İslamiyet Etkisindeki Türk Edebiyatı Soruları

A KİTAPÇIĞI Geçmiş zamanların birinde Deli Dumrul isimli bir adam yaşarmig. Bu adam, yaşadığı yerde bulunan kuru bir çayın üzerine köprü yaptırmış ve köprü. den geçen insanlardan 30, geçmeyen insanlardan ise zorla 40 akçe alirmiş. Bir gün obadan bir feryat almış ve üzülmüş. Bunun üzerine Azrail'e çok kız- yükselmiş, Deli Dumrul bir yiğidin öldügü haberini miş. Ona meydan okumayı çok istemiş ve bunun için Allah'a yalvarmış. Bir gün Doli Dumrul'un ver- diği şölene Azrail de gelmiş ve Deli Dumrul ona kilicini savurarak öldürmek istemiş. Ancak Azrail güvercine dönüşerek uçuvermiş. Deli Dumrul da atina atlayarak Azrail'in peşine düşmüş. Yukarıda bir metni de verilen Dede Korkut Hiká- yeleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? 7 A) 15. yüzyılda yaşayan meçhul biri tarafından ya- zılmıştır. B) Hikayelerde olaylar şiirlerle, kahramanların duy- gu ve düşünceleri ise düzyazıyla dile getirilmiştir. C) Türklerin eski yaşam tarzları ile ilgili ayrıntıların yanında Islam dini ile ilgili özellikler de bulun- maktadır. D) Hikayelerin konuları; aşk, yiğitlik gösterisi, kah- ramanlık ve Oğuzların çevredeki boylar ile kendi iç mücadeleleridir. E) Olağanüstü olaylarla gerçeğe uygun olaylar iç içe verilmiştir.

14. Aşağıdaki cümlelerde bulunan altı çizili sözcük- lerden hangisi gövdeden türemiştir? A) Seni ölümden kurtardığım günü ne de çabuk unuttun. B Yeni kimlik kartlarımızı almak için sıraya girdik. Her gün burada aşkla sevgilisini beklerdi. D) Sabahattin Ali, en çok okunan Türk yazarlar- dan biridir. E) Türk romanı, son asırda hızlı bir ilerleyiş gös termiştir. 3 1

15. 1. Büyük şehirlere göçün ortaya çıkardığı sorunlar decoth II. Bağımsızlık, vatan ve milliyetçiliğe yer verme III. İşçinin, emekçinin, dar gelirlinin ekonomik problemleri IV. Bireyin çevresine karşı yabancılaşması filet V. Kişilerin iç dünyasına, bunalımlarına değinme Yukarıda verilenlerden hangileri toplumcu gerçekçi ro- man yazarlarının ele aldığı konulardır? A) I ve II Pade fitsigte inting 18 BI ve III D) II ve V B C) II ve III EXIII ve IV igs Com

3. 4. 5. paragrafta geçen günderici, alics. isti, dönüt ve baglamı belirleyiniz. Anlatmaya bagh metin türlerine 2 örnek veriniz. Roman ve hikâye arasındaki farkları yazınız. (5 madde) Roman türünün yapı unsurlarını yazınız. Anonim halk şiirinde kullanılan nazım biçimlerine 2 örnek veriniz.

na (balbal) yazılan bi değer taşımaz. zıtları rk (Orhun) yatının ilk k kabul edilir. ürünün ilk örnekleri m Göktürk em de aynı le taşlara uştur. 5 35 Kamus- D) Kitab-ı Dede Korkut - Destansi Oğuz Kağan Destanı - Efsane E) Türkler tarih boyunca ilk olarak ---- al- fabelerini kullanmışlardır. H. Koşuk, sagu, destan gibi ürünler Türk Dönemi'ne aittir. edebiyatının III. Aç ne yimes, tok ne timez; bir karga birle kış kelmes, efteki busagi öküz - örneğidir. bolmaz birer IV. Üç ana döneme ayrılan Türk edebiya- tin ilk dönemi Palme Yayınevi Türk edebiyatında ---- itibaren Yazılı Dönem başlamıştır. Numaralanmış cümlelerde boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirile- mez? A) sav B) sözlü C) 11. yüzyıldan D) Göktürk ve Uygur E) İslamiyet öncesi Türk edebiyatıdır. haz? A) Islami B) Gökt C) Dev duc D) TO et 5. 3. Aşağıdakilerden hangisi, İslamiyet ön- cesi Türk şiirinin özelliklerinden biri de-

