Cümle Çeşitleri Soruları

4. 1. "Mesut olmuş görmek isterdim hepinizi..." misralarıyla baş- layan şiirinde Saba; dertliler, ümitsizler, terfi etmiş memurlar, sinif geçmiş öğrenciler, kadın erkek, genç yaşlı insanlar için âdeta bir dünya cenneti hayal eder; temenni eder bir bakıma. II. Hür ve değerli yaratışlara her zaman imkân veren idealizma- nin üstün bir örneği olan Schiller şöyle demiştir: "... Aklin, kendi yetki ve gücüne sahip olarak ileri hürriyete kavuşma- sından doğan ruh hâletini, gerçek bir sanat eserinin, insanın varlığından kopup ayrıldığı bir an olarak kabul etmemiz gere- kir.” III. Eleştirinin ve muhalefetin olmadığı yerde sanatın ve bilimin sağlıklı gelişemeyeceğine inanan Hilmi Yavuz'un "Edebiyat ve Sanat Üzerine Yazılar”ı okuyucuyu çeşitli alanlarda düşünsel bir yolculuğa çıkarıyor. IV. Alphonse Daudet; sanatın kavramsal, işlevsel açılardan anla- mi ve uygulama hususundaki anlayışlar, toplumlarda farklı biçimlerde görüldüğünü söylemektedir. -/ Numaralanmış cümlelerin hangilerinde dolaylı anlatıma baş- vurulmuştur? A) Yalnız! B) Yalnız IV C) I ve II D) II ve III E) III ve IV

13. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi bağımli sıralı bir cüm- ledir? A) Horoz ölür, gözü çöplükte kalır. B) Akılları pazara çıkarmışlar, herkes yine kendi aklını al- mis C) Çanakta balın olsun, ari Bağdat'tan gelir D) Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır. E) Sabir acıdır, meyvesi tatlidir.

Aşağıdaki atasözlerinden hangisi bağımlı sıralı bir cümledir? A) Ek tohumun hasini, çekme yiyecek yasini. B) Dağ dağa kavuşmaz, insan insana kavuşur. C) Yalancının evi yanmış, kimse inanmamış. D) Adamak kolay, ödemek zordur. E) Kara yaslanma kar erir, ere yaslanma er ölür.

6. (1) Çiğdemlerden sonra gök rengindeki elbi- sesiyle yeni açlmış sümbül görünür...(II) Göz- leri yaşlı, saçları dağınık ve hâli perişandır. (III) Güzel kokusundan sarhoşa dönen şair, ona bu gönül okşayıcı kokuyu nereden, hangi aktardan aldığını sorar. (IV) Sümbülün verdiği cevap çiğdemin cevabına karşılık gelmektedir. (V) Önceleri ezel bağında henüz açılmadık bir gonca olan ve güzel kokusunu sevgilinin rüz- gârından alan sümbül, bu bahar ülkesinden hicran sahiline atılmıştır. Bu parçadaki numaralanmış. cümlelerden hangisi, yüklemin türü bakımından ötekiler- den farklıdır? A) I. II. C) III. D) IV. E) V.

2. 2 Aşağıdakilerin hangisi biçimce olumlu anlamca olumsuz bir cümledir? Tari A) Taksici, durakta minibüs bekleyen birkaç yolcuya çarpıp taçmış. B) Öve öve bitiremediğin bu yerde ne ot var ne de insan. C) Akşam tam köşeyi dönmüşken önümüzü yüzü maskeli birkaç kişi kesmesin mi? D) Yolcular, otobüsün bu köhne yerde mola vermesine çok kızmışlardı. E) Çok uğraşmasına rağmen sokakta oynayan çocuklarını hâlâ eve sokamamıştı.

diradi ade, elir- 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisi, ayraç içerisinde verilen özelliği taşıma- maktadır? inin SI ski un- ler ek- ke- iş- A) Düşünebilen, duyarlı, daha iyi bir geleceği hak ettiğine inanan dinle- yici ve izleyiciler, sorumluluk hissiy- le bazı programlara tepkilerini dile getirmelidir. (sıralı cümle) B) Türkiye'de halkın kitap gereksi- nimini karşılamak açısından halk kütüphanelerinin bugünkü duru- mu beni çok düşündürüyor. (fiil cümlesi) Asil felaket olsa olsa deneyde ak- saklıların çıkması olurdu ki aslında bir gece öncesinden böyle küçük bir panik yaşandı da. (ki'li birleşik cümle) D İnsan ruhunun derinliklerine oku- yarak ulaşılabilir oysa millet olarak tarihî genlerimizde okuma zaafi vardır. (bağlı cümle) E) Bir eserdeki duygu ve düşüncele- rin kolay anlaşılabilmesinin koşulu, okuyucunun algılama yeteneğinin le n- ocas CA th hi ni er - güçlü olmasıdır. (isim cümlesi)

