Geleneksel Türk Tiyatrosu Soruları

1. (1) Orta oyunu seyirciyle çevrili, üstü açık bir alanda oynanır ve genellikle daire ya da elips biçiminde olan bu alana palanga adı verilir. (II) Alanın hemen dışın- da giysilerin bulunduğu "sandık odası”, bu oda ile alan arasında da giriş-çıkış için kullanılan bir aralık yer alır. (III) Alanda çalgıcılar için bir köşe ve dekor yerine kul- lanılan iki kafes paravana bulunur. (IV) Bu kafes para- vanalardan daha küçük ve çift kanatlı olana "dükkân", daha büyük ve iki, üç hatta bazen dört kanatlı olanına "yenidünya" denilir. (V) Elindeki şakşakla (pastav oyun alanına giren Kavuku seyircileri selamlar, onlarla ve zurnacıyla konuşur, daha sonra oyunun adını söyle- yerek oyunu başlatır. Bu parçada numaralanmış ifadelerin hangisinde bir hata vardır? A) 1 B) II C) III D) IV EV

• Hacivat, bir semai söyleyerek perdeye gelir. Sema- 6. iyi bitirince "Off... Hay hak!" diye seslenir ve bir perde gazeli okur. Burada okunan perde gazeli; onun arkasındaki gerçeği görmek gerektiği yolun- dünyanın geçiciliği, dış görüntülere aldanmayıp daki tasavvuf görüşünü anlatan bir şiirdir. Bu bölüm, Karagöz ile Hacivat arasında geçer. Asil oyunun konusuyla ilgili olmayan bu bölüm, Hacivat'ın sözlerini Karagöz'ün sürekli olarak yanlış anlaması ile sürer. Bu parçalarda, Karagöz oyununun sırasıyla hangi bölümlerine dair açıklamalar yer almaktadır? A) Giriş - bitiş B) Fasil-bitiş C) Muhavere - fasil Giriş - muhavere E) Muhavere - fasil

PİŞEKÅR: Efendim, safâ geldiniz. (Zurnacıya hitaben) Ammâ benim pehlivanım! Zurnacı: Buyurun üstadım! PİŞEKÂR: Bu da hesap değil. ZURNACI: Nedir hesabın? PİŞEKAR: Oğlum, borcunu ver kasabın. "Kâğıthane Safâsı" oyunu- nun taklidini aldım, çal da oyunumuz başlasın; teşrif buyu- rán zevât-i kiram zevk-yâb olsunlar. Bu parça içerik bakımından değerlendirildiğinde orta oyu- nun hangi bölümüne ait olduğu söylenebilir? A) Muhavere B) Fasil C) Mukaddime D) Palanga E) Bitiş

8.) (1) Bir meydanda etrafı seyircilerle çevrili yuvarlak bir alanda oynanan orta oyunu, yazılı bir metne dayanmayan doğaçlama bir oyundur. (11) Orta oyununun iki önemli kahramanı Pişekâr ile Kavuklu'dur; Pişekâr, Karagöz'deki Hacivata; Kavuklu, Karagöz'e benzer. (III) Giriş, muhavere, fasıl ve bitiş bölümlerinden oluşan oyunda; çelebi, zenne, Acem, Arap, Rumelili, Kayserili, Laz gibi yardımcı tipler vardır. (IV) Dekorun çok az olduğu oyunda, oyunun oynandığı alana "palanga", dekor olarak kullanılan paravana da "zuhuri" denir. (V) Hazircevaplılık, söz oyunları, yanlış anlamaların güldürü ögesi olarak kullanıldığı oyunda cinas ve tevriye sanatlarına sıkça yer verilmiştir. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) B) II III D) IV E) V Letili

13. Vay anam vay! Bu da ben miyim kardeşim? Yaradana kurban... Kabadayiya hayran... Hey Allah'ım hey! Var mı lan bana yan bakant Bu sözleri söyleyen biri Karagöz oyunundaki tipler- den hangisi olabilir? e Hacivat Tuzsuz Deli Bekir A) Karagöz zer Zenne Celeb pel Karesiz Kenel si cohil vet

9. (1) Karagöz, deriden yapılmış renkli şekillerin gölgelerinin, arkasından işığın gelmesiyle bir perdeye yansıtılması şeklinde oynanan bir oyundur. (II) Karagöz oyunu "hayal-i zill" ya da "hayal oyunu" olarak da adlandırılır. (III) Şeyh Muhammed Küşteri bu oyunun piri olarak kabul edilir. (IV) Doğaçlama * olarak icra edilen oyun, gülmece esasına dayanır ve oyunda müzikten yararlanılır. (V) Oyunda söylenmesi gereken şarkı ve türküleri okuyan yardımcı kişiye hayalbaz adı verilir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? B) II D) IV E) V AI C) III niñor Sarava Geciniz.

