Divan Şiiri Soruları

IV. V. gil Bu yu sa 15. Şiirlerinde ayrılık, gurbet, aşk, sevgi, özlem, doğa ve ölüm gibi konuları duygularını net bir biçimde şiirlerine aktararak yazan sanatçı dönemin şairlerinin kullandığı Divan edebi- yatı şiir geleneğinden uzak kalarak daha anlaşılır bir dil ile Türkçe eserler yazmıştır. Divan edebiyatıyla eserlere yerle- şen Farsça ve Arapça kelimelerden uzak kalan ve Türkçe- nin yeterli bir dil olduğunu düşünen sanatçının 17. yüzyılda, Çukurova yöresinde yaşadığı, Varsak boyundan olduğu ri- vayet edilir. A poviDA DWWD X Karacaoglan: Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen sanat- çinin şiirlerine örnek olabilir? 17. 1 C A Esti nesim-i nevbahar açıldı güller subh-dem Açsun bizim de gönlümüz sâki medet sun câm-1 cem B) Avludan geçtiğini gördü gelinin Suya gidiyordu öğle güneşinde Ardında bebesi yalınayak Geride Karabaş sadece nece Kara gözlerinin aşk ateşine Yanıp da bahtiyar olmak isterim O nazlı ismini son nefesimde Anip da bahtiyar Ölmek isterim Bir hayalet gibi dünya güzeli Girdiğinden beri rüyalarıma Gittiler görmeye Kaf dağlarına Yürü bre Bulgar Dağı Hemen dağlar sende m'olur Yaylalı sümbüllü yurtlar Büyük evler sende m'olur tam mat 6 yuyan

11. Nihat Sami Banarlı'nın vurguladığı gibi, tasavvuf edebiyatı; halk edebiyatı ile divan edebiyatı arasın- da bir köprü görevi üstlenmiştir. Bu bakımdan verilen Makalat, Saray-nâme, Müzekki'n-Nüfus, Fakr-nâme, Marifetnâme adlı eserler; biçim ve içerik bakımından farklılık gösterseler dahi, farklılık düşünsel ve dinsel bakımdan ortak bir özü taşımaktadır. Bu parçada aşağıdaki tasavvufi halk edebiyatı sanatçılarından hangisinin eserinden söz edil- memiştir? A) Ahmet Yesevi B) Yunus Emre C) Erzurumlu İbrahim Hakkı v D) Hacı Bektaşi Veli/ E) Eşrefoğlu Rumi

Divan Şiiri (Nuzum Biçimle iz nin iz Ey şûh- kerem-pişe dil-i zár senindir Yok minnetin asla Vey kân-güher anda ne kim var senindir Pinhân ü hüveyda Sen kim gelesin meclise bir yer mi bulunmaz Baş üzre yerin var Gül goncesisin gûşe-i destâr senindir Gel ey gül-i ra'na N'eylersen edip bir iki gün bâr-i cefậya Sabreyle de sonra Peymâne senin hâne senin yâr senindir Ey dil tek ü tenhâ Bir bûse-i can-bahşına ver nakd-i hayâtı Ger ka - 'il olursa ninin Senden yanadır söz yine bâzâr senindir Ey âşık-ı şeyda Çeşmâni siyeh-mest-i sitem kâkülü pür-ham Ebrûları pür-çîn gisi ge- vi comtr likoolital Yukarıda bir kısmi verilmiş olan nazım biçimindeki kısa dizelere ziyade adı verilir. Aşağıdakilerden hangisi bu nazım biçimiyle ilgili değildir? A) Gazelden türemiş bir nazım biçimidir. V ) B) Bir uzun bir kısa dizelerden oluşur. ✓ C) Kısa dizeler okunmasa da anlamlı bir bütün vardır. V Aruzun uzun ya da kısa kalıpları kullanılabilir. y E) En güzel örneklerini Azmizade Haleti vermiştir. V

12. 21 CUMADELAHİR 1288 Makâm-ı sadârette bulunup dört mahakarip hasta bulunan Mehmed Emin Âli Paşa bugün saat dokuz buçuk kararların- da irtihâl-i dâr-ı bekâ edip naaşı ertesi perşenbe günü sahil- hânesinden vapur ile Sirkeci iskelesine nakl ve oradan Sü- leymaniye Cami-i Şerifi'ne götürülüp (namazı) bâ'de'l-edâ defnolunmuştur. Bu parça aşağıdaki edebî türlerin hangisinden alınmış olabilir? A) Seyahatnâme B) Pendnâme C) Surname D) Ruznâme E) Gazavatnâme

27. Hacı Bektaşi Veli tarafından yazılan bölümlerden oluşmuştur. Eserde Şeriat, Tarikat, Marifet ve geleneğiyle kaleme alınmıştır. Ayrı ayrı konulann işlendiği adlı eser tasawut Hakikat gibi dört kapıdan ve her kapının on makamından söz eder. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki eserlerden han- gisi getirilebilir? C Silm gisidir? A) Risaletü'n Nushiyye B) Makalat C) Mantıku't Tayr D) İskendername E) Divan-ı Kebir aktik 203

