Halk Şiiri Özellikleri Soruları

21:34 ¹ TYT / TÜRKÇE 21. Âşık atışmasına katılan ve usta âşık olmak isteyen bir dinle- yicinin kaleme aldığı ve âşıklara gösterdiği dörtlük şu şekil- dedir: VOLTE 57 "Ellerin sımsıcak, gözlerin masmavi Bu ayrılık şehrine bizi kim itti Evvelden hürremdim, şimdi Hüzní Hüzünler deryasına salma beni yâr" Dinleyiciye verilen tavsiye: "- Atışmayı yapan âşıkların tavsiyesinin ardından dinleyici dörtlüğü şu şekilde değiştirir: Bakışların sıcacık gözlerin kahverengi Bu gurbet iline bizi kim itti Evvelden hürrem idim, şimdi Hüzní Hüzünler deryasına salma beni yâr" Bu parçadan hareketle dinleyiciye verilen tavsiye aşa- ğıdakilerin hangisi olabilir? A) Şiirde şahısların iç dünyasına da dış dünyası olan mekâna da ayrıntılarıyla yer vermek gerekir. B) İnsanların duygu dünyasına hitap etmen, onların yüre- ğinde yer etmene kapı aralar. C) Usta bir âşık olmak istiyorsan seçtiğin tema, halka hitap etmeli; ölçü, uyak ve ahenk unsurları da halk zevkine uygun olmalı. D) Âşıklık geleneğine uygun şiirler kaleme almak istersen kavramların geleneksel söyleyişe uygun olanlarını tercih etmelisin. E) Şiirlerinde duygularını daha iyi aktarabilmen için betimle- melerinin daha güçlü ve etkili olması gerekir. 0 >( 8 L G 55 S R M 22 22

aşa 11. Bu parçada altı çizili sözde kastedilen şiir türü : ğıdakilerin hangisidir? A) Güzelleme B) Koçaklama C) Ağıt E) Varsağı D) Taşlama 2. 2. VIDE Dedim dilber sen de s Dedi senden evvel n Dedim doğru söyle Dedi sadık yarim Dörtlükten you varılamaz?

7. (1) Halk şairleri takma isimlerini şiirlerinin ilk dörtlüğünde kullanır. (II) Âşıklar dilinde bunun adı tapşırmadır. (III) Tapşırma; "kendini tanıtma, bildirme, arz etme" anlamına gelir. (IV) Âşık karşılaşmalarında, hangi âşık ayak açtıysa veya önden gittiyse karşılaşmaya tapşırmak suretiyle son vermek de onun hakkıdır. (V) İkinci âşık daha önce tapşı- ramaz, aksi takdirde yenilmiş sayılır. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) 1 B) II C) III D) IV E) V

Ferit 7. Daha seyrangaha çıkamaz misin Çıkıp da dağlara bakamaz mısın Kaldırsam ayağa kalkamaz mısın Ver bana tutayım ellerin hani Dizelerden yola çıkarak, 1. Yarım kafiye II. Hece ölçüsü III. Dörtlük IV. Redif V. Mani kavramlarından hangisine ulaşılamaz? A) I ve II D) IV ve V B) II ve III C) II, III ve IV E) Yalnız V ens Yayınları

Yaşamaz ölümü göze almayan Zafer göz yummadan koşana gider Bayrağına kanının alı çalmayan Gözyaşı boşana boşana gider Kazanmak istersen sen de zaferi Gürleyen sesinle doldur gökleri Zafer dedikleri kahraman peri Susandan kaçar da koşana gider. Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden hangis ne özgü nitelikler kullanılmıştır? - A) Pastoral D) Lirik B) Epik E) Didaktik C) Satirik

Aşağıdakilerin hangisi İslamiyet öncesi Türk edebiyatı için söylenemez? İslamiyet öncesinde "kam, şaman, baksı, ozan" denen kişiler kopuz eşliğinde şiir söy- lemiştir. B)Bu dönem edebiyatı ulusal bir edebiyat gö- rünümündedir. CUygur Dönemi ürünlerinde Budizm ve Mani dinlerinin etkisi görülür. D) Göktürk Anıtları sözlü edebiyat dönemi ürünlerindendir. E) Edebiyat dili ile konuşma dili arasındaki ay- rılığın en az olduğu dönemdir.

5, Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı söz konusudur? Orhun Yazıtları denince Tonyukuk, Bilge Kağan, Kül Tigin anıtları akla gelir. B) Uygur metinlerinde yabancı kültür etkisine rastlanmaz. Uygur metinleri, daha çok Buda ve Mani di- ninin özelliklerini taşır. Koşuk, sav, sagu, destan sözlü edebiyat ürünleridir. Exislamiyet öncesi sözlü dönem şiirinde yalın bir dil ve hece ölçüsü kullanılmıştır.

