Geleneksel Türk Tiyatrosu Soruları

7. Dünya'nın ilk oluşumundan günümüze kadar geçen yakla- şık 4,6 milyarlık süre içinde pek çok değişim yaşanmıştır. Bu değişimler çeşitli özelliklerine göre farklı jeolojik zaman ve devirler şeklinde sınıflandırılmıştır. Buna göre; 1. günümüzdeki taş kömürü yataklarının oluşması, II. günümüzdeki petrol yataklarının oluşması, III. İstanbul ve Çanakkale boğazlarının oluşması, IV. Hersinyen ve Kaledoniyen orojenezinin oluşması olaylarından hangilerinin aynı jeolojik zaman içinde gerçekleştiği söylenebilir? A) I ve II D) II ve IV B) I ve IV C) II ve III E) III ve IV 9. F C

B) Kutadgu Bilig C) Ambetü'l-Hakayık D) Divan-i Hikmet E) Muhakemetü'l-Lügateyn 13) Geleneksel Türk tiyatrosunun birçok bakımdan gölge oyununa benzeyen ama canlı oyuncularla oy- nanan bir türü de orta oyunudur; bu oyun "kol oyu- nu, meydan oyunu, taklit oyunu" olarak da adlandı- rilan, etrafı seyircilerle çevrelenmiş, sahne olarak kabul edilen bir alanda oynanan, birden fazla aktö- rü olan müzikli, şarkılı ve danslı oyundur. (II) Mukad- dime, muhavere, fasıl, bitiş bölümlerinden oluşur. (i) Asıl kişiler Kavuklu ve Pişekâr'dır, orta oyununda Hacivat'ın yerini Kavuklu, Karagöz'ün yerini Pişekâr alır. (IV) Bu oyunda yazılı bir metin yoktur, oyun do- gaçlama oynanır. (V) Oyunda gülmece unsuru göl- ge oyunundaki gibi yanlış anlamalara ve nüktelere dayanır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisin- de bir bilgi yanlışı vardır? A) I B11 C) III D) IV E) V Diğer sayfaya geçiniz.

slamiyet Öncesi Türk Edebiyatı, İslami Devir... Aşağıdaki açıklamaların hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? AYT A) Meddah, bir başoyuncu ve yardımcı oyuncuların temsil ettiği gülmece tiyatrodur. B) Hacı Bektaş Veli "Eline, beline, diline sahip ol!" gö- rüşüyle, insanlığın yüceliği inancını taşıyan tasav- vuf bilginidir. C) Orta oyunu, kökü Orta Asya'ya dayanan gelenek- sel Türk tiyatrosudur. D) Köroğlu, kavganın ve özgürlüğün sembolü olan bir şairdir. E) Erzurumlu Emrah, divan edebiyatının etkisinde kal- dığı için hem aruz hem de hece ölçüsünü kullanmış- tır.

12. (1) Meddahlık için tek adamlı tiyatro denebilir; med- dah, tiyatronun bütün kişilerini varlığında birleştiren bir aktördür âdeta. (II) Yüksekçe bir yerde oturarak bir öyküyü başından sonuna kadar, canlandırdığı kişileri ağız özelliklerine göre konuşturarak anlatır. (III) Perdesi, sahnesi, elbiseleri, dekoru, kişileri çok fazla çeşitli olan bu tiyatronun her şeyi med- dah denilen o tek adamın zekâsına, bilgisine, söz söylemedeki başarısına bağlıdır. (IV) Meddahların çoğu, klasikleşmiş beyitlerle öykülerine başlarlar. (V) Meddah anlatacağı öyküye geçmeden önce, "Haak dostum Haak!" diyerek çoğunlukla şu beyit- le öyküye girer: Söyledikçe sergüzeşti verir bezme letafet / Dinle imdi bende-i âcizden hoş bir hikâyet. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangi- sinde bir bilgi yanlısı vardır? A) I B) II C) III D) IV E) V 14. 15

A #E mi? bos A 12. Tef velvele ile başlama çalınır. Kamış nareke ile göster- me aheste aheste kaldırılır. Oyunun başkahramanların- dan biri çıkarak önce, O nühüfte gamzelerden bunu kim reca ederdi Bu nigah-i aşina'i eden iktiza iderdi Gice gördüm encümende bün-ü nahl-i nar-evende Ki rakib ile çemende Çelebim sam iderdi örneğinde olduğu gibi bir semai ve ardından aşağıdaki gibi bir perde gazelj okur: Gel ey zahid kenar-i bezm-i irfanda mekital anla Hakikattır sözü ariflerin guş et meal anla D) I ve II (...) Bu parçayla ilgili, 1. Karagöz oyununun giriş bölümünden alınmıştık. II. Semaiyi ve perde gazelini okuyan, Hacivat'tır. III. Sonraki bölüm, söyleşmeleri oluşturan muhaveredir. bilgilerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnızl A C) Yalnız III E I, II ve Ill

