Destan Soruları

2. Uygur ülkesinde, Tuğla ve Selenge ırmaklarının birleştiği yer- de Kumlançu denilen bir tepe vardı Adına Hulin Dağı derlerdi. Hulin Dağı'nda da birbirine çok yakın iki ağaç büyümüştü. Biri kayın ağacıydı. Bir gece, kayın ağacının arasında yaşayan halk bu işığı gördü ve ürpererek takip etti. Kutsal bir ışıktı, ka- yın ağacının üstünde kaldığı müddetçe kayın ağacının gövdesi büyüdükçe büyüdü, kabardı. Oradan çok güzel türküler gelme- ye başladı. Gece oldu mu ağacın otuz adım ötesinden bütün çevre ışıklar içinde kalıyordu. Bu parça aşağıdaki destanların hangisinden alınmıştır? A) Şu B) Manas D) Ergenekon E) Göç C) Oğuz Kağan

riyor, Siyor- uyor- Ars- ayız. eyim, Kişti- erak dilar. ez? emi e ya- ş ve 8. Aruz, Basat'ın yanına geldi. Basat, babasının elini öptü; ağlaş- tılar, bağrıştılar. Anasının evine geldi. Anası karşı geldi, oğlan- cığını bağrına bastı. Basat, anasının elini öptü; görüştüler, ağ- laştılar. Oğuz beyleri toplandı. Yemeler, içmeler oldu. Basat der: Beyler, kardeş uğruna Tepegöz ile buluşacağım; ne buyu- rursunuz, dedi. Kazan Bey burada söylemiş, görelim hanım na- sıl söylemiş: Kara ejderha oldu Tepegöz Gökyüzünde çevirdim yenemedim Basat Kara kaplan oldu Tepegöz Kara kara dağlarda çevirdim yenemedim Basat Kükremiş aslan oldu Tepegöz Kalın sazlarda çevirdim yenemedim Basat Er olsan, bey olsan da bre Ben Kazan gibi olmayasın Basat, dedi. Babası ağladı, der: Oğul, ocağımı sahipsiz koyma; kerem eyle, varma, dedi. Basat der: Yok ak sakallı aziz baba, varırım, dedi; dinlemedi. Okluğundan bir tutam ok çıkardı, beline soktu; ki- licini omzundan çaprazlama kuşandı, yayını koluna taktı, etek- lerini kıvırdı; babasının anasının elini öpüp helalleşti. Dede Korkut Hikâyeleri'nden alınan bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Dinî kavramlardan söz edildiği B) Olağanüstü ögelere yer verildiği C) Kahramanlık temasının işlendiği D) Şiir ve düzyazı bölümlerinin olduğu Dönemin dilini yansıtan yalın bir anlatımı olduğu

9. "Ben onların ülkelerini ve bozkırlarını inceledin; Türk, Türkmen, Oğuz, Çigil, Yağma ve Kırgızların lehçelerini ve kafiyelerini öğrendim. Zaten ben onların, dilde en doğruyu bilenlerinden, anlatımda en açık olanlarından, akılca en yetkinlerinden, soyca en köklülerinden, mız- rakta en iyi atıcılarındandım. Böylece her boyun dili bende en mükemmel şekilde buldu. Sonra bu kitabi en iyi şekilde düzenleyerek yazdım. Yüce Allah'ın yardımı- na sığınıp kitabımı diye adlandırarak ortaya koydum. Sonsuza kadar anılsın ve ebedî hazine olsun diye." Sözlerine eserinin ön sözünde yer veren yazarın Türk dili ve kültürüne katkısı çok büyüktür. Alp Er Tunga Mer- siyesi olarak bilinen şiirin varlığından da bu eser saye- sinde haberdar oluyoruz. ---- Bu metinde boş bırakılan yere getirilmesi gereken eser adı aşağıdakilerden hangisidir? A) Kutadgu Bilig x B Divân-ı Hikmet CDivanu Lugati't Türk D) Muhakemetü'l Lugateyn E) Atabetü'l Hakayık S 10

ağaç kızla ndan gen- baş t yol mani gös- Rū- ve yla 60 14. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlerden hangi- sine ayraç içerisinde verilen kavram getirilirse bilgi yanlışı ortaya çıkar? A) Kırgızların ulusal bağımsızlıklarını simgeleyen Manas destanı, oluşmuştur ve doğal destan özelliği gös- terir. (İslamiyet öncesinde) Bozkurt Destanı, yok olmak felaketiyle karşı kar- şıya kalan Türk soyunun, dişi bir kurdun yardımıyla yeniden millet olmasını anlatır. (Göktürklerin) C Alp Er Tunga Destanı, Türk-Iran savaşlarını ve Alp Er Tunga'nın yiğitliklerini anlatır; Alp Er Tunga, Iran destanı Şehname'de olarak geçer. (Afrasyab) 1. Haçlı Seferi'nde Hristiyanlarla Müslümanlar ara- sında geçen savaşın anlatıldığı Kurtarılmış Kudüs destanı destan özelliği gösterir. (yapay) 12. yüzyılda Kıpçak-Kuman Türkleriyle Rusların yaptıkları savaşları anlatır. (Igor Destanı) Yukarıdaki c eşleştirmesi lanmış hang A) I ve II Ünlü roman romanları Üç Anado Meydana anlatıları

