Halk Şiiri Özellikleri Soruları

13. Dünyayı sevenler veli değildir Cânı terk edenler deli değildir İnsanoğlu gamdan hâli değildir Her birini bir efkâra yazdılar Döner mi kavlinden sidk-ı sadıklar Dost ile dost olur bağrı yanıklar Aşk kaydına geçti bunca âşıklar Sümmani'yi derkenara yazdılar Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Koşma tipi uyakla söylenmiştir. B) İkinci bölümün ilk üç dizesinde tam uyak vardır. C) Aşık edebiyatı geleneğinin bir ürünüdür. D) Epik şiir türüne örnek gösterilebilir. E) Nazım birimi dörtlüktür.

8. Yürüktür bizim atımız Yardan atlattı zâtımız Gurbet elde kıymatımız Ya bilinir ya bilinmez Bu dörtlük aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisiyle yazılmış bir şiirden alınmış olabilir? A) Kaside D) Semai B) Koşuk C) Koşma E) Tuyuğ

8. 1. Halk şairleri usta-çırak ilişkisi içinde yetişmeye de- vam etmişlerdir. II. Bu dönem şairleri geleneksel konuların yanında gün- cel konulara da yer vermişlerdir. III. Serbest nazım şekillerine de yer verilmiş, kafiye göz için anlayışı benimsenmiştir. IV. Şiirler önceki dönemlere göre daha sade bir dil ile ya- zılıp söylenmiştir. birimi V. Hece ölçüsü kullanımı devam etmiş, nazım dörtlük şeklinde sürdürülmüştür. Numaralanmış cümlelerin hangisinde "Cumhuriyet Dönemi halk şiiri” için yanlış bir bilgi vardır? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdür 11

6. Ayrılık, gurbet, sila özlemi gibi temaları gerçekçi bir şekilde şiirlerinde ele alan sanatçının yaşama sevincinin kaynağı güzele, sevgiliye ve doğaya olan tutkusudur. Sanatçı, yaşadığı çağda yetişmiş başka saz şairlerinin tersine dil ve ölçü bakımından divan edebiyatının etkisinden uzak kalmıştır. Şiirlerinde sevdiği kadınların isimlerini kullanmış ve Anadolu insanının o çağdaki günlük konuşma dilini şiirlerine yansıtmayı bilmiştir. Bu parçada özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A) Âşık Ömer C) Karacaoğlan E) Erzurumlu Emrah B) Seyrani D) Dertli "

rleri ile T 24. ----, elinde sazı diyar diyar dolaşan, şiirlerinde; gezdiği yerleri, mensubu olduğu Türkmen aşiretinin yaşantısını, gelenek ve göreneklerini ele alan, koşma ve semaileriyle ünlenen, XVII. yüzyıl halk edebiyatının önemli ozanlarından biridir. ise divan şiirinde "Sultanu'ş-şuara) olarak adlandırılan XVI. yüzyıl şairidir. ikisinin de şiirlerinde güzellikler, doğa ve canlılar birbirlerine yakın bir imaj ve hayalle ele alınır. Onlar doğadaki güzellikleri sevgilide, sevgilideki güzellikleri de doğada görür. Ayrıca şiirlerinde muhteşem tabiat tasvirleri yer alır. Ancak bu tabiat tasvirleri her iki şairde farklı çağrışımlarla işlenir. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdaki sanatçılardan hangisi getirilmelidir? A) Karacaoğlan - Fuzuli B) Nedim - Köroğlu C) Karacaoğlan - Baki Gevheri - Ahmet Paşa Aşık Ömer - Şeyhi

E) Beş ile on beş arasında değişen beyitten oluşur. 3. 1. Arap alfabesi yanında Latin alfabesi de kullanıl- mıştır. II. Şiirlerde, hem millî nazım birimi olan dörtlük, hem de yeni şiirin nazım birimi olan beyit kulla- nılmıştır. III. Hece vezni ile birlikte aruz veznine de yer veril- miştir. IV. İlk İslami metinlerin yazıldığı Orta Türkçe Döne- mi başlamıştır. V. Farklı bölgelerde yeni Türk yazı dilleri oluşmaya başlamıştır. Yukarıdakilerden hangisi İslamiyet'in kabulü ile Türk kültür ve edebiyatında görülen değişiklikler- den biri değildir? AT B) 11. C) III. a DIV HIN E) V. Y E R DEZX 5. M K 47

