Halk Şiiri Özellikleri Soruları

10. Dirse Han'ın hatunu oğlancığının ilk avıdır deyü, attan aygir, deveden buğra, koyundan koç kırdır- dı. Kanlı Oğuz beylerin toylayayım, dedi. Yumru- layıp yerinden örü vurdu. Kirk ince kızı boyuna al- di, Dirse Han'a karşı vardı. Kapak kaldırdı, Dirse Han'ın yüzüne baktı. Sağ ilen soluna göz gezdirdi, oğlancığını göremedi. Kara bağrı sarsıldı, döm yü- reği oynadı, kara kıyma gözleri kan yaş doldu. Ça- ğırıp Dirse Han'a soylar, görelim hanım ne soylar: Beri gelgil başım bahtı, evim tahtı Han babamın güveyisi Kadın anamın sevgisi Atam anam verdiği Göz açuban gördüğüm Gönül verip sevdiğim A Dirse Han! Kalkubanı yerinden örü durdun Yelesi kara azılık atın batın bindin Göğsü güzel kaba dağda ava çıktın İki vardın, bir gelirsin yavrum hanı? Karanu dünde bulduğum oğul hanı? dedi, zarılık eyledi, ağladı. Böyle degeç, Dirse Han hatununa cevap vermedi. Bu metin, Dede Korkut Hikâyeleri ile ilgili aşa- ğıdaki bilgilerden hangisine örnek gösterilemez? 11 u İçten içe uyumlu, cümle sonlarında ahenkli söyleyiş özelliği olan bir nesir kullanılmıştır. Olayın anlatıldığı bölümler nesin, hitap ve söy- leşme bölümleri nazım şeklindedir. Manzum bölümlerinde klasik bir hece ölçüsü anlayışı yoktur. Kullanılan kelimelerin büyük bölümü Türkçedir. Kadın kahramanların çoğu savaşçı, silahşor ve binicidir.

3. 1 Güzel ne güzel olmuşsun Görülmeyi görülmeyi Siyah zülfün halkalanmış Örülmeyi örülmeyi IL Dadaloğlu yarın kavga kurulur Öter tüfek davlumbazlar vurulur Nice koçyiğitler yere serilir Ölen ölür kalan sağlar bizimdir Numaralanmış şiirlerle ilgili olarak aşağıdakilerden han- gisi doğrudur? A) Her ikisi de koşma nazım biçimiyle oluşturulmuştur. B) İki şiirde de ortak tema aşk ve sevgidir. C) Şiirlerin ikisinde de halk şiiri geleneğinin izleri görülmek- tedir. D) I. dörtlükte aruz, II. dörtlükte hece ölçüsü kullanılmıştır. E) I. dörtlükte sade bir dil kullanılırken II. dörtlüğün dili ağırdır. osestenis

8. Asıl adı Mehmet olan sanatçı, 1800 yılında Kayseri'nin Eve- rek ilçesinde doğmuştur. Medrese eğitimi görmüş, 30-40 yaş- larında İstanbul'a gelmiş, semai kahvelerinde çeşitli âşık fasıllarına katılmıştır. Hem hece hem de aruz ölçüsüyle şiirler söyleyen sanatçı, hece ile söylediği şiirlerinde daha başarılı olmuştur. Şiirlerinde rüşvet, haksızlık, fakirlik, adalet, bilgisiz- lik gibi sosyal konuları işlemiş; bozulan hak ve adalet kurum- larını konu edindiği şiirler yazmıştır. Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangi- sidir? A) Âşık Ömer B) Seyrani C) Köroğlu D) Karacaoğlan E) Dertli

9. (1) Anonim halk edebiyatı ürünlerinden olan türkü, kendine (III) Türküler ezgilerine göre divan, usulsüz, bozlak, koşma, gurbet, ölüm, sosyal konular türkülerin konusunu oluşturur. has bir ezgiyle söylenir. (II) Aşk, doğa, güzellik, kahramanlık, hoyrat, kayabaşı, Çukurova gibi türlere ayrılır. (IV) 7'li, 8'li ve 11'li hece kalıplarının kullanıldığı türkü nazım şekli, bent ve kavuştak olmak üzere iki bölümden oluşur. (V) Kavuştak, tür- künün asıl sözlerinin bulunduğu kısımdır, bent ise her bendin sonunda tekrar eden nakarat bölümüdür. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) I B) II C) III D) IV E) V

16. Kavganın, özgürlüğün sembolüdür. • Koçaklama türünün en güzel örneklerini vermiştir. • Tüm şiirlerini hece ölçüsüyle söylemiştir. Şiirlerinde tasavvufa ve dinî konulara yer vermemiştir. Bu özellikler aşağıdaki halk şairlerinden hangisine aittir? B) Gevheri D) Bayburtlu Zihni . A) Köroğlu C) Âşık Ömer E) Seyrani

13. Bahçemizde nar ağacı Kimi tatlı kimi acı Gönüldeki dert ilacı Ya bulunur ya bulunmaz || Asmada üzüm sana Kem midir sözüm sana Seher yıldızı gibi Dikmişim gözüm sana Numaralanmış dörtlüklerle ilgili, 1. Aynı nazım biçimine sahiptirler. II. Halk şiiri geleneğine örnek oluşturmaktadırlar. III. Her ikisinde de hem ek hem de sözcük hâlinde redif kulla- nılmıştır. yargılarından hangileri söylenebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III E) I, II ve III C) I ve II

