İslamiyetin Kabulünden Önce Türk Şiiri Soruları

12. Destan Dönemi Türk edebiyatıyla ilgili olarak aşağı- dakilerin hangisi söylenemez? (A) Dörtlük yanında beyit nazım birimi de kullanılmıştır. B) Sözlü ve az sayıda yazılı üründen oluşur. C) Hece ölçüsüyle söylenmiş koşuk, sagu ve des- tanlardan oluşur. D Ürünler ezgi eşliğinde söylenmiştir. E) Söylenen şiirlerde henüz İslamiyet'in izlerine rast- lanmaz. 3. Aşağıdakilerin

1. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? LA Toplumu etkileyen, geniş kitleleri ilgilendiren bir ola- yın sonradan bir sanatçı tarafından epik bir dille anlatılmasıyla yapma destanlar oluşur. B) Koşuklar, Destan Dönemi'nde 7'li, 8'li, 11'li hece öl- çüsüyle söylenen ve dörtlüklerden oluşan lirik şiir- lerdir. C) Sığır, şölen, kam, baksı Destan Dönemi'nde çeşitli nedenlerle düzenlenen ve şiirlerle renklendirilen tö- renlerdir. D) Destan Dönemi'nde dil, yabancı etkilerden uzaktır; dilde başka dillerden gelmiş kelimelere pek rastlan- maz. E) Destan Dönemi'nin yazılı ürünü Orhun Yazıtları; sözlü ürünleri de destan, koşuk, sav ve sagulardır.

(19. C Atabetü'l-Hakayık'la ilgili, Didaktik tarzda yazılmış dinî-ahlaki içerikli bir eser- dir. U II Mesnevi tarzında yazılmıştır. W. Manzum ve mensur parçalar içerir yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yanız II D) I ve II E) Il ve III C) Yalnız III

29. Genellikle aşk, tabiat, güzellik konularının işlendiği bu nazım biçimi; dörtlükler hâlinde, 7'li, 8'li veya 11'li hece ölçüsüyle ve yarım kafiye kullanılarak oluşturulmuştur. Kafiye düzeni aaab (abab veya abcb) - cccb - dddb... şeklindedir. Anonim olma özellikleriyle ön plana çıkarlar. Lirik bir söyleyişin esas olduğu bu tür şiirler, bu özelliği dolayısıyla halk edebiyatındaki koşmalara ve divan edebiyatındaki gazellere benzetilebilir. Bu parçada sözü edilen Islamiyet Öncesi Türk Ede- biyatı'nın Sözlü Dönemi'ne ait ürün aşağıdakilerden hangisidir? elf A Sagu D) Koşuk - B) Sav Destan EX Ağıt nuxhox abmip

30. Bir sabah evimizden çıktım; cebimde bir kitap, bir parça ekmek, eğlencelerime gidiyordum. Haylazlık zamanla- rımdaki alışkanlıkla önce evin arkasına, henüz gölgelik olan bahçeye koştum. Babamın diktiği, benim daha ince- cik bir çocukken bildiğim yüksek, iri köknarların altında, açık kestane rengi iğne yapraklar küme küme birikmişti. Orada yıllardır Cezayir menekşelerinden başka bir şey bitmiyordu. Bu parçada aşağıdakilerden hangisinin örneği yoktur? A) Birleşik zamanlı eylem B) Türemiş eylem C) Sifat-fiil D) Geçişsiz eylem E) Birleşik yapılı eylem

10. A 9. Bütün dünya uluslarında olduğu gibi Türklerin de yazılı edebiyattan önce sözlü edebiyatları gelişmiştir ve önce- likli olarak gelişen tür, şiir olmuştur. Bu dönem, adi des- tan devri olarak da bilinir. Türkler, çeşitli olaylar vasıta- 11 sıyla bir araya gelip birtakım törenler düzenlemişlerdir. Sığır, şölen ve yuğ adı verilen törenlerde kopuz adi ve- IN A rilen saz eşliğinde şaman, kam, baksi denen kişiler IV koşmalar ve sagular söylemişlerdir. V Destan Adi Bu parçada numaralanmış yerlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? HOS OF A) BH EV 1. Manas II. Ergenekon Aln Fr Tunga A CHI DUV Özelliği • Saka Türklerine ait bir destandir ( • İslamiyet'i yaymak için yapılan savaşlar, mücadeleler anlatılır. 11.