1 Bre ağalar bre beyler Ölmeden bir dem sürelim Gözümüze kara toprak Girmeden bir dem sürelim 11 Mendilim yudum arıttım Gülün dalında kuruttum Adın ne idi unuttum Sorulmayı sorulmayı Bu dörtlüklerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Calli A) Aynı geleneğin ürünüdürler. B) Aynı nazım birimiyle söylenmişlerdir. C) Anlatımlarına anlaşılır, sade bir dil hâkimdir. DYYazıldıkları dönemin sanat anlayışıyla ilgili kimi bilgi- ler verebilirler. E) Aynı konuyu işlemektedirler.

5. Aşağıdakilerden hangisi anonim halk şiirinin özelliklerinden biri değildir? A) Halkın ortak malı olan ürünlerden oluşmuştur. B) Ürünlerin dili sade, akıcı bir halk Türkçesidir. C) Mani, ninni ve türkü gibi nazım biçimlerine sahip- tir. D) Ozanlar şiirlerini yarım uyak ve redif ağırlıklı söylemiştir. E) Bu kolun sanatçıları usta-çırak geleneğine göre yetişmiştir.

6. Aşağıdakilerden hangisi nazım biçimi koşma, nazım türü güzelleme olan bir şiirin son dörtlüğüdür? A) Deli gönül ile düştük bir cenge Hikmeti sorulmaz iştir bu gönül Günden güne girer her türlü renge Bazı solar gah kumaştır bu gönül B) Giden aşıkların dadı Elinde Zihni feryadı Yerinden sahnı Bağdat'ı Vuruptur Kerbela zülfün C) Aşkımın sönmüyor eyvah közleri! Ne gecesi belli, ne gündüzleri... Dinleyene Seyrani'nin sözleri, Gerek değil midir, gerek mi bilmem. D) Yörü behey Bulgar Dağı! Senden yüce dağ olmamı? Sende yaylayan güzelin Yanakları ak olma mı? E) Emri Hak bizi deli dolandırır. Feleğin işine hile olur mu? İnsanı gafletten aşk uyandırır. Bize bundan özge çile olur mu?

TÖDEV 08 • Anonim Halk Edebiyatı Âşık Edebiyatı 1. Aşağıdaki dörtlüklerden hangisinin nazım şekli koşma değildir? A) Dinleyin ağalar medhin eyleyim Elma yanaklımın kara kaşlımın O gül yüzlerine kurban olayım Dal gerdanlımın da sırma saçlımın B) Ilgit ilgit seher yeli esiyor Gâvur Dağlarının başı dumanlı Gönlü binmiş aşk atına aşıyor Bre beyler cünunluğun zaman mı? C) Başım ayık değil kederden yastan Ah ettikçe duman, çıkıyor baştan Haraba yüz tuttu bizim gülistan Yayla belli değil, yurt belli değil D) Bak şu kaşa bak şu göze Ciğer kebap oldu köze Yakasız gömlekler bize Felek biçer demedi mi? E) Nasıl vazgeçeyim şu şirin candan Adam vazgeçer mi böyle civandan? "Ben güzelim" deyip kaçıyor benden O da benim gibi kuldur Yaradan 2. Farımaz da deli gönlüm farımaz Akar gözlerimin yaşı kurumaz 3. Güze Görü Siya Örül Dac Öte Nic 5. Öle Nu gis A) B) C) DE 4. D H S E © S

de söz Hacia çüsü de don bir kurg lgi ya 8. Erdi aşın taturgan Yavlak yagın katargan Boynin tutup kıdırgan Basdı ölüm agtoru Bir sagu örneği olan bu dörtlük, aşağıdaki eserlerin hangisinden alınmış olabilir? A Kutadgu Bilig Mutluluk veren bilgi (0€47 BY Divan-ı Hikmet → Hikmetir Jörler CAtabet'ül Hakayık D Divanü Lügati't Türk sözlük Şecere-i Türk Palme Yayınevi