A Türk Dili ve Edebiyatı Sosyal Bilimler-1 Oğuzname denilen, Oğuz Türklerine ait destanlar söyleme ve bunları yazıya geçirme geleneğinin en önemli örneklerinden biri olan bu kitabın, XV veya XVI. yüzyılda yazıya geçirildiği düşünülmektedir. Kitabın Dresden nüshası 12 hikâyeden, Vatikan nüshası 6 hikâyeden oluşur. Kitap, 2019 yılında bulunan Türkistan / Türkmen Sahra Nüshası'ndaki Salur Kazan'ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi hikâyesiyle birlikte toplam 13 hikâyeden oluşmaktadır. Kitapta bulunan atasözleri, alkışlar, kargışlar, şiir parçaları, gelenekler-görenekler, inançlar bu eseri Türk halk edebiyatı çalışmaları açısından önemli bir tarihî kaynak kılmaktadır. 9. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Dede Korkut Kitabı B) Divanü Lügati't-Türk C) Oğuz Kağan Destanı D) Göktürk Kitabeleri E) Mantıku't-Tayr A PALME YAYINEVİ 11. Türk di öğrenc isimli yazar Üstle edip Gal XV or Ö a

tadır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Dede Korkut Kitabı B) Divanü Lügati't-Türk C) Oğuz Kağan Destanı D) Göktürk Kitabeleri E) Mantıku't-Tayr açısından önemli 10. Mesnevi, aruz vezninin kısa kalıplarıyla yazılan divan şiirinin en uzun nazım biçimidir. Diğer nazım biçimleri için konulan beyit sayısı sınırlaması bu nazım biçiminde yoktur. Her beyit kendi içinde kafiyelenmektedir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi bir mesneviden alınmış olamaz? A) Ilme sa'y eylememekden hazer it ilm ü sa'y ikisi birdür nazar it B) Dil gitti gerçi yerine kondu hezâr-i gam Biri gider bini gelir oldu belaların C) Bilmek elbette degül mi ahsen Sorsalar ben onu bilmem dimeden D) Yüzüm sürüp çemenler gibi hâke Dualar eyledim ol zat-ı pake koydukları yen özellikleri; yeni ve ori anlam kapalılığı, az k belirtilebilir. Bütün b Nedim: E) Ger re'âyâ vü gerek sâhib-i tâc Lâ-büd olur ulemâya muhtâc Nedim: Istanbul'un fethin benimsenen bir Istanbul tabiatin deyimlerden fa bu akımın en E etkisini görebi Galip: Buna göre aşağıdakil A) B) C) Tür M S

10. Aşağıdakilerden hangisi Türk halk edebiyatının özel- liklerinden biri değildir? A) Temelinde sözlü edebiyatın olması B) Dilinin sade (yalın) olması C) Şiirde kullanılan ölçünün hece olması D) Siirlere ilk kez özel adların verilmesi E) Halkın yaşayışını, düşünüş ve duyuşunu dile getirme- si

lir. ir, IŞ P- n a . 23. • Mesnevi: Küçük manzum hikayelerle dini ve tasav- vufi öğütler yer almaktadır. Mesnevi biçiminde yazılmıştır. • Divan-ı Kebir: Sanat gücünü ortaya koyan gazel, kaside, müstezat ve rubailerden oluşur. • Fihi Mafih: Dini ve tasavvufi sohbetleri yer almak- tadır. • Mektubat: Hz. Muhammed (SAV)'in övüldüğü ve hayatının anlatıldığı yaklaşık 800 beyitten oluşan bir mesnevidir. • Mecalis-i Seba (Yedi meclis): Çeşitli zamanlarda verdiği yedi vaazı yer almaktadır. Mevlana'nın yukarıdaki eserlerinden hangisiyle ilgili bir bilgi yanlışı yardır? A) Mesnevi B) Divan-ı Kebir C) Mektubat C) Fihi Mafih E) Mecalis-i Seba

hiciv B Harnâme- süslü nesir C Heşt Behişt - tezkire BMiratü'l-Memâlik - gezi Şikâyetnâme - mektup 3. I. 15. yüzyılın başlarında yazıya geçirilen ----, adını eserde karşımıza çıkan bilge bir kişiden alır. II. adlı ansiklopediyi andıran yapıtında Kâtip Çelebi, yaklaşık on bin yazar ve on beş bin yapıtı tanıtır. III. Hiçbir insanı, hiçbir dini ve mezhebi hor görmeyen Yunus Emre, ---- adlı yapıtında ihtirası değil, kanaatkâr olmayı; kin ve öfkeyi değil, sevgiyi ve sabrı; hasetlik ve cimriliği değil, yardımlaşmayı ve cömertliği öne çıkarır. IV. ----, dört sembolik kavram üzerinden iyi bir devlet yöneti- minin nasıl olması gerektiğini, insanı mutluluğa ulaştıran yolları dile getirir. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerde boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilemez? A) Keşfü'z-Zünûn B) Risaletü'n-Nushiyye C) Kutadgu Bilig D) Dede Korkut Hikâyeleri E) Tazarrunâme Ljublex 17

yeri söylemis soru 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? Islami dönemde halk edebiyatının ilk yazılı örnekleri dinsel içeriklidir. B) Destanlar, zamanla yerini daha gerçekçi bir tür olan halk hikâyelerine bırakmıştır. C) Aşık edebiyatı ürünlerinin söyleyeni bellidir ve bunlar, saz eşliğinde söylenir. D) Aşık geleneğini temsil eden sanatçılar hece ölçüsünü kullanmış, aruzu hiç kullanmamıştır. EY Tekke edebiyatı ürünlerinin bazıları, belli bir tarikatın inancını, dine ve hayata bakış açısını da yansıtır.