1. Aşağıdakilerin hangisinde yapma destanlar bir arada verilmiştir? A) Çılgın Orlando - Genç Osman Destanı - İlahi Komedya B) Mahabharata - Çılgın Orlando - Kurtarılmış Kudüs C) Üç Şehitler Destanı - Şu Destanı - Genç Osman Destanı D) İlyada - Kalavela - Ramayana E) Kaybolmuş Cennet - Şu Destanı - İlahi Komedya tarih yazar ve ta-

2. Halk hikâyeleri ile ilgili olarak aşağıdakilerin hangi- si söylenemez? A) Nazım ve nesir karışıktır, zamanla nesir nazma üstünlük sağlamıştır. B) Gerçekçi çizgiler ağırlıklı olmakla birlikte olağanüs- tülüklere de yer verilmiştir. C) Kahramanlık ve aşk maceraları işlenmiştir. D) Âşık sık sık olayın akışını keserek dinleyicilere eği- tici konuşmalar yapar. E) Destanla öykü arasında geçişi sağlayan bir ara tür- dür. (A F 1 1.5

1. TEST 1 113VI22 (1) Dede Korkut hikâyeleri bir ön söz ve on üç hikâyeden oluşur. (II) Hikâyeler bağımsız olmakla birlikte, bu anla- tıların bir kısmında ortak kahramanlar yer alır. (III) Hikâ- yelerin sonunda da bu hikâyelerin yazarı olan Dede Korkut öğütler verir. (IV) Bu anlatılarda çoğunlukla Oğuz Türklerinin düşmanları veya insanüstü varlıklarla mücadeleleri anlatılır. (V) Bu anlatılar destandan halk hikâyeciliğine geçiş döneminin ürünleridir. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) I B) II C) III D) IV E) V I 1 1 1 1 4. SEVİY Sabah yordur di çok diye c - Asi Duyr - As - Ta - Y Do tim 1 B le

3. Türk tarihi, dili, sanatı, töresi, folklorü hakkında bilgi veren ----, Türk edebiyatı ve tarihinin ilk yazılı kaynağıdır. Türk adının geçtiği ilk metinler olarak da kabul edilen eser, hükümdarın millete hesap vermesi bakımından da bir demokrasi örneğidir. ve anı üslübuyla yazılan metinler, Türkçenin zengin ve işlenmiş bir dil olduğunun da kanıtıdır. ---- Bu parçada boş bırakılan yerlere, aşağıda verilenlerden hangisi getirilmelidir? A) Orhun Abideleri - Söylev B) Kamus-i Türkî - Sözlük C) Kitab-ı Dede Korkut - Destan D) Yaratılış Destani - Efsane E) Şecere-i Türkî - Soy Kütüğü 6. B

4. I. 11. yüzyılda yaşamış Türk devlet adamı Melik Daniş- ment Gazi'nin hayatını, savaşlarını, Anadolu'daki bazı şehirleri fethetmesini ve çeşitli kerametlerini anlatmak- tadır. II. İslamiyet'in etkisinin görüldüğü ilk ürünler arasında di- linin sadeliğiyle öne çıkan eser, dörtlük ve beyitlerle ya- zılmıştır. Hecenin 4 + 3 ve 4 + 4 + 4'lü kalıpları kullanıl- mıştır. Dervişlikten, cennet - cehennem tasvirlerinden, Hz. Muhammed'in hayatından ve mucizelerinden bah- sedilir. III. Bu destan, kahramanı Ruşen Ali'nin Bolu Beyi ile olan mücadelelerini ele alır. Kahramanı, 16. yüzyılda yaşa- mış bir halk ozanı ile aynı ismi taşır. IV. XI-XII. yüzyıllar arasında meydana geldiği sanılmakta- dır. Kırgızların İslamiyet'i kabul ettikten sonra Çinliler ve Kalmuklarla yaptıkları savaşları anlatır. Günümüzde de hâlâ yeni dizeler eklenen, dünyanın en uzun destanıdır. Aşağıdaki eserlerden hangisi, numaralı cümlelerde ve- rilen açıklamalardan hiçbiriyle örtüşmez? A) Divan-ı Hikmet C) Manas Destanı B) Köroğlu Destanı D) Danişmentname gome) E) Seyyit Battal Gazi Destanı

1. Yine günlerden bir gün Oğuz Kağan Tanrıya yalvarmakta idi. Karanlık bastı. Gökten bir ışık indi. Güneşten ve aydan daha parlaktı. Oğuz Kağan oraya yürüdü ve gördü ki: O işığın içinde bir kız var, yalnız oturuyor. Çok güzel bir kızdı. Kutup yıldızı gibi idi. O kız öyle güzeldi ki gülse Gök Tanrı gülüyor, ağlasa Gök Tanrı ağlıyordu. Oğuz Kağan onu görünce aklı gitti, sevdi aldı. Oğuz Kağan Destanı'ndan alınan bu metinle ilgili aşağıdaki- lerden hangisi söylenemez? A Dini inançlara yönelik ayrıntı içermektedir. Benzetmelerde tabiat unsurlarına başvurulmuştur. CM C) Mekân ayrıntılı biçimde betimlenmiştir. DY Gerçek ve hayali durumlar bir arada verilmiştir. E) Olay örgüsü içinde mitolojik unsur yer almıştır.

