Dini - Tasavvufi Türk Şiiri Soruları

Boru Kitapçı kâğıdındaki ala TİTANYUM / OP01-SS.34AYT04 TÜRK DİLİ VE ED. - SOSYAL BİL.-1 3 B eser veren ---- 13. Halk edebiyatı sanatçısı olmasına rağmen aruzla da âşıklık kolu olan şairlerdendir. Adıyla özdeşleşen koşmaları ve "dedim-dedi" tarzıyla söylediği şiirlerinde coşkulu bir söylem gözlenir. Ne çağdaşı Dadaloğlu gibi koçaklamaya yönelmiş ne de güzelleme ustası Karacaoğlan gibi tasavvufa sırt çevirmiştir. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Erzurumlu Emrah B) Dertli D) Köroğlu 150 08 C) Seyranî E) Sümmani

2.. Gülistân: "Lâmekân"ı, ezeldeki vahdetivücûdu anlat- makla başlar. Kâinatın ve Hz. Âdem'in yaradılışını uzun uzun hikâye eder. Kisasienbiya, kısa olarak an- latıldıktan sonra belirli bir konu üzerinde durulmaz. Ta- savvufun çeşitli konuları, yer yer son derece heyecanlı bir üslûpla dile getirilir. Gevhernâme: 71 beyitlik kısa bir mesnevîdir. Başlan- gıçta, "vahdetivücûd" görüşünü, deryadan kenara atı- lan "gevher" teşbihiyle dile getirir. "Gevher"in cânı Hz. Muhammed'dir. Ve eser onu methetmek için kaleme alınmıştır. Bazı eserlerinin içerikleri verilen halk ozanı aşağıdaki- lerden hangisidir? A) Kaygusuz Abdal B) Yunus Emre C) Hacı Bektaşı Veli D) Pir Sultan Abdal E)-Bayburtlu Zihni Gorhamery Gorsten Diğer sayfaya geçiniz

2. Yok iken Âdem'le Havvâ âlemde Hak ile Hak idik sırr-ı mübhemde Bir gececik mihman kaldık Meryem'de Hazret-i İsâ'nın öz babasıyuz Bu dörtlük aşağıdaki tekke edebiyatı nazım türlerinin hangisinden alınmış olabilir? A) Devriye D) İlahi B) Şathiye E) Nutuk C) Nefes 6. Aş ve YAYINLARI LI

3. Sanatçının bütün eserlerindeki ana fikir ve bakış tarzı nels hemen hemen aynıdır denebilir. Divanı Kebir'de kimi man- zumelerde ilave özellikler bulunduğu söylenebilse de farklı özelliklerden bahsedilemez. Gazellerinde eğitici-öğretici lib beyitler olduğu gibi, Mesnevisinde de heyecan ve coşku dolu beyitler az değildir. Ayrıca bütün eserlerinin arasında bilgi, söyleyiş ve üslup açısından var olan beraberlikler çok quia belirgindir. leirmiten onlad, bino yeoT Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerin hangisidir? A) Mevlana Celaleddin B) Sultan Veled C) Şeyyad Hamza D) Ahmet Fakih E) Gülşehri 489 MişĂ (A 16

E) Gülnar-i la'li cennet-i hüsnün kirâsıdır Cânın virirse âşık ana diş kirâsıdır 10. Orta Asya Türk dili ve edebiyatının gelişmesinde büyük etkisi olduğu için Çağatayca, onun adıyla da anılmıştır. Sadece Orta Asya'da değil, Azeri ve Anadolu sahasında da tanınmış, şiirleri okunmuştur. Osmanlı şairleri onu üstat bilmiş ve şiirlerine XV. yüzyıldan itibaren çeşitli nazireler yazmışlardır. Divan şiirine Türk hayatından gelen millî ve mahallî unsurlar kazandıran sanatçı, ilk Türkçe şairler tezkiresi olan Mecalisü'n-Nefais'i, Türkçe ile Farsçayı karşılaştırdığı Muhakemetü'l-Lügateyn'i, aruz hakkında toplu bilgiler veren Mizanü'l-Evzan'ı kaleme almış; mesnevileriyle bir hamse oluşturmuş, biri Farsça, birden fazla divan düzenlemiştir. Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? Jmissb9M) A) Fuzuli B) Babür Şah C) Ali Şir Nevayi D) Hüseyin Baykara E) Kadı Burhanettin DENEME-2 1900 ST) hisinab girnid (@ Bond 0b sehool