birey EĞİTİM KURUMLARI 21. En eski edebiyat ürünlerinden biri olarak bilinen destan- lar, ulusları derinden etkileyen olayların nesilden nesile aktarılmasıyla ortaya çıkmıştır. Sözlü edebiyat dönemine destanı, düşmanları tara- ait Türk destanlarından fından baskına uğrayan ve kılıçtan geçirilen Köktürkler- den sadece bir gencin sağ kalmasını ve yaralı hâldeki bu gence bir kurdun yardım etmesini ve bu sayede Türklerin destanı, soyunun sürmesini konu alan destandır.. Hun hükümdarı Mete Han'ın çevresinde şekillenmiştir. Destan kahramanının maceraları üzerinden Türklerin o dönemdeki yaşantıları ve mücadeleleri anlatılmaktadır. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin han- gisinde verilenler getirilmelidir? A) Bozkurt-Oğuz kağan Su-Ergenekon PErgenekon - Göç E) Türeyiş - Şu Yaratılış-Alp Er Tunga 23. E

ens Yayınları 5. Turunglar kamag begler kadaşlar Tang tengrig ögelim (kalkınız bütün beyler, kardeşler tan tanrıyı övelim) İslamiyet öncesi Türk edebiyatından alınan dizeler- le ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebi- lir? A) Yuğ törenlerinde söylenen şiirlerdendir. B) Dinî içerikli bir metinden alınmıştır. C) Divan edebiyatındaki "mersiye"ye benzer. D) Memleket özlemi dile getirilmiştir. E) Kahramanlık teması işlenmiştir

8. Bu parçada açıkla yatı ürünü aşağıdakilerden ha A) Destan B) Sagu D) Koşuk Ask Şila C) Sav E) Semaî Biçim, içerik ve dil özellikleri dikkate alınırsa aşağı- daki metinlerden hangisinin Türk edebiyatının İslâmi- yet Öncesi Dönemi'ne ait olduğu söylenebilir? A) Oğlı olanı ağ otağa kızı olanı kızıl otağa kondurun, oğlı kızı olmayanı Allah Taala kargayupdur, biz dahi kargaruz bellü bilgen demiş idi. B) Üze kök tengri asra yağız yir kılındukta ikin ara kişi oğlı kılınmış. Kişi oğlında üze eçüm apam. Bumin Ka- ğan, İstemi Kağan olurmış. C) Ya ilahım hamding birle hikmet ayttım Zatı Uluğ Hasem sığınıp keldim sanga Tevbe kılıp günahımdan korkup koyttim Zatı Uluğ Hacem sığınıp keldim sanga D) Yaşıg yirke indi yüzin kizledi Kokarıp tuman tozdı dünya tudi Ajun tul tanın ketdi kaşın tügüp Kalık yek yüzi teg karardı ongup 9. Aşağıdakilerden hangi E) İlahi öküş hamd ayur men sanga Sening rahmetingdin umar men onga Senamu ayugay seza bu tilim Unarça ayayın yarı bir manga 900b

10. I. Koşuk, göçebe kültüründen izler taşıyan nazım biçimidir. II. Kopuz, İslamiyet öncesi Türk şiirinde kullanılan üflemeli çal- gıdır. III. İslamiyet öncesi Türk şiirinin nazım birimi dörtlüktür. Bu numaralanmış yargıların doğru ise (D) yanlış ise (Y) ola- rak değerlendirilmesi aşağıdakilerin hangisinde belirtildiği gibi gerçekleştirilmelidir? A) B) C) Y D) Y E) D D < 0 < 0 < | = ||| D Y

ESEN YAYINLARI 3. 23 Orhan Veli hakikaten "Bir Garip Orhan Veli". Bence Orhan Veli çok büyük bir kapasitenin adamı, şiirlerinde bunu görebiliyorum, düzyazılarında daha da çok görüyorum. Bir roman yazmaya başlıyor ama bitiremiyor. Eğer o romanı yazabilseydi... Tabii bunun için epey bir maddi gücünün olması lazımdı, posta pulu parası bile bulamayan bir adamdan bahsediyoruz. Orhan Veli, biraz daha ömrü olsaydı Türk edebiyatına katkısının -ki oldukça büyük bir katkıdır- çok çok üstünde bir yere ulaşırdı. Ben Orhan Veli'yi Türk şiirinin bir talihi olarak, erken ölmesini de Türk edebiyatı için büyük bir talihsizlik olarak görüyorum. 18 Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık söylenmiş olabilir? A) Gerçek bir sanatçı olarak gördüğünüz Orhan Veli sizce büyük bir şair miydi yoksa bir düzyazı ustası mıydı? B) Orhan Veli'nin, sonunu getiremediği romanıyla ilgili herhangi bir fikriniz var mı? C) Yaptığınız araştırmalardan ve yazdığınız kitaplardan sonra aklınızda Orhan Veli ile ilgili en çok hangi duygular kaldı? D) Orhan Veli'yi çok genç yaşta kaybetmemiz sizde ne tür üzüntülere neden oldu? E) Türk edebiyatında dizelere özgürlük getirdiğine inandığınız Orhan Veli, hangi türlerde eser verdi? of felsefe sosyoloji arkeoloji gibi pek çok SEVİYE 23 3 4 5