Türklerin İslamiyet'i kabulünden sonra gerçekleşen dö- nemde ön plana çıkan ve yaygın olarak kullanılan alfabe aşağıdakilerden hangisidir? A) Göktürk alfabesi C) Kiril alfabesi B) Uygur alfabesi D) Arap alfabesi E) Latin alfabesi

klerin 6. Karahanlı Türkçesi (11.yy 13.yy.)., Orta Türkçenin başlangıç dönemini oluşturmuş ve Eski Türkçenin üzerinde temellenmiştir. Bu dönem dilinde Eski Uy- gurcanın özellikleri devam etmekle birlikte Arapça ve Farsçanın etkisinin yoğun olduğu da görülmektedir. Bu dönemin önemli eserleri wwww Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez? A) Kutadgu Bilig C) Atabetü'l-Hakayık B) Divânü Lügati't-Türk D) Divân-ı Hikmet E) Şecere-i Türki

Dön 8. Telmin Tesbih O gül endam bir al şala bürünsün yürüsün Ucu gönlüm gibi ardınca sürünsün yürüsün Avazeyi bu âleme Davud gibi sal Baki kalan bu kubbede bir hoş sada imiş Bu beyitlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) Birinci beyit matla beytidir. B) İki beyitte de aşk acısı işlenmiştir. C) İkinci beyit makta beytidir. D) Birinci beyitte teşbih sanatına yer verilmiştir. E) İkinci beyitte telmih sanatına başvurulmuştur.

B 7. Oğuz zamanında Kanlı Koca derlerdi bir gürbüz er var idi. Yetişmiş bir yiğit oğlu var idi, adina Kan Turalı derlerdi. Kanlı Koca der: "Dostlar, babam öldü ben kaldım, yerini yurdunu tuttum, yanınki gün ben öleceğim oğlum kalacak, bundan daha iyisi yoktur ki (en iyisi) gözüm görürken oğul gel seni evlendireyim." dedi. Oğlan der: "Baba mademki beni evlendireyim diyorsun, bana lâyık kız nasıl olur?" Kan Turalı der: "Baba ben yerimden kalkmadan o kalkmış olmalı, ben kara koç atıma binmeden o binmiş olmalı, ben kanlı kâfir eline varmadan o varmış bana baş getirmiş olmalı." dedi. Kanlı Koca der: "Oğul sen kız istemezmişsin, bir yiğit bahadır istermişsin, onun arkasında yiyesin içesin hoş geçesin (gününü gün edesin)." Der: Evet canım baba öyle isterim ya varasin bir cici bici Türkmen kızını alasın... Kanlı Koca der: Oğul kız görmek senden; mal, rızk vermek benden dedi. (...) Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A Kitab-ı Dede Korkut'tan alınmıştır. BOlağanüstü ögeye yer verilmiştir. Ait olduğu dönemin dil özelliklerini yansıtır. D Diyalog yönteminden yararlanılmıştır. EXMensur olarak kaleme alınmıştır. Sir

Divan edebiyatı sanatçıları ile ilgili; I. Evliya Çelebi'nin 10 ciltlik Seyahatnamesi; tarih, coğ- rafya, sosyoloji, folklor, hukuk, etnoloji gibi alanlar için de kaynaktır. Osmanlı ülkelerini ve İran'dan Avustur- ya'ya kadar bazı dış ülkeleri dolaşmıştır. II. Ahmet Paşa'nın torunu ve Osmanlının ilk resmî tarih- çisi olan Naima, Tacü't-Tevarih adlı kitabında, Osman- li Devleti'nin resmî tarihini yazmıştır. III. Evliya Çelebi; Mizanü'l-Hak'ta, Osmanlı toplumunda tartışma konusu olan dinî ve sosyal konuları ele alıp incelemiştir. IV. Kâtip Çelebi; Arapça olarak yazdığı ve bir bibliyograf- ya kitabı olan Keşfü'z-Zunûn'da, binlerce eser hakkın- da bilgi verilmiştir. V. Ünlü Türk denizcisi Pîrî Reis, Kitab-ı Bahriye'deki de- nizcilik bilgilerine haritalar da eklemiştir. yargılarından hangileri yanlıştır? A) I ve II D) III ve IV B) II ve III E) IV ve V C) II ve IV