Şahini koyverin avını alsın Yârenim yoldaşım yanıma gelsin Şu garip illerde düşmanım ölsün Emmili dayılı ile gidelim Karac'oğlan der ki yiyip içmeden Güzeller usanmaz konup göçmeden Muhannetin köprüsünden geçmeden Düşelim de azgın sele gidelim Şiirden yola çıkarak aşağıdaki bilgileri tamamlayınız. Nazım birimi: Ölçü: Nazım biçimi: Uyak düzeni: Redif ve uyaklar:

9. Karac'oğlan der ki yandım kül oldum Her bir deliliği kendimde buldum Dolanıp da kavil yerine geldim Kavil yerlerinde bulamadığım Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) Koşmaya özgü nitelikler taşımaktadır. B) Uyak ve redif kullanılmıştır. C) 11'li hece ölçüsüyle oluşturulmuştur. D) Uyak düzeni aaab şeklindedir. E) Alındığı şiirin ilk dörtlüğüdür.

dik Bu görselle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Uygurlara ait hayat ağacı mitini anlatmaktadır. BHayat ağacı, aynı zamanda devleti temsil ederdi. C) Divan edebiyatına ait mitolojik bir unsurdur. D) Türklerin inanç dünyasına ait önemli bir unsura yer vermektedir. E) Türklerin mistik (dinî) hayatının çok güçlü olduğunu göstermektedir.

2. 1. Tekrarlanan dizelerine "kavuştak" ya da "bağlama" adı verilir. II. Yörelere göre değişik isimler alır. III. Tek dörtlükten oluşur. IV. Belirli ezgiler eşliğinde söylenir. V. Aşk, sevgi, doğa, özlem gibi konular işlenir. Numaralanmış cümlelerden hangisinde türkü ile ilgili bir bilgi yanlışı vardır? A) 1. B) II. C) III. D) IV. L E) V. bry bry b bry bry bry

4. (1) Halk edebiyatı ürünlerinden olan türkülerin düzenleyi- cisi pek bilinmez. (II) Halkın sözlü geleneğinde oluşup ge- lişir. (III) Hecenin en kısa kalıbı olan 7'li hece ölçüsüyle söylenir. (IV) Çağdan çağa, yöreden yöreye hem içeriğin- de hem biçiminde değişimler olabilir. (V) Her zaman bir ezgiyle söylenir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde türkü ile ilgili bilgi yanlışı vardır? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

leriyle Ömer) e kaza- aşarılı sanat- olan "boz- mi gibi ar aşi- doloğlu mefis, zyılın ik bir 174 11. Aşağıdakilerden hangisi bir lebdeğmezden alınmış olamaz? A) Her şey ne sıcaktı, her şey ne iyi Hatta o karanlık, aysız geceler B) Hasret şerha şerha yürek yararsa Ağlarsın sararır solarsın yine C) Kutlu hayallerle doldur hülyanı Dağların ardında ara Leyla'nı D) Yalancı dünyanın her yanı heder Doğarken duyulur inilti keder E) Tabiplerde ilaç yoktur yarama Aşk deyince ötesini arama

1. Uzak, çok uzağız şimdi ışıktan Çocuk sesinden, gül ve sarmaşıktan Dönmeyen gemiler olduk açıktan Adımızı soran, arayan var mi Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdaki- lerden hangisi söylenemez? A) Koşma tipi uyak düzeniyle oluştu- rulmuştur. B) 11'li hece ölçüsüyle yazılmıştır. C) Ek hâlinde redif vardır. D) 4+4+3 duraklıdır. E) Tam uyak kullanılmıştır.

4. 1 Anonim halk edebiyatı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? E A) Söyleyeni belli olmayan ürünlerden oluşur. B) Şiirlerde genellikle yarım uyak kullanılmıştır. C) Halkın ortak duygu ve düşüncelerini yansıtır. + D) Şiirlerin yanı sıra düzyazı türünde eserler verilmiştir. E) Şiirler bölgelere göre farklı isimler alır.

6. Zihni dert elinden her zaman ağlar Sordum ki bağ ağlar bağ u ban ağlar Sümbüller perişan güller kan ağlar Şeyda bülbül terk edeli bu bağı Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Tapşırma B) Düz uyak D) Redif C) Hece ölçüsü E) Tunç uyak

1. Alp Er Tunga derler bir kağan vardı Ona yeryüzü dar, gökyüzü dardı Tuğ yapmıştı gökyüzüne güneşi Bilgelikte dahi yoktu bir eşi Göktürk, Uygur, Karluk ve Karahanlı Daha nice Türkler, adları şanlı Onu özlerine ata saydılar Utkusunu dört bucağa yaydılar Bu parçayla ilgili olarak aşağıdaki açık- lamaların hangisi doğru değildir? A) Metinde olay; kişi ve yer ögeleriyle bir- likte verilmiştir. B) Alp Er Tunga Destanı'ndan alınmıştır. C) 11'li hece ölçüsüyle kaleme alınmıştır. D) Parçada adı geçen kahraman abartıla- rak anlatılmıştır. E) Alp Er Tunga, gözlemci bir bakış açı- sıyla verilmiştir.