98625S 182900 neb Titil So 01 6. Yenilenmeyi bilmeyen, tazeliğin sırrını yitirenlerin ensürüngenleştiğini söyler Sezai Karakoç. Böyleleri ruhta kaybettiklerini kalabalıklarda ararlar Ayin- syler, törenler, yortular, çılgınlıklar icat ederler, der. 61 Bu insanların durumu aslında ruh tembelliği, biraz sbri daha ileri gidersek ruh pintiliğidir Pinti ruh, dünyayı sb karanlıklaştırmıştır kendine. dd LLL/OZOT A) Karşılaştırma BY Tanık gösterme Kişileştirme DENEME 8 Bu metnin anlatımında aşağıdakilerin hangisin- den faydalanılmıştır? DAbartma E) Benzetme

nra 2. "Karagöz oyunları" ile ilgili aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A Başlangıç ve bitiş bölümleri dışında muhavere ve fasil bölümleri de vardır. B) Oyunda konuya göre türlü meslek, yöre ve uluslardan kişiler kendi şiveleriyle ortaya çıkarlar. Bu oyunlarda gösterilen çeşitli konuları kimin düzenle- diği belli değildir. DYC D) Oyunun oynandığı alana palanga denir ve dekor ola- rak bezsiz paravan (yeni dünya) kullanılır. FEN BİLİMLERİ YAYINLA E) Hem görünmeyen tek aktörlü hem de görünen cansız çok aktörlü bir oyun sayılır.

23. Aşağıdaki yargılardan hangisi, "meddah"la ilgili ola- maz? A) Coğu, klasikleşmiş tekerleme ile öykülerine başlar. B) Canlandırdığı kişileri ağız özelliklerine göre konuştu- rur. C) Hayvanların, doğanın ve cansız nesnelerin de sesleri- ni taklit eder. D) Boynuna doladığı mendili ve elinde tuttuğu sopası, iki aracıdır. E) Oyunun itiminde alkış ister, dinleyenlerin yorumlarını bekler.

1. Doğrudan bir anlatım var kitapta. Okuru zorlamıyor, yazınsal arayışlara girişmeden tüm bu kederli hayatları incelikle sunuyor. Belli ki bilinç akışı en doğru yol olarak görülmüş; öykülerin çoğu, hikâyesine odaklanılan kah- ramanın bakışıyla aktarılıyor. Benzetmeler yerli yerinde, yenilikçi, şaşırtıcı. Bazı öykülerde yöresel söyleyişler, deyimler, atasözleri hikâyeyle harmanlanarak dilin çeperde gezinen damarını da taşıyor okura. Bu parçada altı çizili sözle asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? Aimgeli ve sanatlı anlatıma başvurduğu BY Alelade bir söyleyişe yer verdiği Yeni bir üslup oluşturduğu Yüzeysel ve anlaşılır bir anlatıma yer verdiği EYerel söyleyişlere yer vererek dilin sahici kullanımını okura sunduğu

Tür adları aynı türden varlıkların birini) bir boz hölümünü ya da tümunu träde edebilirs 2. Buna göre aşağıdaki altı çizili tür adlarından hangisi diğerlerinden farklıdır? çoğul A) Üç perdelik piyeste olaylar belirtilmeyen bir tarihte İstanbul'da geçer. B) Roman, küçük bir çocuğun başından geçenleri anlatıyor. Tekil D) Film, hayatı tesadüflerin yönettiğine inanan bir yazarın hikayesidir. → you! E choies C) Her yazar ölümsüz bir eser bırakmak ister. E) Bu koku sporcular için özel tasarlanmış.

