ve- -öb rilen özelliklerinden hangisiyle bağdaşmaktadır? -sri shopigid ela ad qloop nal'assinev sono nebemi A) Gerçeği tüm en ince ayrıntılarına kadar dile getirme, ha- yatın iğrenç ve çirkin sahnelerinin anlatılmasından ka- çınmama -olyöa falonch B) İnsanın davranışlarının hem çevrenin hem soyaçekimin etkilerine bağlı olduğuna inanma nimsiles C) İnsanın her türlü davranışını biyolojik nedenlere bağla- ma D) Uzun ve gereksiz tasvirler pahasına toplumdaki gerçek- leri doğru ve tam olarak verme E) Edebiyatta kişisel duygulara yer veren tutuma karşı ol- ma

3. 4 Realizm akımı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Tabiatı olduğu gibi anlatmaya çalışan bir sanat çığırıdır. B) Çevrenin insan üzerindeki etkisi çok önemli bulunmuş- tur. C) Sanatın toplumsal bir gayeye hizmet etmesi gerektiği savunulmuştur. D) Gerçeği en iyi ifade edecek kelime ve üslup arayışı ege- mendir. E) Olayların anlatımında gözlem ve belgelere önem veril- miştir. -yös isigned not sibbiqet nemos uougyub ev olays lhe Home op 12 (8

Bunalımlı, sıkıntılı, kararsız bir ruh hâlini; hiçliği ve sıkın- tıyı anlatmak aşağıdaki edebî akımlardan hangisinin il- keleri arasında yer alır? A) Naturalizm C) Romantizm E) Parnasizm B) Egzistansiyalizm D) Sembolizm

Ruhsal ve fiziksel davranışların fizyolojik nedenlere bağ- lanarak neden- sonuç ilişkisiyle anlatılması aşağıdaki edebî akımlardan hangisinin ilkelerinden biridir? A) Realizm B) Romantizm D) Natüralizm C) Sürrealizm E) Klasisizm

Sürrealizm ile ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A Freud'un psikanaliz yönteminden yola çıkmışlardır. B) İnsanı yönlendiren iç güdülerdir, bilinçaltıdır. C) 1924'te Fransa'da ortaya çıkmıştır. D) A. Breton, Aragon, Eluard önemli temsilcilerindendir. E) Geçmişe ve geleneğe önem verir.