9. Aşağıdaki eserlerin hangisinin içeriğ yanlıs verilmiştir? BILFEN Eser A Risåletün Nushiyye B) Cemşid Hurşid c) Hayriyye İçerik Bireyin nefsi ile başa çıkabilmesi için yaptığı mücadeleyi konu edinen mesnevidir. Eserde insan için imtihan yeri olan bu geçici dünyada insan-1 kâmil olma yolları anlatılır. Çin hükümdarının oğlu rüyasında gördüğü bir güzele âşık olur, ona kavuşmak için büyük bir orduyla Rum ülkesine doğru yola çıkar. Çalışmanın öneminden bahsederek çeşitli ilimler hakkında bilgi veren eser Allah'ı bilmenin gerekliliği üzerinde durur, gençlere öğüt verir. Alevi-Bektaşi inancındaki dört kapı ve kırk makam Makalat'ın ana konusudur. Tasavvuf konularını işleyen makalelerden oluşur. İlahi aşkı anlatır, şarap sarhoş edici yönüyle aşka benzetilir. Dr Makalat Er Bengü Bade Niğer sayfaya geçiniz.

A A TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI TESTİ 11. Halk edebiyatı ve divan edebiyatı farklı özellikler gösteren edebiyatlardır. İkisinin ortak noktaları İs- lamiyet etkisinde gelişmiş olmaları ve şiir türünün ön plana çıkmış olmasıdır. Bunun dışında şiirlerin- de dil, kullanılan nazım biçimleri açısından belirli farklılıklar göstermektedir. Bu bilgilere göre aşağıdaki nazım şekillerinden hangileri aynı edebî döneme aittir? A) Koşma - semai - mâni - nutuk B) Murabba - kaside - Kita - sathiye C) Semai - varsağı - destan - murabba D) Müstezat - semai - mâni - kaside E) Türkü - şarkı – gazel - nutuk

10. Türk edebiyatında övgü ve yergi şairi olarak bilinir. 17. yüzyılda yaşamıştır. Fahriyelerinde kendisini Iran'ın meşhur şairleriyle kıyaslamakta ve sanat gücünün onlardan çok daha üstün olduğunu savunmaktadır. Şiirlerinde dili başarıyla kullanan şair, kasidelerinde Arapça, Farsça kelimelere ve tamlamalara çokça yer vermiştir. Kelimeleri kullanmakta ve onlara yeni anlamlar yüklemekte oldukça başarılı olan bu sanatçı, güçlü bir üsluba sahiptir. Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerden hangisidir? A) Nabi B) Nefi C) Naili D) Neşatî E) Şeyhülislam Yahyâ

B 00 E 15. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde boş bırakılan yere ayraç () içindeki isim getirilemez? verleden iskendername ve A) 14. yüzyılda divan şiirinin asıl kurucusu ve Cemşid u Hurşid adli mesnevilerin yazarıdır. üstadı kabul edilen varlığın simalan dini (Ahmediy Kur'an er iler B) Harnáme adli mesneviyi yazan ----, 15. yüzyılda yaşamış ve döneminde "şeyhü'ş- suara" olarak anılmıştır. (Şeyh Galib) C) Türkçe ve Farsça olmak üzere iki divani, ayrıca Siham- Kaza adlı bir hiciv mecmuası olan --- kasideyi fahriye ile başlatarak bir yenilik getirmiştir. (Nefi) Edebiyat tarihinde "hikemi tarz"da kaleme alınan şiirlerin temsilcisi olan --- ---, hac izlenimlerini Tuhfetü'l-Harameyn adh eserinde anlatmıştır. (Näbi) E) ---, Azeri sahasında eser vermiş, aşkı ve aşkın hâllerini güçlü bir lirizmle anlatarak dikkat çekmiş bir 16. yüzyıl şairidir. (Fuzüli)

13. 1. Çoğunlukla klasik mesnevi biçimine uygun ola- rak yazılır. II. Didaktik-lirik bir anlatım ağır basmaktadır. III. Türk edebiyatında bilinen en eski eser Vesilet'ün- Necat'tır. Bu bilgiler aşağıdaki türlerden hangisiyle ilgili- dir? A) Gazavatname Slytheriyor C) Mevlit o kuyatexhanie E) Mersiye