20. Aşağıdakilerden hangisi yapıca olumlu, anlamca olumsuz bir cümledir? Paylaşım Yayınları A) İnsanlar burada yaşanan çevre felaketini hiç mi görmüyor? B) Kentleri yaşanabilir bir yer hâline getirmek çok mu zor? C) Bu kadar tecrübesiz bir genç, insanları idare etmekten ne anlar? D) Bütün bu yaşananlardan sonra bize acaba ne yalanlar uy- duracak? E) Neden hâlâ bu yanlışlarda israr ediliyor?

D 9. 13. Sevgi ve saygı bütün kapıları açan sihirli bir anahtardır. Bu cümlenin özellikleri aşağıdakilerin hangisinde doğru sıralanmıştır? Birleşik - kuralli - olumlu - ad B) Basit - devrik - olumsuz - eylem C) Birleşik - kuralli - olumlu - eylem D) Basit - kuralli - olumlu - ad E) Birleşik - devrik - olumsuz - ad Mic

DİL BİLG YEDİKLIM 16. Es en le B. ģ 14.(0) Her sanatçının bir dünyası vardır. (II) Bu dünya kendine özgüdür; çeşit- li olaylarla, görüntülerle, gözlemlerle ve yaşantılarla örülmüştür. (III) Bunlar, onun duygu ve düş dünyasında işlene- rek çeşitli ürünlere dönüşür. (IV) Yani, sanatçının dünyasından süzülenler, sanat yapıtı biçiminde insanlığın kar- şısına çıkar. (V) Söz gelimi edebiyatta şiir, öykü, roman gibi biçimlerde okurla buluşur. Bu parçadaki numaralanmış cümle- lerle ilgili olarak aşağıda verilenler- den hangisi yanlıştır? (2012) A) l'inci, ad cümlesidir. B) Il'nci, sıralı cümledir. C) i l'üncü, biçimce ve anlamca olum- ludur. D) IV'üncü, bileşik yapılıdır. E) V'inci, ara söz içermektedir. YEDIIKLIM

Hayır ültür, n ve tari- unda rdu. y de iydi. unu asi, whip 9. (1) İletişim yönünden zayıf olanlar, çok kolay sinirlenirler. (II) Şiddetli öfke, iletişimin tamamen kesilmesine neden olur. (III) Öfkeli ve sinirli insanlar kendileriyle de pek bari- şık olmayan kişilerdir. (IV) Bizlere çok güzel öğütler veren atalarımız "Öfkeyle kalkan zararla oturur." demiştir. (V) Tartışmadan, münakaşadan şimdiye kadar kim ne kazanmış ki? Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır LA1. cümle olumlu, kuralli cümledir. B) II. cümle basit yapılı ve kurallı cümledir. C ll. cümle birleşik yapılı ve isim cümlesidir. 01 IV. cümle iç içe birleşik cümledir. E) V. cümle biçimce olumlu, anlamca olumsuz fiil cümlesidir. rak

6. (1) 10 ciltlik Seyahatname, Evliya Çelebi'nin 40 yıllık seyahatlerinde aldığı notlardan oluşuyor. (II) Doğudan batıya, kuzeyden güneye 17. yüzyıl Osmanlı ülkesini anlatıyor. (III) Yazarın son derece renkli ve sıra dışı kişi- liği nedeniyle eser, hem tarih hem filoloji dalları hem de edebiyat açısından taşıdığı önem dolayısıyla bir dünya klasiği sayılıyor. (IV) Evliya Çelebi gerek gördüğü fakat dilde bulunmayan, okuyanın kolayca kavrayamayacağı sözcükleri yaratan, tanık olduklarını kendi algılayışına göre değiştirip büyüterek yansıtan bir kişidir. (W) Bu yüzden önce onun dilinin şifrelerini çözmek, kişilik özellikleriyle tanışmak ve düşünce yapısını öğrenmek gerekiyor. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisi yapısı bakımından ötekilerden farklıdır? A) B) II C) III D) IV E) V Burn

