İslamiyetin Kabulünden Önce Türk Şiiri Soruları

31. Kimi kişiler ve bilim adamları, yazar ya da sanatçı olmadıkları için kendilerinden doğru ya da iyi yaz- manın beklenemeyeceğini ileri sürerler. Bu kabul edilebilecek mazeret değildir. Yazı yazan herkes ana dilini iyi bilmeli doğru ve iyi yazmalıdır. Gazete haberlerinin, teknik ya da bilimsel bir yapıtın sanat ürünü olması beklenemez. Tartışmasız olan --- Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akı- şına göre aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? A) bir yazarın yaşam biçimidir B) bu birikimi nesillere aktarmasıdır C) bunların doğru ve iyi yazılmasıdır _D) konuların özgün olmasıdır E) içerikle üslubu birlikte vermesidir

15. Orijinal Metin Biligdin urur men sözümke ula Biligligke ya dost özüngni ula Bilig birle bulnur saadet yoli Bilig bil saadet yolını bula Günümüz Türkçesi Bilgiden sözüme temel atarım Ey dost, bilgiliye yaklaşmaya çalış Saadet yolu bilgi ile bulunur Bilgi edin ve saadet yolunu bul Günümüz Türkçesiyle birlikte verilen bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? LADörtlük nazım birimiyle oluşturulmuştur. Sözlü Dönem'e ait bir şiirden alınmıştır. C) Islami duygu ve düşüncelerin etkisinde yazılmıştır. Türk şiir geleneğinin izlerini taşımaktadır. EV Uyak, redif gibi ahenk unsurlarından yararlanılmış- tır.

21) 1. Şu Boğaz Harbi nedir? Var mı ki dünyâda eşi? En kesif orduların yükleniyor dördü beşi, - Tepeden yol bularak geçmek için Marmara'ya Kaç donanmayla sarılmış ufacık bir karaya. Mehmet Akif Ersoy II. Bu Kurt döndü Oğuz'a, bakmadan sağa sola, Dedi: "Ey Oğuz! şimdi ordunu çıkar yola, Halkını, beylerini, atlandır çıkar yola, Baş çekip göstereyim, doğru yol nerde ola" 1.si yapma, Il.si doğal destandan alınmış bu metinler göz önüne alındığında aşağıdakilerden hangisi, yapma destanı doğal destandan ayıran bir özellik olamaz? A) Şiir biçiminde oluşturulmuş olması B) Mitolojik motiflere yer verilmemesi C) Daha yakın bir tarihi ele alması D) Olağanüstü unsurların azalmış olması E) Belli bir şair tarafından yazılması na gi söyle gelec Bey'i yapt geçe fikrin Kale Bu p nem A) E B) C C) D) E) A 27) Aşa A) B) C) D) E

13. (1) Islamiyet öncesi Türk edebiyatının temeli, sözlü kültür ve dinî törenlere dayanır. (II) Tek görevi törenleri yönetmek olan şamanların kontrolünde ilerleyen dinî törenlerdeki şiirler, doğaçlama olarak hece ölçüsüyle söylenir. (III) Yine bu törenlerde müzik ile edebiyat iç içedir, törenlerdeki şiirler kopuz ve davul gibi müzik aletleri eşliğinde dile getirilir. (IV) Dönemin ürünleri olan sav, sagu, koşuk ve destanlar; yuğ, şölen ve sığır olarak adlandırılan törenlerde söylenir. (V) Dönemde verilen yazılı eserler ise oldukça kısıtlı olmakla birlikte yazılı eserlerde başka dillerin etkisi yok denecek kadar azdır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı bulunmaktadır? A) I B) II D) IV E) V DITUL how

A 8 A A Türk Dili ve Edebiyatı 20. Biçim ve içerik özellikleri dikkate alındığında aşağıdaki dörtlüklerden hangisi bir sagudan alınmış olabilir? A) Kar buz kamug erüşdi Taglar suvi akışdı Kökşin bulit örüşdi Kayguk bolup ögrişür B) Alp Er Tunga öldi mü Issız acun kaldı mu Ödlek öçin aldı mu Emdi yürek yırtılur C) Tümen çeçek tizildi Bükünden ol yazıldı Üküş yatıp özeldi Yirde kopa adrışur D) Agdi bulut kükreyü Yağmur toli sekrüyi Kalık anı ügriyü Kança barır belgüsüz E) Türlük çeçek yarıldı Barçın yadım kerildi Uçmak yeri körüldi Tumluk yana kelgüsüz

