İmge ve Söz Sanatları Soruları

AYT TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - SOSYAL BİLİMLE 9. Bir kuş sesi gelir dudaklarından Gözlerin, gönlümde açan nergisler Düşen öpüşlerdir dudaklarından Mor akasyalarda ürperen seher Bu dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Çapraz uyak düzenindedir. BY Sözcük biçiminde redif vardır. Benzetme sanatından yararlanılmıştır. DY Tam uyak kullanılmıştır. Nazım biçimi manidir. (1) 1 orto oyununda karşılıklı konusma yolu

9. Sefil baykuş ne gezersin burada Yok mudur vatanın illerin hani Küskün müsün selâmımı almadın Şeyda bülbül, şirin dillerin hani Ecel tuzağını açamaz mısın Açıp da içinden kaçamaz mısın Azat eyleseler uçamaz mısın Kırık mı kanadın kolların hani Sen de Hıfzî gibi tezden uyandın Uyandın da taş yastığa dayandın Aslı Hanım gibi kavruldun yandın Yeller mi savurdu küllerin hani Bu şiirin teması aşağıdakilerden hangisidir? A) Özlem B) Ayrılık CAşk Y DÖlüm f E) Yalnızlık Vou Jincilik

AYT DENEME SINAVI 8. Aşağıdaki dizelerin hangisinde istiare sanatına yer verilmemiştir? A) Gittin ammâ ki kodun hasret ile cânı bile İstemem sensiz olan sohbet-i yârânı bile B) Deler her bakışın âşıkların bağrın geçer taşa Hele gayre kıyas etme Nedîme pek yaman geçmiş C) Bir gün gelecek sen de perîşân olacaksın Ey gonca bu cem'iyyeti her dem mi sanırsın D) Körfezdeki dalgın suya bir bak, göreceksin Geçmiş gecelerden biri durmakta derinden Garbin ucunda, son kıyıdan en gürültülü Bir med zamanı gökyüzü kurşunla örtülü 10. (1) Tiyatro türü, başta senmiştir. (II) Erder klasik tiyatro yazarla cılığı ile topluma ar akılcılığı üstün tut bürünmüş hâli ok bulmuştur. (IV) tercih ettiği tür tipler idealles Bu parçad bilgi yanl A) I

Aladağlar bir sonbahar fırtınasında yaptığı şalı boynuna dolamış. Hasat yapılmış elma ve vişne bahçeleri kışı bekliyor. 5. Bu metinde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır? A) Konuşturma C) Benzetme B) Abartma D) Kişileştirme

8. Dadaloğlu'm der ki belim büküldü Gözümün çevher yere döküldü Yukarıdaki dizelerde, 1. Telmih 2 II. Tecahülüárif III. Tevriye IV. Kinaye V. İstiare numaralanmış söz sanatlarından hangilerine yer verilmiştir? A) Ive V B) I've III C) ve III D) live V E) ve V DENİZİ NIAVA

2. Aşağıdaki dizelerin hangisinde benzetme sanatına başvurulmamıştır? A) Açılan bir gülsün sen yaprak yaprak, Ben aşkımla bahar getirdim sana. B) Geldim işte mevsim gibi kapına Gözlerimde bulut, saçlarımda çiğ C) Bir kuş sesi gelir dudaklarından, Gözlerin, gönlümde açan çiçekler. D) Düşen öpüşlerdir dudaklarından Mor akasyalarda ürperen seher E) Pencerenden bir gül attığın zaman Işıkla dolacak kalbimin içi. 37

Her gönül bir Leyla aşkıyla yaslı. Ne Şirin eksilir yerden ne Aslı, Bülbül şakıdıkça dallar arasından... Bu dizelerden görülen en belirgin söz sanatı aşağıda- kilerden hangisidir? A) Hüsnütalil B) Telmih C) Tevriye D) İstifham E) Tecahülarif