8. Tasavvuf edebiyatında ürün veren şairlerin çoğu, Yunus Emre'nin izinde yürümüştür. XIV. ve XV. yüzyıl Yunus Emre'nin söyleyişini ozanlarından benimseyerek aynı yolda şiirler yazmıştır: Beylerimiz civan gülün üstüne Ağlar gelir şahım Abdal Musa'ya Urum abdalları postun eğnine Bağlar gelir şahım Abdal Musa'ya Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki sanatçılardan hangisi getirilmelidir? A) Pir Sultan Abdal C) Hacı Bayram-ı Veli hob B) Nesimi D) Kaygusuz Abdal E) Süleyman Çelebi YAYINLARI LİMİT D) Ma Kis Ra E E) M

12. Dördüncü esmâya nâil olasın Enal'-Hak sırrına vâkıf bulasın Dahi ölmezden sen evvel ölesin Erişir cânına fazlı Hudâ'nın Bu dörtlüğün nazım türü aşağıdakilerden hangisidir? Nutuk B) Devriye D) Güzelleme C Sathiye EMünacaat

ESEN 7. Yunus Emre "sen" diye seslendiği Allah'tır. Karacaoğlan ise "sen" ifadesiyle bir insana, sevgilisine hitap etmiştir. İki dörtlükte de sade bir dil kullanılmıştır. E) İki dörtlükte de alışılmamış bağdaştırmalar kullanılmıştır. NEFES Beglerimüz elvan gülün üstüne Aglar gelür şahum Abdal Mûsâ'ya Urum abdalları postun egnine Baglar gelür şahum Abdal Mûsâ'ya Benim bir istegüm vardır Kerim'den Münkir bilmez evliyânun hâlinden Kaygusuz'am ayrı düşdüm pîrimden Aglar gelür şahum Abdal Mûsâ'ya Wh Bu dizelerden "nefes"le ilgili olarak aşağıda verilen özelliklerden hangisi çıkarılamaz? A) Koşma düzeninde yapılandırılması B) Ahengin hece ölçüsüyle sağlanması Tasavvuf inanışını dile getirmesi Kutsal bir ilhamla söylendiğine inanılması EBektaşilikle ilgili kavramlara yer verilmesi 121

lamada 9. 1. Kişinin nefsini dünya nimetlerinden arındırarak ken- dini Allah'a adamasıdır. II. Tasavvuf inancına göre doğru yolu gösteren şeyhtir. III. Allah aşkını sunan kâmil insandır. Yukarıdaki numaralanmış yerlerin açıklaması sıra- sıyla aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? A) Ene'l hak-pir - kadeh B) Çile - abdal - mey C) İnsan-ı kamil - mürit - zahit D) Fenafillah - mürşit - saki E) Zahit - pir-i mugan - âşık lebiyatının tasavvuf

20. Aşağıdaki tasavvuf terimlerinden hangisi yanlış açık- lanmıştır? A) İnsan-ı Kâmil: Nefsini yenerek olgunlaşmış kişi. B) Masiva: Allah'tan başka her şeydir. C) Çile: Tasavvufta nefsi olgunlaştırmak için çekilen sıkın- tılar. D) Mürşit: Bir şeyhe bağlı olan, Allah'a ulaşmak için şey- hini takip eden kişi. E) Vahdet-i vücut: Allah'ın birliği.