YAYIN DENİZİ 6 11. İslâmiyet öncesi Türk şiiri sözlü gelenekle nesillere aktarılmıştır. Bunlardan koşuklar; şölenlerde, sığır törenlerinde lir eşliğinde söylenmiştir. Koşuk, konusu || itibarıyla halk edebiyatından "koşma" edebiyatından "gazel"e karşılık gelir. Bir de yuğ adı TV verilen cenaze törenlerinde söylenen sagular vardır. Saguların halk edebiyatındaki karşılığı ağıt, divan edebiyatında ise mersiyedir. divan Bu parçadaki numaralanmış bilgilerin hangisi yanlıştır? A) I BNI CXIII DNV E) V Diğer sayfaya geçiniz.

15. Yazılı edebiyat dönemine ait aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Göktürk Yazıtları, 1. Göktürk Devleti Döneminde di- kilmiştir. II. Göktürk B) Bazı metinlerde Türklerin Çinlilerle ilişkisi tır. anlatılmış- C) Göktürk Yazıtları, söylev özelliği gösterir. D) Bu dönem eserlerinde edebî bir dil kullanılmıştır. E) Uygur metinleri dinî ağırlıklıdhr. EĞİTİM DÜNYASI EĞİTİM DÜNYASI EĞİTİM DÜNYASI

377 (1) Aşık edebiyatının kaynağı, İslamiyet'in kabulünden önce- ki sözlü edebiyattır. (1) 15.yy.dan sonra gelişerek günümüze kadar ulaşmıştır. (III) Şiirini, aşk, doğa, kahramanlık gibi konu- larda, sazıyla birlikte söyleyen şairlere İslâm'dan önce "ozan, baksı, kam, şair ve oyun" denilirken İslâm'ın kabulünden sonra "âşık" ya da "mürit" denmiştir. (IV) Bu âşıkların oluşturduğu edebiyata da "âşık tarzı Türk edebiyatı" denir. (V) Âşık edebi- yatı şiirden ibarettir. Bu şiir din dışı bir şiirdir; âşık da denilen şairlerin bağlama, cura, tambura eşliğinde söyledikleri sözlü besteli edebiyat türüdür. Ara Test 1. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde âşık edebiyatıyla ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir? A) I. 2. Böyle bağlar B). Yâr başın böyle bağlar Gül açmaz bülbül ötmez Yıkılsın böyle bağlar PORY C) I. D) IV. E) V. 4.

4. Türklerin görgülerini, bilgilerini göstermek için söyledikleri şiirlerden örnekleri kitaba serpiştirdim. Sıkıntılı veya se- vinçli günlerde yüksek düşüncelerle söylenmiş olan ve ilk söyleyenden sonra kuşaktan kuşağa aktarılan atasözlerini de kitaba aldım. Böylece kitap en üst düzeyde yetkinliğe ve mükemmel arılığa ulaştı. Bu sözleri söyleyen kişi, aşağıdaki eserlerden hangisi- nin yazarıdır? Kutadgu Bilig Divanü Lügati't-Türk Atabetü'l-Hakayık D) Risaletü'n-Nushiyye E) Divanı Hikmet

inde duru erini, ger- latmıştır. imindeki ilerden dal 12. Aşağıdakilerden hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) Türküler, her zaman bir ezgiyle söylenir. B) İlahilere, Mevleviler'de âyin, Bektaşilerde nefes, Aleviler'de deme, Gülşeniler'de tapuğ, Halvetiler'de durak denir. C) Düz maninin sonuna anlamı tamamlamak ya da pekiş- tirmek için iki dize daha eklemek suretiyle elde edilen maniye yedekli (artık) mani denir. D) İslamiyet öncesi edebiyatta "sav" olarak bilinen bilmece- lerin yaratıcıları belirsizdir. E) Hece ölçüsüyle bir şiirde durak belirlenirken sözcükler bölünmez.

