Dini - Tasavvufi Türk Şiiri Soruları

gunluk ve sıradan olaylara, yerel değerlere yer verilmesidir. Türk edebiyatında bu akımın en önemli temsilcisi Nedim'dir. Mahallileşmenin öncusu Türkçede sade- leşmeyi savunan Türkiibasit akımıdır. 16. yüzyılda ortaya çıkan bu akımın en önemli temsilcileri Aydınlı Visali, Tatavlalı Mahremi ve Edirneli Nazmî'dir. Deyim ve atasözlerini şiirde kullanan bu şairler, anlaşılır bir Türkçe ile şiir yazmayı savunmuşlardır. Buna göre okuduğunuz metinde mahallileşme akımının hangi özellikleri yansımıştır? 3. a. Metni "Türkü" metniyle aşağıda verilen başlıklara göre karşılaştırınız. Tür Biçim Dil ve anlatım içerik • apu b. Karşılaştırma sonuçlarınıza göre bir halk edebiyatı ürünü olan türkünün divan edebiyatı olan şarkıyı hangi bakımlardan etkilediğini belirleyiniz. 4. a. Metinde hangi varlıklar üzerinden teşhis ve intak sanatı yapılmıştır?

16. Kendi adıyla anılan tarikatın kurucusu olan ----; İç Ana- dolu Bölgesi ve civarında halkın sevip saydığı, evliya olarak kabul ettiği bir kişi olmuş ve çok sayıda öğrenci yetiştirmiştir. Türk tasavvuf edebiyatına Nutuk adında hece ölçüsüyle yazılmış bir eser bırakan şair, eserlerin- de sade dil ve Türkçe kullanımı ile dikkat çekmektedir. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden han- gisi getirilmelidir? A) Hacı Bayram Veli B) Niyazî-i Misri C) Kaygusuz Abdal D) Pir Sultan Abdal E) Gevheri