10. Dağlarda gezer oldum Okuyup yazar oldum 2 Ben bir güzel uğruna Kuruyup gazel oldum D SOR Bu dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylene- mez? A) Nazım birimi dörtlüktür. B) Mâni nazım biçimi örneğidir. C) Asıl anlatılmak istenen son iki dizede verilmiştir. D) Iki beyitten oluşmuştur. E) Anonim halk şiiri nazım biçimlerine örnektir. 13

I. Grup Mesnevi Modern hikâye Roman II. Grup Halk hikâyesi V Masal Destan V 3. Türk nan, ede Anlatmaya bağlı edebî metin türlerinin gruplamasın aşağıdakilerden hangisi ölçüt olarak alınmıştır? A) Metinlerin ait olduğu gelenek B) Anonim olup olmaması C) Anlatıcı türü D) Etkilendikleri akım E) Işledikleri tema ve konu top sik rin ol B h A

9.3.1.20 Dönemlere Göre Ses ve Ritim Farklılıkları (Âşı 1. Aşağıdakilerden hangisi halk edebiyatının ortak özellik- lerinden biri değildir? A) İslamiyet öncesi sözlü dönemin özelliklerini taşır. B) Genellikle yarım ve cinaslı uyak kullanılır. C) Nazım birimi dörtlük, ölçü hecedir. D) Konular sosyal yaşamdan, toplumsal olaylardan ve dinden alınır. E) Tüm şiirlerin söyleyeni belli değildir. UĞUR

14. Bu eser, 900 yıllık bir geçmişi olan Islami-Türk ede- biyatının ilk en büyük verimidir. 6645 beyitlik didak- tik bir manzume olan eser, aruzun fe'ülün fe'ûlün fe'ülün fe'ûl vezniyle yazılmıştır. Sanatçı, eserini meydana getirirken gerek nazım örgüsü gerekse epik üslup açısından Firdevsî'nin Şehnâme'sin- den etkilenmiş, onun Farsçada yaptığını Türkçede yapmıştır. Sanatçı, bu eseriyle Türk hükümdarlık, devlet idaresi ve hikmet geleneklerinin Arap ve Fars gelenekleri ile karşılaştırılabilecek derecede başarılı olduğunu göstermek ye ispatlamak amacını gütmektedir. Eser, siyasetname türünün, Türk ede- biyatındaki ilk ve en önemli örneğidir. Bu amaçla da devleti yönetenler ve yönetim biçimleriyle ilgili söz- leri ve deyişleri Orta Asya'daki Türk hükümdar ve devlet büyüklerinden seçmiştir. Onun devlet hizme- tinde bulunduğu uzun zaman dikkate alınırsa ese- rinde kendi gözlem ve tecrübelerine de yer verdiği görülür. Bu parçada sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir? A) Divan-ı Hikmet ✓ B) Atabetül Hakayık C) Kitab Dede Korkut D) Kutadgu Bilig E) Divanü Lügati't Türk BILIM ANAHTARI YAYINLARI Siyosetrene 4

B B AYT-1 HR 9. Hayatı pek çok sıkıntıyla geçen âşık İstanbul, Konya ve Mısır'da yaşamıştır. Bu yıllarda mahlası Lütfi'dir. Başına buyruk yaşama arzusu yuvasını terk etmesine yol açar. Sazı omzunda Ankara, Sivas, Amasya, Çankırı vesaire dolaşır; durur. 1840'ta intihara teşebbüs ederse de kurta- rılır. O, bu olaylardan sonra mahlasını değiştirir. Hem hece hem aruz veznini kullanmıştır. Dinî konulara rahat bir üslupla yaklaştığı için din adamlarıyla arası pek yok- tur. Ünlü Telli Saz şiiri bu konuda büyük gürültüler kopar- mıştır. Bu parçada sözü edilen âşık aşağıdakilerden hangisi- dir? ✓ A) Köroğlu B) Dertli C) Kayıkçı Kul Mustafa D) Levni E) Erzurumlu Emrah