15 15. yüzyıl divan şairi ilk tah- 13. den Kü- Kastamonu'da î ve di- a sonra hattatlığı ve şiirleriyle tanındı. Fatih Sul- tıp eği- tan Mehmet'in divan katipliğine atanarak asında İstanbul'a geldi, O tarihlerde İstanbul ede- talebe biyat çevrelerinde, özellikle Ahmed Paşa si Ah- tarafından pek beğenilen şair, Şeyhî'nin kültür şöhretini unutturmuş, Ahmet Paşa'dan Flerine sonra XV yüzyılın en ünlü şairi olmuştur. piyatı- Şeyhî ve Ahmet Paşa, İran şairlerinin ge- O da niş ölçüde etkisi altında kaldıkları halde o, biyatı şiirlerine yerli motiflek katmıştır. Atasözleri e bir ve deyimlerle renklendirdiği şiirlerine haya- r ka- tin sıcaklık ve sadeliğini eklemiş; tek eseri, Siirin mürettep "Divan"ıyla her devirde, sevilen, beğenilen şairler arasına girmiştir. ağı- işle dira Kas çok Çi, Tür yer tur. ma div An naz sor Pa: ant yer Bu kile Bu parçada boş bırakılan yere aşağıda- kilerden hangisi getirilmelidir? Necati A) B) B Bâki Ahmedi D) Nabî E) Süleyman Çelebi E) SOL 06 8 3 LV 90'S

en 24. "Allah'tan geldik, Allah'a döneceğiz.” döngüsünü konu edinen dini-tasavvufi edebiyat ürünlerine. şakalaşır gibi yazılan tekke ürünlerine ........... Tanrı'yla konuşur, .... denir. 28. 1. Divaniu 1. Atabetic 1. Divan im Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? N. Kutad V. Ham er Yukari hangi cel A) ilahi - deme B) hikmet - nefes C) nutuk - devriye D) şathiye - hikmet E) devriye - sathiye - A) I. ği

07 (orta) DENEME edium Türk Dili ve Edebiyatı - Sosyal Bilimler-1 Testi 7. 9 dan 9 Divan edebiyatının önemli kaynaklarından ve malzeme- lerinden biri de insandır. Geçmişte yaşayıp iz bırakan dev- let adamları, âlimler, şairler, filozoflar, mitolojik ve efsa- nevi şahsiyetlerin isimlerine divan şiirinde çokça yer ve- rilmiştir. Söz konusu şahsiyetlerin bazıları olumsuz özel- likleriyle anılmıştır. Olumsuz ve kötü özellikleriyle telmih- te bulunulan şahsiyetlerle zulümler, kötülükler ve olum- suzluklar dile getirilmiştir. X 2 du b Bu parçaya göre aşağıdaki beyitlerden hangisi, divan şiirinde olumsuz ve kötü şahsiyetleri ele alan bir ör- nek olamaz? . b u At Çalmazuz çağırmazuz bir sâza meyyâl olmazuz iş bu dörtlükle- Dînsiz îmânsuz hevâ ehline Deccâl olmazuz BY N'ola kan dökmekde mâhir olsa çeşmüm merdümi Nutfe-i Kâbil'dür ü gamzen kimi üstâdı var C) Ana itdükleri zulm û cefayı bî-vefâ ümmet Resûl ashâbına Haccac-i zâlim itmedi hâşâ o Tahammül mülkünü yıkdın Hülâgû Han mısın kâfir Aman dünyâyı yakdin ateş-i sûzan mısın kâfir E) Gûyiyê Nûşînrevân-ı subhdur kim 'adl içün Lâceverdî kubbeye zencîr-i zer asar güneş A AVANTAJ YAYINLARI man zan, gülşen, sanatı ya- rneklendi-

Deary 10. Kafiyede kullanılan harfe göre I. Rediflerine göre Nesib bölümünde işlenen konuya göre IV. Methedilen kişinin özelliklerine göre 14. Yukarıdakilerden hangileri kasidelerin adlandırılma- sında kullanılan yöntemlerden biri değildir? A) / Ve II B) Valnız II C) II ve III D) Yalnız III El Yalnız IV EDEBİYAT 156

OGO On 3 AYT 16. Aşağıdaki beyitlerden hangisi bir kasidenin "methiye" bölümünden alınmıştır? A) Olalı mülk-i çemende şeh-i kişver sünbül a Geydi bir küngüreli tac-i mücevher sünbül B) Ben bir ilm ehliyem reva bu midur Müstahak olmayam bu ihsâne nidur C) Nice üstâd-ı sühen gistere oldum gâlib Ki bulunmaz arasan her birinin akrâni D) Yok bu şehr içre senin vasf ettiğin dilber Nedim Bir perî-suret görünmüş bir hayâl olmuş sana E) O sultan ki cism-i cihân cânıdır Zâmanın zâman-i baharidir g 0 b 17. Zariflerin toplandığı yer ve şairlerin kaynağı olan Vardar Yenicesi'ndendir. İnsan cinsinin olgunluğunun sebebi olan kemal ve irfan siniflarını usulünce tahsil edip bütün ilimleri gereğince idrak ettikten sonra Mi

9. Sevdiğim cânım yolunda hâke yeksan olduğum q İyddir çık nâz ile seyrâna kurbân olduğum 9 Ey benim aşkında bülbül gibi nalân olduğum a İyddir çık nâz ile seyrâna kurbân olduğuma Bu dörtlük aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisinden alınmıs olabilir? Türkü B) Şarkı Sy Tuyuğ D) Müstezat E) Mani