Yüzyıl mi'nde alf- şla KONU TESTİ 17 1. Göktürklerin Çinlilerle yaptıkları savaşlar, Göktürk 8. Eski Türklerin Devleti'nin parçalanışı ve yeniden kuruluşu anlatılmak- tadır. okunan yas s sevgisini işley nen şiirlere de 5. II. Yazıtların bir yüzü Çincedir, diğer yüzleri 38 harfli Gök- türk alfabesiyle yazılmıştır. III. Yazıtlar, tarih, anı ve söylev türünün ilk örnekleri sayıla- bilecek niteliktedir. IV. MS 7. ve 8. yüzyılara ait yazıtlar, Aprinçur Tigin tarafın- dan yazılmıştır. V. Yazıtlar sanatsal bakımdan işlenmiş, güzel bir dille ya- zilmiştir Numaralanmış cümlelerden hangisi Göktürk Kitabeleri ile ilgili olarak söylenemez? A) I B) II C) III D) IV E) V Bu parçada E rin hangisi g A) ağıt-koşm C) sagu-ağıt 9. Aşağıdaki vardır? A) Islamiy yazılı c B) Sözlü

doğ- ur. ştir. av- 11. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi sözlü edebi- yatın bir özelliği değildir? LA Aşk, doğa,savaş yiğitlik gibi temalar dile getirilmiştir. B) Nazım birimi dörtlük, ölçüsü hece ölçüsüdür. Şiirler "cönk" adlı defterde toplanmıştır. D) Dönemin ürünleri saz eşliğinde söylenmiştir. E) Yabancı etkilerden uzaktır.

ığı dil, arı iştir. Önemli bir gelişmiş- öncesi ai yanlışı vardır n kaleme alın- izleri, dö- 3. Alp Er Tunga öldi mü? Issız ajun kaldı mu? Ödlek öçin aldı mu? Emdi yürek yırtılur. İslamiyet öncesi Türk edebiyatına ait bu dizelerle ilgil olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? V. de yazıl- KONU TESTİ 17 A) Birsagudan alınmıştır. B) Redif vardır. C) Yarım uyak kullanılmıştır. D) Hece ölçüsü ile oluşturulmuştur. E) Islam dinine ait zihniyetin izleri görülmektedir.

Zu 1. II. : Türkçenin bilinen yazılı metinlerinden önceki, Altay dillerinden henüz ayrılmadığı dönemdir. Bu döneme ait yazılı belge yoktur. 114 ----: Türkçenin bağımsız bir dil olarak ana Altaycadan ayrıldığı dönemdir. Çağdaş Türk lehçelerinden Çuvaşça hariç, diğerlerinin tamamı bu döneme dayanır. Bu döneme ait yazılı belge yoktur. Yukarıda boş bırakılan yerlere sırası ile aşağıdakilerden hangisi getirilir? A) İlk Türkçe - Ana Türkçe B) Ana Türkçe - İlk Türkçe C) Eski Türkçe - Ana Türkçe D) İlk Türkçe - Eski Türkçe E) Eski Türkçe - Orta Türkçe

23. Aşağıdakilerin hangisinde Islamiyet öncesi yazılı dönem Türk edebiyatıyla ilgili yanlış bir bilgi veril. miştir? A) Türk dilinin tespit edilebilen en eski yazılı metinleri VII. asrin sonlarına ve VIII. asrın ilk yarısına ait olan dikili taşlar (Yenisey ve Göktürk Kitabeleri) ve Uygur dönemine ait olan dini metinlerdir. B Yazılı dönemde Göktürk ve Uygurlar kendi alfabele- riyle eserler vermiştir. C) Dönemin eserleri, gerek muhtevaları, gerekse mü- kemmel dil ve üslûplarıyla Türk dilinin, edebiyatının ve tarihinin önemli kaynakları arasında yer almakta- dır. D) Orhun Abidelerinin yazarı, bilinen ilk edebiyatçı olan Yollug Tigin'dir, dense de ilk olarak dikilen Tonyukuk Abidesi'nde adı geçmemektedir. Bu bilgi adı belli bir Türk yazarı olarak Vezir Tonyukuk'u göstermektedir. E) Yollug Tigin Orhun Abidelerinin hem yazarı hem de yazıcısıdır.

10. Halk edebiyatının temel nazım biçimi koşmanın bir türü olan ---- ile İslamiyetin kabulünden önceki ede- biyatımızda yaygın olarak karşımıza çıkan ---, ölen birinin ardından duyulan üzüntünün, yaşanan acının dile getirildiği şiirlerdir. Bu cümlede boş bırakılan yerlere, sırasıyla, aşa- ğıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir? mersiye - sagu ağıt - sagu koşuk - ağıt Seagu- destan ağıt - destan