lüktür. kitabıdır. oşuk, sagu ve sav ömeği bulunur. 11. yüzyılda Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılmıştır. ere Arapça öğretmek amacıyla kaleme alınmıştır. 3.Islami Dönem Türk edebiyatının ilk eseridir ve aynı zamanda mesnevi türünde yazılmış ilk eserimizdir. Edebiyatımızda aruz ölçüsüyle yazılan ilk eser olmakla beraber siyasetname özelliği gösterir. Özellikleri sıralanan eser aşağıdakilerden hangisidir? A) Divan-1 Hikmet D) Risaletü'n-Nushiyye E) Divanü Lügâti't-Türk 4) Aşağıdaki nazım türlerinin hangisi farklı bir edebiyat geleneğine aittir? A) Ilahi B) Şathiye C) Devriye D) Güzelleme E) Nefes Kömür gözlüm ne salının karşımda, Gündüz hayalimde, gece düşümde. Bir güzelin sevdası var başımda, Yar sevdası çetin olur yaradan. (Karacaoğlan) 5) Yukarıdaki dörtlük hangi koşma türüne aittir? A) Güzelleme B) Koçaklama C) Taşlama D) Ağıt E) Gazel 6) Aşağıdakilerden hangisi Âşık edebiyatı nazım şekillerinden ri değildir? Varsağı B)Semai C) Mani D) Güzelleme E) Koçaklama lanoz ot değil mi? dört değil mi? yanlıştır? B) Kutadgu Bilig A)Kesik mani örneğidir. B)7'li hece ölçüsüyle oluşturulmuştur. C)Yarım kafiye kullanılmıştır. D)Kafiye örgüsü "aaba" şeklindedir. E)İlk iki dize doldurma dizedir. C) Atabetü'l Hakayık en ayrıldım t değil mi? (Anonim) e ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? 8) Türkü nazım biçiminde tekrar eden bölüme ne ad verilir? A) Miyan B) Matla C) Nakarat D) Kavuştak E) Doldurma dize Iller kıraçlıdır aşılmaz olsun da gidelim Yollar çamur kurusun da gidelim 9.Yukarıdaki dörtlük konusu, biçimi ve ölçüsü bakımından Incelendiğinde aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A)Karacaoğlan'a ait bir koşmadır. B)Dadaloğlu'ndan alınmış bir varsağıdır. C)Köroğlu'ndan alınmış bir koçaklamadır. D)Aşık Veysel'den alınmış bir semaidir. E)Halk ürünü olan bir manidir. 10) Aşağıdakilerden hangisi kaside ile ilgili olarak yanlış bilgi içerir? A) Beyit sayısı 33-99 beyit arasında değişir. B) IIk beytine matla, son beytine makta denir. C) Şiirde şairin mahlasının geçtiği beyit taç beyittir. D) Kafiye şeması "aa-bb-cc- dd..." şeklindedir. E) Nesib, Girizgah, Tegazzül Fahriye, Methiye, Dua bölümleri vardır. 11.Aşağıdaki beyitlerden hangisi bir gazelin matla beytinden alınmamıştır? A)Meni candan usandırdı cefadan yâr usanmaz mı Felekler yandı ahımdan muradım şemi yanmaz mi B)Bir hüsn dahi bağladı hattan izâr-ı yâr Etraf-1 båg hûb olur olsa benefşe-zár C)Aşık olanın işk odindan nişan gerek Bağrı kebab gözlerinün yaşı kan gerek D)Bu ne yüzdür bu ne gözdür bu ne zülfü bu ne bâlâ Biri lâle biri nergis biri sünbül biri Tübâ E)Yok bu şehr içre senin vasf etdiğin dilber Nedim Bir peri-suret görünmüş bir hayal olmuş sana 12. Aşağıdakilerin hangisinde tasavvuf edebiyatı nazım şekilleri bir arada verilmiştir? A) Devriye, ilahi, nefes C) Semai, nutuk, şathiye D) Ağıt, ilahi, nefes E) Semai, devriye, sathiye 13. "Divan edebiyatına Türkler tarafından kazandırılmış bu nazım biçimi bestelenmek için yazılmaktadır. İlk örneklerini Naili vermiş ancak en güzel örnekleri Nedim tarafından Lale Devri'nde verilmiştir." Özellikleri verilen bu nazım biçimi hangisidir? A) Murabba B) Müstezat C) Türkü B) Nefes, mesnevi, deme D) Rubai E) Şarkı

sanat 16. İlkbaharda açılmıştır gülümüz Hakk'ın dergâhına gider yolumuz On iki imamı okur dilimiz Biz Muhammed Ali diyenlerdeniz Pir Sultan'ım söyler ganidir gani Evveli Muhammed, ahiri Ali Anlardan öğrendik erkânı, yolu Biz Muhammed Ali diyenlerdeniz 1 (A Bu dizeler biçim ve içerik özelliklerine göre aşağıda- kilerin hangisinden alınmış olabilir? A) Şathiye B) Sagu M D Nefes E) Nutuk C) Ağıt

ufi Halk Siiri Türk Dili ve Edebiyat 58/3. Unite/Test 10-11 O 4. Türk tasavvuf edebiyatında putuk, tarikata yeni g ren dervişlere, tarikat adap, derece ve erkänını ö reterek irşat etmek için söylenmiş şiirlerdir. Buna göre, aşağıdaki dörtlüklerden hangisi bir pertuktan alınmış olabilir? nu ele azilan mi og Jutuk eşli- içe- sav- gisi imdi sen dahi şeyhin hâline Karışasın evliyânın yoluna→→→→→ Dalasın sen áb-ı hayat gölüne Erişir cânına fazlı Huda'nın Güzel âşık cevrimizi Çekemezsin demedim mi Bu bir rıza lokmasıdır nefes Yiyemezsin demedim mi Ne varlığa sevinirim Ne yokluğa yerinirim Aşkın ile avunurum Bana seni gerek seni Yiğidin eyisin nerden bileyim Yüzü güleç, kendi yaman olmalı Kasavet serine çöktüğü zaman Gönlünün gâmını alan olmalı O ki yaratıldık turab-ı Tür'dan Perverdigâr Hak Subhan'ı biliriz Turabın aslını yarattın nurdan Nurdan evvel bir mekânı biliriz Garib kulun yaratmışsın ilahi kişisel Söng t O O: K C