4. Istiare (eğretileme), benzetmenin asıl unsurları olan benzeyen ya da kendisine benzetilenin yalnız birinin kullanılma- sıyla yapılan edebî sanattır. Buna göre aşağıdakilerden hangisinde istiare vardır? A) Ak saçlı başını alıp eline, Kara hülyalara dal anneciğim! O titrek kalbini bahtın yeline, Bir ince tüy gibi sal anneciğim! B) Birisi olsun isterdim ki hiç kederli olmasın, Toprak gibi dertsiz olsun o, toprak gibi gülmezken. Bıraksın manzaralara kâinatını zaman gibi Ve dinlesin gözlerini kapatarak kendini, bazen. C) Bir yağmur ince ince Çarpıyor şimdi cama Hasret kaldım sevince Korku yüzümde yama. D) Bu canım dünyanın orta yerinde Hayvanlar kadar bağlanamamışız birbirimize Yalan mı? Gözünü sevdiğim karıncalar İşte: Hamsiler sürü sürü Arılar bölük bölük geçer Leylekler tabur tabur E) Sana dün bir tepeden baktım aziz İstanbul! Görmedim gezmediğim, sevmediğim hiçbir yer. Ömrüm oldukça gönül tahtima keyfince kurul! Sade bir semtini sevmek bile bir ömre değer.

8. Seziyorum senelerce susan Ruhumda taptaze bir geriniş. Sonuna vardığım çölden geniş Ayaklarıma açılan umman. Bu şiir ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Tezat sanatına yer verildiği B) Sarma uyak düzeninde oluştuğu C) İmgeli bir söyleyiş benimsendiği Farklı uyak türleri kullanıldığı E) Yaşama sevinci temasının işlendiği

11. Ateşe atarsa seni hasreti ol mâhın Gönül ah eyleme ki yakduğı tütmez güneşün Bu beyitle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söyle- nemez? A) "Mah" sevgilinin yerine kullanılarak istiare sanatı ya- pılmıştır. B) Hasretle güneşin yakıcılığı arasında ilgi kurulmuştur. C) Gönül, sevgilinin yerine kullanılmıştır. D) Âşığın hasreti sevgiliyi üzse de sevgilinin ah etmeme- si söylenmiştir. E) Aralarında anlamca ilgi bulunan kavramlar birlikte kullanılarak tenasüp oluşturulmuştur.

en hâle düştüm, aklım başa yâr değil Ah bu suç, bu utanç, bu çile kâr değil II. Meğer hastanın hâlini bilmezmiş sağlar Yazık ki yastık melul, döşek kan ağlar III Ey su kıyılarının narin çiçeği Kalbime yeni öyküler anlat ve geleceği Yukarıdaki numaralanmış dizelerde görülmeyen söz sana ti aşağıdakilerden hangisidir? A) Istiare B) Hüsnütalil C) Nic D) Teşhis E) Tekrir

6. "Okumak, haz duymaya, zihnimizi süslemeye ve yetkimizi arttırmaya yarar." cümlesinde yer alan "zihnimizi süsler" sözünde aşağıdaki edebî sa- natlardan hangisi mevcuttur? A) Mecazurürsel B) Benzetme C) İstiare D), Tevriye E) Cinas (1972-ÜSS)

4. Bu hürriyet, bu hak bizden bugün âheng-i sa'y ister Nedir üç dört alın? Bir yurdun alnından boşansın ter Bu dizelerde altı çizili sözcükte aşağıdaki açıklamalardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır? A) Bir sözü, benzetme amacı gütmeksizin başka bir söz yerine kullanma B) Benzetmenin asıl unsurları olan benzeyen ya da kendisine benzetilenden yalnız birini kullanma C) Bir sözcüğü hem gerçek hem mecaz anlamıyla kullanma D) Birden çok anlamı olan sözcüğü uzak anlamıyla kullanma E) İnsan dışındaki varlık ve kavramlara insana ait duyuş ve davranış özellikleri yükleme