Türk Dili ve Edebiyatı-Sosyal Bilimler-1 11. (1) Orta oyunu şehirlerde, özellikle İstanbul'da ortaya çıkmış; saray ve aydın çevrelerine uzun yıllar seslen- miş bir oyundur. (II) Karagöz ile Hacivat'ın Pişekâr ve Kavuklu sifatıyla ete kemiğe büründüğü bir oyundur. (III) Gülmece unsuru, Karagöz oyunundaki gibi, yanlış anlamalara, nüktelere ve gülünç hareketlere dayanır. (Orta oyunu "Palanga" adı verilen, genellikle daire ya da elips biçiminde ve üstü açık bir alanda oynanır. W Alanın hemen dışında, giysilerin bulunduğu "san- dik odası", bu oda ile alan arasında da giriş çıkış için kullanılan bir aralık bulunur. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisin- de bir bilgi yanlışı vardır? E) V Div B)" copii 2. Nedim'in hece ölçüsüyle şiir yazması II. Bâkî'nin rindâne gazeller kaleme alması III. Ziya Paşa'nın türkü nazım biçimiyle şiir yazması IV. Fuzáli'nin lirik bir söyleyişle gazel yazması Talun kullanmasi

4. 1. Hacivat, yarı aydın diye nitelenebilecek bir tiptir. II. Hacivat, eğitim görmüştür, Arapça ve Farsça sözcüklerle örülü tumturaklı bir dille konuşur. III. Pişekâr, Hacivat' in orta oyunundaki karşılığıdır. IV. Pişekâr, Hacivat gibi görmüş geçirmiş bir mahalle büyüğü havasındadır. Yukarıda Hacivat ve Pişekâr tiplemeleriyle ilgili hangileri doğrudur? C) II, III. A) II, IV. B) I, II. E) I, II, III ve IV D) I, II, III.

Geleneksel Türk tiyatrosu ile ilgili olarak aşağıdaki yar- gilardan hangisi yanlıştır? A) Dramatik türde sadece Karagöz ve orta oyununu bilen Türk seyircisi, Tanzimat'tan sonra türün Avrupai şekillerini de tanımaya başlar. Karagöz ve orta oyunundaki tüm tipler, tek bir kişi tara- findan taklit yoluyla canlandırılır. C) Karagöz ve orta oyununda, olayların akışı başlıca iki kişinin üzerindedir. D) Karagöz ve orta oyununda Osmanlı Devleti sınırları içinde yaşayan farklı etnik zümrelerin şiveleri änemli rol oynar. E) Karagöz ve orta oyununda diyaloglar belli bir çerçeve doğrultusunda doğaçlama olarak gerçekleştirilir.

21. Genellikle kadınların aklını çelen, yakışıklı, kibar, genç erkek tiplemedir. İstanbul ağzı ile kusursuz bir Türkçe konuşur. Ba- zi oyunlarda zengin bir bey, bazı oyunlarda bir mirasyedi, bazı oyunlarda ise zevk düşkünü bir çapkındır. Genellikle babasından kalan han, hamam, bahçe ya da cambazhane gibi yerleri işletmesi için Hacivat'a verir. Nazik ve çıtkırıldım bir tiptir. Elinde şemsiye, çiçek demeti ya da baston olarak tasvir edilir. Bu parçada Karagöz oyununda yer alan aşağıdaki tiple- rin hangisinden söz edilmektedir? A) Karagöz B) Çelebi C) Baba Himmet D) Beberuhi E) Tuzsuz Deli Bekir orhan Asena

Cevap kagram 2. 1. Pişekâr: Hüsmen Ağa, işte tutuşacağin pehlivan karşında durandır. Rumelili: Te bu küpek mi be aga? Pişekâr: Evet. Rumelili: Te ben şimdi bu uyuzla mı tutuşacağım? Bilse idim gelmezdim, be agam. Ne yazmazsın hepten önceden be! Kavuklu: Ayl Herif beni beğenmedi, ağzına geleni savuruyor. Oğlumn hodri meydanl Burada söylemek para etmez, yüreğin söylerse çik meydana Rumelili: Ne olacakmış be? Te buna ben kispet bile giymem. Bir elense yeter ona. B Kavuklu: Şu herife karşı ben de soyunmayacağım. C Rumelili: A be ahretlik, ne suylenirsin? Soyunsan ne yaparsın, be kuzgun? Kavuklu: Sen soyunsan ne yaparsın? E Rumelili: Tüvbeler olsun, a be ahretlik, sükerim kökten te iskembeni! (...) Kavuklu: Haydi, buyurun. (Peşrev yaparlar, güreşe tutuşurlar. Kavuklu bir elense ederek Rumelili'yi yere düşürür.) All Palme Yayine Rumelili: (Yerde iki takla attıktan sonra sırtüstü yere serilir.) Aşk olsun, pelvan aga! Kazandın ödülő. Bu parçayla ilgili olarak 1. Orta oyunundan alınmış bir bölümdür. 11. Kişiler ağız özelliklerine göre konuşturulmuştur. lli. Oyunun fasil bölümüne ait bir metindir. yargılarından hangilen söylenebilir? Al Yairuz B) Yalnız ) C) Yalnız III Dil ve il E) 1, Il ve Il