12. 1. Kopuz adı verilen sazla şiirler söyleyen ozanlar aynı zamanda din adamıdır da. II. lil. Edebiyatımızın ilk yazılı ürünleri bu döneme aittir. Ürünler genellikle yabancı etkilerden uzak olup yalın bir Türkçe ile söylenmiştir. sagu IV. Dörtlüklerle oluşan bir nazım şekli olan ağıtlarda ölen kişilerin ardından duyulan üzüntü dile getirilir. V. Sözlü ürünler ilk kez Ali Şir Nevai tarafından Muhake: metü'l Lügateyn'de yazıya geçirilmiştir. SUDTA Numaralanmış cümlelerin hangilerinde İslamiyet ön- cesi Türk edebiyatıyla ilgili bir bilgi yanlışı vardır? A) L. ve II. B) 1. ve IV. Türkçe ve Farscann karşılaştırılması D) III, ve V. C) I ve III. E) IV. ve V. 1

8. Türk edebiyatının yazılı dönemi, "bengü taş (edebîtaş)" adı verilen ve tarihte "Türk" adını ilk kez devlet adı olarak kullanan bu eserlerle başlar. Türklere ait 38 harfli bir alfabeyle yazılan bu eserler kendi türünde şaheser sayılır. Bu parçada sözü edilen eser ve yazıldığı alfabe aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? -A) Orhun Yazıtları - Göktürk alfabesi B) Uygur Metinleri - Uygur alfabesi C) Yenisey Yazıtları - Uygur alfabesi D) Altun Yaruk Göktürk alfabesi E) Göktürk Abideleri - Uygur alfabesi 3D YAYINLARI -

eyen Cam 5. B) CE D) N EV Aşağıdakilerin hangisinde Islamiyet öncesi Türk ede- biyatıyla ilgili bir bilgi yanlışı vardır? L A) Bu dönemin asıl ürününü doğal destanlar oluşturur. B) Şiirlerde yarım uyak ve redif kullanılmıştır. C) Genellikle doğa, aşk, kahramanlık, yiğitlik ve ölüm ko- nulan işlenmiştir. D) Nazım birimi beyittir. E) Ürünler anonimdir. 6. (1) Sözlü dönem Türk edebiyatı, MS VIII. yüzyıla gelinc kadar Türklerin henüz yazıyı kullanmadıklanı dönem edebiyattır. (II) Bu dönem edebiyatı, sözlü olarak üret ye kulaktan kulağa yayılarak varlığını sürdürmüştür. Maniheizm B

it- ||| li 1 12. Aşağıdaki cümlelerin hagisinde Yazılı Dönem'le gili bir bilgi yanlışı vardır? A) Uygur Türkleri, inançlarını anlatan kitaplar yazmış- lardır. B) Göktürk Yazıtları, 8. yüzyılda yazılmıştır. C) Eserler devlet büyükleri için dikilmesi adet hâline gelen bengü taşlardan oluşur. D) Yazıtlardaki bilgilerle Göktürklerin karanlık tarihi tamamen aydınlatılmıştır. Göktürklere ait metinlerde gelişmiş bir söylev dili kullanılmıştır.

Islamiyet VK DERLEME FASİKÜ Öncesi ve ilk Islami Türk Edebiyatı İslam öncesi sözlü edebiyat ürünleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi şöylenemez? (-) A Urünlerin ortaya çıkmasında yaşamda önemli bir yeri olan dini törenlerin büyük etkisi vardır. B) Dönemin zihniyetini ve insanların yaşama biçi- mini yansıtır. C) Sanatsallik sınırlı bir şekilde kullanılır ve yanm uyak daha çok kullanılmaktadır. D) Ürünler şaman, aşık, kam adı verilen ve devlet yöneticisi olma özelliği taşıyan kişiler tarafından söylenmiştir. ✓ E) Anonimlik özelliği taşıyan ürünlerde yabancı etkilerden uzak bir dil kullanılmıştır./ Islam önc yazan be lişmişdi gösteren eserine dolayı ve ese Bu p hang B) D