20.(1) Tasavvuf ehli olan derviş, sufi ve erenler İslamiyet'in Horosan, Anadolu ve Balkanlar'dayayılmasında, özellikle göçebe Türklerin İslamlaşmasında etkili rol oynadılar. (II) Sınır boylarında ve stratejik mevkilerde mücahitler için yapılmış kale mahiyetindeki ribatlar, İslamiyet'in Maveraünnehir ve Horosan'da güç kazanmasından sonra yeni bir işlev kazandı. (III) Derviş, sufi ve eren adı verilen mutasavvıflar zamanla ribatlarda İslam'ı yayma faaliyetlerine başladılar. (IV) Askerî eğitim ve hazırlıkların yerini zikir ve dinî eğitim aldı. (V) Tekke, zaviye ve kervansaraylarda bulunan sufiler sayesinde Türkler İslamiyet'i kabul etmekle kalmayıp, İslam'a hizmet için askerî, sosyal, dinî ve fikrî her alanda etkin faaliyet gösterdiler. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinde tanımlama yapılmıştır? A) I B) II C) III D) IV E) V

4. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde belir- tilen kişiyle ilgili değildir? A) Divan edebiyatından etkilenerek kaside ve gazeller yazmış; Sergüzeştname adlı bir de mesnevi oluştur- muştur. (Bayburtlu Zihni) an B) IV. Murat'ın Bağdat kuşatmasında şehit düşen Genç Osman için söylediği destan, en ünlü şiiridir. (Kayık- çı Kul Mustafa) C) Fırka-i Islahiye ordusuna karşı çıkmış, şiirlerinde, yerleşik hayata geçmemek için ayaklanan Türk- menlerin sesi olmuştur. (Dadaloğlu) D) 13. yüzyılda Anadolu'da tekke edebiyatının öncüsü olmuş, ilahilerinde din ve insan sevgisini işlemiştir. (Yunus Emre) E) Bektaşiliğin ilkelerini nükteli bir şekilde dile getirmiş, obni "Budalaname" adlı bir de eser vermiştir. (Pir Sultan Abdal) abspistat

ki ben deliyem deliyem Dost bağının bülbülüyem 15. Sanurlar ki ben Mevla'nın kemter kuluyam Kimse baha vermez bana 8 Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez? A) Kafiye örgüsü "aaab"dik B) 8'li hece ölçüsüyle yazılmıştır. C) Rediften yararlanılmıştır. D) Bir ilahiden alınmış olabilir. E) Nazım türü taşlamadır.

ni C) Varsağı Abdülmecit miştir. Hem r. Kötü yö- miş 19. yy. akilerden Slu SAY K biçimlerinden olan 13. Dinî - tasavvufî şiiri nazım en Bektaşî - Aleví tekkelerinde okutulan şiirlerdir. -- ise pir ve mürşitlerin tarikata yeni girenlere yol göstermek için yazdıkları şiirlerdir. ==== pent Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakiler. den hangisinin gelmesi uygundur? A) ilahi - nefes B) nefes - nutuk C) nutuk-deme D) deme - deyiş E) deyiş - devriye blibab, hid nebaiselill me (A Sheb ov exbleT (8

Devriye * Tasavvufa göre, dünyadaki bütün varlıklar "cansız, bitki, hayvan, insan, olgun insan, Allah" sıralanışına göre bir daire düze- ninde döner. Dairenin iniş yörüngesine "kavs-i nüzül", çıkış yörüngesine "kavs-i urûc" denir. Bu iniş ve çıkışlanı anlatan şiirlere de devriye adı verilir.

yanlıştır? 2. Aşağıdakilerden hangisi, dinî-tasavufi halk edebiyatı mensurünlerinden biri değildir? A) Battalnâme C) Menakipnâme B) Devriye D) Fütüvvetnâme E) Gazavatnâme FEN BİLİMLERİ YAYINLARI 6. Gelene den ha dir? A) Be B) Tu C) A D) Z