3. Şer Saati'nden sonra beş yıl hiçbir şey yazamadım. Hep yapmak istediğim şeye dair fikrim vardi ancak eksik bir şey hissediyordum ve doğru dili bulana kadar emin olamadım. Büyükannemin masallarını anlatma tarzı bu dilin çıkış noktası oldu. Gerçeküstü ve hayali şeyler anlatırdı ama bunları büyük bir doğallıkla anlatırdı. Sonunda kullanmam gereken dili bulunca on sekiz ay boyunca her gün oturup çalıştım. Bu parçada yazarın vurguladığı dil aşağıdakilerden hangisidir? A) Gücünü büyüsünden alan B) Sıra dışılık barındıran C) Kendini hemen ele vermeyen D) Yapmacık ve yapay olmayan E) İmgesellik taşıyan

9. 1. Åşiyânı ser-i Mecnûn-i gam-ı hûbândir Hemçü-murgân sürûşân-ı âlâdır perçem II. Gitdin ammâ ki kodun hasret ile cânı bile İstemem sensiz olan sohbet-i yârânı bile 7 am e III. Kendüyi ta'rîf idermiş müşg-i ter Öksüz oğlan göbegin kendü keser IV. Bağa sensiz bakamam çeşmîme ateş görünür Gül-i handânı değil serv-i hırâmâni bile Emin olma gönül hicrândan inen Bilürsen dost olmaz eski düşmen n Nemin gi Yukarıdaki numaralanmış beyitlerden hangileri mahallileşme akımının etkisini taşımaktadır? Ive II B). Il ve IT C) HI ve IV di AL E) IV ve v D) H ve v 4. Fasi

BİYOGRAFİ (YAŞAM ÖYKÜSÜ) . Bilimde, sanatta, politikada ve başka dallarda ta- nınmış insanların hayatlarını, eserlerini, başarılarını anlatan eserlere biyografi denir. Anlatılan kişiyi yetişme tarzı, ortamı, çevresi, kişiliği ve bunu etkileyen faktörler, eserleri, başarıları, iliş- kileri açısından inceleyip değerlendiren biyografiler tarih, edebiyat tarihi ve eleştiri türlerine kaynaklık eder. Ünlü kimselerin hayat öyküleri bilgi, belge ve tanık- lara dayanılarak anlatılır. Anlatımda............ bir tutum sergilenir. anlatım söz konusudur. • Biyografiler açık ve sade bir dille yazılır. Anlatıcı kurmaca bir kişi değil, yazarın kendisidir. Biyografide kronolojik bir sıra izlenebilir. Mehmet Emin Erişirgil'in İslamcı Bir Şairin Romani; Şevket Süreyya Aydemir'in Tek Adam, İkinci Adam adlı kitapları Yakup Kadri'nin Ahmet Haşim'i, Behçet Necatigil'in Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü önemli

Bu haritada dağılış alanı gösterilen iklim tipiy- le ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Konveksiyonel yağışlar etkilidir ve yıllık yağış miktarı 200 mm'nin altındadır. B) Bitki örtüsü susuzluğa dayanıklı, kök sitemleri gelişmiş olan kurakçıl bitkilerdir. C) Mekanik (fiziksel) parçalanma etkili olduğun- dan toprak oluşumu hızlıdır. D) En geniş yayılma alani Afrika Kıtası'dır. E) Nem azlığından dolayı gün içinde hızlı isinma ve soğuma görülür.

2. Aşağıdakilerden hangisi ayraç içinde verilen kavramla uyumlu değildir? A) Her okumada yeni anlamlar bulamadığım bir şiire başarılı diyemem. (Yoğunluk) B) Kimsenin girmediği alanlara giren bu sanatçıya çok şey borçluyuz. (Özgünlük) C) Onun eserini bitiremeden bir saniye bile dayanamıyorum. (Sürükleyicilik) D) O yapıtlarında fazladan bir tek sözcüğe bile yer vermiyor. (Yalınlık) E) Bu öykülerin okunuşunda bir rahatlik, pürüzsüzlük öne çıkıyor. (Akıcılık)