3 1 8. 1 1 3 1 2 6. 1. Bir edebî eserin asıl gücü, onun zamana karşı diren- me ve zamanın değiştirici etkisine dayanabilme özel- liğinden gelir. II. Bugün bir anlama geldiği hâlde, yarın kolaylıkla baş- ka bir anlama gelebilen bir edebî eserin, daha sonraki gün hiçbir anlama gelmemek gibi bir zaafı bünyesin- de taşıdığı düşünülebilir. Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru bir biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdakilerden hangisi- dir? A) Edebî eserler zamana karşı dayanma gücüne sahip olursa gücünü göstermiş olur. B)) Her dönemde farklı anlamlara gelebileceği göz önü- nü alınırsa eserin asıl gücü zamanın aşındırıcı etkisi- ne dayanmasından olur. C) Edebî eserin asıl gücünün onun zamana direnme ve değiştirici etkisine dayanabilme özelliğinden geldiği göz önüne alındığında edebi eserin her dönemde anlamı değiştirmesi düşünülebilir. DJ Kalıcı olmayı başarabilen eserler hiçbir dönemde anlam kaybına uğrama şüphesi taşımayanlardır. Dün, bugün, yarın farklı anlama gelen eserler za- manın değiştirici etkisine dayanabilme özelliğinden yoksun olanlardır. 1 3 1 1 € , N

ÖLÇEN TEST - 1 3. Ister Robinson Crusoe olsun ister Mantiku't-Tayr'ın Hot- hüt'ü bunlar sanatçının keyfine göre hareket edemez- ler. Robinson da Hüthüt de ancak ve ancak nasıl dav- ranmaları gerekiyorsa öyle davranırlar. Gulliver de öyle, Orwell'in hayvanları da Kelile ve Dimne'nin yaratıkları da Alaattin'in cini de Keloğlan'ın devleri de... Bütün bu hayal ürünü kahramanlar kendilerini meydana getiren mantığın ilkelerine uygun bir şekilde davranırlar. Eğer o mantığın dışına çıkarlarsa zihnimiz bu abesliğe itiraz eder ve o eseri unutulmaya terk eder. Zihnimiz, nasıl olsa an- latılanlar hayal ürünüdür diye mantıksızlığı ve abesliği hoş görmeye yanaşmaz. Demek ki ---- Bu parçanın aşağıdakilerden hangisiyle tamamlan- ması uygun olur? A) bayal gücü belli sınırlamaları ve baskıyı kabul etmiyor, özgürlüğü istiyor B) bir eserin hayal ürünü olması onu belli kurallara uyma zorunluluğundan kurtarıyor Sy sanat eserinin kahramanlarının kurmaca olması onların serbest bir dünyada dolaşmalarına olanak sağlıyor D) hayal, kendinin başıboşluğa terk edilmesine izin vermi- yor, belli bir disiplin içinde çalışıyor okuyucu anlatılanların hayal ürünü olduğunu bilince yazarın belli kurallara uymasını beklemiyor tuli no hir tuluat tiyatrosu yar ne bir nefeste on hikâye-

5-B AYT/Türk Dili ve Edebiyatı-Sosyal Bilimler-1 6. 8. Stein Benim için her bir sözün kıymetlidir inciden er ble Gözyaşların akıtma gel, odur gönlüm (nciden Tantra Bu dizelerdeki söz sanatının benzeri aşağıdaki dizelerin hangisinde vardır? A) Gül hasretinle yollara tutsun kulağını Nergis gibi kıyamete dek çeksin intizar B) Geniş, siyah gölgesi hayatımı kaplayan Tepemde kanat germiş bir kartaldır yalnızlık C) Kirpikleri uzundur yarin hayale sığmaz Meşhur bir meseldir mızrak çuvala sığmaz D Her nefeste işledim ben bir günah Bir günah için demedim bir gün ah E) Ellerim bir kanat gibi titrekti Tutmasam gözümden yaş inecekti 9