B (13. (1) Şili'deki Calbuco Yanardağı Nisan 2015'te gürleyerek canlandı. (II) Patlamasından önce çok az uyarı vermişti. (III) Kül açısından zengin duman bulutu, binlerce şimşeğin çaktığı olağanüstü bir fırtına yaratarak atmosferde yirmi üç kilometre yükseldi. (IV) En yüksek ve en güçlü yanardağ patlamaları, en büyüleyici elektrik şölenlerine neden olsa da her volkanik patlama yıldırımları tetiklemiyor. (V) Bilim insanları, hangi patlamaların yıldırımı tetikleyeceğini belir- leyen karmaşık süreçlerin birçoğunu anlamaya yeni yeni başlıyor. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) I. cümle, içinde sıfat yapan -ki ekinin bulunduğu birleşik bir fiil cümlesidir. B) II. cümle, yükleminde ek eylem olan kurallı bir cümledir. C) III. cümle, öznesi sifat tarafından nitelenen isim tamla- ması olan birleşik bir cümledir. D) IV. cümle, içinde belgisiz sifat bulunan olumsuz bir cümledir. E) V. cümle, yer tamlayıcısının (dolaylı tümlecinin) içinde soru zamiri bulunan birleşik bir cümledir.

IV-1 - lll-v.-11 1. I. Yaz bulut örtüsünde meydana gelen bariz azalma- nin Grönland buz örtüsünün erimesini hatırı sayılır oranda hızlandırdığı biliniyor. II. Bu da bir mavi balinanın ağırlığının 180 milyon ka- tina ya da kabaca ABD'nin yıllık su tüketimine denk düşüyor. III. Yaz bulut örtüsünde sadece %1'lik bir azalma, Grönland buz örtüsünde fazladan 27 gigaton buzun erimesine yol açıyor. IV. Dünya gözlem uydularının gösterdiği veriler saye- sinde yazları bulut örtüsünde 1995'ten başlayarak tutarlı bir azalma olduğu ortaya çıktı. V. Böylece Grönland toplamda yaklaşık 4.000 gigaton buz kaybederek küresel deniz seviyesi yükselme- sinin bir numaralı sorumlusu haline geldi. Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerle anlamlı ve kurallı bir bütün oluşturulduğunda hangisi baştan dördüncü olur? B B) II A) C) III DIY E) V

17. Yurdumuzun bozkırlaşah ovalarını yeniden ormanlaştırmak, + bu toprakları güzelleştirip zenginleştirmek için hepimiz üze- rimize düşen görevi eksiksiz yapalım ki çocuklarımıza, ya- şayabilecekleri bir cennet köşesi kalsın. T Bu cümlede kaç tane yan cümlecik kullanılmıştır? A) 3 B) 4 C) 5 D) 6

Örnek 13: Ö 1. Benim şiirlerimin büyük bir kısmında gerilim vardır. II. Bazı insanların dünyaya şair olarak geldiğine inanıyo- rum. III. Şair, ulusal kalıpları zorlayan biri olmak zorundadır. IV. Gözyaşları, gerçek şiir ve şairin habercisidir. V. Şiirleriniz modern ama bununla birlikte gelenekten izler de taşıyor. Bu cümleler yapıları bakımından ikişerli gruplandırılırsa hangisi dışarıda kalır? C d A B B A) B) II C) III D) IV E) V U

9 kitanın 8 () Tanzanya seyahati hiç aklimda yokken nasıl aniden ortaya çıktıysa ayak basar basmaz kara kanıma girmesi de o hizda oldu. (11) "Bir defa gördükten sonra Afrika hep geri çağırır." sö- mak mümkün değil. (IV) Orada zaman sanki ya- zü doğruymuş. (III) Afrika'nın büyüsüne kapılma- vaşlıyor, kalbiniz doğa ile uyumlu atmaya başlı- nirken âdeta unuttuğunuz ama içinizde bir yerle- yor. (W) Doğayı dinlemeyi ve gözlemlemeyi öğre- e kodlanmış olan çok eski bilgileri "hatırlamaya" de başlıyorsunuz. Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden han- gisi söylenemez? Aj I. cümle, birleşik eylem cümlesidir. 1. . II. cümle, özne ve yüklemden oluşmuştur. Cill. cümlede, belirtili isim tamlaması vardır. Dr IV. cümle, bağımsız sıralı cümledir, E) V. cümlede, isim-fiil , sifat-fil ve zart-fil vardır.