7. Âşık edebiyatı ürünleri tam olarak yazıya geçmediğinden birçok örneği zamanla kaybolmuştur. Onları, ancak 15. yüzyıldan itibaren izleme şansımız olmuştur. Karacaoğ- lan'ın, Gevheri'nin, Dertli'nin yetiştiği 17. yüzyıl, bu edebi- 1 11 yatın altın devridir. 19. yüzyılda yetişen Zihnî, Seyraní ve ||| Dadaloğlu, bu devrin son büyük şairleridir. Bugün de de- IV vam etmekte olan âşık edebiyatının 20. yüzyıldaki en bü- yük temsilcisi Aşık Veysel'dir. V Bu parçada numaralanmış adlardan hangisi bilgi yan- lışlığına yol açmıştır? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

30. 1. Bağlarında üzüm var Mor şalvarda gözüm var Kaçma yârim uzağa Sana bir çift sözüm var a II. Bre ağalar bre beyler Ölmeden bir dem sürelim Gözümüze kara toprak Dolmadan bir dem sürelim Bu dörtlüklerle ilgili aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I. dörtlük düz manidir. B) 1. dörtlük, anonim halk edebiyatı ürünü; II. dörtlük âşık edebiyatı ürünü olabilir. C) Uyak düzenleri ve konuları benzerlik göstermemekte- dir. 11. dörtlük bir varsağıdan alınmıştır. II. E) Her iki dörtlükte de yarım uyak kullanılmıştır.

nuk ile 20. Aşağıdakilerin hangisinde, halk edebiyatıyla ilgili bir bilgi yanlışı vardır? A) Koşma, âşık edebiyatının; semai, tekke edebiyatının en yaygın nazım biçimidir. B) Şiirlerde ağırlıklı olarak hece ölçüsü kullanılır. Anonim edebiyat, âşık edebiyatı, tekke edebiyatı ol- mak üzere üç bölümde ele alınır. D) Şiirlerde genellikle yarım uyak kullanılır. E) Şiirler genellikle saz eşliğinde söylenir, şiirlerde söz ka- dar ezgi de önemlidir. FEN BİLİMLERİ YAYINLARI

niş ol- dim'in 11. Kuşkusuz bizim de bir padişahımız vardır. veril- O da Kaf Dağı'nın ardındadır. Adı Simurg'dur, kuşların padişahıdır. O bize yakındır lakin biz ona oldukça uzağız. O, yüce hareminde dinlenmektedir. Ve her dilin onu anması haddine değildir. i OCA 3 gazel Günümüz Türkçesiyle verilen bu dizelerin yer aldığı eser için aşağıdakilerden hangisi söylene- mez? A) Tasavvufi bir mesnevidir. B) Alegoriktir. C) Eserin adı Mantıku't Tayr'dır. D) Bu eserin genişletilmiş hâlini divan şairimiz Gül- şehri de yazmıştır. E 12. yüzyılda yazılmış İslami ilk eserlerdendir..( Diğer sayfaya geçiniz.

15. - der ben bir merdim Yüreğimden çıkmaz derdim Sen bir kuzu ben bir kurdum Seni benden sakunurum Bu dörtlüğün sahibinin asıl adı Mehmet'tir. Divan kâtipliği görevi yürüttüğüne bakılırsa medrese eğitimi gördüğü an- laşılmaktadır. 17. yüzyılda yaşayan şair, aruz ile de şiirler yazmasına rağmen halk edebiyatı sanatçısıdır. Bu bilgiler de dikkate alındığında, yukarıdaki dörtlü- ğün başına aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Gevherî mutlu dr Bu kokümde öğütlerbalin B) Dertli D) Erzurumlu Emrah C) Seyranî E) Bayburtlu Zihnî

r Türk Edebiyatı (İlk Ürünler) cmek an de aki- izmetleri Genel Müdürlüğü Edebiyatı 9. Türkler aslında yirmi boydur. Bunların hepsi Yalavaç Nuhoğlu Yafes, Yafes oğlu Türk'e dek ulanır. Bunlardan her bir boyun birçok oymakları vardır ki sayısını ancak ulu Tanrı bilir. Ben bunlardan kök ve ana boyları saydım, oymakları bıraktım. Yalnız herkesin bilmesi için gerekli olanı, Oğuz kollarını ve hayvanlarına vurulan belgeleri- ni yazdım. Bundan başka her boyun bulunduğu yeri de bildirdim. Rum ülkesine en yakın boy Beçenek'tir; sonra Kıfçak, Oğuz, Yemek, Başgırt, Basmil, Kay, Yabaku, Ta- tar, Kırkız gelir. Bu tercüme metin aşağıdaki eserlerin hangisinden alınmıştır? DEPANGRAN PR A) Divanu Lügati't-Türk B) Atabetü'l-Hakayık C) Kutadgu Bilig D) Divan-ı Hikmet E) Şecere-i Terakime

8. Bugün ben bir güzel gördüm Bakar cennet sarayından lo Kamaştı gözümün nuru Onun hüsn ü cemalinden Bu dörtlüğün nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir? B) Varsağı A) Semai D) Türkü E) Mani C) Destan MAYO

AYINLARI 5. Saz şairleri için aşağıdakilerin hangisi söylenemez? Alik temsilcilerine XVI. yüzyılda rastlanır. B Şiirlerini yalın bir dil ve hece ölçüsüyle söylerler. Genellikle soyut konulara yer verirler. DY Şiirlerini ve hikâyelerini bir dinleyici kalabalığında ak- tarırlar. E) Şiirlerini yazmaz, çalıp söylerler.

26. Bahçede dut iken bilmezdin sazı Bülbül konar mıydı dalına bazı Hangi kuştan aldın sen bu avazı Söyle doğrusunu gel inkâr etme Bu dörtlük, aşağıdaki nazım şekillerinin hangisiyle ya- zılmış bir şiirden alınmıştır? A) Rubai D) Koşma B) Semai EYllahi C) Varsağı