5. Aydınlanma Çağı'nın Fransız filozofları ülkelerinin toplum- sal düzenini ve monarşisini kastederek “Ölçü güllerin bel- leğiyse bir bahçıvanın öldüğü asla görülmemiştir." diye iç geçiriyorlardı. Bugün bizde düşünen güllerin ömrü giderek uzuyor ve bahçıvanlar ölüyorlar. Bu parçadaki altı çizili cümleyle anlatılmak istenen, aşağıdakilerden hangisidir? A) Monarşik iktidarın hayatta kalma süresi, insan ömründen fazladır. İnsan güzel olayları ve insanları; hatırlamaz, kötüleri ha- tırlar. Hafızamız dünyada olup biten her şeyi saklayacak kadar geniş değildir. D) Hiçbir diktatörlük kalıcı değildir, gücü gelince hepsi tari- hin çöplüğünde yerini alır. E) İnsanoğlu nankördür, kendine iyilik yapanları hemen unutur.

nog 18. Yazarlar, hayalleri ile insana ve insan doğasına yeniden hayat verirler. Bu durumu bir yazarın şu sözleri çok iyi açıklamaktadır: "Dedemi anlatacaksam anlattığım kişi, gerçek dedem değil, benim yarattığım adam olmalı." Aşağıdakilerden hangisi bu parçadaki düşünceyi destekler niteliktedir? Yazarlar yakınlarını anlatmakta daha başarılı olabilmektedir. B Her kahramanda yazarın kişiliğinden izler mutlaka vardır. Yazarın anlattığı kişi, gerçeğin dışında yeni bir kişilik kazanmalıdır. 16 DHayal, insan ve doğa birbirinden ayrılmaz bir bütünlük oluşturur. E) Yazar doğası gereği sürekli yeni olanın, biricik olanın peşinde koşmalıdır.

14. Aşağıda ayraç içinde verilen terimlerden hangisi, birlikte verildiği açıklamaya uygun değildir? (A) Metne dayanmayan, doğaçlama olarak oynanan oyun (tuluat) Karagöz oyununda belli bir olayın geçtiği bölüm (fasıl) Oyunundaki bütün tipleri kılıktan kılığa girerek canlandıran, baston ve mendilini yerine göre her türlü dekor malzemesi olarak kullanan taklitçi (meddah) DY Karagöz, orta oyunu gibi oyunlarda asıl konuşmaların olduğu bölüm (mukaddime) E) Karagöz'ü oynatan ve seslendiren kişi (hayali) 5

5. Giriş II. Fasil III. Muhavere IV. Arzbar V. Tekerleme Yukarıda verilen öncüllerden hangisi seçenek- lerde verilen tanımlardan herhangi biriyle eş- eştirilemez? A) Pişekar'ın oyunu bitirdiği, sonraki oyunun adını ve yerini duyurduğu orta oyunu bölü- müdür. B) Gölge oyununda da aynı adla bulunan bö- lüm orta oyununda ikiye ayrılır. C) Kavuklu ile Pişekâr'ın birbirleriyle tanıdık çık- ması ve birbirlerinin sözlerini ters anlaması gibi güldürücü bir söyleşmenin yaşandığı bölümdür. D) Kavuklu, olmayacak bir olayı başından geç- miş gibi anlatır. Pişekâr da bunu gerçekmiş gibi dinler, arada sorular sorar, sonunda bu- nun bir düş olduğu anlaşılır. E) Bu bölümde oyuna kendi kılık, ağız ve ka- rakterleriyle Çelebi, Zenne, Kayserili, Rume- lili, Acem gibi kişiler de katılır.

11. Karagöz'de görevli kişilerle ilgili verilen tanım lardan hangisinde yanlışlık yapılmıştır? C A) Hayalî: Karagöz oyunlarını oynatan, sesler taklit eden, tasvirleri hareketlendiren kişidir. B) Çırak: Perdeyi hazırlayan, oyunun incelikleri ni ustasından öğrenmeye çalışan kişidir. C) Sandıkkâr: "Hayal sandığı" denen sandıktan oyun takımlarını çıkaran, onları değneklere geçirip hazırlayan ve temizleyen kişidir. D) Davetkâr: Seyircilere oyunun başladığını ha ber veren, sessizliği sağlayan kişidir. E) Wardak: Oyunda söylemesi gereken şarkı ve türküleri okuyan, söyleyen kişidir.

7. 2 Göstermeye Bağlı Met Karagöz oyununda Hacivat ve Karagöz'ün dışında bel- li kişiler yer alır. Aşağıda verilenlerden hangisinde bu kişilerle ilgili bir bilgi yanlışı vardır? AV Çelebi, malı mülkü olan zengin bir kişi veya miras yedi tipidir. B) Zenne, çoğu hafif meşrep, fettan kadın tipidir. Bebe-Ruhi, "altı kolaç" lakabıyla anılan, cüce, çok konuşan, yaygaracı, tafra satan mahalle aptalıdır. D) Tiryaki, afyon içip pineklemekle yaşam sürdüren, konuşmaların en önemli yerinde başı öne düşüp uyuklamaya başlayan kişidir. E) Rumelili, bir elinde kama bir elinde şarap şişesiyle sahneye gelen, nara atan, korkulu bir tiptir.