8. Allah'ı övmek, ona yalvarmak için yazılan şiirlerdir. Özel bir ezgiyle oluşan bu türün en önemli temsilcisi Yunus Emre'dir. Hecenin 7, 8 veya 11'li kalıpları ile oluşturulan bu şiirler deği- şik tarikat ve kesimlerde ----, - gibi farklı isimlerle anılır. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilemez? A) ayin D) tapuğ B) şathiye C) deme E) nefes 38 3A ZIH

tuttun n in madı almadı a göre türü B 23. "Adem'i sürdün bakmadın Cennette de bırakmadın Şeytan'ı niçin yakmadın Cehennemin var da senin" Svaret Yukarıdaki şiirin türü nedir? A) İlahi B) Nefes C) Nutuk D) Devriye E) Sathiye

he 10. Aşağıdaki metinlerden hangisi ayraç içindeki terimle ilgil değildir? A) Sanasın ki bir tag koptı yörir / Ya mevvaci- derya ki mevc-i demür/Olurdi tozundan yidi gök sekiz / Kilurd huyûlı yire rizeriz / Dugmadı alay içinde merd olan / Çikd meydana olanlar pehlüvan (Gazavatname) B) Kişi dünyada sa'y itmek gerekdür/Yolin togrisina gitmek gerekdür / Hemişe eyle kazancına sayi / Dürüş kul gibi işle beg gibi / Gözün görür iken gel Hak yolina / Komagıl nefsini kendüligine (Pendname) Chaber aldun ki şahen-şah-i devran / Gelirmiş Bursa şehrin ede seyran / Getür hem-şehrilik hakkın yerine / Kişidup Mist u Şam anı yerine / Ne vardur Bursa gibl sehr-i garra/Ne hubanı gibi mehler dil-ara (Şehrengiz) D) Hak Taâlâ çün yaratdı Ademi /Kıldı Ademle müzeyyen alemi/Mustafa'nun nûrını alnını kodi / Bil hâbibüm nürıdır bunûr didi/Kıldı ol nûr anun alnında karar / Kaldı anun ile niçe rüzigâr (Kıyafetname) Çözdi saç açtı baş tuğu âlem / Bükdi dil dökdi yaş tığ u kalem / Kana boyandı bayrağın yüzi / Beli büküldi yayun oldi hâm/Urdı göksini gök gök eyledi mâh / Oldı yıldızların gözi pür-nem (Mersiye)

12. Pir Sultan Abdal şâhımız Hakk'a ulaşır yolumuz On iki imam katarımız Uyumazsın demedim mi pl >Alovi Dene Bu dörtlük aşağıdaki nazım şekillerinden hangisiyle soylenmiştir? A) Hikmet VIN D) İlahi B) Sathiye E) Nutuk C) Nefes ↓ Beetos

B Türk Dili ve Edebiyatı 14. Türk dili ve edebiyatı dersinde öğretmen dini-tasavvufi halk şiiri nazım türlerini anlatmaktadır. Tahtaya aşağıdaki dizeleri yazar ve tahtaya kaldırdığı bir öğrenciden, biçim ve içerik özelliklerini dikkate alarak bu şiirin hazım türünü söylemesini ister. Dördüncü esmaya malik olasın Enel Hak sırrına vâkıf bulasın Dahi ölmezden sen, evvel ölesin Erişir canına fazlı Hüdâ'nın Gel imdi sen dahi seyhin-hâline Karışasın evliyanın yoluna Dalasın sen ab-ı hayat gölüne Erişir canına fazlı Hüdâ'nın B PALME YAYINEVİ B) Nefes C) Şathiye D) Nutuk E Devriye 15. Altinim Dillere Götür Kalp is Buna göre, görselde öğrencinin bulmaya çalıştığı na- zım türü aşağıdakilerden hangisidir? A) İlahi Altinin Diller Mia Sarra Beğe PALME YAYINEVI Bu 4 fs ya A)