İmge ve Söz Sanatları Soruları

Çanakkale Şehitlerine Şu Boğaz Harbi nedir? Var mı ki dünyada eşi? En kesif orduların yükleniyor dördü besi. Tepeden yol bularak geçmek için Marmara'ya- Kaç donanmayla sanimis ufacık bir karaya. Ne hayasızca tehaşsud ki ufuklar kapalit Nerde gösterdiği vahşetle"bubir Avrupal!" Dedirir-yurtici, his yoksulu, sırtlan kumesi, Varsa gelmis, açilip mahbesi, yahud kafesi! Eski Dunya, Yeni Dunya, bütün akvam-beger. Kayniyor kum gibi, tufan gibi, mahşer mahşer. (1) Yediiklimi cihanin duruyor karsina da, (2) Ostralya'yla beraber bakıyorsun: Kanada! Çehreler baska, lisanlar, deriler rengarenk Sade bir hadise var ortada: Vahşetier denk Kimi Hindu, kimi yamyam, kimi bilmem ne bela... Hani, ta'una da züldür bu rezil istila! Ah o yirminci asır yok mu, o mahluk-i asil, Ne kadar gözdesi mevcud ise, hakkiyle sefil, Kustu Mehmedcigin aylarca durup karşısına Doktu karnındaki esran hayasizcasina. Maske yırtılmasa hälá bize afetti o yüz... Medeniyyet denilen kahbe, hakikat yüzsüz Sonra melundaki tahribe müvekkel esbab, Öyle müdhiş ki: Eder her biri bir mülkü harab, Öteden såkalar parçalıyor fake Beriden zelzeleler kaldiriyor a makr Bomba şimşekleri beyninden inip her siperin, Sonuyor göğsünün üstünde o arslan neferin. 0 Yerin altında cehennem gibi binlerce lagam, Atlan her lagamin yaktig. Yüzlerce adam. Olüm indirmede gökler, olu püskürmede yer One müdhiş tipidir: Savrulur enkaazu beger... Kafa, göz, gövde, bacak, kol, cene, parmak, el, ayak, Boşanır sirtlara, vadilere, sagnak sagnak Saçıyor zırha bürünmüş de o namerd eller, Yıldırım yayimi tufanlar, alevden seller. Verlyor yangını, durmuş da açık sinelere, Sürü halinde gezerken sayısız tayyare. Top tüfekten daha sık, gülle yagan mermiler... Kahraman orduyu seyret ki bu tehdide guler! Ne çelik tabyalar ister, ne siner hasmindan; Alinir kal'a migogsundeki kat kat iman? Hangi kuvvetonu, hasa, edecek kahnna rám? Çünkü tesis-i İlahi o metin istihkam o Mehmet Akif Ersoy

Avoilar canımın içi avcılar Siz kuşları vurmazsınız değil mi Doiniz vurur gibi davranmak Olümü yaklaştırarak yaşamayı gerektirmek Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisine yer verilmemiştir? A) Tenasüp Istifham c ) Tekrir D) Tevriye E) Tezat 143

12. Çal bağlamacı çal, eski türküler, Dirilt nağmelerini ataların! Dertli, Emrah, Ruhsat dile gelsin, Duyur sesini eski ustaların! 5 Bu dörtlükte aşağıdaki edebî sanatlardan hangisi ağır basmaktadır? c A) Teşbih B) Teşhis C) Telmih D) Tezat E) Tecahülüarif

15. • J. Racine • C. Baudelaire Aşağıdakilerin hangisi bu sanatçıların ortak bir özelliğidir? A) Yaşadıkları çağ Ait oldukları ulus C) Sanat anlayışları D) Türk edebiyatında etkili oldukları dönem E) Etkilendikleri akım 27:

DİKKAT TECAHU Bilip Bu Rü A B Tezat sanatı için birbirine zit sözcüklerin bir arada kullanılması gerekmez, önemli olan anlamın zıtlığıdır. Örneğin: Zemheride güller açsın, ağustosta karlar yağsın. Yarınlara umut kalsın, bana bir şarkı söyle! dizelerinde zıt anlamlı sözcükler kullanılmamıştır. Bununla birlikte birinci dizede tezat sanatı görülür: Zemheride (kışta) güllerin açması, ağustosta karların yağması anlam bakımın- dan karşıtlığı ifade eder. Aşağıdaki örneklerde de bu şekilde oluşan tezatları inceleyiniz. Ben gidip başıma belalar almışım O kalip Mevla'sını bulmuş. Ben ta senin yanında dahi hasretim sana. 291

2. Aşağıdaki dizelerin hangisinde soyut bir kavramın so- mut bir kavrama benzetildiği bir “teşbih" vardır? L, tom berretne A) Eviniz kutu gibi küçücük bir evdi Sarmaşıklarla balkonu örtük bir evdi B) Senin yanındayken, avuçlarımda Suda sabun gibi eriyor zaman zamon soyut C) Yeşil pencerenden bir gül at bana ve sabona benzetilmid Işıklarla dolsun kalbimin içi D) Ebedi aşığın dönüşünü bekler Yalan yeminlerin tanığı çiçekler E) Dalga dalga hücum edip pişmanlıklar Unutuşun o tunç kapısını zorlar

çakmağini üstüme çaktı Beni bir onulmaz derde bıraktı B) Vücudum şehrini odlara yakti Yandım ataşına su leyli leyli C) Felek çakmağını eyledi çengel Dosta gidem dedim koymuyor engel D) Ölürsem sevdiğim üstüme sen gel Gözün yaşın ile yu leyli leyli E) Her an dilimizde aşkın kelami Uğra dost köyüne eyle selamı Akşamı getiren sesleri dinle Dinle de gönlümü aliver gitsin Saçlarımdan tutup kor gözlerinle Yaşlı gözlerime daliver gitsin Bu dörtlükteki altı çizili sözcükte aşağıdakilerden han- gisine uygun bir söz sanatı vardır? A) Bir sözcüğü, gerçek anlamı dışında başka bir sözcük yerine kullanma B) Bir sözcüğü karşıt anlamını düşündürecek biçimde kullanma C) Birden çok anlamı bulunan bir sözcüğü uzak anlamiy- la kullanma D) Bir sözcüğü benzetme amacı olmadan başka bir söz- cük yerine kullanma EY Bir durumu, gerçekte olduğundan daha üstün gösterme Edebiyat Soru Bankası

izey- A) Gelsene nerdesin ey sessiz ölüm Adini yazsana dudaklarıma (Nida) B) O bir masal kızıydı anlamadı dilimden C) Eyvah sen de solmuşsun zamanın kıskacında Kelebekler misali uçup gitti elimden (Teşbih) Sonbahar rüzgârları oynaşıyor saçında (İstiare) D) Ben isterem günde bin tufan gele Derelerden oluk oluk kan gele (Mübalağa) E) Dileğin varsa iste Allah'tan Almak için, uzak durma topraktan (Telmin) Yüze kayığım yüze İşte göründü Rize Kıbrıs'ın davasını Verin Karadeniz'e Bu dörtlükte aşağıdaki söz sanatlarının hangisine baş- vurulmuştur? A) Mübalağa B) Istiare Mecazımürsel D) Teşhis E) Kinaye

Yanit Yay 19. Bursa'da bir eski cami avlusu Küçük şadırvanda şakirdayan su Orhan zamanından kalma bir duvar Onunla bir yaşta ihtiyar çınar Eliyor dört yana sakin bir günü Bir rüyadan arta kalmanın hüznü içinde gülüyor bana derinden Yüzlerce çeşmenin serinliğinden Ovanın yeşili göğün mavisi Ve mimarilerin en ilahisi Bu dizelerde şairin aşağıdaki anlatım yollarından hangi- sine başvurduğu söylenebilir? A Duyguları kişisellikten uzak bir dille anlatmaya B) Benzetmelerle gerçekliği değiştirmeye C) Düşünceleri bilgilendirici bir tutumla aktarmaya of Ruhsal durumları yansıtan ifadelere başvurmaya Gözlemle gelen izlenimleri aktarmaye DENEME-10