32. Allah'ı övmek, ona yalvarmak, Allah aşkını ve dün- yanın geçiciliğini dile getirmek için yazılan ilahiler, dinsel törenlerde özel bir ezgiyle söylenir. Hecenin farklı kalıplarıyla yazıldığı gibi aruz kalıbıyla yazı- lan bu şiirler tarikatlara göre farklı adlar alır. Söz gelimi Mevlevilerde ----, Bektaşilerde ----, Gülşe- nilerde ve Halvetilerde ---- olarak anılır. 1111 Aşağıdakilerden hangisi bu parçada boş bıra- kılan yerlere getirilemez? A) nefes B) tapuğ D) cumhur C) ayin E) durak 35. 11. IIL IV

8. Asıl adı Haydar'dır. Kanuni zamanında yaşamış- tır. Sivas'ın Banaz köyünde doğmuş olan ozan Alevi-Bektaşi şiirinin büyük ustasıdır. Tüm şiir- lerini hece ölçüsüyle oluşturan ozanda derin bir tasavvufa rastlanmaz. Yunus Emre'nin etkisinde kalmış eserlerinde coşkulu bir söyleyiş vardır. Bu parçada tanıtılan ozan aşağıdakilerden hangisidir? A) Kaygusuz Abdal B) Yunus Emre C) Hacı Bayram Veli D) Hacı Bektaşi Veli E) Pir Sultan Abdal

156 - Şiirlerinde duru ve yalın bir dil kullanan ----; aşk,ta- savvuf ve mücadele konularını ele almıştır. Tekke ve tasavvufun kalıplarını aşıp geniş bir halk kesimine seslenmiştir. Medrese öğrenimi görmediği için diğer bazı halk şairlerinin tersine, divan edebiyatından hiç etkilenmemiştir. Hatayî (Şah İsmail), Kul Hüseyin ve Kul Himmet'ten etkilenmiştir. Asıl adı Haydar olan sanatçı, 16. yüzyılda Sivas'ta çıkan bir isyan yüzün- den Hızır Paşa tarafından öldürülmüştür. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Kaygusuz Abdal C) Pir Sultan Abdal B) Eşrefoğlu Rumi D) Yunus Emre (E) Hacı Bektaşi Veli

10. (1) Hece ile meydana getirilen tekke ve tasavvufi halk edebi- yatı şiirlerinde daha çok yedili, sekizli ve on birli hece ölçü- leri kullanılmıştır. (II) Yedili şiirlerde duraklar genellikle 4 + 3 şeklindedir. (III) Sekiz heceli şiirler de bazen 4 + 4 duraklı bazen de duraksızdır. (IV) Tekke ve tasavvuf edebiyatında en çok kullanılan nazım biçimleri mâni ve koşmadır. (V) Tasavvuf şiirlerinde peygamber sevgisinden, Allah aşkın- dan söz edilir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde tekke edebiyatıyla ilgili bir bilgi yanlışı yapılmıştır? A) I B) II C) III D) IV E) V

6. Tûr ne hacet âşıklara Cün her yerde mâşuk bile Daim münacat ideler Bir dem ayru olmayalar Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangi- si yanlıştır? A) Bir ilahiden alınmıştır. B) ilk dizede telmih vardır. 8'li hece ölçüsü kullanılmıştır. D) Zengin uyak kullanılmıştır. E Tasavvufi sembollere yer verilmiştir. DES 8. Yıkılmış di Susmuş Dağılmış Yüzüne c youm uyah ri Bu dizel 1. Naz II. Naz III. Mü IV. Na V. Te numa A) I

7. Atabetü'l-Hakayık'la ilgili olarak Şecere-i Terakime 1. Nazım birimi olarak beyit ve dörtlük karışık kullanıl- mıştır, II. Oğuz Türkçesiyle yazılmıştır, III. Ayet ve hadislere yer verilmiştir açıklamalarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) I ve II B) Yalnız II C)Yalnız III (DE) I ve III @ Edebiyat