Destanların ortaya çıkış tarihine göre doğru sıralanış şekli aşağıdakilerden hangisinde veril- miştir? A) Şu Destani - Alp Er Tunga-Göç - Oğuz kağan B) Oğuz Kağan - Alp Er Tunga - Ergenekon - Şu C) Ergenekon - Alp Er Tunga -Oğuz Kağan - Şu Alp Er Tunga - Şu - Oğuz Kağan - Bozkurt E) Alp Er Tunga - Türeyiş - Şu - Oğuz kağan

FSANE 8. 7. MAGAZ Sürdü atını, koca Kemâlettin Sami Bey. Peşinden bizler de kanatlandık. Ne oldu, nasıl oldu, hâlâ anlaşılmaz, O sıra cümlemiz atlandık. MATER riev 988 Hücum ak tepeye kara bayırlardan, Devletime göz dikmiş yedi devlet üzre. Uykusunu yitirmiş analar, kızlar, Sevgisiz evler mahzun, hücum muhabbet üzre. Hücum, bu ovaların ardına değil, Düşmandaki bütün memleket üzre. Süngüsüz, mermisiz, dipçiksiz, Hücum bir kuvvetle, bin kuvvet üzre! po VA enialo -alo Bu parça ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- elvös jalg elbisbigae lenemez? A) Bir yapma destandan alınmıştır. Instis A B) Manzum biçimde yazılmıştır. C) Kafiye ve rediflere yer verilmiştir. napeto D) Teşbih sanatına başvurulmuştur.velu E) Savaş konusu ele alınmıştır.anee cosM @ Destana kahraman olarak adını veren ----, MÖ IV. yüzyıl- da yaşamış hir Sako hülü

2. Destanda Oğuz boylarının ve Türkmenlerin kaynağı anlatıldık- tan sonra İskender'in savaşlarına geçilmektedir. Makedonyalı İskender'in İran üzerinden Asya'ya doğru yürürken yapılan savaşları ve bu savaşların Türklerle ilgili bölümleri yer alır. İskender'in öncü birliklerinin bir gece baskınında Türklere nasıl yenildiği ve Türk hükümdar ile yaptığı barış anlatılır. Hakkında bilgi verilen Türk destanı aşağıdakilerden hangi- sidir? A) Göç Destanı B) Şu Destanı C) Bozkurt Destanı D) Ergenekon Destanı E) Manas Destanı /benimhocam

han- Örnek - 7 shelte taimevisy abrihening Ahilik teşkilatının töre ve törenlerini anlatan, onların âdeta ana- yasası durumundaki eserlere ---- denir. Bu eserler çoğunlukla nesir olarak kaleme alınır. İdeal insan tipi ve bu tipe ruh veren ahlaki değerler ele alınır. sop nst Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangi geti- rilmelidir? A) saltukname C) velayetname B) danişmendname tip en an aluy D) fütüvvetname BV vel nudori smio luceam sni GOZDANSK P E) gazavatname

Destan 1. (1) Köklü bir geçmişe sahip uluslarin en eski edebî ürünlerinden biri olan destanlar, ulusları derinden etkileyen olayların olağanüstülüklerle bezenerek anlatıldığı, coşku ve heyecana bağlı anlatıldığı uzun mensur metinlerdir. (II) Doğal ve yapma olmak üzere ayrılan destanların arasındaki en büyük fark, yaratıcısının belli olup olmadığı ile ilgilidir; doğal destanların söyleyeni belli değilken yapma destanların sanatçısı bellidir. (III) Yapma destanların oluşum süreci, sanatçının bireysel etkinlikleri doğrultusunda gelişirken doğal destanların oluşumu oluş, yayılma ve derlenme dönemleri olmak üzere üç dönemde tamamlanır. (IV) Oluş döneminde destana konu olacak savaş, göç, doğal afet gibi halkı derinden etkileyecek çekirdek olay yaşanır. (V) Yayılma döneminde, destan nesilden nesile aktarılır ve derleme döneminde de yazıya geçirilir. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I B) II C) III D) IV E) V 4.

12.1. Destan, her türlü konuyu içine alan, dörtlük esası üzerine düzenlenen, biçim bakımından koşma gibi. fakat ondan daha uzun bir nazım biçimidir. II. Dörtlüklerle söylenen destanda, dörtlük sayısı 33- 99'dur. III. Hece ölçüsünün 11'li kalıbı ile söylenir. IV. Konu olarak toplumu ilgilendiren, heyecana getiren olaylar ele alınır. V. Kayıkçı Kul Mustafa'nın Genç Osman Destanı meşhurdur. Yukarıda numaralanmış bilgilerden hangisi destan- larla ilgili yanlış bir bilgi içermektedir? A) I. C) III. D) IV. II. E V.