7. Minareler bayramda, kubbeler arifede Başlar birbirinden dik o dört taştan efede Edirne'de bir sabah üçüncü şerefede Sinan güzelliği döndürmüştü başını Bu dizelerde altı çizili sözle yapılan edebî sanatlar aşağıdakilerden hangisidir? A) Mecazımürsel - Telmih B) Kinaye - Teşbih C) Telmih - Hüsnitalil D) Mecazımürsel - Tevriye E) İrsalimesel - Kinaye

8. Aşağıdaki şiirlerin hangisinde, yay ayraç içerisinde verilen edebî sanat yoktur? A) Vurulup tertemiz alnından uzanmış yatıyor Bir hilâl uğruna ya Rab ne güneşler batıyor (istiare) B) Sakın Mecnûn'u sanman ehl-i aşkın ihtiyâridir Güzel sevmekte zîrâ kimseye hiç ihtiyâr olmaz (telmih) C) Göz gördü gönül sevdi seni ey yüzü mâhım Kurbânın olam var mı benim bunda günahım (tecahülüarif) D) Ahd-i vefayı va'd-i tehi sanmasın ki dost Gözden irak olan gönülden de irak olur (irsalimesel) E) Var olan yokluğun ömrünü sürüyorum Aşklar bomboş kuruntu, hürriyetler esaret (tevriye)

7. Tok olanlar bilmez çektiğini aç kalanın Sırtı pek kimseye ahvâl-i şitâ yaz görünür Bu beyitte altı çizili sözle yapılan edebî sanat aşa- ğıdakilerden hangisidir? A) Yrsalimesel -B) istiare C) Terasüp Dl fevriye E) Mecazımürsel

Vefa sözünü boş vaat sanmasın ki dost Gözden irak olunca gönülden de irak olur Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi kul- lanılmıştır? B) Tevriye A) Tenasüp C) Tezat D) Kinaye E) İrsalimesel

Artık güneş görünmez olur, gök bulutluduron XA Rahatça dal; ölüm, sonu gelmez bir uykudur Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangilerine örnek vardır? A) Tevriye, kinaye B) Teşbih, cinas C) Tenasüp, leffüneşr D) Teşbih, tenasüp E) Hüsnütalil, istiare

n Son vardır? ba nld notinoy analno pli snahasymenes ins. Innay olyó uyun 7.) Aşağıdaki beyitlerin hangisinde irsalimesel sanatı iment nantnog sud helegi molinsa, aby Voa Woo legolibele Toile A) A) Eğerçi ağır olur taş ki koptuğu yerde Sitâredir ki akîki eder Yemen'de garîb -B) Gül hâre düşdü sine-figâr oldu andelîbaue Sul Bir hâre bakdi bir güle zâr oldu anleben C) Bir mevsim-i bahârına geldik âlemin eminuo Bülbül hamûş havz tehî gül-istân harâb (8 D) Bülbül yine çık gülşene feryadını dinlet na Mürgâna seherden oku evrâdını dinlet E) Taşradan geldi çemen mülküne bîgâne deyû Devr-i gül sohbetine lâleyi iletmediler

echo Anadolu, âlim değil fakat âriftir. Bu cümledeki söz sanatı aşağıdaki cümlelerin hangi- sinde vardır? A) Onun annesi altın kalpli bir insandır. B) Bu çocuk, büyümüş de küçülmüş. C) Anadolu insanının bağrı yanıktır. D) Gözbebeğim, sen bana niye küstün? E) Dergide yeni imzalara rastladım.